«Ενεργειακή Ένωση»: Ευκαιρία για μετάβαση σε οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα; Θεόδωρος Ζαχαριάδης Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Περιβάλλοντος, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου τηλ. 25 002304, e-mail: t.zachariadis@cut.ac.cy Νοέμβριος 2015
Ανάλυση στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Έργου Jean Monnet 3EP 3EP - European Energy and Environmental Policy at a Crossroads European Jean Monnet Module 2013-2016, funded by the European Commission
«Ενεργειακή Ένωση»: Αβεβαιότητες Πώς θα υλοποιηθεί ο «νομικά δεσμευτικός» στόχος 27% ΑΠΕ χωρίς εθνικές δεσμεύσεις; Διακυβέρνηση (governance) Reporting requirements: Θετική η εναρμόνιση των Εθνικών Σχεδίων Δράσης. Θα διατηρηθεί ο αναλυτικός χαρακτήρας των εθνικών εκθέσεων; Μπορεί η στρατηγική της ΕΕ να επιτύχει τους στόχους ενεργειακής ασφάλειας, ανταγωνιστικότητας & περιβάλλοντος;
Είναι εφικτή η μείωση των εκπομπών σε συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης; Ποιων εκπομπών; Για τους συνήθεις ρύπους (NΟx, SO 2, PM, ), που είναι ανεπιθύμητα παραπροϊόντα της καύσης, ναι Τεχνολογική πρόοδος + αυστηρότερη νομοθεσία οδηγεί σε μείωση των εκπομπών Μεγάλο μέρος των προβλημάτων τοπικής ρύπανσης έχει λυθεί στις πλούσιες χώρες του κόσμου Για το διοξείδιο του άνθρακα; Οικονομική μεγέθυνση Αυξημένο εισόδημα Αύξηση κατανάλωσης ενέργειας Αύξηση εκπομπών Πώς σπάμε αυτή την αλυσίδα;
Μείωση των εκπομπών στους τομείς ETS (κυρίως ηλεκτροπαραγωγή) Αγορά δικαιωμάτων εκπομπών Αυξημένο κόστος παραγωγής θερμικών μονάδων ΑΗΚ Ανάλυση επιπτώσεων έγινε ήδη στο παρελθόν (Ketteni et al. 2013, Pashardes et al. 2014): Πολύ χαμηλή επίπτωση σε απασχόληση & ανταγωνιστικότητα της οικονομίας Μέση αύξηση του κόστους ζωής: 101 Ευρώ/έτος το 2020 (53-176) Αύξηση λιανικής τιμής ηλεκτρισμού Προσοχή στα φτωχά αστικά νοικοκυριά
Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στους τομείς που δεν εμπίπτουν στο σύστημα εμπορίας εκπομπών (non-ets sectors) Πηγή: Τμήμα Περιβάλλοντος, 2015 Περαιτέρω μείωση το 2013 & 2014 Στόχοι ΕΕ: - 5% το 2020-22% το 2030
Τελική ζήτηση ενέργειας συσχετίζεται με εκπομπές CO 2 των τομέων non-ets Πηγή: Renewable Energy Roadmap for the Republic of Cyprus, 2015. www.irena.org/publications 3000 Final Energy Demand in Cyprus (ktoe) 2500 2000 1500 1000 500 Στόχος -5% πετυχαίνεται το 2020 χάρη στην οικονομική ύφεση. Ο στόχος -22% του 2030 πώς πετυχαίνεται; 0 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 Past Reference Efficiency Decoupling Extra Efficiency + Decoupling
Πώς μειώνονται οι εκπομπές των μεταφορών χωρίς οικονομική ύφεση; Δύσκολος στόχος Το σύστημα μεταφορών έχει τεράστια αδράνεια: Υποδομές για μέσα μαζικής μεταφοράς & περπάτημαποδήλατο Υποδομές για εναλλακτικά καύσιμα Όμως: Υπάρχει χρόνος έως το 2030 Τιμές καυσίμων σχετικά χαμηλές (2015) Ισοσκελισμένος κρατικός προϋπολογισμός 2015 Φόρος άνθρακα στους τομείς non-ets
Με φόρο άνθρακα η κατανάλωση ενέργειας μπορεί να μειωθεί αισθητά Final Energy Demand in Cyprus (ktoe) 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 Baseline Linear Carbon Tax Geometric Carbon Tax Zachariadis T., Cyprus Economic Policy Review, December 2015
για να πετύχουμε τον στόχο του 2030 3500 Carbon Dioxide Emissions from non-ets Sectors in Cyprus (kt) 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 Baseline Linear Carbon Tax Geometric Carbon Tax Να σκεφτούμε και τον στόχο μείωσης των εκπομπών στην ΕΕ για το 2050 (80%?)
Το βάρος των αλλαγών πέφτει στις μεταφορές Final Energy Demand in Cyprus (ktoe) - Transport 1200 1000 800 600 400 200 0 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 Baseline Linear Carbon Tax Geometric Carbon Tax Χρήση LPG/ΦΑ και εξηλεκτρισμός!
«Όχι άλλους φόρους»; Εξαρτάται! Υψηλές ασφαλιστικές εισφορές & φόρος εισοδήματος αποθαρρύνουν την οικονομική δραστηριότητα επίπτωση σε ΑΕΠ, ανεργία Αλλά οι φόροι επί των ρυπογόνων δραστηριοτήτων διορθώνουν στρεβλώσεις της αγοράς (αλλιώς: κρυφή επιδότηση της χρήσης οχημάτων και της σπατάλης ενέργειας) Φορολογική μεταρρύθμιση, χωρίς επιπλέον επιβάρυνση της κοινωνίας (π.χ. φόρος άνθρακα με ταυτόχρονη μείωση ασφαλιστικών εισφορών) Εφαρμόζεται σε πολλές χώρες με επιτυχία!
«Ενεργειακή Ένωση»: Θα ακούσουμε τη «βοή των πλησιαζόντων γεγονότων»; (Κ.Π. Καβάφης) Σας ευχαριστώ