Υγιεινή και Ασφάλεια στις Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ε. Πυργιώτη
Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις είναι το σύνολο των εγκατεστημένων στοιχείων που λειτουργικά συμβάλλουν στη χρησιμοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις σχεδιάζονται και κατασκευάζονται με τρόπο, ώστε να εξασφαλίζεται ηασφάλεια των ατόμων που τις χρησιμοποιούν, η ασφάλειατωνχώρωνπου είναι εγκατεστημένες ήδιέρχονται, καθώςεπίσης η ορθή και απρόσκοπτηλειτουργία τους. Τα χρησιμοποιούμενα υλικά και συσκευές, πρέπει να είναι σχεδιασμένα σύμφωνα με τους ελληνικούς και τους διεθνείς ισχύοντες κανονισμούς, να έχουν την κατάλληλη σήμανση και να συνοδεύονται από τα αντίστοιχα πιστοποιητικά. 2
Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Ο τρόπος κατασκευής των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων καθορίζεται απότους αντίστοιχους κανονισμούς. Θα γίνει αναφοράσε εσωτερικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις που χωρίζονται σε εγκαταστάσεις ισχυρών ρευμάτων και ασθενών ρευμάτων, υποσταθμούς υψηλής τάσης, εγκαταστάσεις φωτισμού, έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία, αντικεραυνικήπροστασία, κ.λ.π. 3
Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Οέλεγχος και ησυντήρηση των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, αποτελεί βασικόπαράγονταγιατηναπρόσκοπτηκαιασφαλήλειτουργίατους. Οι εργασίες συντήρησης και έλεγχου θα πρέπει να διενεργούνται από κατάλληλα καταρτισμένο και εξουσιοδοτημένο προσωπικό. Όλες οι εργασίες απαιτούν ειδικό εξοπλισμό για την ασφάλεια των εργαζομένων και όργανα κατάλληλα για τις ανωτέρω εργασίες. Πρέπει να εξασφαλίζεταιηαξιόπιστηεπικοινωνία μεταξύ των μελών της ομάδας συντήρησης Ηπροληπτική συντήρηση των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων θα πρέπει να γίνεταισύμφωναμετηνισχύουσανομοθεσία.. 4
Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Γενικές οδηγίες Να μην εργάζεται κάποιος υπερωριακά σε επικίνδυνες εργασίες Κούραση αφαίρεση προσοχής ατύχημα Όχι εύκαμπτες καλωδιώσεις στο εσωτερικό των δομικών στοιχείων, έδαφος Επιλογή διατάξεων προστασίας βάσει μελέτης (ρελέ, ασφάλειες) Όχι ακατάλληλη επέκταση καλωδιώσεων / Όχι υπερφόρτιση δικτύων Εναέριες γραμμές-κίνδυνοι 5
Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Γενικές οδηγίες Ενδεικτικόςεξοπλισμός (εργασίας-προστασίας) Πρέπει να συνοδεύονται από τεχνικές αναφορές ελέγχου/πιστοποίησης σύμφωνα με τους κανονισμούς (εθνικούς ήδιεθνείς) Μονωτικάγάντια, μπότες/ κατάλληληενδυμασία Προστατευτικά ματιών ή προσώπου/προστασίακεφαλής Κλειδαριές/σημάνσεις Ανιχνευτέςτάσης, όδευσηςκαλωδίωνκλπ Εξοπλισμόγείωσηςκαιγεφύρωσης 6
Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Γενικές οδηγίες Διακοπή ήσυνέχιση των εργασιών λαμβάνοντας υπόψη τις επικρατούσες καιρικέςσυνθήκες Καταιγίδα-κεραυνοί Ισχυρήβροχόπτωση Ομίχλη Ισχυροίάνεμοι Ισχυροίάνεμοισεσυνδυασμόμεμεταφοράαλατόνερου, ρύπων Πολύχαμηλήθερμοκρασία Ειδική αντιμετώπιση για προστασία από πυρκαγιά ή σε περιπτώσεις κατάσβεσηςπυρκαγιάς 7
Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Εργασίεςσεανενεργάηλεκτρικάσυστήματα Αποσύνδεση Αποφυγήανεπιθύμητηςεπανασύνδεσης Εξακρίβωσηαποσύνδεσης Γείωση Προστασίααπόεπαφήσεπιθανάενεργάτμήματα 8
Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις - Εργασίες υπό τάση 9
Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις 20 220 1220 150 1200 3000 10
Έλεγχος Ηλεκτρικών εγκαταστάσεων περιοδικός έλεγχος Οι εργασίες/έλεγχοι ορίζονται σε αυτές που γίνονται ανά διαστήματα ως περιοδικός έλεγχος για την καταγραφή ηλεκτρικών παραμέτρων, θερμοκρασιών, λειτουργίας συστημάτων και σε αυτές για την προληπτική συντήρηση τωνεγκαταστάσεων. Ο περιοδικός έλεγχος περιλαμβάνει τα παρακάτω: Οπτικός έλεγχος κύριου εξοπλισμού Οπτικός έλεγχος βοηθητικού εξοπλισμού Οπτικός έλεγχος οργάνων μέτρησης και ενδείξεων Οπτικός έλεγχος καλωδίων ισχύος και βοηθητικών Έλεγχος λειτουργίας κυκλωμάτων προστασίας Έλεγχος φωτισμού, πυρασφάλειας, σήμανσης, προστατευτικών μέσων Ακουστικός έλεγχος Καταγραφή κατάστασης εξοπλισμού 11
Έλεγχος Ηλεκτρικών εγκαταστάσεων προληπτική συντήρηση [Πρότυπο ΕΛΟΤ ΗD-384 (έως 1000 V AC και έ ως 1500 V DC)] Τα μέτρα προστασίας για ασφάλεια, αφορούν σε προστασία έναντι ηλεκτροπληξίας, σε προστασία έναντι θερμικών επιδράσεων, σε προστασία έναντι υπερεντάσεων, σε προστασία έναντι μειώσεων τάσης, σε προστασία κατά την απομόνωση & διακοπή. Ενδεικτικές εργασίες συντήρησης εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων : Οπτική επιθεώρηση, συµπεριλαµβάνονταςτην προστασία έναντι άµεσης επαφής και προστασία από πυρκαγιά Μέτρηση της αντίστασης µόνωσης Μέτρηση της συνέχειας του αγωγού προστασίας Έλεγχο της προστασίας έναντι έµµεσηςεπαφής Λειτουργικό έλεγχο των διατάξεων διαφορικού ρεύµατος (RCDs) και των διατάξεων επιτήρησης µόνωσης (ΙΜDs) 12
Ενδεικτικές εργασίες συντήρησης πίνακα μέσης τάσης (1/2) Έλεγχος της σωστής λειτουργίας των διακοπτών μέσης τάσης Έλεγχος και συντήρηση των επαφών των διακοπτών Έλεγχος πηνίων εργασίας διακοπτών Έλεγχος και συντήρηση των επαφών των ασφαλειών Έλεγχος των ζυγών και συσφίξεις όπου αυτό απαιτηθεί Έλεγχος και συντήρηση των μονωτήρων Έλεγχος μονώσεων πίνακα Μ.Τ. Έλεγχος της σωστής λειτουργίας των βοηθητικών κυκλωμάτων Γενικός καθαρισμός του εσωτερικού του Πίνακα Μ.Τ. Έλεγχος ακροκιβωτίωνπίνακα Μ.Τ. 13
Ενδεικτικές εργασίες συντήρησης πίνακα μέσης τάσης (2/2) Έλεγχος ποσότητας και ποιότητας υγρού η αερίου (SF6) (IEC 60480 & IEC 61634, IEC 60376) Έλεγχος διακοπτών αερίου(sf6) (EN501187) Λίπανση μηχανικών μερών διακόπτη Μ.Τ. Έλεγχος γειώσεων πίνακα Έλεγχος έδρασηςπίνακα Έλεγχος προσβολής/προσβασιμότητας (IEC60529) Μετρήσεις ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας (IEC 61000, EN 55011, EN55022) Γενικός καθαρισμός του πίνακα Μ.Τ. και περιβάλλοντος χώρου 14
Ενδεικτικές εργασίες συντήρησης μετασχηματιστών ισχύος (1/2) (IEC 600076) ΈλεγχοςστάθμηςελαίουΜετασχηματιστή ΈλεγχοςδιαρροήςελαίουΜετασχηματιστή ΈλεγχοςκατάστασηςκελύφουςΜετασχηματιστή Έλεγχος/αντικατάσταση silicagel Μετασχηματιστή Δειγματοληψία ελαίου για έλεγχο διηλεκτρικής αντοχής (IEC 60296) Έλεγχοςκαι συντήρησητωνακροκιβωτίωντωνκαλωδίων (IEC 60228, IEC 60947) ΈλεγχοςκαισυντήρησητωνμονωτήρωντουΜετασχηματιστή Έλεγχοςθερμοκρασίας ΈλεγχοςεξαερισμούχώρουΜετασχηματιστή Έλεγχοςελαιολεκάνηςγιατυχόνδιαρροές ΈλεγχοςέδρασηςΜετασχηματιστή 15
Ενδεικτικές εργασίες συντήρησης μετασχηματιστών ισχύος (2/2) (IEC 600076) Έλεγχος μετασχηματιστήξηρού τύπου (IEC 60276) ΕξωτερικόςκαθαρισμόςτουΜετασχηματιστή Έλεγχος/μέτρησημονώσεωνΜετασχηματιστή Έλεγχος/δοκιμήσυστημάτωνπροστασίαςΜετασχηματιστή Μέτρηση γειώσεων Έλεγχοισυσφίξεων ΜέτρησηαντιστάσεωνΜετασχηματιστή Μέτρησημονώσεωνκαλωδίωνμέσηςτάσης ΓενικόςκαθαρισμόςτουχώρουτουΜετασχηματιστήκαιπεριβάλλοντοςχώρου 16
Ενδεικτικές εργασίες συντήρησης πίνακα χαμηλής τάσης (IEC 60439, IEC 60947) Έλεγχος μετασχηματιστήξηρού τύπου (IEC 60276) ΕξωτερικόςκαθαρισμόςτουΜετασχηματιστή Έλεγχος/μέτρησημονώσεωνΜετασχηματιστή Έλεγχος/δοκιμήσυστημάτωνπροστασίαςΜετασχηματιστή Μέτρηση γειώσεων Έλεγχοισυσφίξεων ΜέτρησηαντιστάσεωνΜετασχηματιστή Μέτρησημονώσεωνκαλωδίωνμέσηςτάσης ΓενικόςκαθαρισμόςτουχώρουτουΜετασχηματιστήκαιπεριβάλλοντοςχώρου Μετρήσειςηλεκτρομαγνητικήςσυμβατότητας(EMC) πρέπειναγίνονταικαιστοπεδίοχαμηλήςκαιστοπεδίουψηλήςτάσης 17
Έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία (1/2) (IEC 62110, IEC 62209 EN 50383 EN 50519) Ταόριατίθενταιμεπολύμεγάλοσυντελεστήασφαλείαςκαιπροτείνονται τιμέςτουςγιαπαγκόσμιαεφαρμογή. Κάθεχώραδιατηρείτοδικαίωμαναθεσπίζειαυστηρότεραόρια. Οι μετρήσεις των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων πρέπει να γίνονται από επίσημους πιστοποιημένους φορείς κάθε χώρας, λόγω του ότι απαιτούνταιειδικέςσυσκευέςκαιπολύεξειδικευμένοπροσωπικό. Τα αποτελέσματα τέτοιων μετρήσεων αξιολογούνται από επιστήμονες του κλάδου υγείας και προτείνονται αντίστοιχα μέτρα προστασίας και ασφάλειας. 18
Έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία (IEC 62110, IEC 62209 EN 50383 EN 50519) Ταόριαέκθεσηςεξαρτώνταιαπό: αναφορούντοκοινόήειδικάεξειδικευμένοκαιεξοπλισμένοπροσωπικό τησυχνότητατωνηλεκτρομαγνητικώνπεδίων τοσωματικόβάροςκαιτηνηλικία το αν φέρει κάποιος ενσωματωμένες ηλεκτρονικές διατάξεις (πχ βηματοδότες) Ανχειρίζεταιηλεκτρικόήηλεκτρονικόεξοπλισμόκλπ Το γραφείο μη-ιοντιζουσών ακτινοβολιών της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (http://www.eeae.gr/) είναι υπεύθυνο για την προστασία του πληθυσμού και του περιβάλλοντος από τις τεχνητά παραγόμενες μη-ιοντίζουσες ακτινοβολίες και φροντίζει για την παροχή σχετικής πληροφόρησηςσεκάθεενδιαφερόμενο 19
Έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία Μη ελεγχόμενη παραμονή 100μΤ Ελεγχόμενη παραμονή 500μΤ Ύψος απο το έδαφος (m) Τιμή Συνισταμένης Μαγνητικής Επαγωγής (mg) 1μΤ=10mG Οριζόντια απόσταση (m) Ώρα 0,3m 0,5m 1m 2 m 1 10:00 2,1 1,7 1,9 2,8 12:00 3 2,3 2,2 2,4 14:00 3,4 3,8 2,1 2,2 1,5 10:00 3 2,7 2,3 3,6 12:00 5,2 5,5 2,5 2,7 14:00 5,2 4,6 2,5 4,2 1,7 10:00 3,2 3,3 5,7 2,9 12:00 3,5 4,6 3,7 2,2 14:00 5,4 5,4 3,9 5,9 20
Έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία 21
Ενδεικτικές εργασίες ελέγχου-συντήρησης συστημάτων φωτισμού Τα συστήματα φωτισμού είναι ποικίλα και διέπονται από πολλούς κανονισμούς που αφορούν σε αποτελεσματικό φωτισμό, από άποψη υγείας, ασφάλειας, εξοικονόμησηενέργειαςκ.λπ. Έλεγχοςγιακαμμένουςλαμπτήρες Έλεγχοςγιαλαμπτήρεςπουτρεμοσβύνουν Έλεγχοςγιακατεστραμμένους(απόβανδαλισμούς) λαμπτήρες Έλεγχοςγιαανοικτέςκατεστραμμένεςβάσεις Έλεγχοςγιαανοικτάηκατεστραμμέναφρεάτια Έλεγχοςγιατηνκατάστασητωνηλεκτρικώνκαλωδίων Μετάτονεντοπισμόαπαιτείταιάμεσηαντικατάστασηκαιεπισκευή. Περιοδικός έλεγχος ανάλογα με το είδος της εγκατάστασης, για τους εσωτερικούς χώρους ετήσιος, γιατονεξωτερικόφωτισμόμηνιαίος. 22
Έλεγχος-συντήρηση συστημάτων αντικεραυνικής προστασίας ΕΝ (ΙEC) 62305(1-5), ΕΛΟΤ 1197/2002 Έλεγχος κατά την έναρξη των εργασιών της κατασκευής με σκοπό την εποπτείατης θεμελειακήςγείωσης ΈλεγχοςμετάτοπέραςτηςκατασκευήςτουΣΑΠ Περιοδικόςέλεγχος ανάλογαμε τοείδος τηςπροστατευόμενηςκατασκευής, πουθα περιλαμβάνει κατ ελάχιστον, Έλεγχο αλλοίωσης και διάβρωσης των στοιχείων του συλλεκτηρίου συστήματος, τωναγωγώνκαιτωνσυνδέσεωνκαιτωνηλεκτροδίωνγείωσης, Μέτρηση της αντίστασης γείωσης, έλεγχο των επαφών και των ισοδυναμικών συνδέσεων. Έλεγχομετάαπόαλλαγέςήεπισκευέςλόγωπλήγματοςκεραυνού. Λήψη μέτρων προστασίας και περιορισμό του κινδύνου από τάσεις επαφής και βηματικέςτάσεις. 23
Μέτρα περιορισμού των βηματικώντάσεων 24
Μέτρα προστασίας από κεραυνούς (1/2) NLSI National Lightning Safety Institute Χρησιμοποιείστετελευταίαςτεχνολογίαςσυστήματαπροειδοποίησης Αποφασίστεαναστολήυπαίθριωνδραστηριοτήτων Κινηθείτεσεασφαλήχώρο, μέσασεέναμεγάλοκτίριοήμεταλλικόόχημα, όχικοντάσεμεταλλικέςεγκαταστάσεις, νερό, ηλεκτρικέςήηλεκτρονικέςεγκαταστάσεις, κάτωαπόδένδρα Επανεκτιμείστε τον κίνδυνο, αν περάσει μισή ώρα χωρίς δραστηριότητα, η περιοχή θεωρείται ασφαλής, μπορούν να συνεχιστούν οι εργασίες που διεκόπησαν Μόνον ένας ειδικός μπορεί να εγκαταστήσει ένα αποτελεσματικό ΣύστημαΑντικεραυνικήςΠροστασίας Μην ακουμπάτε ταυτόχρονα σε δύο μεταλλικές επιφάνειες, γιατί μπορεί ναγίνετεμέροςτουδρόμουεκφόρτισηςτουκεραυνού 25
Μέτρα προστασίας από κεραυνούς NLSI National Lightning Safety Institute «Θάνατοι» από κεραυνούς είναι τις περισσότερες φορές αναστρέψιμοι. Τακύριασυμπτώματαείναισταμάτηματηςκαρδιάςκαιτηςαναπνοής. Μάθετε ΚαρδιοπνευμονικήΑναζωογόνηση. Μπορείτε να επαναφέρετε στη ζωή θύματα από πλήγμα κεραυνού. Μην απογοητεύεστε, έως και 20 λεπτά χωρίς αναπνοή δεν επιφέρουν πάνταβλάβηστονεγκέφαλο. Μηνσταματάτεπριντοθύμασυνέλθειήπρινφθάσειογιατρός 26
Κατανομή θυμάτων από κεραυνούς στην Ελλάδα 5,4 θύματα/έτος 1990-2001 2 θύματα/έτος 2001-2010 35 30 25 Deaths 20 15 10 5 0 field mount sea trees other Location 27
Παράδειγμα προς αποφυγήν 28
Λάθος να στηρίζεται στον ίδιο ιστό το καλώδιο ισχύος με το τηλεφωνικό 29
Αποτέλεσμα λόγω πλήγματος κεραυνού μη σύνδεση στον ισοδυναμικόζυγό του μεταλλικού δικτύου ύδρευσης 30
Καταστροφές συνθετικών μονωτήρων 31
Καταστροφές κεραμικών μονωτήρων 32
Καταστροφές σε τυλίγματα μετασχηματιστή 33
Καταστροφές σε υποσταθμό στο σεισμό του 1999 στην Αθήνα 34
35
Πλύσιμο μονωτήρων 36
Στιγμιότυπο κεραυνικήςδραστηριότητας 37
Ευχαριστώ για τη προσοχή σας 38