Νικόλας Καρανικόλας, Βησσαρίων Αστάρας, Ειρήνη Ναρασάνη, Ελένη Ρίστα, ΦώτηςΤσολάκος

Νικόλας Καρανικόλας, Βησσαρίων Αστάρας, Ειρήνη Ναρασάνη, Ελένη Ρίστα, ΦώτηςΤσολάκος

Στόχος εργασίας Έρευνα ερωτηµατολογίου Η εκπαίδευση και η έρευνα των χαρτών στην Ελλάδα Μελλοντικές διαδροµές της χαρτογραφικής παραγωγής ηµόσιοι Φορείς Χαρτογραφίας Συµπεράσµατα

Μία πρωτογενής έρευνα των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών της χαρτογραφικής παραγωγής στην Ελλάδα Καταγραφή του τρόπου εξυπηρέτησης των «χαρτογραφικών αναγκών» των ενδιαφερόµενων (δηµόσιος και ιδιωτικός τοµέας, πανεπιστηµιακή κοινότητα, φορείς, έρευνα κ.α.) Ποιοι είναι οι κύριοι «προµηθευτές» των χαρτογραφικών υποβάθρων σήµερα, µε ποιες προδιαγραφές, σε ποιο καθεστώς και µε ποιο κόστος Χαρτογράφηση της παραγωγής των χαρτών και των χαρακτηριστικών τους Τα αποτελέσµατα της έρευνας Βασικοί άξονες και χαρτών είδη των Το κόστος και τα οικονοµικά χαρακτηριστικά της παραγωγής

κεντρικός πυλώνας της εργασίας : η έννοια της Χαρτογραφίας.Το σύνολο των διαδικασιών και της έρευνας (επιστηµονικής-καλλιτεχνικής-τεχνικής) που έχει στόχο την παραγωγή, χρήση των χαρτών καθώς και την αντιµετώπιση όλων των φιλοσοφικών ερωτηµάτων περί της χαρτογραφικής διαδικασίας, συµπεριλαµβανόµενης και της σχέσης χάρτηχρήστη. ( ιεθνής Χαρτογραφική Ένωση - International Cartographic Association) Έµφαση στην εκπαίδευση που παρέχεται στους µαθητές της χώρας που σχετίζονται µε την επιστήµη της Χαρτογραφίας Η ύπαρξη επιστηµονικών φορέων όπως η Χαρτογραφική Επιστηµονική Εταιρεία Ελλάδος (Χ.Ε.Ε.Ε.) και η HellasG.I. πολιτιστικό και επιστηµονικό φαινόµενο άµεσα συσχετισµένο µε την χαρτογραφική παραγωγή

Προσπάθεια καταγραφής των χαρτών µε τους οποίους έρχεται σε επαφή ο µαθητής κατά τη διάρκεια της εξαετούς υποχρεωτικής µαθητείας του στα Ελληνικά ηµοτικά Σχολεία Χρήση των εγκεκριµένων από το Υπουργείο Παιδείας και το γραφείο Πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης βιβλίων για τις έξι σχολικές τάξεις το έτος 2010-2011 Το σύνολο των χαρτών των βιβλίων των Ελληνικών δηµοτικών σχολείων είναι 221 Η επαφή µε τους χάρτες ξεκινά στην Γ τάξη και στο µάθηµα της ιστορίας (χάρτης των Αργοναυτών) Το µάθηµα της Γεωγραφίας είναι το πιο «χαρτογραφικό» µάθηµα του ηµοτικού σχολείου (έχει τους περισσότερους χάρτες µέσα σε δύο µόνο τάξεις (Ε και Στ ηµοτικού - σύνολο 105)

Το σύνολο των χαρτών που «συναντούν» οι µαθητές των ηµοτικών Σχολείων σήµερα. Όνοµα µαθήµατος Τάξη ηµοτικού Αριθµός Χαρτών Ιστορία Γ' 10 Θρησκευτικά ' 6 Ιστορία ' 24 Ιστορία-Τετράδιο εργασιών ' 5 Μελέτη Περιβάλλοντος ' 6 Το σύνολο των χαρτών που συναντά ο µαθητής ανά επιστηµονικό αντικείµενο Μελέτη Περιβάλλοντος-Τετράδιο εργασιών ' 3 Ιστορία Ε' 14 Θρησκευτικά Ε' 2 Γεωγραφία Ε' 39 Τετράδιο Εργασιών Γεωγραφίας Ε' 19 Ιστορία ΣΤ' 46 Γεωγραφία ΣΤ' 40 Γεωγραφία-Τετράδιο εργασιών ΣΤ' 7 ΣΥΝΟΛΟ 4 221 Ο αριθµός χαρτών ανά τάξη του ηµοτικού σχολείου Τάξη Αρ. Χαρτών Γ' τάξη 10 ' τάξη 44 Ε' τάξη 74 Στ' τάξη 93 Το σύνολο των χαρτών που συναντά ο µαθητής είναι αρκετά γενικευµένο µε ιδιαίτερα µικρό πλήθος θεµατικής πληροφορίας Μετά την Τρίτη ηµοτικού υπάρχει ιδιαίτερα ανεπτυγµένη ικανότητα ανάγνωσης χαρτών, αναγνώρισης συµβόλων, κλπ.

Ο Χάρτης του απόδηµου Ελληνισµού από το βιβλίο Γεωγραφίας της Ε ηµοτικού Ο πρώτος χάρτης του µαθήµατος µελέτης Περιβάλλοντος στην τάξη αριστερά και ο τελευταίος χάρτης του µαθήµατος της Γεωγραφίας της Στ τάξης δεξιά.

Η παραγωγή των χαρτών στη χώρα ξεκίνησε από δηµόσιους φορείς και όχι από ιδιωτικές πρωτοβουλίες Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού Οργανισµός Κτηµατολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος Υδρογραφική Υπηρεσία Πολεµικού Ναυτικού Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιµατικής Αλλαγής Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων

Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού ιαχειρίζεται και διανέµει γεωγραφικά δεδοµένα, που είναι µοναδικά στην Ελλάδα Οι εργασίες της ΓΥΣ εκτελούνται κάθε έτος, βάσει ετήσιου προγράµµατος εγκεκριµένου από το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ) ΑΕΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ (Α/Φ) : Ο.55-50 / τεµ. ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ : συντάχθηκαν µε φωτογραµµετρικές µεθόδους από τη δεκαετία του 1970 και µετά, το προβολικό τους σύστηµα είναι το utm και η hatt και το datum το ελληνικό (1.50-800 / τεµ.) ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ : 1.12-1000 / τεµ. ΓΕΩ ΑΙΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ : 1.60-20 / τεµ. ΓΕΩΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ : 6-100 / τεµ.

Οργανισµός Κτηµατολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος (Ο.Κ.Χ.Ε.) ΑΕΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ 1. Ασπρόµαυρες Α/Φ διαφόρων κλιµάκων ( ιατίθενται σε διαστάσεις 23x23 εκ., 18x18 εκ. και 15x10 εκ. ) (1929-2003) 2. Έγχρωµες Α/Φ διαφόρων κλιµάκων ( ιατίθενται σε διαστάσεις 23x23 εκ. ) (1994-2004) ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ 1. Πινακίδες τοπογραφικής αποτύπωσης των Αθηνών σε κλίµακα 1:2.000 (1922) ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ 1. Αναλογικοί κτηµατολογικοί χάρτες 2. Ψηφιακοί κτηµατολογικοί χάρτες 3. Κτηµατολογικά διαγράµµατα 4. Κτηµατολογικοί πίνακες 5. Ορθοφωτοχάρτες κλίµακας 1:5000, αρ. φύλλων: 519 6. Ψηφιακά µοντέλα εδάφους σε αρχεία τύπου ASCII GIS α. Βιοφυσική κάλυψη γης κλίµακας 1:100.000 σε ΕΣΓΑ 87 1. Ψηφιακές βάσεις δεδοµένων β. ιοικητικά όρια ΟΤΑ (1991-1997) γ. Έδρες ΟΤΑ (1991-1997) ηµόσιος Οργανισµός που τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιµατικής Αλλαγής 2. Χαρτογραφικό υλικό από επεξεργασία ψηφιακών δεδοµένων α. Όρια ΟΤΑ 1991, έδρες ΟΤΑ, ονοµασίες ΟΤΑ και κάνναβος διανοµής 1:1.000 και 1:5.000 σε ΕΓΣΑ 87 (κλίµακα 1:50.000) 1. Τριγωνοµετρικά σηµεία σε αρχείο MS Excel 2. Σκαριφήµατα τριγωνοµετρικών σηµείων σε κλίµακα 1:50.000 (θέση σηµείων) ΓΕΩ ΑΙΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ β. Νοµοί µε διοικητικές µεταβολές από την εφαρµογή του Ν.2539/97, ανάγλυφο, οδικό και σιδηροδροµικό δίκτυο, λίµνες, ονοµασίες νοµών, ΟΤΑ, εδρών, νησιών κ.λ.π.

Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) Η ΕΛ.ΣΤΑΤ προέβη σε κατάρτιση ψηφιακών χαρτογραφικών υποβάθρων και δηµιούργησε την απαιτούµενη ψηφιακή γεωγραφική βάση δεδοµένων του Γεωγραφικού Πληροφορικού Συστήµατος της ΕΛ.ΣΤΑΤ Ψηφιακά χαρτογραφικά υπόβαθρα κλίµακας 1:5.000 σε ΕΓΣΑ 87 για τους 485 οικισµούς της χώρας (µε πληθυσµό>2000) και για τους 124 οικισµούς (µε πληθυσµό<2000) Αναλογικά χαρτογραφικά διαγράµµατα κλίµακας 1:5.000 σε ΕΓΣΑ 87 για τους 485 οικισµούς της χώρας (µε πληθυσµό>2000) και για τους 124 οικισµούς (µε πληθυσµό<2000) άξονες δρόµων και ονοµασία τους, περιγράµµατα και αρίθµηση Ο.Τ. περιγράµµατα και αρίθµηση κτιρίων Ψηφιακά χαρτογραφικά υπόβαθρα κλίµακας 1:50.000 Όρια ΟΤΑ, νοµών, Τοπικών ιαµερισµάτων, θέσεις και ονοµασία οικισµών Θεµατικοί χάρτες

Υδρογραφική Υπηρεσία Πολεµικού Ναυτικού Τα χαρτογραφικά προϊόντα που παράγει η Υδρογραφική Υπηρεσία Πολεµικού Ναυτικού είναι δύο ειδών: 1. Ηλεκτρονικοί ναυτικοί χάρτες (ENCs) τύπου "VECTOR" σε µορφή S57 Ed 3.1 σύµφωνα µε τις προδιαγραφές του ιεθνούς Υδρογραφικού Οργανισµού. Οι χάρτες αυτοί είναι κατάλληλοι για συστήµατα Ηλεκτρονικής Ναυτιλίας ECDIS (Electronic Chart Display Information System), αλλά µπορούν να χρησιµοποιηθούν από οποιοδήποτε σύστηµα διαθέτει τη δυνατότητα ανάγνωσης δεδοµένων µορφής S57 Ed 3.1. 2. Έντυποι ναυτικοί χάρτες σε διάφορες κλίµακες (εκδόσεις 1930-2009)

Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) ιαθέτει έναν κατάλογο 515 χαρτών της Ελλάδας σε διάφορες κλίµακες (διαθέσιµοι στη βιβλιοθήκη του ΙΓΜΕ) Είδος Χάρτη Κλίµακες Αρ. φύλλων Έτος Γεωλογικός Εδαφολογικός 1:500.000, 1:300.000, 1:200.000, 1:100.000, 1:50.000, 1:25.000, 1:20.000, 1:10.000 319 1891-2003 1:1.000.000, 1:500.000, 1:300.000, 1:200.000, 1:150.000, 1:100.000, 1:50.000 146 1939-1993 Θερµοµεταλλικών Πηγών 1:500.000 4 1995 Κοιτασµατολογικός 1:1.000.000, 1:20.000 2 1952, 2001 Μεταλλογενετικός 1:1.000.000 1 1965 Σεισµοτεκτονικός 1:1.000.000, 1:500.000 5 1971, 1989 εκάδες άλλοι θεµατικοί χάρτες που περιέχονται σε τεχνικές εκθέσεις και µελέτες του ΙΓΜΕ Χάρτες µεταλλείων - λατοµείων 1:500.000, 1:100.000 5 [χ.χ.] Υδρογεωλογικός 1:100.000, 1:50.000 12 1956-2001 Γεωχηµικός 1:200.000 13 1986-1988 Γεωχηµικός Άτλαντας 1:100.000 1 1994 Φωτογεωλογικός 1:50.000 12 1969-1970 Νεοτεκτονικός 1:100.000 1995-1997

Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής (Υ.ΠΕ.Κ.Α.) Οι χάρτες που παράγει το Υ.ΠΕ.Κ.Α είναι οι εξής: Είδος Χάρτη Κλίµακα Έτος Χαρτογράφηση των περιοχών Natura 2000 Χαρτογράφηση της ατµοσφαιρικής ρύπανσης στον ελλαδικό χώρο 1:100.000 1:3.000.000 2004 Χαρτογράφηση των ζωνών ειδικής προστασίας των 69 σηµαντικών περιοχών για τα πουλιά σε ΕΓΣΑ 87 Στρατηγικός Χάρτης Θορύβου (ΣΧΘ) 2008 1:100.000 1:1.000 2009 2010 Εποπτικοί χάρτες Σ.Χ.Θ. 2008 Αττικής Οδού µε & χωρίς δορυφορικό υπόβαθρο Χάρτης Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας 1:50.000 γραµµική 2010 2010 Θεµατικοί Χάρτες Εκτίµησης του Τεχνικά και Οικονοµικά Εκµεταλλεύσιµου υναµικού της Αιολικής Ενέργειας στον Ελληνικό Χώρο γραµµική Χάρτες ενεργειακών δικτύων, θέσεις εγκαταστάσεων, κοιτάσµατα φυσικών πόρων που σχετίζονται µε την ενέργεια) καθώς και χάρτες δυναµικού των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (Υδρολογικές λεκάνες Πελοποννήσου, υτικής και Βόρειας Ελλάδας) γραµµική 2009

Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων Οι χάρτες που παράγει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων είναι οι εξής: Είδος Χάρτη Κλίµακα Έτος Χάρτες κλιµάκωσης καλλιεργειών στην Ελλάδα 2007 Θεµατικοί δασικοί χάρτες 1:20.000 1992 Αντιπυρικοί χάρτες Αττικής 1992 28 έγχρωµοι θεµατικοί χάρτες Χάρτες ταξινόµησης των δασικών γαιών (αρ. φύλλων:237) Χάρτες γαιών και γαιοϊκανότητας (αρ. φύλλων:386) 1:200.000 1:50.000 1:50.000 1992 1993-2010

Έµφαση στις εταιρίες οι οποίες έχουν ως κύριο προϊόν την έντυπη χαρτογραφία και την παραγωγή έντυπων χαρτογραφικών προϊόντων Προσπάθεια καταγραφής ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών της Ελληνικής ιδιωτικής χαρτογραφικής πρωτοβουλίας Εύρεση πληροφοριών για τις εταιρίες µε την βοήθεια του ιστού Επικοινωνία-συνέντευξη των Ανάβαση υπεύθυνων των εταιριών σε ερωτήµατα σχετικά µε την χαρτογραφική τους παραγωγή ΡΕΚΟΣ TERRAIN ΕΚ ΟΣΕΙΣ ROAD ΕΜΒΕΛΙΑ ΕΚ ΟΤΙΚΗ Infoγνωµον Όραµα / ΝΑΚΑΣ

Το σύνολο των εταιριών είναι αρκετά µικρές (το πολύ µέχρι 4 άτοµα) σε σχέση µε το µόνιµο προσωπικό που απασχολούν για την κατασκευή και την παραγωγή των χαρτών τους (εξαιρείται µια εταιρία µε 26 υπαλλήλους) Το σύνολο των χαρτών που πουλάει η κάθε εταιρία στην Ελληνική αγορά είναι της τάξης των 20-50 χιλιάδων χαρτών ετησίως (εξαιρείται µια εταιρία µε πάνω από 400.000 χάρτες ετησίως) Οι πιο επιτυχηµένοι χάρτες εµπορικά είναι οι χάρτες των Ελληνικών νησιών το καλοκαίρι (χάρτης της Άνδρου και της Ικαρίας, χάρτης του λεκανοπεδίου Αττικής και όλοι οι χάρτες της Ελλάδας) Το σύνολο των τουριστών δεν είναι ανάλογο της πώλησης χαρτών αλλά συγκεκριµένα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ταυτότητας των τουριστών σε κάθε νησί οδηγούν σε υψηλότερες ή χαµηλότερες πωλήσεις χαρτών Οι εταιρίες δεν συνεργάζονται µε πολλούς τοπογράφους µηχανικούς αλλά περισσότερο µε γραφίστες ή «χαρτογράφους»

Υπογραφή µνηµονίου συνεργασίας τριετούς διάρκειας και διαρκούς αξιολόγησης µεταξύ των Υπουργείων, Φορέων και Οργανισµών (Ιούλιος 2010) ωρεάν διάθεση όλων των συνόλων δεδοµένων που διαθέτουν προς όλους τους φορείς της ηµόσιας ιοίκησης Επιλεκτική διάθεση δεδοµένων προς τους πολίτες (δωρεάν διάθεση µερικών και ελεύθερη επισκόπηση άλλων µέσω διαδραστικών χαρτών) Επαναχρησιµοποίηση δεδοµένων για την κάλυψη των αναγκών µε το ελάχιστο δυνατό κόστος Αναδροµική κατάργηση αδειών χρήσης για δεδοµένα που έχουν προµηθεύσει στο παρελθόν και πλέον δε χρησιµοποιούνται

ΣΤΟΧΟΙ Αρχική πρόθεση από τους φορείς να αξιοποιήσουν σύνολα γεωχωρικών δεδοµένων Εξοικονόµηση πόρων, καλύτερη διακυβέρνηση, διαφάνεια και βελτίωση της λειτουργίας της ηµόσιας ιοίκησης Συµµετοχή του πολίτη στον ουσιαστικό έλεγχο της δηµόσιας διοίκησης Ο πολίτης σε ρόλο παρατηρητή και ελεγκτή ταυτόχρονα Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας µε την ανάπτυξη νέων προϊόντων Βελτίωση υπηρεσιών Αξιολόγηση επενδύσεων στη χώρα Λειτουργία του geodata.gov.gr

Η παραγωγή χαρτών στη χώρα σήµερα µπορεί να χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερα αναπτυσσόµενη Συνεργασία πολλών φορέων για τον εµπλουτισµό των Ελληνικών βιβλίων µε περισσότερους και πιο ποιοτικούς χάρτες Οι τεχνολογικές εξελίξεις θα κρίνουν το µέλλον της έντυπης χαρτογραφίας Άλλα µέσα έχουν καταφέρει να πάρουν τη θέση του έντυπου χάρτη Στο δηµόσιο τοµέα έντονες είναι επίσης οι σχετικές εξελίξεις µε τα γεωχωρικά δεδοµένα

Σας ευχαριστούµε για την προσοχή σας.