ΔΗΜΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2013 2014 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ -ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ (ΤΕΥΧΟΣ Α ΑΡΧΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ) 1
Το παρόν αποτελεί προπαρασκευαστικό κείμενο και δημοσιεύεται αποκλειστικά για την διαδικασία της Δημόσιας Διαβούλευσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 185/2007, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Τα στοιχεία που παρατίθενται στο παρόν κείμενο, αποτελούν μια πρώτη προσέγγιση για την συνοπτική παρουσίαση της υφιστάμενης κατάστασης στον Δήμο Κηφισιάς, αναφορικά με τους βασικούς θεματικούς άξονες του Επιχειρησιακού Προγραμματισμού του Δήμου Κηφισιάς. Το κείμενο και η δομή του, δύναται να τροποποιηθεί, συμπληρωθεί, και να εμπλουτιστεί, σύμφωνα με τις προτάσεις και τα νεά στοιχεία που ενδεχομένως θα προκύψουν από την διαδικασία της Δημόσιας Διαβούλευσης. Η Ομάδα Έργου 2
Περιεχόμενα Εισαγωγικό Κεφάλα ιο... 4 Θεσμικό πλαίσιο... 5 Σκοπός του Επιχειρησιακού Προγράμματος... 6 Κύρια χαρακτηριστικά του Επιχειρησιακού Προγράμματος... 8 Μεθοδο λογία κατάρτισης...11 ΜΕΡΟΣ I......14 Υφιστάμε νη Κατάσταση Δήμου Κηφισιάς...14 Εισαγωγή......15 Α. Ο ΔΗΜΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ...17 1. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ... 17 2. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗ ΜΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ... 21 Β. ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ...26 1. ΔΙΚΤΥΑ - ΥΠΟΔΟΜΕΣ... 26 2. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ... 33 Γ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΥΓΕΙΑ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ...38 ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ......47 Δ. ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ...62 Ε. ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ...64 1. Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ... 64 2. ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ... 67 3. ΗΛ ΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ... 70 ΜΕΡΟΣ IΙ...72 Στρατηγική του Δήμου και Α ναπτυξιακές Προτεραιότητες...72 Το περιφερειακό πλαίσιο...73 Το όραμα και οι αρχές το υ Δήμου...74 Η στρατηγική του Δήμου......76 Οι άξονες και τα μέτρα του Στρατηγικού Σχεδίου...77 3
Εισαγωγικό Κεφάλαιο 4
ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Με τα άρθρα 203-207 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/06), θεσπίστηκε για πρώτη φορά, η υποχρέωση κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους Δήμους με πληθυσμό πάνω από 10.000 κατοίκους, με στόχο την εισαγωγή μόνιμων διαδικασιών και μεθόδων προγραμματισμού στους Ο.Τ.Α. Με το άρθρο 266 του Ν. 3852/10, όπως τροποποιήθηκε, προσαρμόστηκε το περιεχόμενο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων στις νέες λειτουργίες και αρμοδιότητες των Δήμων και η υποχρέωση κατάρτισης, τους αφορά πλέον όλους. Το Υπουργείο Εσωτερικών με κανονιστικές πράξεις και εγκυκλίους, αρχικά την περίοδο 2007-2009 και στη συνέχεια το 2011 εξειδίκευσε το περιεχόμενο και τις διαδικασίες κατάρτισης των Ε.Π. στους Δήμους. Οι πιο σημαντικές είναι: 1) Υ.Α. 18183, ΦΕΚ 534, Β, 13/4/07 «Περιεχόμενο, δομή και τρόπος υποβολής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των Ο.Τ.Α. α βαθμού», όπως τροποποιήθηκε. 2) Εγκύκλιοι 45/58939/25-10-06 και 66/50837/14-9-07 με θέμα τα Επιχειρησιακά Προγράμματα. 3) Π.Δ. 185/07 «Όργανα και διαδικασία κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των Ε.Π. των Ο.Τ.Α. α βαθμού». 4) Υ.Α. 5694/3-2-11 με την οποία τροποποιήθηκε η Υ.Α. 18183 και Π.Δ. 89/29.9.11 με το οποίο τροποποιήθηκε το Π.Δ. 185. Με αυτά τα δύο το θεσμικό πλαίσιο των Ε.Π. προσαρμόστηκε στις ρυθμίσεις του Ν. 3852/10. 5
ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα συνιστά ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τοπικής και οργανωτικής - λειτουργικής ανάπτυξης, εναρμονισμένο με τις κατευθύνσεις αναπτυξιακού σχεδιασμού σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και τις νέες αρμοδιότητες που μεταβιβάστηκαν στους Δήμους με το Ν. 3852/10 «Πρόγραμμα Καλλικράτης» Οι σκοποί του Ε.Π. έχουν ως εξής: Α) Προώθηση της τοπικής ανάπτυξης Στο Ε.Π. προσδιορίζεται η αναβάθμιση των υφιστάμενων και η ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων, που θα πρέπει να υλοποιήσει ο Δήμος στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, με σκοπούς: την αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος και τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής. την προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας σε τοπικό επίπεδο Η αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης συνίσταται στην ενίσχυση της αλληλεγγύης, στην υλοποίηση δράσεων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, στην προώθηση των ευκαιριών εργασίας και στην παροχή υπηρεσιών στις τοπικές επιχειρήσεις. Η αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος συνεπάγεται την ενεργοποίηση του Δήμου στην αειφόρο διαχείριση των τοπικών φυσικών πόρων, καθώς και στην βελτίωση του οικιστικού περιβάλλοντος και των τεχνικών υποδομών. Η προώθηση της ευημερίας των κατοίκων συνεπάγεται την παροχή υπηρεσιών στους τομείς της παιδείας, του πολιτισμού, του αθλητισμού και της κοινωνικής πολιτικής. 6
Β) Εσωτερική ανάπτυξη του Δήμου Ο Δήμος Κηφισιάς ως φορέας παροχής συλλογικών αγαθών και υπηρεσιών, οφείλει να αναβαθμίσει και να διευρύνει τις λειτουργίες του, με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της δράσης του. Ειδικότερα αποσκοπεί: στη συγκρότηση του νέου Δήμου ως πολιτικού, διοικητικού και αναπτυξιακού θεσμού που λογοδοτεί στην τοπική κοινωνία. στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των δραστηριοτήτων του και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων / επιχειρήσεων των δύο δημοτικών κοινοτήτων. στη βελτίωση της παραγωγικής ικανότητας των υπηρεσιών του, στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού του, στην προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και στην διεύρυνση της ακίνητης και κινητής περιουσίας του. στη βελτίωση της οικονομικής του κατάστασης, μέσω του μεσοπρόθεσμου οικονομικού προγραμματισμού, της παρακολούθησης του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών και της ορθολογικής οικονομικής διαχείρισης Γ) Ανάπτυξη των συνεργασιών του Δήμου Ένας οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην άσκηση των θεσμοθετημένων αρμοδιοτήτων του, αλλά είναι υποχρεωμένος να μεριμνά για τη συνολική ευημερία και ανάπτυξη της περιοχής του. Υιοθετώντας την αντίληψη αυτή, ο Δήμος Κηφισιάς προσανατολίζει το Επιχειρησιακό του Πρόγραμμα στη συμβολή που μπορούν να έχουν στην ανάπτυξη της περιοχής του: - Οι τοπικοί κοινωνικοί και οικονομικοί φορείς (σύλλογοι, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ιδιωτικές επιχειρήσεις και επαγγελματίες) - Οι γειτονικοί Δήμοι - Η Περιφέρεια Αττικής που αποτελεί το νέο Ο.Τ.Α. δεύτερου βαθμού - Οι λοιποί φορείς του πολιτικό - διοικητικού συστήματος της χώρας (Υπουργεία, άλλοι δημόσιοι φορείς, Αποκεντρωμένη Διοίκηση) 7
και επιδιώκει επίσης τη διεύρυνση των συνεργασιών του με φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης άλλων χωρών, κυρίως ευρωπαϊκών και μεσογειακών και την πλήρη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και πολιτικών. Επομένως στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, εκτός από τις υπηρεσίες, τα έργα και τις ρυθμίσεις για τα οποία είναι αρμόδιος ο Δήμος, είναι δυνατό να εντοπίζονται αυτά που ανήκουν στην αρμοδιότητα άλλων φορέων και να προσδιορίζονται οι αναγκαίες ενέργειες συνεργασίας και συντονισμού. Στο πλαίσιο αυτό ο Δήμος θέτει διεκδικητικούς στόχους για να επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων σε όφελος της περιοχής και της τοπικής κοινωνίας. ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αποτελεί το βασικό εργαλείο σχεδιασμού και υλοποίησης των πολιτικών του, με τα εξής χαρακτηριστικά: α. Είναι ολοκληρωμένο πρόγραμμα τοπικής ανάπτυξης και βελτίωσης της διοικητικής του ικανότητας. Αποτελεί πρόγραμμα αναπτυξιακών υποδομών και τοπικών επενδύσεων και πρόγραμμα για τη βελτίωση της λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών και των νομικών του προσώπων. Είναι πρόγραμμα, πολυτομεακού χαρακτήρα, με εύρος θεματικών αντικειμένων αντίστοιχου των ζητημάτων που απασχολούν την καθημερινή λειτουργία του Δήμου. Καλύπτει όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων του και εν δυνάμει το σύνολο των τοπικών υποθέσεων. β. Είναι οργανικό στοιχείο της καθημερινής λειτουργίας και διοίκησης του Δήμου και μέρος του προγραμματικού του κύκλου: Η σύνταξη του Επιχειρησιακού Προγράμματος είναι η αρχική φάση της διαδικασίας προγραμματισμού, παρακολούθησης και αξιολόγησης της δράσης του Δήμου. Η διαδικασία αυτή αποτελεί διαρκές αντικείμενο ενασχόλησης των αιρετών οργάνων, των προϊσταμένων και της αρμόδιας υπηρεσίας προγραμματισμού. γ. Αποτελεί το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δράσης του Δήμου και των νομικών προσώπων: Στις προτεραιότητες του προγράμματος αντανακλάται η βούληση και το όραμα της Δημοτικής Αρχής, καθώς και οι προτεραιότητες του αναπτυξιακού σχεδιασμού σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Το όραμα της δημοτικής αρχής 8
αποτυπώνεται στη στρατηγική και αναλύεται αφενός μεν στο πενταετές (τριετές) πρόγραμμα δράσης, αφετέρου δε στα ετήσια προγράμματα δράσης όλων των δημοτικών υπηρεσιών και των νομικών προσώπων. δ. Υλοποιείται μέσω του ετήσιου προγράμματος δράσης του Δήμου και των νομικών προσώπων: Με τη σύνταξη των ετήσιων προγραμμάτων δράσης εξειδικεύεται το επιχειρησιακό πρόγραμμα για κάθε έτος της δημοτικής περιόδου. Με αυτή τη διαδικασία επιμερίζονται οι δράσεις του προγράμματος στις υπηρεσίες, οι οποίες υλοποιούν τμήματα του επιχειρησιακού προγράμματος. ε. Εκπονείται με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων: Κατά τη διαδικασία σύνταξής του συμμετέχουν με σαφώς καθορισμένο τρόπο: Αιρετά όργανα (Δημοτικό Συμβούλιο, Επιτροπές του Δ.Σ., Αντιδήμαρχοι, Διοικητικά Συμβούλια νομικών προσώπων, Συμβούλια Δημοτικών Κοινοτήτων). Υπηρεσιακά στελέχη (Προϊστάμενοι υπηρεσιών, Διευθυντές νομικών προσώπων, στελέχη της υπηρεσίας προγραμματισμού). Τοπικοί φορείς και ομάδες δημοτών με σημαντικό βαθμό συμβολής στην τοπική ανάπτυξη ή και στη λειτουργία του Δήμου. Φορείς του διοικητικού συστήματος της χώρας (π.χ. Περιφέρεια, Αποκεντρωμένη Διοίκηση). Η λήψη των αποφάσεων δεν βασίζεται μόνο στην ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, αλλά και στις ανάγκες και προσδοκίες των κατοίκων και του ανθρώπινου δυναμικού του Δήμου, όπως αυτές αποτυπώνονται στις διαδικασίες συμμετοχής. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αποτελεί το βασικό πλαίσιο κατεύθυνσης, προσδιορισμού και συντονισμού των ενεργειών όλων των οργάνων διοίκησης και των υπηρεσιών και είναι ευρύτερα γνωστό στους εργαζόμενους του Δήμου, προκειμένου να υλοποιηθούν οι στόχοι του. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αποτελεί προϊόν συλλογικής εργασίας όλων των δομών του Δήμου και οδηγεί στην ανάληψη δεσμεύσεων μεταξύ των διαδοχικών ιεραρχικών επιπέδων, σε ότι αφορά την υλοποίηση του τμήματος εκείνου στο οποίο αυτά εμπλέκονται. 9
στ. Αξιοποιεί δείκτες επίδοσης: Στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αποτυπώνονται μετρήσιμοι στόχοι, η επίτευξη των οποίων παρακολουθείται μέσω της αξιοποίησης συστήματος δεικτών επίδοσης. Για την παρακολούθηση της εξέλιξης των τιμών των δεικτών αξιοποιούνται στοιχεία (έσοδα / δαπάνες, πόροι, εκροές, αποτελέσματα) που τηρούνται στις υπηρεσίες του Δήμου. 10
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Η εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος, αποτελεί μία διαδοχική και ιεραρχημένη διαδικασία που περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια, σύμφωνα με το σχήμα που ακολουθεί: 11
Το πρώτο στάδιο «Προετοιμασία και οργάνωση» περιλαμβάνει την συγκρότηση Διεπιστημονικής Ομάδας Έργου που δίνει τις αναγκαίες κατευθύνσεις, επιβλέπει τις υπηρεσίες και γενικά παρακολουθεί την πορεία κάθε σταδίου Τα στάδια 2 και 3 - «Συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης» και «Καθορισμός του οράματος και της στρατηγικής του Δήμου» αντίστοιχα - μαζί με το στάδιο 4 «Συνεργασία με όμορους Δήμους», συνιστούν την πρώτη ενότητα του Επιχειρησιακού Προγράμματος, συγκροτούν το Στρατηγικό Σχέδιο και αποτελούν το αντικείμενο του παρόντος τεύχους. Η πρόταση του Στρατηγικού Σχεδίου, υποβάλλεται στο Δημοτικό Συμβούλιο για έγκριση, μετά από εισήγηση της Εκτελεστικής Επιτροπής. Στη συνέχεια παρουσιάζεται στη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης, αποστέλλεται σε τοπικούς φορείς και αναρτάται στην ιστοσελίδα του Δήμου. Με βάση την Υ.Α. και το Π.Δ., οι διαδικασίες διαβούλευσης αναλύονται ως εξής: 1) Έγκριση του Στρατηγικού Σχεδίου από το Δημοτικό Συμβούλιο, μετά από εισήγηση της Εκτελεστικής Επιτροπής. 2) Παρουσίαση του Στρατηγικού Σχεδίου στη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης και στα Συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων. 3) Αξιοποίηση των διαθέσιμων δυνατοτήτων επικοινωνίας για την ευρύτερη κυκλοφορία του Στρατηγικού Σχεδίου. 4) Διοργάνωση δημόσιων εκδηλώσεων. 5) Τα σχόλια και οι παρατηρήσεις που θα προκύψουν από τη δημόσια διαβούλευση ενσωματώνονται στο Στρατηγικό Σχέδιο, αφού ενημερωθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες και η Εκτελεστική Επιτροπή. 6) Εφόσον κριθεί απαραίτητο από την Εκτελεστική Επιτροπή, με βάση τα συμπεράσματα της διαβούλευσης, αναθεωρούνται σημεία του Στρατηγικού Σχεδίου 12
Στρατηγικό Σχέδιο Εκτελεστική Επιτροπή Δημοτικό Συμβούλιο Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης Ανάρτηση στην Ιστοσελίδα διαβούλευση με πολίτες Συμβούλια Δημοτικών Κοινοτήτων Δημόσιες εκδηλώσεις Ημερίδες Θεματικές συναντήσεις Σύνοψη συμπερασμάτων Τελικό Στρατηγικό Σχέδιο Στη συνέχεια ακολουθούν ο επιχειρησιακός και οικονομικός προγραμματισμός, οπότε ολοκληρώνεται το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και εγκρίνεται από το Δημοτικό Συμβούλιο και τα Διοικητικά Συμβούλια των νομικών προσώπων. 13
ΜΕΡΟΣ I Υφιστάμενη Κατάσταση Δήμου Κηφισιάς 14
Εισαγωγή Το παρόν τμήμα της εργασίας αποτελεί την πρώτη ουσιαστική επεξεργασία των στοιχείων, όπως αυτά συλλέχθηκαν από την Ομάδα Έργου, για το Δήμο Κηφισιάς, στο πλαίσιο της εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Σκοπός της παρούσας φάσης είναι η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης του εξωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου Κηφισιάς. Η συλλογή των στοιχείων που παρατίθενται, πραγματοποιήθηκε μέσω συνεντεύξεων και από αναζήτηση σε διαδικτυακούς ιστότοπους. Στις συνεντεύξεις συμμετείχαν προϊστάμενοι και Διευθυντές από όλες τις υπηρεσίες του Δήμου, καθώς και οι υπεύθυνοι ανά τομέα αντιδήμαρχοι, ενώ η διαδικασία πραγματοποιήθηκε σε τέσσερα στάδια: α) Αρχική συνάντηση με την συμμετοχή εκπροσώπων από όλες τις υπηρεσίες του Δήμου Κηφισιάς, όπου πραγματοποιήθηκε αρχική ενημέρωση όλων των υπηρεσιών, σχετικά με τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν για την σύνταξη του Επιχειρησιακού Προγράμματος. β) Ξεχωριστές συναντήσεις με τις υπηρεσίες ανά θεματικό τομέα, για τους τομείς «Περιβάλλον και Ποιότητα ζωής», «Κοινωνική Πολιτική, Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμός και Αθλητισμός», «Τοπική Οικονομία και Απασχόληση», και «Εσωτερικό Περιβάλλον του Δήμου». Στις συναντήσεις δόθηκαν αρχικά ερωτηματολόγια και κατευθυντήριες οδηγίες για την συμπλήρωση τους. γ) Επαναληπτικές συναντήσεις ανά θεματικό τομέα, κατόπιν επεξεργασίας των στοιχείων των ερωτηματολογίων, για την παροχή τελικών διευκρινήσεων επί των ερωτηματολογίων και επιβεβαίωση των στοιχείων τους. Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκε έρευνα και συλλογή στατιστικών στοιχείων από τους ακόλουθους διαδικτυακούς ιστότοπους: http://www.statistics.gr/ http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=12&la=2 http://www.ypeka.gr/ - ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ 15
http://www.ypeka.gr/default.aspx?tabid=432&language=el-gr ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ NATURA 2000 http://geodata.gov.gr/geodata/ http://geodata.gov.gr/maps/?zoom=7&lat=4577066.9315&lon=2641978.87084&layer s=potamoi_eper_gr&layeropacity=100&baselayer=google&baselayeropacity=100 Για την παρουσίαση των καταγεγραμμένων στοιχείων και των συμπερασμάτων τους, χρησιμοποιήθηκε προσασρμοστικά η μορφή παρουσίασης του προτύπου της Ε.Ε.Τ.Α.Α «Αναλυτικός Οδηγός Κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων Δήμων». Οι κύριες κατηγορίες στοιχείων στις οποίες δομείται η παρούσα εργασία είναι οι παρακάτω τέσσερις : Α) Γενικά Πληθυσμιακά Χαρακτηριστικά Β) Περιβάλλον- Ποιότητα Ζωής Γ) Κοινωνική Σύνθεση Κοινωνικές Υποδομές, Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμός και Αθλητισμός Δ) Τοπική Οικονομία και Απασχόληση Ε) Εσωτερικό Περιβάλλον του Δήμου 16
Α. Ο ΔΗΜΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ Στην παρούσα ενότητα, πραγματοποιείται μια συνοπτική παρουσίαση των βασικών πληθυσμιακών στοιχείων του Δήμου Κηφισιάς, καθώς και των βασικών χαρακτηριστικών της ευρύτερης περιοχής της Βόρειας Αττικής. ΤΟ ΕΜΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΟΣΜΕΙ Η ΡΟΤΟΜΗ ΤΟΥ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ ΤΟΥ ΚΗΦΙΣΕΩΣ, ΔΡΑΜΑΤΟΟΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΟΥ ΚΑΤΑΓΟΤΑΝ ΑΟ ΤΗΝ ΚΗΦΙΣΙΑ. 1. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ Ο Δήμος Κηφισιάς, με βάση το πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ συστάθηκε με τη συνένωση του Δήμου Κηφισιάς, του Δήμου Ν. Ερυθραίας και τη Κοινότητα Εκάλης και αποτελείται σήμερα από τρεις Δημοτικές Ενότητας ( Κηφισιάς, Ν. Ερυθραίας και Εκάλης.) Η Δημοτική Ενότητα Κηφισιάς βρίσκεται Βόρεια και Ανατολικά του Λεκανοπεδίου Αττικής και υπάγεται διοικητικά στη Νομαρχία Αθηνών. Ο Δήμος καταλαμβάνει έκταση περίπου 26,000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και συνορεύει Δυτικά με τους Δήμους Μεταμόρφωσης, Αχαρνών και το Δήμο Λυκόβρυσης, Νότια με τους Δήμους Πεύκης, Αμαρουσίου και Μελισσιών, Βορειοανατολικά με την Κοινότητα Εκάλης, και Βόρεια με το Δήμο Νέας Ερυθραίας. Φυσικά τα τεχνητά όρια αποτελούν Ανατολικά η Πεντέλη και Δυτικά ο Κηφισός ποταμός, ενώ στο Δυτικό τμήμα του ο Δήμος διασχίζεται από την Εθνική Οδό Αθηνών -Λαμίας, που αποκόπτει ένα τμήμα του. (Αδάμες, Γράμμος, Φοίνιξ).Ο Δήμος αποτελείται από τις παρακάτω περιοχές: Νέα Κηφισιά, Αδάμες, Κάτω Κηφισιά, Κεφαλάρι, Πολιτεία, Αλώνια, Κ.Α.Τ., Καλυφτάκι και Πανόραμα.Το κλίμα της περιοχής του Δήμου είναι το ίδιο με το Μεσογειακό κλίμα της Αττικής, με μεγάλα διαστήματα ηλιοφάνειας και με σχετικά μικρού εύρους θερμοκρασιακές μεταβολές, ενώ η σχετική υγρασία κυμαίνεται σε λογικά επίπεδα. Η περιοχή της Κηφισιάς με την πάροδο των χρόνων έγινε ευρέως γνωστή εξαιτίας της εμπορικής της ανάπτυξης, της άρτιας ρυμοτομίας, της ιδιαίτερης αρχιτεκτονική 17
τόσο των σπιτιών, όσο και των καταστημάτων της, καθώς επίσης και της ιδιαίτερης αγάπης των κατοίκων της για την ανθοκομεία. Το όνομα της Κηφισιάς προέρχεται από τον ποταμό Κηφισό. Λαογραφικό λογοπαίγνιο της νεοελληνικής γλώσσας θεωρεί πως το όνομα Κηφισιά προέρχεται από την έκφραση «εκεί φυσά» - «κεί φυσά» - «κηφισά» - «Κηφισιά». Ιστορικά η Κηφισιά ήταν μία από τις δώδεκα αρχαίες πόλεις της Αττικής. Από την εποχή του Κλεισθένη αποτελούσε τον δήμο της Ερεχθηίδος φυλής. Η περιοχή κατά την εποχή της τουρκοκρατίας μέχρι το 1925 ήταν ένα δημοφιλές παραθεριστικό κέντρο Αθηναίων, Χιωτών, Αιγυπτίων, Κωνσταντινουπολιτών, αλλά ακόμα και Τούρκων μεγαλοτσιφλικάδων. Τον Φεβρουάριο του 1925 η Κηφισιά αναγνωρίζεται ως αυτόνομη κοινότητα της Αττικής, ενώ αργότερα αναγνωρίζεται ως προάστιο της Ανατολικής Αττικής. Το 1942 η κοινότητα της Κηφισιάς ξεπερνά τους 10.000 κατοίκους και προάγεται σε δήμο. Τον Ιανουάριο του 2011 και σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, ο δήμος της Κηφισιάς επεκτάθηκε συμπεριλαμβάνοντας τις δημοτικές κοινότητες της Ερυθραίας και της Εκάλης. Κυρίαρχη χρήση γης είναι η κατοικία, αλλά εμφανίζονται όλες οι χρήσεις, από βιομηχανία μέχρι και αθλητισμό. Περιοχές αμιγούς κατοικίας είναι το Κεφαλάρι, η Πολιτεία, το Στροφύλι, τα Αλώνια, η Νέα Κηφισιά και η Κάτω Κηφισιά. "Βιομηχανικό πάρκο" έχει χαρακτηρισθεί η περιοχή Νοτιοδυτικά της οδού Καλυφτάκι μέχρι τα διοικητικά όρια του Δήμου Κηφισιάς με την Κοινότητα Λυκόβρυσης με το Προεδρικό Διάταγμα 84/84, όπου ήδη έχουν εγκατασταθεί αρκετές βιομηχανίες. Υπάρχουν αρκετοί οργανωμένοι χώροι άθλησης στην περιοχή του Δήμου, όπως το Ζηρίνειο Γυμναστήριο, το κλειστό Γυμναστήριο Πολιτείας, ο Αθλητικός Όμιλος Κηφισιάς, εγκαταστάσεις της Χ.Α.Ν., πίσω από τον σταθμό του τραίνου, και ο Ιππικός Όμιλος. Στα όρια του Δήμου βρίσκεται το Νοσοκομείο ατυχημάτων ΚΑΤ που εξυπηρετεί ανάγκες της ευρύτερης περιοχής. Η Δημοτική Ενότητα Ν. Ερυθραίας υπάγεται στην χωροταξική υποενότητα του λεκανοπέδιου της Αττικής σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1515/85. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματος πρωτευούσης (Π.Σ.Π) σε απόσταση 15 χιλιόμετρων από το κέντρο της Αθήνας. Συνορεύει με τους πιο κάτω δήμους και κοινότητες : με το δήμο Αχαρνών στα βόρειο-δυτικά, με το δήμο Κρυονερίου και Εκάλης στα βόρεια και με το δήμο Κηφισιάς στα ανατολικά, νότια και δυτικά. Ο δήμος Ν. Ερυθραίας έχει συνολική έκταση 6500 στρέμματα. Εξ αυτών τα 5000στρ. αποτελούν την νομοθετημένη περιοχή σχεδίου πόλης, ενώ τα υπόλοιπα 1500στρ. είναι σήμερα εκτός σχεδίου. Η λεωφόρος Κηφισίας-Μαραθώνα διασχίζει την Ερυθραία και αποτελεί τον κύριο άξονα οδικής προσπέλασης. Από το κέντρο της πόλης διέρχεται η λεωφόρος Ελ. Βενιζέλου, σε μήκος 1,5 χλμ., ενώ στο δυτικό τμήμα του δήμου διέρχεται η εθνική οδός Αθηνών-Λαμίας σε μήκος 2 χλμ. περίπου. Μάλιστα είναι από τους πρώτους δήμους εκατέρωθεν της εθνικής οδού. 18
Η Δημοτική Ενότητα Εκάλης καταλαμβάνει 4.332 στρέμματα στα οποία περιλαμβάνονται τόσο οικιστικές αλλά και δασικές εκτάσεις. Το πεντελικό τοπίο έχει προικίσει την πόλη με το Δάσος Φασίδερη το οποίο αποτελεί πνεύμονα πρασίνου του ευρύτερου συγκροτήματος. Επιπλέον, σχεδόν όλοι οι οδικοί άξονες καταλήγουν σε κόμβους πρασίνου, ενώ ποικίλα ρέματα κατεβαίνουν από το βουνό της Πεντέλης. Στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της περιοχής συγκαταλέγεται η υψηλών προδιαγραφών αρχιτεκτονική, ο χαμηλός συντελεστής δόμησης, το μεγάλο ποσοστό ιδιωτικού αλλά και δημοτικού πρασίνου, αλλά και το εξαίρετο ρυμοτομικό σχέδιο που συνίσταται σε ένα μίγμα από κυκλικές και ευθείες οδούς που διακόπτονται από κυκλικούς κόμβους και πλατείες, κατά μήκος των φυσικών ορίων του πεντελικού τοπίου. Το οικιστικό κέντρο εκτείνεται γύρω από τις Πλατείες Κένεντυ και Βασιλέως Παύλου, αμφίπλευρα της Λεωφόρου Θησέως. Χαρακτηρίζεται ως περιοχή αμιγούς κατοικίας και απαγορεύεται οποιαδήμοτε εμπορική δραστηριότητα εντός του οικιστικού ιστού. Η εμπορική ζώνη εκτείνεται κατά μήκος της Εθνικής Οδού Αθηνών-Λαμίας, ενώ η περιοχή είναι γνωστή για το "Εκάλη Club" που αποτελεί σημείο συνάντησης και άθλησης των κατοίκων του συγκροτήματος. Ιδιαίτερα δημοφιλής και ακριβή οικιστικά είναι η Οδός Ρόδων όπου κατοικούν τα άτομα των ανωτέρων εισοδηματικών τάξεων των Αθηνών, κατά το πλείστον επιχειρηματίες και βιομήχανοι. Στη δυτική Εκάλη εκτείνεται η συνοικία "Δημοσιογραφικά", πέριξ της Λεωφόρου Πάρνηθος, όπου διαμένουν οι δημοσιογράφοι των Αθηνών. Πίνακας Α.1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΒΟΡΕΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΘΗΝΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΕΔΡΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΘΕΣΗ & ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ & ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 19
Ο Δήμος Κηφισιάς είναι δήμος της Περιφέρειας Αττικής που συστάθηκε με το πρόγραμμα Καλλικράτης από την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κηφισιάς, Νέας Ερυθραίας και Εκάλης. Η έκτασή του νέου δήμου είναι 34.03 τ. χλμ και έδρα του είναι η Κηφισιά. Η περιοχή είναι γνωστή για την εμπορική της αγορά, την άρτια ρυμοτομία, την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των σπιτιών και των καταστημάτων και την αγάπη των κατοίκων της για την ανθοκομία. Το εμπορικό κέντρο καλύπτεται από ένα εκτενές δίκτυο πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, ενώ ο δήμος εκτείνεται από την Πάρνηθα και τον Κηφισό ποταμό έως το Πεντελικό. Στην Κηφισιά βρίσκεται το γενικό νοσοκομείο Αττικής Κ.Α.Τ., και ο τερματικός σταθμός του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου. Επίσης η Κηφισιά έχει πρόσβαση στην εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας. Συνορεύοντες με τη Κηφισιά δήμοι είναι προς Β Δήμος Νέας Ερυθραίας, προς Α Δήμος Πεντέλης, προς ΝΑ Δήμος Μελισσίων, προς Ν Δήμος Αμαρουσίου και Δήμος Πεύκης, προς ΝΔ Δήμος Λυκόβρυσης και Δήμος Μεταμόρφωσης και τέλος προς Δ Δήμος Αχαρνών. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ: ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Ευρώ ΑΕΠ κατά κεφαλή σε ευρώ (2007) 27,9 χιλ. ευρώ ΑΕΠ (% του μέσου όρου της χώρας)(2007) 49,9 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: % ΑΕΠ % ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ (2008) 0,4 ΑΕΠ % ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ (2008) 13,3 ΑΕΠ % ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ (2008) 86,3 ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ: % ΖΩΝΗ Α Επιχορήγηση επενδυτικών σχεδίων για μεγάλες επιχειρήσεις 15% Επιχορήγηση επενδυτικών σχεδίων για μεσαίες επιχειρήσεις 20% Επιχορήγηση επενδυτικών σχεδίων για μικρές επιχειρήσεις 25% * Τα στοιχεία που παρατίθενται, αφορούν το σύνολο της Περιφέρειας Αττικής, καθώς δεν διατίθενται στοιχεία για την Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής 20
2. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ Πίνακας Α.2 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Έκταση (τ.χμ.): 36,767 Πραγματικός Πληθυσμός: (Για το 2011 παρουσιάζεται ο μόνιμος πληθυσμός) 1991 56.160 2001 66.484 2011* 70.600 Πυκνότητα Πληθυσμού: 1991 1.527,46 2001 1.808,25 2011 1,933,8 Ηλικιακή κατανομή πραγματικού πληθυσμού (2001): Σύνολο 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 80 ετών και άνω 66.484 9.617 8.299 14.665 15.402 8.273 8.217 2.011 Δημογραφικοί δείκτες (2001) : Δείκτης Γήρανσης 2,99 Δείκτης Εξάρτησης 0,58 Δείκτης Αντικατάστασης 1,23 Συνολικός πληθυσμός δημοτικών ενοτήτων / έτος απογραφής Συνολικός πληθυσμός / δημοτική ενότητα (2001) 21
Πυκνότητα συνολικού πληθυσμού / έτος απογραφής Ηλικιακή κατανομή πληθυσμού / δημοτική ενότητα (2001) 22
ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ α/α Ονομασία 1. Δημοτική Ενότητα Κηφισιάς 2. Δημοτική Ενότητα Νέας Ερυθραίας 3. Δημοτική Ενότητα Εκάλης ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 23
ΕΝΟΤΗΤΑΣ: Έκταση (τ.χμ.): 25,937 Πραγματικός Πληθυσμός: 1991 39.084 2001 45.015 2011 - Πυκνότητα Πληθυσμού: 1991 1506,88 2001 1735,55 2011 - Ηλικιακή κατανομή πραγματικού πληθυσμού (2001): Σύνολο 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 80 ετών και άνω 45.015 6.245 5.507 9.833 10.471 5.713 5.751 1.495 Δημογραφικοί δείκτες (2001) : Δείκτης Γήρανσης 3,47 Δείκτης Εξάρτησης 0,60 Δείκτης Αντικατάστασης 1,09 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: Έκταση (τ.χμ.): 65 Πραγματικός Πληθυσμός: 1991 12.971 2001 15.972 2011 - Πυκνότητα Πληθυσμού: 1991 199,55 2001 245,72 2011 - Ηλικιακή κατανομή πραγματικού πληθυσμού (2001): ΝΕΑΣ ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ Σύνολο 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 80 ετών και άνω 15.972 2.493 2.121 3.629 3.620 1.849 1.887 373 Δημογραφικοί δείκτες (2001) : Δείκτης Γήρανσης 2,69 Δείκτης Εξάρτησης 0,56 Δείκτης Αντικατάστασης 1,35 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: ΕΚΑΛΗΣ Έκταση (τ.χμ.): 4,33 Πραγματικός Πληθυσμός: 1991 4.105 2001 5.497 2011 - Πυκνότητα Πληθυσμού: 1991 948,04 2001 1269,51 2011 - Ηλικιακή κατανομή πραγματικού πληθυσμού (2001): Σύνολο 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 80 ετών και άνω 5.497 879 671 1.203 1.311 711 579 143 Δημογραφικοί δείκτες (2001) : Δείκτης Γήρανσης 2,81 24
Δείκτης Εξάρτησης 0,57 Δείκτης Αντικατάστασης 1,24 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ Ο Δήμος Κηφισιάς συστάθηκε με το πρόγραμμα Καλλικράτης (2010) από την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κηφισιάς, Νέας Ερυθραίας και Εκάλης. Παρατηρείται ότι μεταξύ 1991-2001 ο συνολικός πληθυσμός των δημοτικών ενοτήτων του Δήμου Κηφισιάς αυξήθηκε κατά 15,53%, ενώ μεταξύ 2001-2011 αυξήθηκε κατά 6,49%. Επίσης, παρατηρούμε παρόμοια ηλικιακή κατανομή στις τρεις Δημοτικές Ενότητες και κατά συνέπεια και στο σύνολο του Δήμου, με το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού να κυμαίνεται μεταξύ των ηλικιών 25 54 ετών, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι σε γενικές γραμμές, ο πληθυσμός που βρίσκεται στην πλέον παραγωγική ηλικία, επιλέγει να παραμείνει στο Δήμο. Ο δείκτης γήρανσης εκφράζει την αναλογία μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων (65+) προς τις μικρότερες (0-5). Από τον συγκεκριμένο δείκτη αντιλαμβανόμαστε ότι οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες υπερτερούν έναντι των μικρότερων. Ο δείκτης εξάρτησης παρουσιάζει την αναλογία μεταξύ εξαρτώμενων ατόμων, δηλαδή αυτών που δεν μπορούν να συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία προς τα άτομα που θεωρείται ότι συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία. Ο δείκτης εξάρτησης σε συνδυασμό με τον υψηλό δείκτη γήρανσης του Δήμου, σύντομα θα επηρεάσουν την τοπική παραγωγική αλυσίδα. Ο Δήμος θα εμφανίζει χαμηλή παραγωγικότητα και η τοπική οικονομία θα βασίζεται κυρίως σε συνταξιούχους. Το φαινόμενο αυτό, ενδέχεται να επηρεάσει την αναπτυξιακή διαδικασία του Δήμου, και την επιχειρηματική ανάπτυξη του τοπικού δυναμικού. Τέλος, ο δείκτης αντικατάστασης εκφράζει την εναλλαγή μεταξύ των ηλικιών που μετέχουν στην παραγωγική διαδικασία. Υπολογίζεται μεταξύ των ατόμων που ετοιμάζονται να εισέλθουν στην παραγωγική διαδικασία (0-14) και αυτών που αναμένονται να εξέλθουν από την παραγωγική διαδικασία (55-64). Από τον συγκεκριμένο δείκτη παρατηρούμε ότι τα άτομα που ετοιμάζονται να εισέλθουν στην παραγωγική διαδικασία είναι περισσότερα από αυτά που αναμένεται να εξέλθουν από την παραγωγική διαδικασία, γεγονός που εξισορροπεί το δείκτης εξάρτησης και τον υψηλό δείκτη γήρανσης. 25
Β. ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ 1. ΔΙΚΤΥΑ - ΥΠΟΔΟΜΕΣ Ο Δήμος Κηφισιάς εντάσσεται στο πλέγμα των δήμων της βορειανατολικής περιοχής του λεκανοπεδίου της Αττικής και ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Βορείου Τομέα Αθηνών, της Περιφέρειας Αττικής. Περιλαμβάνει τις Δημοτικές Ενότητες Κηφισιάς, Ν. Ερυθραίας και Εκάλης. ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Η περιοχή παρουσιάζει σχετικά μεγάλη πολυμορφία στις χρήσεις γης. Εκτός από τη βασική χρήση, την κατοικία, υπάρχουν πολλές χρήσεις υπερτοπικής εμβέλειας, με συνέπεια να προσελκύονται καθημερινά μεγάλοι αριθμοί τακτικών και περιστασιακών επισκεπτών από άλλα μέρη του λεκανοπεδίου. Τέτοιες χρήσεις είναι οι βιομηχανικές μονάδες, κέντρα λιανικού εμπορίου και υπηρεσιών, πολλά ιδιωτικά σχολεία, νοσοκομεία δημόσια και ιδιωτικά, ιδρύματα, ξενοδοχεία και κέντρα ψυχαγωγίας. Η χωροταξική θέση του Δήμου σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι διασχίζεται, από νότο προς βορρά, από σημαντικούς υπερτοπικούς οδικούς άξονες όπως η Εθνική Οδός Αθηνών- Θεσσαλονίκης και η Λ. Κηφισίας-Ελ. Βενιζέλου-Θησέως, τον 26
καθιστούν σημαντικό πόλο έλξης υπερτοπικών δραστηριοτήτων στο βόρειο τμήμα του λεκανοπεδίου. Στην υποδομή του συγκοινωνιακού συστήματος, που εξυπηρετεί τις ανάγκες της πόλης, περιλαμβάνεται εκτός από τις πολλές γραμμές λεωφορείων του ΟΑΣΑ και η γραμμή του ΗΣΑΠ που εξασφαλίζει την άμεση σύνδεση με το κέντρο της Αθήνας αλλά και με το λιμάνι του Πειραιά. Η δημοτική πολιτική για τις μεταφορές, εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της πολιτικής για την ανάπτυξη του αστικού χώρου. Η ανάπτυξη αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από ένα πρόγραμμα οργανωμένων παρεμβάσεων που έχουν στόχο το σύστημα των μεταφορών να είναι αποδοτικό, χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Γιατί, όπως συμβαίνει σήμερα στις σύγχρονες πόλεις στην Ελλάδα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η ανάπτυξη έχει οδηγήσει σε μια οδική υποδομή και ένα τρόπο κυκλοφορίας που λειτουργεί σε βάρος της αισθητικής του αστικού χώρου και της ατμόσφαιρας, σε βάρος της ασφάλειας και άνεσης των πεζών και σε τελική ανάλυση σε βάρος της ποιότητας ζωής του πολίτη. Οι μεταφορές, ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής, συναρτώνται άμεσα με όλες τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται στον οικιστικό χώρο. Με επίγνωση όλων των προαναφερόμενων καθίσταται φανερή η ανάγκη καθορισμού από πλευράς του Δήμου ενός συγκεκριμένου πλαισίου πολιτικής που θα στηρίζεται σε επί μέρους βασικές παραμέτρους που αφορούν στο οδικό δίκτυο και στις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, στη στάθμευση, στις δημόσιες συγκοινωνίες και στην κίνηση των πεζών και των λοιπών ήπιων μορφών μετακίνησης. Οι κυριότερες αρχές στις οποίες στηρίζεται ένα πρόγραμμα οργανωμένων παρεμβάσεων σε σχέση με το σύστημα των μεταφορών, είναι οι εξής: 1. Ολόκληρο το σύστημα μεταφορών στην πόλη πρέπει να λειτουργεί με γνώμονα την εξυπηρέτηση των πολιτών και το σεβασμό στο φυσικό και αστικό περιβάλλον (αναβάθμιση του περιβάλλοντος). 2. Προτεραιότητα πρέπει να αποτελεί η προστασία της γειτονιάς (θύλακες αμιγούς κατοικίας) από τη διαμπερή κυκλοφορία. 3. Η βελτίωση της οδικής ασφάλειας, μέσω διορθωτικών επεμβάσεων σε στοιχεία του οδικού δικτύου, με κύριο στόχο να σωθούν ζωές και να μειωθεί ο αριθμός και η σοβαρότητα των ατυχημάτων που συμβαίνουν. 4. Προτεραιότητα επίσης, πρέπει να αποτελεί η εξασφάλιση της μετακίνησης των ανθρώπων και μετά των οχημάτων. 5. Οι ίδιοι οι πολίτες είναι αναγκαίο να αλλάξουν νοοτροπία ως προς τον τρόπο μετακίνησης τους, με στροφή προς τις αστικές συγκοινωνίες και τις ήπιες μορφές μετακίνησης (πεζή, ποδήλατο). 6. Οι αστικές συγκοινωνίες οφείλουν να γίνουν περισσότερο ελκυστικές προς τον πολίτη, με τη συνεχή βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών τους. 27