ΦΩΝΗΤΙΚΗ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ (Ι) Βασικά σηµεία Η φωνητική µελετά τους φθόγγους Οι φθόγγοι διακρίνονται: κατά τον τόπο (διχειλικά, οδοντικά κτλ.) κατά τον τρόπο άρθρωσης (κλειστά, τριβόµενα κτλ.) Η Φωνολογία µελετά τα φωνήµατα της γλώσσας Στη νέα ελληνική εµφανίζονται ορισµένα πάθη φωνηµάτων Στο αντίστοιχο κεφάλαιο περιλαµβάνεται και η γραφή 1
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α, Β, Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Συγγραφείς Σωφρόνης Χατζησαββίδης Αθανασία Χατζησαββίδου 2
ΓΡΑΦΗ Kανόνας του τελικού ν (I) ιατηρείται πάντοτε στον γραπτό λόγο το τελικό ν στην αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους τουοριστικούκαιτουαόριστουάρθρου (τον / στον, έναν) στην αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους της προσωπικής αντωνυµίας (αυτόν, τον) στη λέξη σαν 3
ΓΡΑΦΗ Kανόνας του τελικού ν (II) ιατηρείται ως έχει ο κανόνας που αφορά τη χρησιµοποίησητουτελικούνστονγραπτόλόγο, ότανηεπόµενηλέξηαρχίζειαπόφωνήενήαπό κ, π, τ,γκ, µπ, ντ, τσ, τζ, ξ, ψστιςεξήςπεριπτώσεις: στην αιτιατική ενικού του θηλυκού γένους του οριστικού άρθρου [τη(ν), στη(ν)] στην αιτιατική ενικού του θηλυκού της προσωπικής αντωνυµίας [αυτή(ν), τη(ν)] στα αρνητικά επιρρήµατα δε(ν) και µη(ν) 4
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ (Ι) Εξετάζονται τα εξής µέρη του λόγου: άρθρα, ουσιαστικά, επίθετα, αριθµητικά, αντωνυµίες, ρήµατα, επιρρήµατα, προθέσεις, σύνδεσµοι, επιφωνήµατα, µόρια Στα άρθρα παρουσιάζονται 22 κλιτικά παραδείγµατα (αρσενικά 8, θηλυκά 6, ουδέτερα 8) Στα επίθετα παρουσιάζονται 11 κλιτικά παραδείγµατα 5
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ) Παρουσιάζονται τα είδη αντωνυµιών και µετοχών Γίνεται αναφορά στο «ποιόν ενέργειας» Γίνεται αναφορά και στους τύπους της υποτακτικής των άλλων χρόνων εκτός του ενεστώτα και αόριστου Παρουσιάζεται αναλυτικά η πολυτυπία των κλίσεων 6
ΣΥΝΤΑΞΗ (Ι) Γίνεται διαπραγµάτευση των εξής θεµάτων: Κείµενο-περίοδος-πρόταση (ορισµός και είδη) Το ουσιαστικό και η ονοµατική φράση (ορισµόςσυνδυαστικότητα-λειτουργία) Το ρήµα και η ρηµατική φράση (ορισµός-λειτουργία, το ρήµα και τα παρεπόµενά του, η ρηµατική φράση και τα στοιχεία της) Τα επιρρηµατικά (ορισµός- λειτουργία, µορφές, σηµασίες) Παρατακτική σύνδεση προτάσεων Υποτακτικήσύνδεσηπροτάσεων (ονοµατικές, επιρρηµατικές, αναφορικές) 7
ΣΥΝΤΑΞΗ (ΙI) Ειδικά θέµατα: Αναφορά στις παραδειγµατικές και συνταγµατικές σχέσεις Αναφορά σε όλες τις περιπτώσεις συµφωνίας των όρων της πρότασης Αναφορά στη σειρά των όρων της πρότασης Αναφορά στις τροπικότητες (δεοντικές, επιστηµικές) 8
ΣΥΝΤΑΞΗ (ΙIΙ) Ειδικά θέµατα: Στα επιρρηµατικά περιλαµβάνονται: τα επιρρήµατα, οι επιρρηµατικές φράσεις, οι προθέσεις και οι προθετικές φράσεις Αναφορικές προτάσεις περιοριστικές ή προσδιοριστικές, µη περιοριστικές ή προσθετικές ή πλεοναστικές, ελεύθερες 9
ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΑ-ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (Ι) Ειδικά θέµατα: Γίνεται διαπραγµάτευση των εξής θεµάτων: Η σηµασία (περιγραφική-συναισθηµατικήκοινωνική) Η λέξη (προβληµατική του ορισµού) Ηκαταγωγήκαιοσχηµατισµόςτωνλέξεωντης νέας ελληνικής Οι σηµασίες των λέξεων της νέας ελληνικής (µεταφορικές, οµώνυµες, παρώνυµες κτλ.) 10
ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΑ-ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (ΙΙ) Ειδικά θέµατα: Η παραγωγή λέξεων ονοµάζεται και επιθηµατοποίηση (παραγωγική κατάληξη=επίθηµα) Η σύνθεση λέξεων µε αχώριστα µόρια ονοµάζεται και προθηµατοποίηση (αχώριστο µόριο=πρόθηµα) Πολυλεκτικά σύνθετα (πολυσύνθετες λέξεις, λεξικές φράσεις, παραθετικά σύνθετα) 11
ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ (Ι) Πραγµατολογία Θεωρίατωνλεκτικώνπράξεων (πράξηεκφώνησης, προσλεκτική πράξη, πράξη επιτέλεσης) Κατηγορίεςλεκτικώνπράξεων (δηλωτικές, κατευθυντικές, δεσµευτικές, εκφραστικές, διακηρυκτικές) Αρχή της συνεργασίας (αρχή µε βάση την οποία εξελίσσεται ο διάλογος) Τέσσερααξιώµατα (ποιότητας, ποσότητας, συνάφειας, τρόπου) 12
ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ) Κειµενογλωσσολογία Η έννοια του κειµένου Κειµενικάείδη (περιγραφικά, αφηγηµατικά, επιχειρηµατολογικά) Προφορικός-γραπτός λόγος Η έννοια του ύφους (τυπικό, οικείο, ουδέτερο) Το ύφος της νέας ελληνικής Ύφος και σχήµατα λόγου 13
ΕΠΙΜΕΤΡΟ Κατάλογος των συχνότερων ανώµαλων ρηµάτων Ευρετήριο όρων και ονοµάτων Βιβλιογραφία- ιαδικτυακές διευθύνσεις 14
Το βιβλίο της Γραµµατικής Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α, Β, Γ είναι διαθέσιµο στην ηλ. διεύθυνση: http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/ 15