ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Transcript

1 ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Α Γυμνασίου διδάσκεται τρεις (3) περιόδους την εβδομάδα. Συνεπώς, το σύνολο των διδακτικών περιόδων ανέρχεται στις ενενήντα έξι (96) ετησίως. Η γενική κατανομή τους έχει, ενδεικτικά, ως εξής: Διδακτικές Περίοδοι Ετήσιος Διαθέσιμος Διδακτικός Χρόνος 73 Απώλεια διδακτικού χρόνου 9 Επανάληψη, Ανατροφοδότηση, Γραπτή Αξιολόγηση (τουλάχιστο μία γραπτή 8 Αξιολόγηση ανά Τετράμηνο) Επανάληψη για τελικές Εξετάσεις 6 Σύνολο 96 Ο Προγραμματισμός για την τρέχουσα σχολική χρονιά σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να ενταχθούν στη διδασκαλία του μαθήματος οι Δείκτες Επιτυχίας Δείκτες Επάρκειας (ΔΕ ΔΕ), μέσα από Θεματικές Ενότητες (ΘΕ) των σχολικών εγχειριδίων Νεοελληνική Γλώσσα Α Β Γ Γυμνασίου, ΙΤΥΕ «Διόφαντος». Προτάσσονται οι Γενικοί Δείκτες Επιτυχίας ανά κειμενικό τύπο, οι οποίοι αντιστοιχούν σε Ειδικούς Δείκτες Επιτυχίας, οι οποίοι με τη σειρά τους αντιστοιχούν σε συγκεκριμένους Δείκτες Επάρκειας, αυτά δηλαδή που θα διδαχτούν από τον/τη φιλόλογο. Ενδιάμεσα παρεμβάλλονται, επίσης σε αντιστοίχηση με τους κειμενικούς τύπους, οι ΘΕ, οι οποίες ορίζουν τη θεματολογία και περιέχουν μέρος του διδακτικού υλικού μέσα από το οποίο θα υλοποιηθούν οι Δείκτες Επάρκειας. Για να ολοκληρώσει τη διδασκαλία των φαινομένων ο/η φιλόλογος μπορεί να αξιοποιεί και άλλο συναφές υλικό (θεωρία, ασκήσεις, ερωτήσεις, δραστηριότητες) το οποίο ενδεχομένως βρίσκεται σε άλλη ΘΕ, οπωσδήποτε άλλα βιβλία αναφοράς (Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α Β Γ Γυμνασίου Σ. και Α. Χατζησαββίδη (ΓΝΕΓ) ή και το υλικό που βρίσκεται στα αντίστοιχα Βιβλία του Εκπαιδευτικού. Στους Προγραμματισμούς Α, Β, Γ τάξης Γυμνασίου περιέχονται οι Γενικοί Δείκτες Επιτυχίας που αφορούν στην Α. Κατανόηση και Β. Παραγωγή Κειμένου και οι Ειδικοί Δείκτες Επιτυχίας Α.ΙΙ.4., που αφορούν στα Μορφοσυντακτικά φαινόμενα και κάποια Λεξιλογικά, τα οποία θα διδαχτούν ανά κειμενικό τύπο. Οδηγός διδασκαλίας είναι οι ΔΕ-ΔΕ, οι οποίοι συμπληρώνουν τον Προγραμματισμό (υπάρχουν οι σχετικές παραπομπές), ώστε να ενταχθούν στη διδασκαλία όλα τα στοιχεία που αφορούν στην κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου. Εγκαταλείπεται η σειριακή προσέγγιση του εγχειριδίου (διδάσκω τον μαθητή δεν διδάσκω το βιβλίο, το οποίο αποτελεί πηγή υλικού!). Οι διδακτικές περίοδοι (δ. π.) που προτείνονται είναι ενδεικτικές και ισχύουν για την πρώτη προσέγγιση του νέου προς διδασκαλία φαινομένου και σε καμιά περίπτωση δεν περιορίζουν τον εκπαιδευτικό να επαναεπισκεφθεί και εντάξει και πάλι στη διδασκαλία του δείκτες, τους οποίους έχει διαγνώσει ότι δεν έχουν κατακτήσει οι μαθητές του στο σύνολο ή ομάδες μαθητών στην τάξη του (Διαφοροποίηση διδασκαλίας- μάθησης). Τα φαινόμενα επανέρχονται και γίνονται αντικείμενο διδασκαλίας και δραστηριοτήτων με βάση τις διαγνωσμένες ανάγκες των μαθητών σε τάξεις μικτής ετοιμότητας. Προτείνεται η διδασκαλία των κειμενικών τύπων, μέσα από τις αντίστοιχες ενότητες, να ακολουθήσει τη σειρά η οποία φαίνεται πιο κάτω, από αριστερά προς δεξιά. 1

2 Α. Κ α τ α ν ό η σ η κ ε ι μ έ ν ο υ Γενικοί Δείκτες Επιτυχίας ανά κειμενικό τύπο ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Υποκειμενική -Αντικειμενική Οι μαθητές κατανοούν γραπτά κείμενα, στα οποία περιγράφονται πρόσωπα, αντικείμενα, τοπία, καταστάσεις κ. ά., αξιολογώντας τους δείκτες που δημιουργούν την υποκειμενική και αντικειμενική περιγραφή. ΑΦΗΓΗΣΗ Ρεαλιστική Φανταστική Οι μαθητές κατανοούν γραπτά αφηγηματικά κείμενα, ενταγμένα σε διάφορα κειμενικά είδη, στα οποία αφηγούνται προσωπικές εμπειρίες, ιστορίες, μύθους, παραμύθια, υποθέσεις κινηματογραφικών ταινιών κ.ά. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Υποστήριξη συγκεκριμένης άποψης Οι μαθητές κατανοούν γραπτά κείμενα με απλή επιχειρηματολογία, τα οποία είναι ενταγμένα σε ποικίλα κειμενικά είδη/τύπους. ΟΔΗΓΙΕΣ Παιχνιδιών, συνταγών, προσανατολισμού Οι μαθητές κατανοούν γραπτά κείμενα στα οποία δίνονται οδηγίες παιχνιδιών/ συνταγών/ κατασκευής/ προσανατολισμού κ.ά. Ενδεικτικές Θεματικές Ενότητες (από το σχολικό εγχειρίδιο) 1.Οι πρώτες μέρες σε ένα νέο σχολείο(1 η ΘΕ)(8-10δ.π.) 2. Επικοινωνία στο σχολείο(2 η ΘΕ) (Επικοινωνία -Γενικά χαρακτηριστικά Προφορικού -Γραπτού Λόγου)(2 δ.π) 3.Γνωρίζω τον τόπο μου και τον πολιτισμό του (10 η ΘΕ), 4. Ταξίδι στον κόσμο της φύσης (3 η ΘΕ), 5. Ο κόσμος μέσα από την οθόνη (7 η ΘΕ) (Από τις ΘΕ 3,4,5, να αξιοποιηθεί το υλικό που αφορά στην Περιγραφή) (3-4 δ.π.) 6.Φροντίζω για τη διατροφή και την υγεία μου(10-12 δ.π.) 1. Ταξίδι στον κόσμο της φύσης(3 η ΘΕ) (μόνο το υλικό που αφορά στην Αφήγηση) 2. Αθλητισμός και Ολυμπιακοί Αγώνες (8 η ΘΕ) (Υλικό που αφορά στην Αφήγηση και αξιοποίηση για διδασκαλία των μορφοσυντακτικών/ λεξιλογικών φαινομένων, που αντιστοιχούν στην Αφήγηση (Ρήματα, τρόποι παραγωγής ρημάτων, χρονικά επιρρήματα επιρρηματικές φράσεις)(10-12δ.π.) 3. Γνωρίζω τον μαγικό κόσμο του θεάτρου και του κινηματογράφου (12-14 δ.π.) 1.Ταξίδι στον κόσμο της φύσης(3 η ΘΕ) 2. Ανακαλύπτω τη μαγεία της Γνώσης(9 η ΘΕ) (Από τις δύο ΘΕ υλικό που αφορά στην Επιχειρηματολογία και αξιοποίηση για τη διδασκαλία των αντίστοιχων μορφοσυντακτικών/ λεξιλογικών φαινομένων.(10-12δ.π.) 1. Οι δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή μου(6 η ΘΕ)(10-12δ.π.) 2

3 Ειδικοί Δείκτες Επιτυχίας* (για όλους τους κειμενικούς τύπους, συνοπτικά) Δείκτες Επάρκειας* (για όλους τους κειμενικούς τύπους, συνοπτικά) Οι μαθητές: Α.Ι. Kατανοούν το περιεχόμενο ενός κειμένου, τοποθετώντας το στο επικοινωνιακό και κοινωνιοπολιτισμικό του πλαίσιο. Α.ΙΙ. Kατανοούν τη μορφή του κειμένου μέσα από την οργάνωση του λόγου σε επίπεδο κειμένου, πρότασης, λέξης. Α.ΙΙΙ. Αξιολογούν το κείμενο και την αποτελεσματικότητά του με συγκεκριμένα κριτήρια. Α.Ι.1.- Α.Ι.7.Τεχνικές ανάγνωσης, επικοινωνιακό κοινωνιοπολιτισμικό πλαίσιο, γενικό θέμα του κειμένου μέσα από κειμενικά εξωκειμενικά στοιχεία, κειμενικό είδος, ιστορικότητα του κειμένου, στρατηγικές γλωσσικής εξομάλυνσης, στρατηγικές πρόσληψης αξιολόγησης πληροφοριών, λειτουργία μη γλωσσικών στοιχείων πολυτροπικότητα, κεντρικό νόημα, ύφος, σκοπός, κριτική τοποθέτηση. *(Βλέπε Νέα Ελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου, Δείκτες Επιτυχίας Δείκτες Επάρκειας, Α. Κατανόηση, ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΑΦΗΓΗΣΗ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, σελ. 1-3, ΟΔΗΓΙΕΣ, σελ. 1-2.) Α.ΙΙ.1.- Α.ΙΙ.4.Χαρακτηριστικά κειμενικών τύπων, εξωτερικά και εσωτερικά δομικά στοιχεία, οργανωτικά πρότυπα, γλωσσικά στοιχεία κειμενικών τύπων, εκφραστικά μέσα, λεξιλόγιο, μορφοσυντακτικά φαινόμενα¹. *(Ό.π. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ σελ. 3-5, ΑΦΗΓΗΣΗ σελ. 3-6, ΟΔΗΓΙΕΣ σελ. 2-3.) Α.ΙΙΙ. Κριτήρια αξιολόγησης κειμένου ανά κειμενικό είδος. (Ό.π. σελ. 6.) Ειδικός δείκτης Επιτυχίας¹ Α.ΙΙ.4. (Ανα)γνωρίζουν και αξιολογούν τον τρόπο με τον οποίο συγκεκριμένα μορφοσυντακτικά φαινόμενα: α. Οικοδομούν νοήματα και διαμορφώνουν το ύφος της υποκειμενικής και αντικειμενικής περιγραφής. β. Οικοδομούν νοήματα και διαμορφώνουν το ύφος στα διάφορα είδη της αφήγησης. γ. Οικοδομούν νοήματα και διαμορφώνουν το ύφος της επιχειρηματολογίας. δ. Υποστηρίζουν τις οδηγίες σε συγκεκριμένα κειμενικά είδη. 3

4 Δείκτες Επάρκειας¹ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Είδη των προτάσεων [Περίοδος, πρόταση, φράση ο ρόλος του ρήματος Κύριοι όροι της πρότασης: υποκείμενο κατηγόρημα (κατηγορηματικό ρήμα, αντικείμενο, υποκείμενο), ονοματική ρηματική φράση, (Βλέπε 4 η ΘΕ, σελ ) Είδη των προτάσεων ως προς τη δομή, το περιεχόμενο, την ποιότητα, τη σχέση τους με τις άλλες (ισχύει για τη σχολική χρονιά ) Επίθετα Ουσιαστικά (Ορισμός μορφή, λειτουργία) Κλίση Λειτουργίες χρήσεις των πτώσεων του ουσιαστικού Οι πτώσεις ως δείκτες για τη σχέση ουσιαστικού και ρήματος και ουσιαστικού και ουσιαστικού(βλέπε 6 η ΘΕ, σελ ) Οριστικά και Αόριστα Άρθρα (Βλέπε και 7 η ΘΕ) Επιρρήματα Μορφή, σημασία, λειτουργία (έμφαση στα τοπικά) (Βλέπε ΓΝΕΓ, σελ ) Παραγωγή Ουσιαστικών, Επιθέτων, Επιρρημάτων Παραγωγικές καταλήξεις (εστίαση στα επιθήματα) (Βλέπε 6 η και 7 η ΘΕ και ΓΝΕΓ, σελ. 160). Σημεία της Στίξης ΑΦΗΓΗΣΗ Ρήματα παρεπόμενα: πρόσωπα, αριθμοί, χρονικές βαθμίδες, χρόνοι, εγκλίσεις, συζυγίες, διαθέσεις) Ο χρόνος στην αφήγηση (Βλέπε ΓΝΕΓ, σελ ) Τρόποι Παραγωγής ρημάτων από ρήματα και από ουσιαστικά και επίθετα (Βλέπε ΓΝΕΓ, σελ.158) Επιρρήματα (έμφαση στα χρονικά) Επιρρηματικές χρονικές φράσεις ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ονοματική ρηματική φράση Αντωνυμίες (Ορισμός, μορφή, λειτουργία) Είδη (προσωπικές, δεικτικές, κτητικές, οριστικές, αόριστες) σημασία, κλίση, λειτουργία.(βλέπε ΓΝΕΓ, σε ) Συνώνυμα, αντώνυμα (Βλέπε ΓΝΕΓ, σελ. 163) ΟΔΗΓΙΕΣ Αριθμητικά: Ορισμός, μορφή, χρήση (Βλέπε ΓΝΕΓ, σελ. 61 κ.ε.) ( Εγκλίσεις του ρήματος (Εμπέδωση) Επιρρήματα (χρονικά) Επιρρηματικές χρονικές φράσεις (Εμπέδωση) 4

5 Β. Π α ρ α γ ω γ ή κ ε ι μ έ ν ο υ Γενικοί Δείκτες Επιτυχίας* ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Οι μαθητές παράγουν κείμενα σε συγκεκριμένα κειμενικά είδη, αμιγή περιγραφικά ή μικτά, αξιοποιώντας τα χαρακτηριστικά της υποκειμενικής/αντικειμενικής περιγραφής. ΑΦΗΓΗΣΗ Οι μαθητές παράγουν αφηγηματικά κείμενα σε συγκεκριμένα κειμενικά είδη. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Οι μαθητές παράγουν γραπτά κείμενα επιχειρηματολογίας σε ποικίλα κειμενικά είδη, στα οποία αιτιολογούν την άποψή τους σε θέματα που προκαλούν αντιπαραθέσεις, για να εκφράσουν την αρέσκεια ή απαρέσκειά τους για κάτι. ΟΔΗΓΙΕΣ Οι μαθητές παράγουν κείμενα στα οποία ενσωματώνουν οδηγίες παιχνιδιού, χρήσης αντικειμένου, συνταγές μαγειρικής κ.ά. Ειδικοί Δείκτες Επιτυχίας* (για όλους τους κειμενικούς τύπους) Β. Οι μαθητές: Β.Ι. Παράγουν Γραπτό Λόγο, τοποθετώντας το κείμενό τους σε επικοινωνιακό και κοινωνιοπολιτισμικό πλαίσιο. Β.ΙΙ. Οργανώνουν τον λόγο σε επίπεδο κειμένου, πρότασης, λέξης. Β.ΙΙΙ. Κρίνουν, αξιολογούν και βελτιώνουν το κείμενο που παρήγαγαν με συγκεκριμένα κριτήρια. Δείκτες Επάρκειας* (για όλους τους κειμενικούς τύπους, συνοπτικά) Β.Ι.1. Β.Ι.4.Κατάλληλο για την επικοινωνιακή ανάγκη κειμενικό είδος, κατάλληλες πληροφορίες για να αναπτυχθούν και σε ποιο βαθμό η καθεμιά, θεματικό λεξιλόγιο ή εξειδικευμένη ορολογία, κατάλληλο ύφος. Β.ΙΙ.1. Β.ΙΙ.2.Οργάνωση του γραπτού λόγου τόσο σε επίπεδο κειμένου όσο και σε επίπεδο παραγράφου, ανάλογα με τα οργανωτικά πρότυπα, τα εξωτερικά και εσωτερικά δομικά στοιχεία, τα κατάλληλα γλωσσικά και μη γλωσσικά στοιχεία του κάθε κειμενικού τύπου και του κειμενικού είδους, στο οποίο θα ενσωματώνεται το κείμενο. Β.ΙΙΙ. Κριτήρια αξιολόγησης: Ορθογραφία, στίξη, σύνταξη, επάρκεια περιεχομένου, δομή- οργάνωση κειμένου, πληρότητα-καταλληλότητα λεξιλογίου, συνάφεια σκοπού ύφους - επικοινωνιακής περίστασης γλωσσικών και μη γλωσσικών επιλογών. *Βλέπε Νέα Ελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου, Δείκτες Επιτυχίας Δείκτες Επάρκειας, Β. Παραγωγή κειμένου, ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΑΦΗΓΗΣΗ σελ. 6-7, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ σε. 5-7, ΟΔΗΓΙΕΣ σελ

6 Ο /Η φιλόλογος θα ασκήσει τους μαθητές του / της: Α. στην παραγωγή γραπτού επικοινωνιακού λόγου (Έκθεση) και Β. στην παραγωγή γραπτού λόγου μικρότερης έκτασης (ερωτήσεις/ασκήσεις/μικρές εργασίες) ή/και διαθεματικές εργασίες ή εργασίες τύπου project, για την Α Τάξη, στα ακόλουθα κειμενικά είδη: Α. Παραγωγή Γραπτού Επικοινωνιακού Λόγου (Έκθεση) (για όλους τους κειμενικούς τύπους): ΕΠΙΣΤΟΛΗ Β. Παραγωγή γραπτού λόγου μέσα από ερωτήσεις, ασκήσεις, δραστηριότητες, μικρές εργασίες, διαθεματικές εργασίες, εργασίες τύπου project (για όλους τους κειμενικούς τύπους): Μικρή Αγγελία, Ημερολόγιο, Παραμύθι, Οδηγίες χρήσης/κατασκευής παιχνιδιών, συνταγών, οδηγίες προσανατολισμού 6