ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΛΑΤΙΝΙΚΑ / Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1η ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/11/2012 Α.ΚΕΙΜΕΝΑ Α. Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat. Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam, quae incolis nocet. Oraculum incolis respondet: regia hostia deo placet. Tum Cepheus Andromedam ad scopulum adligat; belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennatis advolat; puellam videt et stupet forma puellae. Β. Apud antiquos Romanos concordia maxima sed avaritia minima erat. Romani in suppliciis deorum magnifici sed domi parci erant. Iustitia inter se certabant et patriam curabant. In bello pericula audacia propulsabant et beneficiis amicitias parabant. Delecti consultabant patriae; eis corpus ex annis infirmum sed ingenium propter sapientiam validum erat. B. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Να αποδώσετε στα νέα ελληνικά τα αποσπάσματα. ΘΕΜΑ 1ο α. Να γράψετε τους τύπους όπου σας ζητούνται: filiam: δοτική ενικού και πληθυντικού beluam: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό incolis: αφαιρετική ενικού και γενική πληθυντικού oraculum: αιτιατική πληθυντικού scopulum: ονομαστική ενικού avaritia: γενική ενικού suppliciis: κλητική πληθυντικού patriam: αιτιατική και αφαιρετική πληθυντικού bello: αιτιατική ενικού beneficiis: γενική ενικού annis: αιτιατική ενικού (μονάδες 40) β. calceis pennatis: να κλίνετε τη συνεκφορά στις πλάγιες πτώσεις και στους δύο αριθμούς. γ. regia hostia: να κλιθεί η συνεκφορά στις πλάγιες πτώσεις του πληθυντικού αριθμού. δ. deorum: να κλιθεί το ουσιαστικό στον ενικό αριθμό. Σελίδα 1 από 7
ΘΕΜΑ 2ο Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για τις αντωνυμίες: sua: γενική πληθυντικού στο γένος και στο πρόσωπο που βρίσκεται και κλητική ενικού του αρσενικού γένους στο α πρόσωπο για έναν κτήτορα. se [Α απόσπασμα, (α τύπος)]: δοτική πληθυντικού. eis: γενική ενικού θηλυκού γένους. ΘΕΜΑ 3ο Να γράψετε τους τύπους όπου σας ζητούνται: habent: β ενικό οριστικής ενεστώτα. comparat: α ενικό και πληθυντικό οριστικής παρατατικού. urget: α ενικό οριστικής ενεστώτα και γ πληθυντικό οριστικής παρατατικού. nocet: β πληθυντικό οριστικής ενεστώτα και παρατατικού. respondet: α πληθυντικό οριστικής ενεστώτα. movet: το ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό. erat: β ενικό και πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα. erant: α ενικό και πληθυντικό πρόσωπο. certabant: το ίδιο πρόσωπο στον ενεστώτα. propulsabant: α ενικό οριστικής ενεστώτα και β πληθυντικό οριστικής παρατατικού. parabant: το ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό στην οριστική ενεστώτα και παρατατικού. consultabant: β ενικό οριστικής ενεστώτα και παρατατικού. ΘΕΜΑ 4o α. Να αναγνωρίσετε τον συντακτικό ρόλο των τύπων: superba (Α): είναι στο quae (Α) : είναι στο incolis(α τύπος)(α): είναι στο calceis (Α) : είναι στο maxima (Β) : είναι στο deorum (Β) : είναι στο parci (Β) : είναι στο patriae (Β) : είναι στο β. Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent: να συντάξετε πλήρως τους όρους της πρότασης. Σελίδα 2 από 7
γ. Να αντιστοιχίσετε τους εμπρόθετους προσδιορισμούς με την επιρρηματική τους σημασία. 1. cum Nymphis α. εμπρόθ. προσδιορ. χρόνου 2. ad Andromedam β. εμπρόθ. προσδιορ. στάσης σε τόπο μεταφορικά (πλησίον) 3. Apud Romanos γ. εμπρόθ. προσδιορ. της παραβολής 4. In bello δ. εμπρόθ. προσδιορ. του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου 5. ex annis ε. εμπρόθ. κίνησης σε πρόσωπο δ. Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat: να κάνετε τις απαραίτητες αλλαγές ώστε να δηλωθεί η αυτοπάθεια για το α και β' ενικό πρόσωπο. ε. inter se certabant: να δηλώσετε την αλληλοπάθεια και για τα υπόλοιπα πρόσωπα με το ρήμα στην οριστική του ενεστώτα. (μονάδες 3) ΘΕΜΑ 5ο Οι εποχές της Ρωμαϊκής λογοτεχνίας. Σελίδα 3 από 7
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Α. O Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν την Ανδρομέδα κόρη. Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας οργισμένος στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας θαλάσσιο κήτος το οποίο αφανίζει τους κατοίκους: Το μαντείο απαντά στους κατοίκους: «βασιλικό σφάγιο για θυσία αρέσει στον θεό!» Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα σε βράχο το κήτος κινείται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά ο Περσέας καταφτάνει πετώντας με φτερωτά σανδάλια βλέπει την κοπέλα και θαμπώνεται από την ομορφιά της κοπέλας. Β. Στους αρχαίους Ρωμαίους πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια (υπήρχε) αλλά ελάχιστη πλεονεξία υπήρχε. Οι Ρωμαίοι (ήταν) γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών αλλά στην ιδιωτική ζωή ήταν φειδωλοί. Συναγωνίζονταν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα. Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με τόλμη και με ευεργεσίες αποκτούσαν συμμαχίες. Οι εκλεγμένοι φρόντιζαν για την πατρίδα σε αυτούς το σώμα (ήταν) αδύναμο από τα χρόνια αλλά το πνεύμα ήταν δυνατό εξαιτίας της σοφίας. ΘΕΜΑ 1ο α. Να γράψετε τους τύπους όπου σας ζητούνται: filiam: δοτική ενικού και πληθυντικού beluam: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό incolis: αφαιρετική ενικού και γενική πληθυντικού oraculum: αιτιατική πληθυντικού scopulum: ονομαστική ενικού avaritia: γενική ενικού suppliciis: κλητική πληθυντικού patriam: αιτιατική και αφαιρετική πληθυντικού bello: αιτιατική ενικού beneficiis: γενική ενικού annis: αιτιατική ενικού filiae, filiis - filiabus/ beluas / incola, incolarum/ oracula / scopulus / avaritiae / supplicia / patrias, patriis / bellum / beneficii-i / annum. β. calceis pennatis: να κλίνετε τη συνεκφορά στις πλάγιες πτώσεις και στους δύο αριθμούς. calcei pennati calceo pennato calceum pennatum calceo pennato calceorum pennatorum calceis pennatis calceos pennatos calceis pennatis Σελίδα 4 από 7
γ. regia hostia: να κλιθεί η συνεκφορά στις πλάγιες πτώσεις του πληθυντικού αριθμού. regiarum hostiarum regiis hostiis regias hostias regiis hostiis δ. deorum: να κλιθεί το ουσιαστικό στον ενικό αριθμό. deus/ dei/ deo/ deum/ [dee], deus, dive/ deo. ΘΕΜΑ 2ο Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για τις αντωνυμίες: sua: γενική πληθυντικού στο γένος και στο πρόσωπο που βρίσκεται και κλητική ενικού του αρσενικού γένους στο α πρόσωπο για έναν κτήτορα. se [Α απόσπασμα, (α τύπος)]: δοτική πληθυντικού. eis: γενική ενικού θηλυκού γένους. suarum, meus - mi/ sibi / eius. ΘΕΜΑ 3ο Να γράψετε τους τύπους όπου σας ζητούνται: habent: β ενικό οριστικής ενεστώτα. comparat: α ενικό και πληθυντικό οριστικής παρατατικού. urget: α ενικό οριστικής ενεστώτα και γ πληθυντικό οριστικής παρατατικού. nocet: β πληθυντικό οριστικής ενεστώτα και παρατατικού. respondet: α πληθυντικό οριστικής ενεστώτα. movet: το ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό. erat: β ενικό και πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα. erant: α ενικό και πληθυντικό πρόσωπο. certabant: το ίδιο πρόσωπο στον ενεστώτα. propulsabant: α ενικό οριστικής ενεστώτα και β πληθυντικό οριστικής παρατατικού. parabant: το ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό στην οριστική ενεστώτα και παρατατικού. consultabant: β ενικό οριστικής ενεστώτα και παρατατικού. habes/ comparabam, comparabamus/ urgeo, urgebant/ nocetis, nocebatis/ respondemus/ movent/ es, estis/ eram, eramus/ certant/ propulso, propulsabatis /parat, parabat/ consultas, consultabas. Σελίδα 5 από 7
ΘΕΜΑ 4o α. Να αναγνωρίσετε τον συντακτικό ρόλο των τύπων: superba (Α): είναι στο quae (Α) : είναι στο incolis(α τύπος)(α): είναι στο calceis (Α) : είναι στο maxima (Β) : είναι στο deorum (Β) : είναι στο parci (Β) : είναι στο patriae (Β) : είναι στο α. superba (Α): είναι επιρρηματικό κατηγορούμενο που δηλώνει τρόπο και αποδίδεται στο Cassiope. quae (Α) : υποκείμενο στο nocet. incolis (α τύπος)(α): αντικείμενο στο nocet. calceis (Α) : απρόθετη αφαιρετική που δηλώνει μέσο και προσδιορίζει το advolat. maxima (Β) : επιθετικός προσδιορισμός στο concordia. deorum (Β) : γενική αντικειμενική στο suppliciis. parci (Β) : κατηγορούμενο στο εννοούμενο Romani μέσω του erant. patriae (Β) : δοτική προσωπική χαριστική στο consultabant. β. Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent: να συντάξετε πλήρως τους όρους της πρότασης. habent: ρήμα Cepheus (et) Cassiope: υποκείμενα στο habent Andromedam: αντικείμενο στο habent filiam: κατηγορούμενο στο Andromedam Σελίδα 6 από 7
γ. Να αντιστοιχίσετε τους εμπρόθετους προσδιορισμούς με την επιρρηματική τους σημασία. 1γ, 2ε, 3β, 4α, 5δ. 1. cum Nymphis α. εμπρόθ. προσδιορ. χρόνου 2. ad Andromedam β. εμπρόθ. προσδιορ. στάσης σε τόπο μεταφορικά (πλησίον) 3. Apud Romanos γ. εμπρόθ. προσδιορ. της παραβολής 4. In bello δ. εμπρόθ. προσδιορ. του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου 5. ex annis ε. εμπρόθ. κίνησης σε πρόσωπο δ. Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat: να κάνετε τις απαραίτητες αλλαγές ώστε να δηλωθεί η αυτοπάθεια για το α και β' ενικό πρόσωπο. Ego, superba forma mea, cum Nymphis me comparo. Tu, superba forma tua, cum Nymphis te comparas. ε. inter se certabant: να δηλώσετε την αλληλοπάθεια και για τα υπόλοιπα πρόσωπα με το ρήμα στην οριστική του ενεστώτα. inter nos certamus. inter vos certatis. ΘΕΜΑ 5ο Οι εποχές της Ρωμαϊκής λογοτεχνίας. Σχολικό βιβλίο σελ. 10-11. Σελίδα 7 από 7 (μονάδες 3)