Οδική Ασφάλεια και Τουρισμός Ασφαλή ταξίδια στην Πελοπόννησο Βραχάτι Κορινθίας, 19/3/2016 Η οδική ασφάλεια στην Ελλάδα και στις τουριστικές περιοχές της Γιώργος Γιαννής, Καθηγητής ΕΜΠ, www.nrso.ntua.gr/geyannis Κατερίνα Φώλλα, Ερευνήτρια ΕΜΠ, www.nrso.ntua.gr/katfolla Τομέας Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Οδική ασφάλεια στην Ελλάδα Την τελευταία δεκαετία, η Ελλάδα καταλαμβάνει σταθερά μία από τις χειρότερες θέσεις στην Ευρώπη των 28. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα κατέγραψε μία εντυπωσιακή μείωση του αριθμού των νεκρών σε οδικά ατυχήματα της τάξης του 45% την περίοδο 2009-2015. Το οικονομικό και κοινωνικό κόστος των νεκρών, τραυματιών και υλικών ζημιών των καταγεγραμμένων οδικών ατυχημάτων με παθόντες στην Ελλάδα ξεπερνάει τα 3 δις ετησίως. Ενδεχομένως τριπλασιάζεται εάν υπολογιστεί ο πραγματικός αριθμός των παθόντων αλλά και τα ατυχήματα με υλικές ζημιές μόνο.
Βασικοί δείκτες οδικής ασφάλειας 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Μεταβολή 2005-2015 Νεκροί Τραυματίες Ατυχήματα Οχήματα (εκατομ.) Νεκροί./εκατομ.οχ. 1.658 1.657 1.612 1.553 1.456 1.258 1.141 988 874 793 805-51% 22.048 20.675 19.766 19.010 18.641 19.108 17.259 15.724 14.812 14.442 14.033-36% 16.914 16.019 15.499 15.083 14.789 15.032 13.849 12.353 12.072 11.752 11.565-32% 6,641 6,996 7,380 7,729 7,911 8,062 8,087 8,070 8,035 8,048 8,061 21% 250 237 218 201 184 156 141 122 109 99 100-60% Νεκροί/εκατομ.πληθ. 150 149 145 139 130 112 103 89 79 72 74-51% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Την περίοδο 2005-2015 οι νεκροί σε οδικά ατυχήματα στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 51%. Ο αριθμός των τραυματιών σε οδικά ατυχήματα την ίδια περίοδο μειώθηκε κατά 36%.
Η θέση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Πηγή: ETSC Την περίοδο 2010-2014, η Ελλάδα κατέγραψε τη μεγαλύτερη μείωση του αριθμού των νεκρών σε οδικά ατυχήματα ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε.
Αριθμός αλλοδαπών τουριστών (x1000) Ποσοστό παθόντων αλλοδαπών τουριστών στο σύνολο των ατυχημάτων Εξέλιξη τουρισμού και οδικών ατυχημάτων 20.000 4% 15.000 3% 10.000 2% 5.000 1% 0 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 0% Το ποσοστό των παθόντων αλλοδαπών τουριστών στο σύνολο των ατυχημάτων για την περίοδο 2007-2013 κυμαίνεται περίπου στο 3,5%. Η τάση του ποσοστού των παθόντων αλλοδαπών τουριστών ακολουθεί την τουριστική κίνηση.
Κατανομή οδικών ατυχημάτων ανά μήνα 130 Μέσος ετήσιος αριθμός νεκρών σε οδικά ατυχήματα ανά μήνα 2009-2013 120 110 100 90 80 70 60 Ο αριθμός των νεκρών σε οδικά ατυχήματα στην Ελλάδα αυξάνεται τους θερινούς μήνες. Τα οδικά ατυχήματα αποτελούν βασικό πρόβλημα των Ελλήνων και ξένων τουριστών.
Κατανομή παθόντων ανά μήνα και περιφέρεια 22% 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Κατανομή παθόντων σε οδικά ατυχήματα ανά μήνα 2009-2013 ATTIKH Β.ΑΙΓΑΙΟ Ν.ΑΙΓΑΙΟ ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ ΚΡΗΤΗ Ο αριθμός των παθόντων σε οδικά ατυχήματα αυξάνεται κατά τους θερινούς μήνες στις τουριστικές περιοχές σε αντίθεση με την Αττική. Στα νησιά του Ιονίου, του Ν. Αιγαίου και στην Κρήτη το μεγαλύτερο ποσοστό καταγράφεται τον Αύγουστο.
Αλλοδαποί παθόντες σε οδικά ατυχήματα στην Ελλάδα Κατανομή παθόντων σε οδικά ατυχήματα ανά εθνικότητα 2009-2013 Έλληνες Μετανάστες Αλλοδαποί Τουρίστες Άγνωστο Ελλάδα 86% 11% 2% Κρήτη 80% 11% 9% Ιόνια Νησιά 71% 11% 16% Ν.Αιγαίο 66% 13% 19% Το ποσοστό των παθόντων αλλοδαπών τουριστών στα Ιόνια Νησιά, στο Ν. Αιγαίο και στην Κρήτη είναι υψηλότερο σε σχέση με το σύνολο της χώρας.
Βασικά χαρακτηριστικά αλλοδαπών τουριστών παθόντων σε οδικά ατυχήματα 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Κατανομή παθόντων σε οδικά ατυχήματα ανά φύλο, 2009-2013 55% Άντρες 71% 45% Γυναίκες 29% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 4% Κατανομή παθόντων σε οδικά ατυχήματα ανά ηλικία, 2009-2013 4% 16% 20% 42% 42% 28% 21% 9% 0-14 15-24 25-44 45-65 65+ 13% Αλλοδαποί τουρίστες παθόντες Σύνολο παθόντων Αλλοδαποί τουρίστες παθόντες Σύνολο παθόντων Κατανομή παθόντων σε οδικά ατυχήματα ανά τύπο χρήστη οδού, 2009-2013 Κατανομή παθόντων σε οδικά ατυχήματα ανά τύπο οχήματος, 2009-2013 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 48% 64% 38% 22% 15% Oδηγοί Eπιβάτες Πεζοί 14% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 48% 46% 46% 40% 2% 1% 3% 1% 7% 5% Επιβατικό ΙΧ Μοτοσυκλέτα Ποδήλατο Λεωφορείο Άλλο όχημα Αλλοδαποί τουρίστες παθόντες Σύνολο παθόντων Αλλοδαποί τουρίστες παθόντες Σύνολο παθόντων Το ποσοστό των γυναικών αλλοδαπών τουριστριών που εμπλέκονται σε ατυχήματα είναι υψηλότερο σε σχέση με το σύνολο. Οι επιβάτες παθόντες τουρίστες είναι σημαντικά περισσότεροι σε σχέση με το σύνολο. Τα επιβατικά ΙΧ και οι μοτοσυκλέτες είναι τα οχήματα για τα οποία καταγράφονται οι περισσότεροι παθόντες αλλοδαποί τουρίστες.
Επικινδυνότητα Ελλήνων και αλλοδαπών οδηγών Σχετική πιθανότητα ατυχήματος Εθνικότητα Οδηγού Ελληνική Αλβανική ΕΕ Άλλη Σύνολο χώρας 1,00 1,30 1,38 1,78 Εντός κατοικημένης περιοχής 1,00 1,35 1,77 1,81 Σε διασταύρωση 1,00 1,35 1,74 2,12 Κατά τη διάρκεια της νύχτας 1,00 1,24 1,67 1,62 Πηγή: Yannis et al., 2007 Η επικινδυνότητα των Ελλήνων οδηγών είναι χαμηλότερη σε σχέση με εκείνη των υπόλοιπων οδηγών. Η επικινδυνότητα των μεταναστών οδηγών είναι μεγαλύτερη από των Ελλήνων αλλά χαμηλότερη από των οδηγών από την ΕΕ.
Κατανομή παθόντων ανά μήνα και εθνικότητα σε τρεις νομούς, 2011-2013 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Ν. Κυκλάδων 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Ν. Δωδεκανήσου Έλληνες Μετανάστες Αλλοδαποί Τουρίστες Άγνωστο Έλληνες Μετανάστες Αλλοδαποί Τουρίστες Άγνωστο 60 50 40 30 20 10 0 Ν. Κέρκυρας Έλληνες Μετανάστες Αλλοδαποί Τουρίστες Άγνωστο Το ποσοστό των παθόντων τουριστών (Ελλήνων και αλλοδαπών ) αυξάνεται σημαντικά κατά τους θερινούς μήνες στους τρεις τουριστικούς νομούς.
Συμπεράσματα Η οδική ασφάλεια των τουριστών αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους αλλοδαπούς τουρίστες. Η επικινδυνότητα των αλλοδαπών οδηγών είναι σχεδόν διπλάσια της αντίστοιχης για τους Έλληνες οδηγούς. Οι αλλοδαποί οδηγοί προσαρμόζονται δυσκολότερα στις συνθήκες κυκλοφορίας. Έλληνες και αλλοδαποί οδηγοί και πεζοί είναι περισσότερο απρόσεκτοι στις διακοπές.
Προτάσεις Χρειάζεται η ετοιμασία και υιοθέτηση εθνικής στρατηγικής και περιφερειακών προγραμμάτων δράσης για την αντιμετώπιση των οδικών ατυχημάτων στις τουριστικές περιοχές Τα ολοκληρωμένα σχέδια αυτά πρέπει να περιλαμβάνουν συνδυασμό δράσεων για τη συμπεριφορά των χρηστών της οδού, την οδική υποδομή και τα οχήματα. Για την τεκμηρίωση των αποφάσεων χρειάζονται τα κατάλληλα στοιχεία (ατυχημάτων και κυκλοφορίας) και σοβαρή μελέτη. Τελικός στόχος είναι ανάπτυξη παιδείας οδικής ασφάλειας (road safety culture) στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές.
Οδική Ασφάλεια και Τουρισμός Ασφαλή ταξίδια στην Πελοπόννησο Βραχάτι Κορινθίας, 19/3/2016 Η οδική ασφάλεια στην Ελλάδα και στις τουριστικές περιοχές της Γιώργος Γιαννής, Καθηγητής ΕΜΠ, www.nrso.ntua.gr/geyannis Κατερίνα Φώλλα, Ερευνήτρια ΕΜΠ, www.nrso.ntua.gr/katfolla Τομέας Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο