Γιατί; Πότε; Με ποιο τρόπο ;

Τα 5 βήματα της Υγιεινής των Χεριών Γιατί; Πότε; Με ποιο τρόπο ; Γραφείο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Μικροβιακής Αντοχής ΚΕΕΛΠΝΟ 2017 Επιστημονική Επιμέλεια Φ. Κοντοπίδου

Τα χέρια αποτελούν το πιο κοινό μέσο με το οποίο μεταδίδονται τα νοσοκομειακά παθογόνα Εφαρμόζοντας σωστά την Υγιεινή των χεριών μπορείς να προφυλάξεις από τα παθογόνα μικρόβια τους ασθενείς και τον εαυτό σου.

χέρια χέρια χέρια χέρια χέρια χέρια

Οι χρυσοί κανόνες για την σωστή εφαρμογή της Υγιεινής των χεριών Η Υγιεινή των χεριών πρέπει να εφαρμόζεται ακριβώς στο σημείο όπου πραγματοποιείται η φροντίδα του ασθενούς. Κατά την διάρκεια της φροντίδας των ασθενών υπάρχουν 5 ενδείξεις που είναι καθοριστικές για την σωστή εφαρμογή της Υγιεινής των χεριών. («Τα 5 βήματα της Υγιεινής των χεριών») Η χρήση ενός αλκοολούχου αντισηπτικού είναι προτιμητέα γιατί κάνει την αντισηψία των χεριών εφικτή ακριβώς στο σημείο της φροντίδας του ασθενούς. Είναι μία διαδικασία που απαιτεί λιγότερο χρόνο,είναι πιο αποτελεσματική και περισσότερο ανεκτή Πρέπει να πλένεται τα χέρια σας με νερό και σαπούνι όταν αυτά είναι εμφανώς λερωμένα Η σωστή εφαρμογή της Υγιεινής των χεριών απαιτεί να ακολουθούνται οι αντίστοιχες τεχνικές πλυσίματος και χρήσης αντισηπτικού διαλύματος

What is the WHO Multimodal Hand Hygiene Improvement Strategy? Based on the evidence and recommendation s from the WHO Guidelines on Hand Hygiene in Health Care (2009), made up of 5 core components, to improve hand hygiene in health-care settings ONE System change Alcohol-based handrubs at point of care and access to safe continuous water supply, soap and towels TWO Training and education Providing regular training to all health-care workers THREE Evaluation and feedback Monitoring hand hygiene practices, infrastructure, perceptions, & knowledge, while providing results feedback to health-care workers FOUR Reminders in the workplace Prompting and reminding health-care workers FIVE Institutional safety climate Individual active participation, institutional support, patient participation

Η Υγιεινή των χεριών πρέπει να εφαρμόζεται: Περιοχή ασθενούς Περιοχή αυξημένου κινδύνου για ανάπτυξη λοίμωξης Στο σημείο της φροντίδας του ασθενούς Περιοχή έκθεσης σε σωματικά υγρά του ασθενούς Περιοχή Επαγγελματία υγείας

Τα 5 βήματα της υγιεινής των χεριών Προτεινόμενη ενιαία πρακτική: Για τους επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με τον ασθενή τους εκπαιδευτές και τους παρατηρητές της εφαρμογής της Υγιεινής των χεριών Για να ελαχιστοποιηθούν οι ατομικές διαφοροποιήσεις όσο αφορά την εφαρμογή της Υγιεινής των χεριών (πιστοποίηση) Για την διευκόλυνση της εκπαίδευσης των επαγγελματιών Υγείας Για να αυξηθεί η συμμόρφωση

Τα 5 βήματα της υγιεινής των χεριών

Τα 5 βήματα της υγιεινής των χεριών 1ο Βήμα 2ο Βήμα 3ο Βήμα 4ο Βήμα Πριν την επαφή Πριν τον Χειρισμό Μετά τον Χειρισμό Μετά την επαφή Ασθενής 5ο Βήμα Άψυχο περιβάλλον Μετά

Βήμα 1. Περιοχή ασθενή Πριν από την επαφή με τον ασθενή ΠΟΤΕ; Εφάρμοσε την υγιεινή των χεριών πριν αγγίξεις τον ασθενή. ΓΙΑΤΙ; Για να τον προστατεύσεις από τα παθογόνα μικρόβια που μεταφέρονται με τα χέρια σου. Περιοχή επαγγελματία υγεία Το σημαντικότερο βήμα!!!

Παραδείγματα για το Βήμα 1: 1. SOS Απλή επαφή με τα ρούχα ή με το δέρμα του ασθενή Xειραψία Εξυπηρέτηση προσωπικών αναγκών: Βοήθεια στον ασθενή να μετακινηθεί, να πλυθεί, να ντυθεί, να σιτιστεί Κλινική εξέταση, σφυγμομέτρηση, μέτρηση αρτ. πίεσης Απλές νοσηλευτικές πράξεις : Τοποθέτηση μάσκας οξυγόνου, παράδοση φαρμάκων Φυσιοθεραπεία, λήψη ακτινοθεραπείας

Βήμα 2. Πριν από κάθε καθαρό ή άσηπτο χειρισμό Περιοχή ασθενή Περιοχή επαγγελματία υγείας ΠΟΤΕ; Εφάρμοσε την υγιεινή των χεριών αμέσως ΠΡΙΝ από κάθε καθαρή ή άσηπτη διαδικασία. ΓΙΑΤΙ; Για να προστατεύσεις τον ασθενή από μεταφορά μικροβίων που αποικίζουν εσένα και τον ίδιο και μπορούν να γίνουν παθογόνα εάν εισέλθουν στην κυκλοφορία του.

Βήμα 2. Άσηπτη διαδικασία: Άμεση ή έμμεση επαφή με βλεννογόνους, με δερματική επιφάνεια του ασθενούς που έχει υποστεί λύση καθώς και με υλικά που συμμετέχουν σε επεμβατικές πράξεις. Κατά την διαδικασία αυτή δεν πρέπει να γίνει μετάδοση λοιμογόνου παράγοντα στον ασθενή Εφαρμόζεται η Υγιεινή των χεριών Μετά την τελευταία επαφή με οτιδήποτε συμπεριλαμβάνεται στην περιοχή του επαγγελματία υγείας ή στην περιοχή του ασθενούς και αμέσως Πριν την έναρξη της άσηπτης διαδικασίας. Πριν την χρήση γαντιών.

Παραδείγματα για το Βήμα 2 : Επαφή με βλεννογόνο στόματος(βούρτσισμα δοντιών) Επαφή με οφθαλμούς (οφθαλμικές σταγόνες) Αναρρόφηση εκκρίσεων αναπνευστικού συστήματος Περιποίηση τραχειοστομίας Υποδόριες ενέσεις Κάλυψη τραυμάτων Τοποθέτηση καθετήρων Ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκου Φροντίδα κεντρικού φλεβικού καθετήρα Προετοιμασία φαγητού, φαρμάκων, στείρων υλικών 2 Γραφείο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Μικροβιακής

Επιπρόσθετες Βήμα 2. ενδείξεις Πριν τον χειρισμό μέσων που συμμετέχουν σε επεμβατικές πράξεις για την νοσηλεία του ασθενούς, ανεξάρτητα από το εάν θα χρησιμοποιηθούν γάντια ή όχι (IB). Εάν κατά την διάρκεια της φροντίδας ενός ασθενούς μεταφέρουμε τους χειρισμούς από μία σηπτική περιοχή του σώματος του σε μία άλλη περιοχή (IB). Γάντια Αλλαγή περιοχής Γραφείο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Μικροβιακής

Βήμα 3. Περιοχή ασθενή Μετά από την έκθεση σε σωματικά υγρά του ασθενή ΠΟΤΕ; Εφάρμοσε την υγιεινή των χεριών αμέσως ΜΕΤΑ από κίνδυνο έκθεσης σε σωματικά υγρά του ασθενή (και αμέσως μετά την απόρριψη των γαντιών). ΓΙΑΤΙ; Για να προστατεύσεις τον εαυτό σου και το επαγγελματικό σου περιβάλλον από τα παθογόνα μικρόβια του ασθενή. Το βήμα που θυμόμαστε σχεδόν πάντα!!!

Βήμα 3. Προσοχή μέχρι την εφαρμογή της υγιεινής των χεριών θα πρέπει να αποφευχθεί όσο αυτό είναι δυνατό, η επαφή με το άψυχο περιβάλλον εντός και εκτός της περιοχής του ασθενούς. Τα γάντια απορρίπτονται αμέσως. SOS

Παραδείγματα για το Βήμα 3: Μετά από επαφή με βλεννογόνους του ασθενή Μετά την φροντίδα τραυμάτων Μετά την τοποθέτηση καθετήρων Μετά την αιμοληψία Μετά την λήψη δείγματος ούρων Μετά την επαφή με σωματικά υγρά του ασθενή(εκκρίσεις αναπνευστικού, γαστρικά υγρά, εντερικό περιεχόμενο, ούρα), κτλ Το βήμα που θυμόμαστε σχεδόν πάντα 3

Βήμα 3. Μετά την απόρριψη αποστειρωμένων ή κοινών γαντιών ((IB) Εάν κατά την διάρκεια της φροντίδας ενός ασθενούς μεταφέρουμε τους χειρισμούς μας από μία σηπτική περιοχή του σώματος του σε μία άλλη περιοχή(ib) Αλλαγή περιοχής Αλλαγή Γαντιών

Βήμα 4. Περιοχή ασθενή Μετά από την επαφή με τον ασθενή ΠΟΤΕ; Εφάρμοσε την υγιεινή των χεριών μετά την επαφή με τον ασθενή και το άμεσο περιβάλλον του. ΓΙΑΤΙ; Για να προστατεύσεις τον εαυτό σου και το επαγγελματικό σου περιβάλλον από τα παθογόνα μικρόβια του ασθενή. 1+ 4 = stop στην διασπορά 1+ 4 = Ένα βήμα

Βήμα 4. Προσοχή η ένδειξη αφορά την επαφή με τον ασθενή. Εάν για παράδειγμα μετά την επαφή με τον ασθενή πρέπει να γίνει χρήση εξοπλισμού που θα μεταφερθεί εκτός της περιοχής του ασθενούς, πρώτα θα πρέπει να προηγηθεί η εφαρμογή του αντισηπτικού. π.χ Χρήση σακχαρόμετρου SOS

Παραδείγματα για το Βήμα 4: Μόνο μετά την επαφή με τον ασθενή Χειραψία Βοήθεια στον ασθενή να μετακινηθεί, να πλυθεί Τοποθέτηση μάσκας οξυγόνου, μασάζ Σφυγμομέτρηση, μέτρηση πίεσης, στηθοσκόπηση, κτλ. 4

Βήμα 4. Πριν και μετά την επαφή με τον ασθενή Μετά την απόρριψη αποστειρωμένων ή κοινών γαντιών ((IB) Consensus recommendations WHO Guidelines on Hand Hygiene in Health Care 2009 1+4 Γάντια

Βήμα 5. Περιοχή ασθενή Μετά από την επαφή με το άμεσο άψυχο περιβάλλον του ασθενή Περιοχή επαγγελμα τία υγείας ΠΟΤΕ; Εφάρμοσε την υγιεινή των χεριών εφόσον αγγίξεις αντικείμενα ή έπιπλα που βρίσκονται στο άμεσο άψυχο περιβάλλον του ασθενή, ακόμα και αν δεν έχεις αγγίξει τον ίδιο. ΓΙΑΤΙ; Για να προστατεύσεις τον εαυτό σου και το επαγγελματικό σου περιβάλλον από τα παθογόνα μικρόβια του ασθενή. Αυτό που ξεχνάμε πάντα!

Βήμα 5. Προσοχή: το βήμα 4 και το βήμα 5 δεν αλληλοεπικαλύπτονται. Το βήμα 4 αναφέρεται μόνο στην επαφή με τον ασθενή, ενώ το βήμα 5 αναφέρεται μόνο στην επαφή με το άψυχο περιβάλλον του ασθενούς. SOS

Παραδείγματα για το Βήμα 5: Επαφή με οποιαδήποτε άψυχη επιφάνεια συμπεριλαμβάνεται στην περιοχή του ασθενούς Αλλαγή κλινοσκεπασμάτων (ο ασθενής δεν βρίσκεται στο κρεβάτι) Ρύθμιση συσκευής έκχυσης ορού Επαφή με το κομοδίνο, το κρεβάτι, το τραπέζι φαγητού, διάγραμμα ασθενή, κουδούνι έκκλησης, διακόπτες, πιεσόμετρο τοίχου, μάσκες οξυγόνου Μόνιτορ αναπνευστήρα 5

Βήμα 5. Μετά την επαφή με άψυχα αντικείμενα ή επιφάνειες (συμπεριλαμβάνεται ο ιατρικός εξοπλισμός)που βρίσκονται κοντά στον ασθενή (IB). Μετά την απόρριψη αποστειρωμένων ή κοινών γαντιών ((IB) Consensus recommendations WHO Guidelines on Hand Hygiene in Health Care 2009 Γάντια

Τα 5 βήματα στην διαδικασία της φροντίδας του ασθενούς Κατά την διάρκεια της φροντίδας του ασθενούς η ακολουθία των πράξεων είναι πολύπλοκη και ο στόχος των 5 βημάτων είναι η απλοποίηση και η ανάδειξη των πραγματικών ενδείξεων εφαρμογής της Υγιεινής των χεριών. Τα 5 βήματα αναφέρονται στις πιο συνήθεις βασικές διαδικασίες που σχετίζονται με την φροντίδα των ασθενών. Δεν αναφέρονται σε πολύπλοκες διαδικασίες όπου απαιτείται χειρουργική αντισηψία. Η συνύπαρξη κάποιων βημάτων κατά την διάρκεια της φροντίδας των ασθενών είναι δεδομένη κάτι που όμως δεν ισχύει για τα βήματα 4 και 5.

Τα 5 βήματα στην διαδικασία της φροντίδας των ασθενών Π χ. Τα βήματα 1 και 4 χωρίς την μεσολάβηση έμψυχου ή άψυχου υλικού Ασθενής Α Ασθενής Β Διαδικασία φροντίδας από τον ασθενή Α στον ασθενή Β

Που στηρίζεται η τεχνική πλυσίματος και εφαρμογής αντισηπτικού διαλύματος Επιμόλυνση χεριών Περιοχές που πιο συχνά υπολείπεται ο καθαρισμός τους κατά την διάρκεια του πλυσίματος. Ραχιαία επιφάνεια Παλαμιαία επιφάνεια πιο συχνά συχνά λιγότερο συχνά

Απομνημονευτικός κανόνας 1) Μεγάλες επιφάνειες χεριών Παλαμιαίες επιφάνειες Ραχιαίες επιφάνειες 2) Ακροδάχτυλα Παλαμιαίες επιφάνειες Ραχιαίες επιφάνειες 3) Μεσοδακτύλια διαστήματα 4) Αντίχειρες Εύκολο Πιο δύσκολο

Τεχνική εφαρμογής του αντισηπτικού «Βασισμένο στο 'How to Handrub', URL:http://www.who.int/gp sc/5may/how_to_handru b_poster.pdf World Health Organization 2009. Όλα τα δικαιώματα κατοχυρωμένα.»

Πότε πρέπει να βάλετε αλκοολούχο αντισηπτικό διάλυμα στα χέρια σας; Χρησιμοποιείστε το αλκοολούχο αντισηπτικό διάλυμα συστηματικά στην καθημερινή σας πρακτική εφόσον τα χέρια σας δεν είναι εμφανώς λερωμένα και επομένως δεν απαιτείται η εφαρμογή της τεχνικής πλυσίματος των χεριών Η εφαρμογή του αντισηπτικού γίνεται στο σημείο της φροντίδας του ασθενούς ΠΛΥΝΕΤΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΕ ΣΑΠΟΥΝΙ ΚΑΙ ΝΕΡΟ ΜΟΝΟ ΟΤΑΝ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΕΜΦΑΝΩΣ ΛΕΡΩΜΕΝΑ! Διάρκεια της συνολικής διαδικασίας: 20-30 δευτερόλεπτα

Τεχνική πλυσίματος «Βασισμένο στο 'How to Handwash', URL:http://www.who.int/g psc/5may/how_to_hand Wash_Poster.pdf World Health Organization 2009. Όλα τα δικαιώματα κατοχυρωμένα»

Πότε πρέπει να πλένετε τα χέρια σας; Όταν έρχεστε σε επαφή με σωματικά υγρά του ασθενή Πριν το φαγητό Μετά τη χρήση τουαλέτας Εάν υπάρχει έκθεση (πιθανή ή επιβεβαιωμένη) σε σπορογόνους μικροοργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των επιδημιών από Clostiridium difficile Σε πιθανή ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη από Norovirus. Διάρκεια της συνολικής διαδικασίας: 40-60 δευτερόλεπτα

Σημαντικά σημεία για την Υγιεινή των χεριών και την χρήση των γαντιών Η χρήση των γαντιών δεν αντικαθιστά την εφαρμογή της Υγιεινής των χεριών Οι ενδείξεις χρήσης των γαντιών δεν τροποποιούν τις ενδείξεις εφαρμογής της Υγιεινής των χεριών

Η χρήση των γαντιών δεν αντικαθιστά σε καμία περίπτωση την υγιεινή των χεριών ΠΟΤΕ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΓΑΝΤΙΩΝ: Πριν από κάθε καθαρό ή άσηπτο χειρισμό. Όταν υπάρχει επαφή με αίμα, βιολογικά υγρά, βλεννογόνους ή λοιμώξεις δέρματος Κατά την απομάκρυνση μολυσμένων αντικειμένων και τον καθαρισμό μολυσμένων επιφανειών Όταν απαιτείται η εφαρμογή ειδικών προφυλάξεων στον ασθενή (contact precautions) ΤΑ ΓΑΝΤΙΑ ΑΦΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: Μετά την επαφή με τον ασθενή και πριν την φροντίδα του επόμενου. Μετά την επαφή με μολυσμένη περιοχή και πριν την επαφή με την επόμενη κατά την φροντίδα του ίδιου ασθενούς. Όταν σχισθούν ή όταν μολυνθούν.

Σημαντικά σημεία για την Υγιεινή των χεριών και τη χρήση των γαντιών Στα Στα βήματα με την εφαρμογή της αντισηψίας Πριν (1,2),η εφαρμογή της Υγιεινής των χεριών πρέπει να πραγματοποιείται πριν την τοποθέτηση των γαντιών 1 2 3

Σημαντικά σημεία για την Υγιεινή των χεριών και την χρήση των γαντιών (3) Στα βήματα με την εφαρμογή της αντισηψίας Μετά (3,4,5),η εφαρμογή της Υγιεινής των χεριών πρέπει να πραγματοποιείται αμέσως μετά την απόρριψη των γαντιών 1 2

Σημαντικά σημεία για την Υγιεινή των χεριών και την χρήση των γαντιών Όταν προκύπτει ένδειξη για εφαρμογή της Υγιεινής των χεριών τότε τα γάντια απορρίπτονται, εφαρμόζεται η ανάλογη αντισηψία και εάν κριθεί απαραίτητο τοποθετούνται καινούργια γάντια.

Η διασπορά των μικροβίων μπορεί να σταματήσει εδώ Γραφείο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Μικροβιακής