Directorate-General for Research WORKING PAPER EL ΑΛΛΗΛΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΦΩΚΕΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟ - ΣΥΝΟΨΗ - PROVISIONAL VERSION Fisheries Series FISH 110
This document is an abridged edition in Greek. Publisher: European Parliament L-2929 Luxembourg Author: Gatty Marine Laboratory Sea Mammal Research Unit Professor J. Harwood University of St Andrews St Andrews UK - Fife KY16 8LB, Scotland Editor: Mrs Beatriz Oliveira-Goumas European Parliament Directorate-General for Research Division for Agriculture, Regional Policy and Transport, Development Tel: +352/43.01.220.91 Fax: +352/43.01.277.19 E-mail: dg4-agriculture@europarl.eu.int The opinions expressed in this document are the sole responsibility of the author and do not necessarily represent the official position of the European Parliament. Reproduction and translation for non-commercial purposes are authorized, provided the source is acknowledged and the publisher is given prior notice and sent a copy. Manuscript completed in March 2002.
ΣΥΝΟΨΗ 1. Αντικείµενο της έκθεσης Η πλήρης έκθεση παρουσιάζει τις σηµαντικότερες αλληλεπιδράσεις µεταξύ φώκεων και εµπορικής αλιείας στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό Ωκεανό (συµπεριλαµβανοµένης της Βόρειας Θάλασσας και της Βαλτικής), συνοψίζει πληροφορίες σχετικά µε το πλήθος και τη δίαιτα των τριών πολυπληθέστερων ειδών φώκιας, περιγράφει την κατάσταση των αποθεµάτων ιχθύων που πιστεύεται ότι αλληλεπιδρούν µε τον πληθυσµό αυτό είτε άµεσα είτε έµµεσα, και παρουσιάζει τις µεθόδους που έχουν χρησιµοποιηθεί για την ανάλυση των αλληλεπιδράσεων µεταξύ των φώκεων και της αλιείας. Οι αλληλεπιδράσεις µεταξύ των φώκεων και της αλιείας µπορεί να χωριστεί σε δύο κατηγορίες: άµεσες αλληλεπιδράσεις, στο πλαίσιο των οποίων οι φώκιες αφαιρούν ή καταστρέφουν ιχθύες από τα αλιευτικά εργαλεία ή οι φώκιες πεθαίνουν διότι έχουν πιαστεί στα αλιευτικά εργαλεία και έµµεσες αλληλεπιδράσεις, στο πλαίσιο των οποίων οι φώκιες και οι αλιείς φαίνεται να ανταγωνίζονται για τον ίδιο πόρο. Οι σηµαντικότερες αλληλεπιδράσεις στην περιοχή που καλύπτεται από την παρούσα έκθεση αφορούν: Γκρίζες φώκιες και βακαλάους στην Βόρεια Θάλασσα Γκρίζες φώκιες, κοινές φώκιες και σολοµούς του Ατλαντικού στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό Γκρίζες φώκιες και αλιεία σολοµού και λευκοκορέγονου στη Βαλτική Θάλασσα Γκρίζες φώκιες και πεσκανδρίτσες στην Κελτική Θάλασσα και στη Θάλασσα της Ιρλανδίας, καθώς και στα ανοικτά της Νοτιοδυτικής Αγγλίας. Από αυτές, η πρώτη είναι µία έµµεση αλληλεπίδραση. Όλες οι υπόλοιπες είναι, κυρίως, άµεσες αλληλεπιδράσεις. 2. Οι πληθυσµοί των φώκεων και η δίαιτά τους Μόνο τρία είδη φώκιας (οι γκρίζες φώκιες, οι κοινές φώκιες και οι δικτυωτές φώκιες) αναπαράγονται στην περιοχή που καλύπτεται από την παρούσα έκθεση. Είναι πιθανό, σε µερικά χρόνια, µεγάλος αριθµός γροιλανδικών φώκεων να εισβάλλουν στην περιοχή από τον Αρκτικό Ωκεανό, ενώ λοφιοφόρες φώκιες (που αναπαράγονται επίσης στα ύδατα του Αρκτικού Ωκεανού) τρέφονται στα βαθιά κατά µήκος της υφαλοκρηπίδας µεταξύ Σεπτεµβρίου και Απριλίου. Ο αριθµός των φώκεων υπολογίζεται συνήθως µε τη µέτρηση του αριθµού των φώκεων που αναπαύονται στους βράχους, στις αµµουδιές ή στον πάγο σε συγκεκριµένες περιόδους του έτους. Οι έρευνες αυτές παρέχουν µία εκτίµηση σχετικά µε το ελάχιστο µέγεθος του πληθυσµού των φώκεων διότι πάντοτε θα υπάρχουν ορισµένες φώκιες µέσα στο νερό κατά το χρόνο διεξαγωγής της έρευνας, οι οποίες δεν θα υπολογίζονται. Το µέγεθος του πληθυσµού της γκρίζας φώκιας στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό υπολογίζεται από µετρήσεις του συνολικού αριθµού των νεογνών που γεννιούνται κάθε χρόνο. Στη Βαλτική Θάλασσα, ο αριθµός των γκρίζων φώκεων υπολογίζεται µε άµεσες µετρήσεις καθώς και µε φωτογραφικές έρευνες όπου µεµονωµένες φώκιες εντοπίζονται µε βάση τα µοναδικά τους χαρακτηριστικά επισήµανσης. DT\459844EL.doc 3
Η δίαιτα των φώκεων υπολογίζεται συνήθως µε µία ανάλυση των οστών και άλλων σκληρών µερών που εντοπίζονται είτε στο στοµάχι νεκρών φώκεων είτε σε περιττώµατα φώκεων που συλλέγονται από περιοχές όπου οι φώκιες αναπαύονται στην ξηρά. Με τις µεθόδους αυτές δεν είναι δυνατόν να εκτιµηθεί στο πλήρες µέγεθός της η σπουδαιότητα ειδών λείας που δεν έχουν αναγνωρίσιµα σκληρά µέρη ή των οποίων τα σκληρά µέρη δεν καταναλώνονται (για παράδειγµα εάν οι φώκιες πετούν τα κεφάλια µεγάλων ψαριών) ή των οποίων τα σκληρά µέρη χωνεύονται γρήγορα. Πρόσφατα, έχουν αναπτυχθεί µέθοδοι για την αναγνώριση της χηµικής «υπογραφής» διαφορετικών ειδών λείας σε δείγµατα λίπους φώκιας. Με την τεχνική αυτή είναι κατά κανόνα δυνατή η παροχή πληροφοριών σχετικά µε τη σπουδαιότητα των ειδών λείας των οποίων τα σκληρά µέρη δεν καταναλώνονται. Ωστόσο, µέχρι στιγµής δεν έχει χρησιµοποιηθεί για την ανάλυση της δίαιτας των φώκεων στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό. 2.1 Γκρίζα φώκια Η γκρίζα φώκια είναι το πολυπληθέστερο είδος στο Βορειοανατολικό Ατλαντικό, µε συνολικό πληθυσµό 125.000 ζώων. Ο αριθµός αυτός αντιπροσωπεύει περίπου το ήµισυ του πληθυσµού του είδους παγκοσµίως. Πάνω από το 95% των γκρίζων φώκεων της Ευρώπης αναπαράγονται στο ΗΒ. Ο πληθυσµός των φώκεων στο ΗΒ αυξάνεται σταθερά από τη δεκαετία του 1960, κατά την οποία ξεκίνησαν τακτικές έρευνες, και οι γκρίζες φώκιες πρόσφατα ξαναδηµιούργησαν αποικίες σε τµήµατα των περιοχών που κάλυπταν παλαιότερα (για παράδειγµα στη Γερµανία και τις Κάτω Χώρες). Υπάρχουν ορισµένες ενδείξεις ότι ο ρυθµός αύξησης επιβραδύνεται, ωστόσο ο αριθµός των γκρίζων φώκεων αναµένεται ότι θα εξακολουθήσει να αυξάνεται για αρκετές δεκαετίες. Είναι γνωστό ότι η δίαιτα των γκρίζων φώκεων ποικίλει από περιοχή σε περιοχή, και από έτος σε έτος στην ίδια τοποθεσία. Συνήθως λαµβάνεται ως υπόθεση ότι η µεταβολή αυτή είναι αποτέλεσµα αλλαγών στο σχετικό πλήθος των διαφόρων ειδών λείας, όµως αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί ποτέ. Κατά συνέπεια, είναι δύσκολο να γίνουν οποιεσδήποτε γενικεύσεις σχετικά µε το τι τρώνε οι γκρίζες φώκιες. Ωστόσο, τα περισσότερα από τα είδη τα οποία καταναλώνουν (όπως αµµόχελα, βακαλάους, νταούκες του Ατλαντικού, µπακαλιάρους εγγλεφίνους και χωµατίδες στη Βόρεια Θάλασσα) αποτελούν αντικείµενο εµπορικής εκµετάλλευσης. Βρετανοί επιστήµονες υπολόγισαν ότι οι γκρίζες φώκιες στη Βόρεια Θάλασσα κατανάλωσαν περίπου 76.000 τόνους ιχθύων το 1992. Από αυτούς, το 90% ήταν είδη ιχθύων εµπορικής εκµετάλλευσης. Ωστόσο, οι συγκεκριµένοι υπολογισµοί βασίζονταν σε δείγµατα που είχαν συγκεντρωθεί το 1985. Από το 1985 έχουν σηµειωθεί µεγάλες αλλαγές στο πλήθος ορισµένων ειδών ιχθύων στη Βόρεια Θάλασσα (βλέπε ενότητα 3) και δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό ο συγκεκριµένος αριθµός να αποτελεί ακριβή ένδειξη των ποσοτήτων ιχθύων που καταναλώνουν σήµερα οι φώκιες. Σήµερα, συγκεντρώνονται νέα δείγµατα της δίαιτας της γκρίζας φώκιας σε περιοχές των ακτών της Βόρειας Θάλασσας στο ΗΒ µε τα δείγµατα αυτά θα πραγµατοποιηθεί µια πιο αξιόπιστη εκτίµηση των ποσοτήτων ιχθύων που καταναλώνουν σήµερα οι γκρίζες φώκιες στη συγκεκριµένη περιοχή. Ο αριθµός των γκρίζων φώκεων στη Βαλτική Θάλασσα µειώθηκε δραµατικά κατά το πρώτο ήµισυ του 20ου αιώνα ως αποτέλεσµα της υπερεκµετάλλευσης και της ρύπανσης. Πρόσφατα, ο αριθµός τους αυξήθηκε και ο σηµερινός τους πληθυσµός υπολογίζεται ότι περιλαµβάνει περίπου 12.000 ζώα. Ωστόσο, αυτό είναι µόνο το 10% περίπου του µεγέθους του πληθυσµού που υπολογίζεται ότι υπήρχε στις αρχές του 20ου αιώνα. Υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες σχετικά µε τη δίαιτα των γκρίζων φώκεων στη Βαλτική, όµως χηµικές αναλύσεις δειγµάτων λίπους έχουν δείξει ότι οι φώκιες στη Βόρεια και Κεντρική Βαλτική έχουν διαφορετικές δίαιτες. DT\459844EL.doc 4
2.2 Κοινή φώκια Το ελάχιστο µέγεθος του πληθυσµού της κοινής φώκιας στο Βορειοανατολικό Ατλαντικό υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε 63.500 ζώα. Περίπου το 50% των ζώων αυτών αναπαράγονται στο ΗΒ. Ο αριθµός των κοινών φώκεων µειώθηκε σηµαντικά σε πολλές περιοχές του Βορειοανατολικού Ατλαντικού τα πρώτα 70 χρόνια του 20ού αιώνα ως αποτέλεσµα του εντατικού κυνηγιού και, σε ορισµένες περιοχές, της ρύπανσης. Οι πληθυσµοί τους άρχισαν να αυξάνονται τη δεκαετία του 70, όµως µία επιδηµική νόσος σκότωσε πάνω από το 50% των κοινών φώκεων στις νότιες περιοχές της Βόρειας Θάλασσας το 1988. Οι περισσότεροι τοπικοί πληθυσµοί σήµερα έχουν επανέλθει στα προ της επιδηµίας επίπεδα και πολλοί εξακολουθούν να αυξάνονται. Υπάρχει ένας µικρός πληθυσµός 500 περίπου κοινών φώκων στο νότιο τµήµα της Βαλτικής Θάλασσας, ο οποίος φαίνεται ότι αυξάνεται µε βραδύ ρυθµό. Όπως ισχύει και για τις γκρίζες φώκιες, η δίαιτα της κοινής φώκιας είναι γνωστό ότι ποικίλει κατά τόπους και χρονικές περιόδους. Οι πελαγικοί ιχθύες, όπως οι ρέγγες και οι παπαλίνες, φαίνεται ότι είναι σηµαντικότερα είδη λείας για τις κοινές φώκιες από ό,τι για τις γκρίζες φώκιες, όµως αυτό δεν ισχύει παντού. Οι κοινές φώκιες στον Κατεγάτη και τον Σκαγεράκη υπολογίζεται ότι κατανάλωσαν 2.400 τόνους ιχθύων το 1989, κυρίως ρέγγες και βακαλάους. Περίπου το 75% της κατανάλωσης αυτής αφορούσε είδη εµπορικής εκµετάλλευσης. 2.3 ικτυωτή φώκια Μολονότι οι δικτυωτές φώκιες του Αρκτικού Ωκεανού κατά διαστήµατα εισέρχονται στη Βόρεια Θάλασσα, ο σηµαντικότερος πληθυσµός στην περιοχή που καλύπτεται από την παρούσα έκθεση περιορίζεται στη Βαλτική Θάλασσα. Ο αριθµός των δικτυωτών φώκεων στην Βαλτική µειώθηκε σηµαντικά κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα από έναν αρχικό πληθυσµό 200.000 σε 10.000 περίπου τη δεκαετία του 70. Έκτοτε έχει σηµειωθεί κάποια αύξηση του µεγέθους του τοπικού πληθυσµού, όµως περαιτέρω απότοµη µείωση σηµειώθηκε στον Κόλπο της Φινλανδίας και ο συνολικός πληθυσµός υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε 6.000 περίπου ζώα. Έως 150 δικτυωτές φώκιες σκοτώνονται κάθε χρόνο σε αλιευτικά δίχτυα. Αυτό το ποσοστό αυτό θνησιµότητας είναι σχετικά υψηλό για ένα τόσο µικρό πληθυσµό. Οι φώκιες που πιάνονται σε δίχτυα έχουν στο στοµάχι τους υπολείµµατα ρεγγών, επερλάνων, αγκαθερών και µαλακόστρακων, όµως η δίαιτα των φώκεων µακριά από αλιευτικά εργαλεία µπορεί να είναι αρκετά διαφορετική. 3. Σχετικά αποθέµατα ιχθύων και η αλιεία τους Η πλήρης έκθεση παρέχει λεπτοµερείς πληροφορίες σχετικά µε τον τρέχοντα και τον ιστορικό πληθυσµό όλων των ειδών ιχθύων εµπορικής εκµετάλλευσης που πιστεύεται ότι είναι σηµαντικοί για τη δίαιτα των φώκεων στο Βορειοανατολικό Ατλαντικό, καθώς και πληροφορίες σχετικά µε τη δίαιτα και τις αλιεύσεις που έχουν πραγµατοποιηθεί. Στην παρούσα σύνοψη, θα επικεντρωθούµε µόνο στα αποθέµατα ιχθύων των οποίων η θήρα από φώκιες θεωρείται ότι αποτελεί σηµαντικό πρόβληµα. 3.1 Bακαλάος της Βόρειας Θάλασσας Τα αποθέµατα βακαλάου στη Βόρεια Θάλασσα βρίσκονται σήµερα στα ιστορικά χαµηλότερα τους επίπεδα. Η βιοµάζα γόνου ανέρχεται µόλις σε ποσοστό περίπου 20% του υψηλότερου επιπέδου που έχει καταγραφεί τα τελευταία 40 έτη και περίπου στο 50% του µακροπρόθεσµου µέσου όρου. Τα αλιεύµατα κυµαίνονται επίσης στα χαµηλότερα επίπεδά τους για τα τελευταία 40 έτη, όµως η θνησιµότητα που οφείλεται στην αλιεία εξακολουθεί να είναι κοντά στο µακροπρόθεσµο µέσο όρο. Μία οµάδα εργασίας του ICES υπολόγισε ότι οι φώκιες, τα καπόνια, τα θαλάσσια πτηνά και άλλοι βακαλάοι ήταν οι σηµαντικότεροι DT\459844EL.doc 5
θηρευτές στη Βόρεια Θάλασσα στα µέσα της δεκαετίας του 90. Την ίδια περίοδο, οι φώκιες θεωρείται ότι ήταν υπεύθυνες για το 30% περίπου της θήρας βακαλάου στη Βόρεια Θάλασσα, ενώ η κατανάλωση από φώκιες ανερχόταν περίπου στο 10% των εµπορικών αλιευµάτων. Από τα µέσα της δεκαετίας του 90, ο αριθµός των φώκεων αυξήθηκε και τα όρια αλιευµάτων βακαλάου µειώθηκαν. Εάν η αναλογία του βακαλάου στη δίαιτα των γκρίζων φώκεων στη Βόρεια Θάλασσα δεν έχει αλλάξει από το 1985 (και, όπως σηµειώνεται ανωτέρω, θεωρούµε ότι αυτό δεν είναι πιθανό), τότε η κατανάλωση βακαλάου από τις φώκιες ανέρχεται περίπου στο ένα τρίτο των εµπορικών αλιευµάτων. Πέραν του κανιβαλισµού τους, οι βακαλάοι είναι σηµαντικοί θηρευτές νταούκας, ρέγγας και µπακαλιάρου στη Βόρεια Θάλασσας. Η συνεχής µείωση του αριθµού των βακαλάων ενδέχεται να έχει περιορίσει την επιρροή τους σε άλλα είδη. εν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί αλιείς θεωρούν σήµερα τις φώκιες, και ιδιαίτερα τις γκρίζες φώκιες, ως ανταγωνιστές όσον αφορά το βακαλάο στη Βόρεια Θάλασσα. Ο Νορβηγός Υπουργός Αλιείας πρόσφατα αύξησε την ετήσια ποσόστωση παράκτιων (δηλαδή γκρίζων και κοινών) φώκεων κατά 30% διότι θεωρεί ότι οι φώκιες αποτελούν απειλή για τα αποθέµατα ιχθύων στη χώρα του. Οι γκρίζες φώκιες της Νορβηγίας συνιστούν ποσοστό µικρότερο του 5% του πληθυσµού γκρίζων φώκεων στη Βόρεια Θάλασσα, εποµένως αυτό δεν είναι πιθανό να έχει οποιοδήποτε αποτέλεσµα στη θνησιµότητα του βακαλάου. 3.2 Σολοµός του Ατλαντικού Οι πληθυσµοί των σολοµών βρίσκονται στα χαµηλότερα καταγεγραµµένα επίπεδά τους σε ολόκληρο το Βόρειο Ατλαντικό και υπάρχουν ενδείξεις ότι η µείωση αυτή οφείλεται σε προβλήµατα τα οποία αντιµετωπίζουν οι σολοµοί στη θάλασσα και όχι όταν βρίσκονται σε γλυκά νερά. εν υπάρχουν σχεδόν καθόλου ποσοτικοποιηµένες πληροφορίες σχετικά µε τα φυσικά αίτια θανάτου των ενήλικων σολοµών. Ωστόσο, τα θαλάσσια πτηνά (ιδιαίτερα οι σούλες), οι φώκιες, οι φάλαινες, τα δελφίνια, τα γαδοειδή και οι καρχαρίες είναι γνωστό ότι τρέφονται µε σολοµό. Οι γκρίζες φώκιες παρατηρούνται συχνά να καταναλώνουν σολοµό γύρω από σταθµούς δικτυωµάτων καθώς και στις εκβολές ποταµών όπου υπάρχουν σολοµοί, και οι πρώτες επιλεκτικές αποµακρύνσεις γκρίζων φώκεων στο ΗΒ πραγµατοποιήθηκαν εξαιτίας παραπόνων από αλιείς σολοµού. Ωστόσο, σπάνια βρίσκονται σκληρά µέρη σολοµού στα περιττώµατα ή στο στοµάχι φώκεων, µε εξαίρεση δείγµατα που συγκεντρώνονται κοντά σε ποταµούς όπου υπάρχουν σολοµοί. Συνεπώς, φαίνεται ότι πιθανότατα πρόκειται στην πραγµατικότητα για ένα πρόβληµα άµεσης αλληλεπίδρασης µεταξύ µεµονωµένων φώκεων και συγκεκριµένων αλιευµάτων παρά για να ένα πρόβληµα ανταγωνισµού. 3.3 Ο σολοµός στη Βαλτική Τα αποθέµατα άγριου σολοµού στη Βαλτική έχουν µειωθεί δραµατικά τα τελευταία 20 χρόνια, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν συµπληρωθεί µε την ελευθέρωση αρκετών εκατοµµυρίων ιχθύων. Περίπου το 90% του τρέχοντος πληθυσµού στα αποθέµατα της Βαλτικής προέρχεται από αυτούς τους ιχθύες που ελευθερώθηκαν και είναι συνεπώς δύσκολο να εκτιµηθεί µεµονωµένα η κατάσταση των άγριων αποθεµάτων. Ωστόσο, ορισµένα αποθέµατα, ιδίως αυτά που βρίσκονται σε µικρότερους ποταµούς, ενδέχεται να αντιµετωπίσουν τον κίνδυνο εξαφάνισης. Ούτε οι γκρίζες ούτε οι δικτυωτές φώκιες αποτελούν σηµαντικούς θηρευτές σολοµού στη Βαλτική, όµως οι αναφορές καταστροφής σολοµού από γκρίζες φώκιες γύρω από δίχτυαπαγίδες και παρασυρόµενα δίχτυα αυξάνονται κάθε χρόνο σε ποσοστό περίπου 15%. Αυτός ο ρυθµός αύξησης είναι πολύ ταχύτερος από τον αντίστοιχο ρυθµό αύξησης του πληθυσµού DT\459844EL.doc 6
των φώκεων. Το πρόβληµα είναι µεγαλύτερο στη Βόρεια Βαλτική. Το συνολικό κόστος των καταστροφών υπολογίζεται σε 5 εκατ. ευρώ περίπου ετησίως. Οι προσπάθειες περιορισµού του προβλήµατος µε την εκτέλεση φώκεων γύρω από ιχθυοπαγίδες δεν υπήρξαν αποτελεσµατικές, όµως οι καταστροφές που προκαλούνται από τις φώκιες µειώθηκαν σηµαντικά µε την αλλαγή του σχεδιασµού των παγίδων. Ωστόσο, οι τροποποιήσεις αυτές δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν στα παρασυρόµενα δίχτυα. Πρόσφατα ξεκίνησε στη Σουηδία και στη Φινλανδία η έκδοση αδειών για τη θήρα φώκιας. Στη Σουηδία, οι περιφερειακές ποσοστώσεις συνδέονται µε τα αναφερόµενα επίπεδα καταστροφών για την αλιεία παρά µε το µέγεθος του τοπικού πληθυσµού φώκεων. Συνεπώς, θα πρέπει να θεωρούνται ως επιλεκτικές αποµακρύνσεις. Ωστόσο, φαίνεται ότι δεν υπάρχει καµία αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων αυτών των επιλεκτικών αποµακρύνσεων στις καταστροφές που προκαλούνται για την αλιεία. Τα αποτελέσµατα προηγούµενων πειραµάτων υποδεικνύουν ότι τα οφέλη δεν είναι πιθανό να είναι ανιχνεύσιµα. 3.4 Πεσκανδρίτσες Υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά µε την κατάσταση των αποθεµάτων πεσκανδρίτσας στις βόρειες περιοχές λόγω του υψηλού ποσοστού άωρων ιχθύων στα αλιεύµατα. Ωστόσο, τα επίπεδα αλιευµάτων και οι υπολογισµοί σχετικά µε το µέγεθος των αποθεµάτων εξακολουθούν να κυµαίνονται σε σχετικά υψηλά επίπεδα. εν υπάρχουν ποσοτικές πληροφορίες σχετικά µε τη θνησιµότητα λόγω της θήρας από φώκιες, όµως είναι γνωστό ότι οι φώκιες και, στα ύδατα της Ισλανδίας, οι φάλαινες φυσητήρες έχουν ως λεία τις πεσκανδρίτσες. Οι αλιείς στη Νοτιοδυτική Αγγλία παραπονούνται ότι οι φώκιες συχνά αφαιρούν τις ουρές και το συκώτι των ψαριών που πιάνονται στα δίχτυα. Παρόµοια προβλήµατα αναφέρονται και από Ιρλανδούς αλιείς. Ωστόσο, δεν έχουν βρεθεί ίχνη πεσκανδρίτσας στα στοµάχια γκρίζων φώκεων στις περιοχές αυτές. 3.5 Ιχθείς λείας Τα αµµόχελα αποτελούν σηµαντικό συστατικό της δίαιτας πολλών ειδών ιχθύων εµπορικής εκµετάλλευσης στη Βόρεια Θάλασσα και αποτελούν επίσης σχεδόν το 50% της δίαιτας των γκρίζων φώκεων. Κατά συνέπεια, υποδηλώνεται ότι οι γκρίζες φώκιες ενδέχεται να έχουν επιρροή στην ποσότητα των αµµόχελων που διατίθενται ως αποθέµατα ιχθύων εµπορικής εκµετάλλευσης. Ωστόσο, η βιοµάζα αµµόχελων στη Βόρεια Θάλασσα δεν παρουσιάζει ενδείξεις µείωσης τα τελευταία 20 έτη. Οι φώκιες είναι υπεύθυνες για λιγότερο από το 2% της συνολικής θνησιµότητας αµµόχελων και καταναλώνουν περίπου το 5% των µέσων εµπορικών αλιευµάτων. 4. Ανάλυση των αλληλεπιδράσεων εν υπάρχει κάποια συµφωνηµένη µεθοδολογία για την αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων που θα είχε η µείωση του αριθµού των φώκεων στα εµπορικά αλιεύµατα ιχθύων. Το άµεσο αποτέλεσµα µίας επιλεκτικής αποµάκρυνσης είναι πιθανότατα η µείωση του αριθµού των ιχθύων που καταναλώνονται. Ωστόσο, υπάρχει µεγάλος βαθµός αβεβαιότητας σχετικά µε τις επιπτώσεις της µείωσης αυτής στο µέγεθος των αποθεµάτων επιµέρους ιχθύων αµέσως µετά την επιλεκτική αποµάκρυνση διότι η δίαιτα των φώκεων ποικίλει σηµαντικά κατά περιοχές και χρονικές περιόδους. Ακόµη µεγαλύτερη είναι η αβεβαιότητα που υπάρχει σχετικά µε τις συνέπειες µίας επιλεκτικής αποµάκρυνσης στο µελλοντικό µέγεθος των αποθεµάτων ιχθύων και στα εµπορικά αλιεύµατα καθώς άλλοι θηρευτές (συµπεριλαµβανοµένων των φώκεων που θα έχουν επιζήσει) ενδέχεται να αλλάξουν πρότυπο DT\459844EL.doc 7
κατανάλωσης των συγκεκριµένων ειδών ιχθύων ακριβώς λόγω της αύξησης του µεγέθους των αποθεµάτων. Το Πρόγραµµα των Ηνωµένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) δηµοσίευσε πίνακα των στοιχείων που απαιτούνται για την επιστηµονική αξιολόγηση των προτάσεων επιλεκτικής αποµάκρυνσης θαλασσίων θηλαστικών. Σε καµία από τις περιπτώσεις που έχουµε εντοπίσει δεν διατίθεται το σύνολο των στοιχείων αυτών, µολονότι το µεγαλύτερο µέρος των στοιχείων που απαιτούνται για την αξιολόγηση των αλληλεπιδράσεων µεταξύ των γκρίζων φώκεων και του βακαλάου στη Βόρεια Θάλασσα πιθανώς θα είναι διαθέσιµα µέσα στα επόµενα δύο έτη. Το πρωτόκολλο του UNEP είναι κατάλληλο µόνο για την αξιολόγηση των έµµεσων αλληλεπιδράσεων µεταξύ των φώκεων και της αλιείας, δηλαδή σε περιπτώσεις όπου οι φώκιες και οι αλιείς θεωρούνται ανταγωνιστές ως προς τους ιχθείς. υστυχώς, οι περισσότερες αλληλεπιδράσεις που έχουν εντοπιστεί στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό είναι άµεσες: είναι αποτέλεσµα του ότι οι φώκιες αφαιρούν ή καταστρέφουν ιχθείς που έχουν ήδη πιαστεί σε αλιευτικά εργαλεία. εν υπάρχει κάποιο τυποποιηµένο πλαίσιο αξιολόγησης αλληλεπιδράσεων αυτού του τύπου. Λεπτοµερείς µελέτες στη Βαλτική έχουν δείξει ότι τα επίπεδα καταστροφής δεν συνδέονται µε το µέγεθος του πληθυσµού των φώκεων και, κατά συνέπεια, είναι δύσκολο να εκτιµηθούν τα οφέλη, εάν υπάρχουν, από µία επιλεκτική αποµάκρυνση. Λίγα είναι τα παραδείγµατα προτάσεων για επιλεκτική αποµάκρυνση θαλασσίων θηλαστικών µε σκοπό την προστασία της αλιείας εκτός του Βορείου Ατλαντικού, µολονότι υπάρχουν αυξανόµενες ανησυχίες σχετικά µε τις δυνητικές επιπτώσεις της αύξησης των πληθυσµών των θαλασσίων θηλαστικών σε πολλές περιοχές. Στις ΗΠΑ, ορισµένα είδη αλιείας έχουν ήδη περιοριστεί ή πρόκειται να περιοριστούν εξαιτίας της ανησυχίας σχετικά µε την επίπτωσή τους στην αποκατάσταση του αριθµού απειλούµενων ειδών φώκιας. DT\459844EL.doc 8
New.eu Domain Changed Web and E-Mail Addresses The introduction of the.eu domain also required the web and e-mail addresses of the European institutions to be adapted. Below please find a list of addresses found in the document at hand which have been changed after the document was created. The list shows the old and new address, a reference to the page where the address was found and the type of address: http: and https: for web addresses, mailto: for e-mail addresses etc. Page: 2 Type: mailto Old: mailto:dg4-agriculture@europarl.eu.int New: mailto:dg4-agriculture@europarl.europa.eu Addendum: 1