Πρόλογοι... ΙΧ Συντομογραφίες... ΧΧΙ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 7 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ, ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 8 ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 8 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Ι... Κατά τις απόψεις των κλασσικών οικονομολόγων... 12 ΙΙ... Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων του κρατικού παρεμβατισμού... 13 ΙΙΙ... Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων της νεοφιλελεύθερης σχολής... 16 IV... Κατά τις απόψεις των σύγχρονων οικονομολόγων... 17 ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 19 Ι... Στοιχεία της έννοιας του Κρατικού Προϋπολογισμού... 20 ΙΙ... Δέσμευση της εκτελεστικής εξουσίας όσον αφορά τη διαμόρφωση των μεγεθών του Κρατικού Προϋπολογισμού... 21 ΙΙΙ... Η νομική σημασία της εγκρίσεως του Κρατικού Προϋπολογισμού για την πραγματοποίηση εσόδων και εξόδων αυτού... 22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 24 Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ... 24 Ι... Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα... 24 ΙΙ... Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα κατά το ελληνικό δημοσιονομικό δίκαιο 26 Α. Υιοθέτηση του κανόνα...... 26 Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα... 27 α.. Η ψήφιση συμπληρωματικού ή διορθωτικού προϋπολογισμού 28 β.. Η κατάρτιση του προϋπολογισμού των δημοσίων επενδύσεων 31 γ.. Η κατάρτιση των προϋπολογισμών των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και η τήρηση ειδικών λογαριασμών εκτός προϋπολογισμού... 32 Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΟΤΗΤΑΣ... 35 Ι... Ανάλυση του κανόνα στις επί μέρους αρχές... 35 Α. Η αρχή του μη συμψηφισμού μεταξύ εσόδων και εξόδων... 36 α.. Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής... 36 αα.. Περιεχόμενο της αρχής... 36 ββ.. Δικαιολογία της αρχής... 37 Β. Η αρχή του μη ειδικού προορισμού των εσόδων... 39 α.. Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής... 39 αα.. Περιεχόμενο της αρχής... 39 ββ.. Δικαιολογία της αρχής... 39 ΙΙ... Υιοθέτηση του κανόνα από το ελληνικό δημοσιονομικό δίκαιο και παρεκκλίσεις αυτού 42 Α. Υιοθέτηση του κανόνα... 42
Β. Παρεκκλίσεις από τον κανόνα... 43 Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΕΝΙΑΥΣΙΟΥ (ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ) 46 Ι... Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα... 46 Α. Περιεχόμενο του κανόνα... 46 Β. Δικαιολογία του κανόνα... 47 ΙΙ... Ζητήματα, σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους καθώς και με την χρονική κατάταξη των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός κρατικού προϋπολογισμού 49 Α. Ζήτημα σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους... 49 Β. Ζητήματα σχετικά με την υπαγωγή ή μη στο οικονομικό έτος των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός προϋπολογισμού... 52 α.. Το σύστημα της διαχειρίσεως ή του ταμειακού προϋπολογισμού 52 β.. Το σύστημα της χρήσεως... 53 γ.. Σύστημα προβλεπόμενο από την ελληνική νομοθεσία... 54 ΙΙΙ.. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα του ενιαυσίου κατά την ελληνική νομοθεσία 56 Α. Υιοθέτηση του κανόνα... 56 Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα... 57 α. Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση μη έγκαιρης ψήφισης του προϋπολογισμού... 58 β. Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση της ανεπάρκειας των πιστώσεων 62 ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ... 72 Ι... Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα... 72 Α. Περιεχόμενο του κανόνα... 72 Β. Δικαιολογία του κανόνα... 74 ΙΙ... Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα κατά την ελληνική νομοθεσία 74 Α. Υιοθέτηση του κανόνα... 74 Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα... 76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ... 79 ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ... 79 Ι... Περιορισμοί στην κατάρτιση του προϋπολογισμού απορρέοντες από κανόνες του ενωσιακού δικαίου... 81 Α. Το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής... 81 α.. Το περιεχόμενο των προβλέψεων στο Μ.Π.Δ.Σ... 81 β.. Η επεξηγητική έκθεση του Μ.Π.Δ.Σ... 82 γ.. Διαδικασία κατάρτισης και έγκρισης του Μ.Π.Δ.Σ... 82 δ.. Επικαιροποίηση του Μ.Π.Δ.Σ... 83 ε.. Δεσμευτικότητα του ΜΠΔΣ... 84 Β. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο... 85 α.. Σύσταση και αρμοδιότητες... 85 β.. Το Διοικητικό Συμβούλιο και ορισμός μελών... 86 γ.. Κανόνες επιλογής των μελών του Δ.Σ... 86 δ.. Προϋπολογισμός και πόροι του Δημοσιονομικού Συμβουλίου 87 Γ.. Αρχή της Χρηστής Δημοσιονομικής Διαχείρισης... 87 α.. Λόγοι που επέβαλαν την υιοθέτηση της Αρχής... 87 β.. Έννοια και στοιχεία της Αρχής... 89 ΙΙ... Σύνταξη του νομοσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού και του Μ.Π.Δ.Σ. 91 Α. Αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας... 92
α. Λόγοι συντάξεως του σχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού από την εκτελεστική εξουσία... 92 β.. Τα επί μέρους όργανα της εκτελεστικής εξουσίας... 93 αα.. Υπουργοί επικεφαλής λοιπών φορέων Γενικής Κυβέρνησης, προϊστάμενοι Οικονομικών Υπηρεσιών των Υπουργείων... 93 ββ.. Ο Υπουργός των Οικονομικών - Γενικό Λογιστήριο του Κράτους 95 γγ.. Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας... 99 δδ.. Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση... 100 εε. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο... 101 Β. Αρμοδιότητα του Κοινοβουλίου - Προσχέδιο του προϋπολογισμού 102 ΙΙΙ... Διάρθρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού και παραδοσιακοί μέθοδοι εκτίμησης των δημοσιονομικών μεγεθών... 105 Α. Διάρθρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού... 105 α.. Αρχές ταξινόμησης των δημοσιονομικών μεγεθών... 105 β.. Ταξινόμηση των εσόδων και εξόδων στον Κρατικό Προϋπολογισμό 106 Β. Παραδοσιακές μέθοδοι εκτιμήσεως των δημοσιονομικών μεγεθών του Κρατικού Προϋπολογισμού... 110 αα.. Μέθοδοι εκτιμήσεως των εσόδων... 111 ββ.. Μέθοδοι εκτιμήσεως των δαπανών... 112 IV... Συστήματα κατάρτισης προϋπολογισμών εφαρμοζόμενα από την ελληνική δημοσιονομική πρακτική... 115 Α. Γενικές παρατηρήσεις στα συστήματα του προϋπολογισμού κονδυλίων και του προϋπολογισμού προγραμμάτων... 115 α.. Σύστημα του προϋπολογισμού κονδυλίων... 116 β.. Σύστημα του προϋπολογισμού προγραμμάτων... 117 Β. Λόγοι αντικατάστασης του συστήματος προϋπολογισμού κονδυλίων από το σύστημα του προϋπολογισμού προγραμμάτων στην Ελλάδα... 119 Γ.. Αποτύπωση του συστήματος του προϋπολογισμού προγραμμάτων στα Εθνικά Σχέδια Προγραμμάτων - Πιλοτική εφαρμογή... 122 Δ. Υιοθέτηση της μεθόδου του εκ των προτέρων καθορισμού των ανωτάτων ορίων δαπανών του φορέα... 127 Ε.. Επαναφορά του προϋπολογισμού κονδυλίων αλλά και η ρητή θεσμοθέτηση της δυνατότητας για την κατάρτιση προϋπολογισμού προγραμμάτων... 128 ΨΗΦΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ... 130 Ι... Διαδικασία ψηφίσεως του κρατικού προϋπολογισμού... 131 Α. Διαδικασία ενώπιον της διαρκούς κοινοβουλευτικής επιτροπής 131 Β. Προθεσμία κατάθεσης του σχεδίου προϋπολογισμού στην Βουλή 133 Γ.. Διαδικασία ενώπιον της Βουλής... 134 ΙΙ... Έκταση της αρμοδιότητας της Βουλής για την τροποποίηση των μεγεθών του σχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού... 136 ΙΙΙ... Διαδικασία ψηφίσεως του προϋπολογισμού δαπανών της Βουλής... 138 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ... 141 ΟΡΓΑΝΑ ΑΡΜΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ... 142 Ι... Οι δημόσιοι διατάκτες... 143 Α. Έννοια των διατακτών... 143 Β. Διακρίσεις των διατακτών... 145 ΙΙ... Οι δημόσιοι Υπόλογοι... 146 Α. Έννοια των δημοσίων υπολόγων... 146 Β. Διακρίσεις των δημοσίων υπολόγων... 150
α.. Με κριτήριο το όργανο στο οποίο λογοδοτούν... 150 β.. Με κριτήριο το αντικείμενο της υπηρεσίας τους... 151 γ.. Αχρεωστήτως λαβών... 156 δ.. Ευθύνη... 158 αα.. Δημοσίου Υπολόγου... 158 ββ.. Αχρεωστήτως λαβόντος... 159 ΙΙΙ.. Ο κανόνας του ασυμβίβαστου της ιδιότητας του διατάκτη και του υπολόγου 160 ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ 162 Ι... Ανάληψη της δαπάνης... 162 ΙΙ... Η εκκαθάριση της δαπάνης... 165 ΙΙΙ... Εντολή πληρωμής... 169 IV... Εξόφληση τίτλων πληρωμής... 170 V... Δαπάνες μη υποκείμενες σε προληπτικό έλεγχο... 171 A. Πληρωμές δαπανών διαρκούς ή περιοδικού χαρακτήρα... 171 Β. Προπληρωμές... 173 α.. Χρηματικά Εντάλματα Προπληρωμής (άρθρο 100 ΝΔΛ)... 173 β.. Προσωρινά χρηματικά εντάλματα (άρθρ. 105 ΝΔΛ)... 175 γ.. Πάγιες Προκαταβολές χρηματικού... 175 1.. Έννοια-Σύσταση (άρθρο 108 ΝΔΛ)... 175 2.. Διαχείριση Πάγιων προκαταβολών (άρθρο 109 ΝΔΛ)... 177 δ.. Προκαταβολές με απόφαση του Υπουργού των Οικονομικών (άρθρο 114 ΝΔΛ) 178 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ... 179 ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ... 179 Ι... Ιστορική εξέλιξη του θεσμού... 179 ΙΙ... Νομική Φύση του Ελεγκτικού Συνεδρίου... 181 ΙΙΙ... Αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου... 185 ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ... 194 Ι.... Νομικό καθεστώς του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο... 195 Α. Ιστορική εξέλιξη της σχετικής νομοθεσίας... 196 Β. Όργανα ελέγχου και πράξεις υποκείμενες σε έλεγχο... 198 α.. Όργανα ελέγχου... 198 β.. Αντικείμενο του προληπτικού ελέγχου... 199 Γ.. Περιεχόμενο και νομική σημασία του ελέγχου... 201 α.. Τυπικός έλεγχος... 201 β.. Ουσιαστικός έλεγχος... 202 γ.. Νομική σημασία του ελέγχου... 203 Δ. Διαδικασίες του ελέγχου... 204 α.. Τακτική διαδικασία... 205 β.. Ειδικές διαδικασίες... 208 αα.. Διαδικασία ενώπιον του Κλιμακίου ή της Ολομέλειας... 208 ββ.. Θεώρηση με ευθύνη του υπουργού... 209 γγ.. Η εκ των προτέρων πρόκληση της γνώμης του Κλιμακίου ή της Ολομέλειας 211 γ.. Ο έλεγχος δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας 211 δ.. Η ανάκληση της πράξης του Τμήματος... 220
ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ... 223 Ι.... Διοικητικός κατασταλτικός έλεγχος και εποπτεία της δημόσιας διαχείρισης (των δημοσίων υπολόγων)... 224 Α. Από τους Οικονομικούς Επιθεωρητές... 224 Β. Από τις Υπηρεσίες Εσωτερικού Ελέγχου... 225 Γ.. Από τον οικείο διατάκτη... 226 Δ. Από τους προϊσταμένους των Δ.Ο.Υ. και των Ειδικών Ταμείων 227 Ε.. Από τα όργανα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργούντα ως διοικητικά όργανα 227 ΙΙ... Ο Δικαστικός κατασταλτικός έλεγχος της δημόσιας διαχείρισης (των δημοσίων υπολόγων)... 227 Α. Όργανα και διαδικασίες ελέγχου... 228 Β. Μεθοδολογία και αντικείμενο των ελέγχων... 229 Γ.. Νομική φύση και είδη των ελέγχων... 231 α.. Νομική φύση των ελέγχων... 231 β.. Είδη ελέγχου... 232 Δ. Έννοια του ελλείμματος και διαδικασία καταλογισμού αυτού... 235 α.. Έννοια του ελλείμματος... 235 αα.. Νομική έννοια του ελλείμματος... 236 ββ.. Δημοσιολογιστική έννοια του ελλείμματος... 236 β.. Διαδικασία καταλογισμού του ελλείμματος... 238 Ε.. Η καταλογιστική πράξη... 244 α.. Έννοια και περιεχόμενο... 244 β.. Αιτιολογία της καταλογιστικής πράξης... 245 γ.. Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης... 246 ΙΙΙ... Ένδικα μέσα και βοηθήματα κατά των πράξεων καταλογισμού ελλείμματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου... 248 Α. Ανακοπή... 248 α.. Ανακοπή ερημοδικίας κατά των οριστικών αποφάσεων του Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου... 248 β.. Ένδικο βοήθημα της Ανακοπής κατά των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης του ΚΕΔΕ... 249 Β. Το ένδικο βοήθημα της Έφεσης... 250 Γ.. Αναθεώρηση... 252 α.. Αίτηση αναθεώρησης των πράξεων του Επιτρόπου... 253 β.. Το έκτακτο ένδικο μέσο της αίτησης αναθεώρησης... 255 Δ. Αναίρεση... 257 Ε.. Πρότυπη Δίκη - Προδικαστικό ερώτημα... 259 ΣΤ. Πρότυπη διαδικασία επί ενστάσεων κατά πράξεων ή αποφάσεων απονομής συντάξεων... 262 ΙV.. Κοινοβουλευτικός και παρεμπίπτων δικαστικός κατασταλτικός έλεγχος εκτελέσεως του προϋπολογισμού... 263 Α. Περιεχόμενο και κατάρτιση των νόμων του απολογισμού και ισολογισμού και των λοιπών χρηματοοικονομικών καταστάσεων του Κράτους... 263 Β. Διαδικασία εγκρίσεως του απολογισμού και ισολογισμού του Κράτους 266 α.. Διαδικασία ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου... 267 β.. Διαδικασία ενώπιον της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής 269 γ.. Διαδικασία ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής... 269 Γ.. Παρέμβαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά την υποβολή της ετήσιας έκθεσης προς τη Βουλή σχετικά με τα αποτελέσματα των εργασιών του... 271 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΣ ΑΥΤΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ... 273
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ... 274 ΚΑΝΟΝΕΣ (ΑΡΧΕΣ) ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ... 274 Ι... Ο κανόνας της ενότητας... 275 ΙΙ... Ο κανόνας της καθολικότητας... 276 ΙΙΙ... Ο κανόνας του ενιαυσίου... 277 ΙV... Ο κανόνας της ειδικότητας των πιστώσεων... 278 V... Ο κανόνας της ισοσκέλισης του προϋπολογισμού... 279 VI... Οι αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαφάνειας 279 ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ... 281 Ι... Έσοδα (Το σύστημα «των ιδίων πόρων»)... 281 Α. Γεωργικές εισφορές... 283 Β. Δασμοί... 284 Γ.. Ποσοστό επί του ΦΠΑ... 285 Δ. Πόρος ΑΕΠ... 286 Ε.. Άλλα έσοδα του προϋπολογισμού της Ένωσης δευτερεύουσας σημασίας 287 ΙΙ... Δαπάνες του προϋπολογισμού της Ένωσης... 287 Α. Οι γεωργικές δαπάνες... 288 Β. Οι δαπάνες για διαρθρωτικές, περιφερειακές και κοινωνικές πολιτικές 289 Γ.. Οι δαπάνες για την έρευνα και την τεχνολογία... 290 Δ. Οι δαπάνες για άλλες εσωτερικές πολιτικές... 290 Ε.. Οι δαπάνες για εξωτερικές ενέργειες... 291 ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ... ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ... 292 Ι... Η κατάρτιση του προϋπολογισμού της ΕΕ... 292 ΙΙ... Η εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ... 294 ΙΙΙ... Ο έλεγχος της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Ένωσης... 296 IV... Η καταπολέμηση της απάτης... 298 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ... ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ... 300 ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΑΥΤΟΥ... 301 ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ... 303 ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ... 306 Ι... Οι τακτικές εκθέσεις... 306 Α. Η ετήσια γενική έκθεση... 306 Β. Άλλες ετήσιες εκθέσεις... 307 ΙΙ... Έκτακτες εκθέσεις...... 307 ΙΙΙ... Δήλωση αξιοπιστίας... 307 IV... Η νομική φύση των εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου 308 ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ... 309 Ι... Συγκριτική θεώρηση μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ένωσης και του Ελληνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου... 309
ΙΙ... Συνεργασία μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ένωσης και του Ελληνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου... 311 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ Ε. ΕΝΩΣΗΣ ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ... 313 ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ Ε. ΕΝΩΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ... 314 Ι... Ο κανόνας της απαγόρευσης των κρατικών ενισχύσεων... 314 Α. Έννοια των κρατικών ενισχύσεων και λόγοι απαγορεύσεως αυτών 315 α.. Έννοια των κρατικών ενισχύσεων... 315 β.. Λόγοι απαγορεύσεως των κρατικών ενισχύσεων... 317 Β. Προϋποθέσεις θεμελίωσης του καθεστώτος του «ασυμβίβαστου» 318 ΙΙ... Η κατ εξαίρεση απαλλαγή από το καθεστώς του ασυμβίβαστου των κρατικών ενισχύσεων... 322 ΙΙΙ... Διαδικασίες για τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων από τα κοινοτικά όργανα 325 Α. Ο έλεγχος των υφισταμένων ενισχύσεων (άρθρο 108 παρ. 1 και 2 ΣΛΕΕ) 326 Β. Ο έλεγχος των σχεδίων για τη θέσπιση νέων ή την τροποποίηση υφισταμένων κρατικών ενισχύσεων (άρθρο 108 παρ. 3 ΣΛΕΕ)... 329 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΓΥΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ 333 ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ... 333 ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ... 334 Ι... Το προηγούμενο νομικό καθεστώς... 335 ΙΙ... Το ισχύον νομικό καθεστώς... 336 ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ... 339 Ι... Υπό το πρίσμα των διατάξεων της ΣΛΕΕ περί απαγορεύσεως των κρατικών ενισχύσεων 340 ΙΙ... Υπό το πρίσμα των διατάξεων της Συνθήκης ΛΕΕ περί απαγορεύσεως των υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων... 342 ΙΙΙ... Υπό το πρίσμα της οικονομικής έννοιας του ηθικού κινδύνου... 344 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ... 347 ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ... 347 Ι... Συντονισμός των εθνικών νομισματικών πολιτικών... 349 ΙΙ... Επιβολή δημοσιονομικής πειθαρχίας στα κράτη μέλη της Ευρωζώνης 351 Α. Έμμεσα μέτρα... 351 Β. Άμεσα μέτρα... 354 α.. Οι διατάξεις του πρωτογενούς κοινοτικού δικαίου (άρθρο 126 ΣΛΕΕ, πρώην 104 ΣυνθΕΚ)... 354
β.. Οι διατάξεις του παράγωγου δικαίου Το σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης... 363 γ.. «Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο» (European Semester)... 368 aa.. Διαδικασία εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου... 369 ββ.. Καινοτομίες του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου... 372 δ.. Το Δημοσιονομικό Σύμφωνο... 374 αα.. Οι σπουδαιότερες ρυθμίσεις... 375 ββ.. Οι σπουδαιότερες επικρίσεις κατά της Συνθήκης... 381 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ... 383 Ι... Κατάσταση των δημοσίων οικονομικών της Ελλάδας πριν από την έναρξη της διαδικασίας για την ένταξή της στην Ο.Ν.Ε... 383 ΙΙ... Περίοδος του δευτέρου σταδίου της διαδικασίας για την ένταξη στην Ο.Ν.Ε. 386 Α. Η προσαρμογή όσον αφορά την ανεξαρτητοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδος έναντι των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης... 386 Β. Προσαρμογή όσον αφορά τ