ΑΡΧΕΣ ΧΩΡΘΕΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ, Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Αρχές χωροθέτησης της βιομηχανίας Η σημασία της πηγής ενέργειας στη χωροθέτηση Πριν το γαιάνθρακα Οι ανθρακοφόρες περιφέρειες Ηλεκτρισμός Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Μελέτη Περίπτωσης 1
Βασικές αρχές της Χωροθέτησης της Βιομηχανίας Χωροθέτηση της βιομηχανίας: Εξεύρεση του κατάλληλου τόπου εγκατάστασης μιας βιομηχανικής μονάδας Ενδιαφέρει η ΣΓΘ της επιχείρησης Απόλυτη Γεωγραφική Θέση. Ορίζεται µε βάση ένα αυστηρά καθορισµένο σύστηµα συντεταγµένων Σχετική Γεωγραφική Θέση. Εξετάζει τη σχέση µιας γεωγραφικής θέσης µε άλλες σχετικές γεωγραφικές θέσεις 2
Βασικές αρχές της Χωροθέτησης της Βιοµηχανίας Κάθε βιοµηχανική επιχείρηση έχει τη δική της Γεωγραφία 1. Το πρόβληµα της χωροθέτησης επηρεάζεται καθοριστικά από το γενικότερο οργανωτικό πλαίσιο, την εσωτερική δοµή, της επιχείρησης 2. Η βιοµηχανική Γεωγραφία εξετάζει, µε το ίδιο ενδιαφέρον, τόσο τις µεταποιητικές όσο και τις µη µεταποιητικές λειτουργίες των βιοµηχανικών µονάδων 3. Η χωροθέτηση και η χωρική οργάνωση των επιχειρήσεων απαιτεί τη γνώση τόσο της εσωτερικής δοµής των επιχειρήσεων όσο και του ευρύτερου µακροοικονοµικού περιβάλλοντος. 3
Βασικές αρχές της Χωροθέτησης της Βιοµηχανίας Κάθε μεταποιητική επιχείρηση επιδιώκει να εξυπηρετήσει άλλες ανάγκες από την εγκατάσταση της. Δηλαδή έχει διαφορετικές χωροθετικές απαιτήσεις. Οι ΧΑ διαφοροποιούνται ανάλογα: Øμε τον κλάδο που ανήκει η επιχείρηση, Øτο ύψος του επενδεδυμένου κεφαλαίου, Øτον προσανατολισμό (εγχώριο ή διεθνή), Øτις απαιτήσεις σε εξειδικευμένη εργασία, κ.α. Οι χωροθετικές απαιτήσεις των επιχειρήσεων δεν είναι σταθερές διαχρονικά. Επηρεάζονται από τις μεταβολές στην τεχνολογία. Ωστόσο οι επιχιερήσεις δεν μπορούν να μετεγκατασταθούν αυτόματα. Συχνά εξακολουθούν να εγκαθίστανται σε περιοχές που δεν τις εξυπηρετούν τις σύγχρονες ανάγκες τους λόγω Χωροθετικής Αδράνειας 4
ΧΩΡΟΘΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΧΠ: οι εκάστοτε κρίσιμοι παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία επιλογής του τόπου εγκατάστασης μιας μεταποιητικής μονάδας ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΘΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Ø Η πρόσβαση της επιχείρησης σε ενεργειακές πηγές ØH πρόσβαση της επιχείρησης σε πρώτες και ενδιάµεσες ύλες ØΔιαθεσιµότητα και κόστος εργαζοµένων κατάλληλων ειδικοτήτων ØΗ παρουσία στην αγορά ØΤο συνολικό µεταφορικό κόστος - Υπόδειγµα Weber 5
Παραδοσιακές περιοχές βιοµηχανικής ειδίκευσης στο ΗΒ 6
Παραδοσιακές περιοχές βιοµηχανικής ειδίκευσης στις ΗΠΑ 7
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Πρόσβαση σε δίκτυα ενέργειας Βασικές πρωτογενείς πηγές ενέργειας Υδατοπτώσεις, Άνθρακας, Αργό πετρέλαιο, Φυσικό αέριο, Πυρηνική Ενέργεια Αποθέματα άνθρακα (εκατ. μετρ. τόννοι) Αποθέματα πετρελαίου (εκατ. βαρέλια) Αποθέματα φυσικού αερίου (τρισ. Κυβικά μέτρα) Ρωσία 241.000 Σαουδ. Αραβία 261.500 Ρωσία 48.334 ΗΠΑ 240.588 Ρωσία 155.146 Ιράν 21.000 Κίνα 114.500 Ιράκ 112.000 Κατάρ 7.079 Αυστραλία 90.940 Κουβέϊτ 96.500 Ουκρανία 5.686 Ινδία 69.947 Ην. Αρ. Εμιράτα 93.800 Σαοδ. Αραβία 5.355 8
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Πρόσβαση σε δίκτυα ενέργειας Ηλεκτρισµός Δυο σηµαντικά µειονεκτήµατα 1. παρατηρούνται σηµαντικές απώλειες ενέργειας κατά τη µετατροπή µιας πρωτογενούς ενέργειας σε ηλεκτρισµό 2. Δεν αποθηκεύεται Ιδιαίτερα σηµαντικός παράγοντας χωροθέτησης για ενεργοβόρες βιοµηχανίες ηλεκτροµεταλλουργικές ηλεκτροχηµικές 9
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Μελέτη Περίπτωσης 2.1: Αλλαγές στη Τεχνολογία και αλλαγές στη Χωροθέτηση της βιοµηχανίας σιδήρου στο ΗΒ Προ Βιοµηχανική Περίοδος έλξη από κοιτάσµατα σιδηροµεταλλεύµατος και δάση Μέσα 18ου/τέλη 19ου αιώνα έλξη από κοιτάσµατα σιδηροµεταλλεύµατος και γαιάνθρακα Τέλη 19ου / αρχές του 20ου αιώνα έλξη από κοιτάσµατα φωσφορούχων σιδηροµεταλλευµάτων και γαιάνθρακα Μετά το 1945 έλξη από διεθνή λιµάνια 10
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Μελέτη Περίπτωσης 2.1 Χωροθέτηση των εργοστασίων παραγωγής σιδήρου στη Βρετανία, α. 1849 β. 1937 Raw, M. (1997) Manufacturing Industry: The impact of change, London: Collins educational 11
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Μελέτη Περίπτωσης 2.1 Γιατί συνεχίζει ακόµη να λειτουργεί το λιµενοβιοµηχανικό συγκρότηµα σιδηρουργίας χαλυβουργίας στο Redcar-Lackenby της Βόρειας Αγγλίας; 1. Εκτεταµένη επίπεδη και αποστραγγισµένη περιοχή κοντά στο δέλτα του ποταµού Tees 2. Στο σηµείο εκβολής του ποταµού υπάρχει λιµάνι σε βαθιά ύδατα, απαραίτητη προϋπόθεση για την εισαγωγή των πρώτων υλών και εξαγωγή εµπορευµάτων 3. Ο ποταµός παρέχει άφθονο νερό απαραίτητο για τη µεταποιητική διαδικασία 4. Στην περιοχή φυσούν συχνά δυνατοί άνεµοι προς τη Βόρεια Θάλασσα, στην αντίθετη κατεύθυνση από τις αστικές συγκεντρώσεις του Teeside 5. Ύπαρξη ειδικευµένων εργατών 12