ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 1456 ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ PRESS RELEASE Αρ. 8 Τρίτη, 29/9/2015 Να μη μεταδοθεί πριν τις 7 μ.μ. Ομιλία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη στη 70 η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ Θα ήθελα να σας συγχαρώ για την εκλογή σας στη θέση του Προέδρου της 70 ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και να σας διαβιβάσω την πλήρη στήριξη της Κυβέρνησής μου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων σας. Η φετινή χρονιά σηματοδοτεί την 70 η επέτειο από την ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να προβούμε σε απολογισμό των τελευταίων επτά δεκαετιών, καθώς και να συζητήσουμε από κοινού και να ανταλλάξουμε ιδέες για την περαιτέρω βελτίωση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του Οργανισμού και της συνεργασίας μεταξύ των μελών του, πάντοτε προς όφελος της ανθρωπότητας. Προκειμένου να εκτιμηθούν οι συλλογικές μας προσπάθειες θα πρέπει πρώτα να ανακαλέσουμε τις βασικές αρχές που οδήγησαν στην ίδρυση αυτού του Οργανισμού στον απόηχο του θανάτου και της καταστροφής του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Το προοίμιο του Καταστατικού Χάρτη απαριθμεί την εξάλειψη της μάστιγας του πολέμου και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως τους ακρογωνιαίους λίθους του οικοδομήματός μας. Ο ΟΗΕ έχει κατορθώσει να αποτρέψει έναν άλλο παγκόσμιο πόλεμο και έχει μεσολαβήσει στον τερματισμό συγκρούσεων. Επί του παρόντος, περισσότεροι από 100.000 ειρηνευτές Οδός Απελλή, 1456 Λευκωσία Τηλ.: +357 22801196/7 Τηλεομ.: +357 22663730 Ιστοσελίδα: http://www.pio.gov.cy Ηλ. ταχυδρομείο: newsroom@pio.moi.gov.cy
2 του ΟΗΕ βρίσκονται σε 16 χώρες. Ωστόσο, πολλές ένοπλες συγκρούσεις ανά την υφήλιο πιστοποιούν το γεγονός ότι η παγκόσμια ειρήνη εξακολουθεί να μην έχει επιτευχθεί. Όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο ΟΗΕ έχει πράγματι αναλάβει ενθαρρυντικές πρωτοβουλίες, μέσα από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που εγκρίθηκε το 1948, ακολουθούμενη από πολλαπλές διεθνείς Συμφωνίες και Συνθήκες που έχουν θέσει παγκόσμια πρότυπα για τα αστικά, πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα. Ωστόσο, σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως τη φτώχεια, την πείνα, την παιδική θνησιμότητα, και κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, είναι προφανές ότι έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε. Την ίδια στιγμή, αφήνοντας κατά μέρος τα δυνατά στοιχεία και τις αδυναμίες, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του ΟΗΕ, δεν πρέπει να υποτιμούμε το γεγονός ότι σε έναν αλληλοεξαρτώμενο κόσμο, ο Οργανισμός παρέχει το μοναδικό διεθνές φόρουμ, στο οποίο τα έθνη μπορούν να έρθουν σε επαφή, να συζητήσουν και να διαπραγματευτούν, έτσι ώστε να επιλύσουν όχι μόνο τις διαφορές τους, αλλά και περιφερειακές και διεθνείς προκλήσεις, οι οποίες δεν αφορούν μόνο συγκεκριμένη χώρα και θέτουν τη διεθνή τάξη υπό αμφισβήτηση. Ο ΟΗΕ έχει εξελιχθεί προκειμένου να ενισχύσει την προστιθέμενη του αξία και επιρροή στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, με την πρόσφατη υιοθέτηση της «Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη». Η Ατζέντα επιδιώκει να αντιμετωπίσει τις ανάγκες του αναπτυσσόμενου παγκόσμιου πληθυσμού μέσα από τους 17 σκοπούς και 169 στόχους που έχουμε συμφωνήσει από κοινού. Η Κύπρος, μια χώρα που είχε εξ αρχής εμπλακεί ενεργά σε αυτήν τη διαδικασία, αισθάνεται υπερήφανη για το επίτευγμα αυτό, δεδομένου ότι αντανακλά τις υψηλές αρχές της αποτελεσματικής πολυμέρειας και τη στενή συνεργασία των παγκόσμιων εθνών. Παρόλα αυτά, ενώ από τη μια υιοθετούμε μια τέτοια φιλόδοξη ατζέντα, από την άλλη πλευρά, γινόμαστε μάρτυρες μιας συνεχιζόμενης αναταραχής, εξτρεμισμού, σεχταρισμού,
3 εμφυλίου πολέμου και τρομοκρατίας, που λαμβάνουν χώρα στην Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και σε άλλες περιοχές του κόσμου. Τα αποτελέσματα των παραπάνω συνιστούν καθοριστικά στοιχεία της καθημερινής ζωής των επηρεαζόμενων: Θάνατος, διώξεις, αποστέρηση περιουσίας, εκτοπισμός, καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς και αναγκαστική μετανάστευση. Ως εκ τούτου, πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση: Ενώ εμείς καθορίζουμε τις θεμελιώδεις αρχές της ειρήνης, της σταθερότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης για το μέλλον, στην πράξη παρατηρούμε αύξηση των μεταναστευτικών ροών από ανθρώπους που χωρίς τη θέλησή τους εγκαταλείπουν τα σπίτιά τους σε αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος. Ενώ εμείς χαράσσουμε υψηλούς μακροπρόθεσμους σκοπούς και στόχους, τα γεγονότα που εκτυλίσσονται τώρα μπορεί να τους καταστήσουν είτε άσχετους είτε ανέφικτους. Ενώ υποθέτουμε ότι μόνο η Ιορδανία, η Τουρκία, ο Λίβανος και κατ επέκταση η Ευρώπη έχουν επηρεαστεί από την τρέχουσα προσφυγική κρίση, αδυνατούμε να αναγνωρίσουμε ότι αν αυτή η κρίση συνεχιστεί, άλλες χώρες και ήπειροι πρόκειται επίσης να επηρεαστούν. Ως εκ τούτου, προκειμένου να αντιστραφούν αυτές οι ανησυχητικές εξελίξεις θα πρέπει να κατευθύνουμε τις προσπάθειές μας έτσι ώστε όλες αυτές οι χώρες και περιοχές σε ζώνες συγκρούσεων, και ειδικότερα η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική, να μετατραπούν σε χώρους, στους οποίους η αειφόρος ανάπτυξη να γίνει πραγματικότητα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών που οδήγησαν σε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση: η πολιτική αστάθεια και η οικονομική ανασφάλεια. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο συλλογικά και περιεκτικά: Δεν είναι αρκετό να αναλάβουμε δράση κατά των ατόμων που ευθύνονται για τις τρομοκρατικές επιθέσεις. Θα πρέπει να στρέψουμε τις προσπάθειές μας προς την κατεύθυνση αυτών που υποθάλπουν την τρομοκρατία.
4 Δεν είναι αρκετό να σώσουμε τους ανθρώπους από βάρκες που βυθίζονται. Θα πρέπει να στρέψουμε τις προσπάθειές μας κατά των σωματεμπόρων. Δεν είναι αρκετό να στηρίξουμε οικονομικά τους οικονομικούς μετανάστες. Θα πρέπει να στρέψουμε τις προσπάθειές προς τη δημιουργία εκείνων των πολιτικών και κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών, οι οποίες θα επιτρέψουν σε όλους αυτούς τους ανθρώπους να μην μεταναστεύουν από τις χώρες τους. Εν όψει αυτής της τρομακτικής ανθρωπιστικής κρίσης, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί σχετικά με τα ακόλουθα: Αμελήσαμε να λάβουμε τα αναγκαία μέτρα για να αποσοβήσουμε αυτή την κρίση; Ήταν η στρατηγική μας επαρκής; Μήπως δεν καταφέραμε να προβλέψουμε τα γεγονότα που επρόκειτο να επισυμβούν; Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική εγγύτητα της Κύπρου με την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, καθώς και τους ιστορικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς και πολιτιστικούς μας δεσμούς, έχω την ισχυρή πεποίθηση ότι η διεθνής κοινότητα έχει αποτύχει να εκτιμήσει επαρκώς την πολυπλοκότητα της εν λόγω περιοχής. Παράλληλα, οι επιπτώσεις των ξένων παρεμβάσεων και συμφερόντων δεν απέφεραν τα αποτελέσματα που αυτές ήλπιζαν, εξ αιτίας του γεγονότος ότι και στις δύο περιπτώσεις, απέτυχαν να λάβουν υπόψη και να συλλάβουν τα εσωτερικά χαρακτηριστικά και τις ιδιαίτερες ευαισθησίες αυτών των εθνών. Θα παραθέσω τις παρατηρήσεις του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών κατά την τελετή για τον εορτασμό της 70 ης επετείου από την υιοθέτηση του Χάρτη στο Σαν Φρανσίσκο, στις 26 Ιουνίου: «Σήμερα, παίρνουμε την ιδέα των Ηνωμένων Εθνών ως δεδομένο, αλλά η υλοποίησή της απαίτησε τεράστια άλματα πολιτικών χειρισμών για γεφύρωση των διαφορών».
5 Και ενώ αναγνωρίζουμε πόσο πολύτιμος και αναγκαίος είναι σήμερα ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, μπορούμε και να διαγνώσουμε ότι έχει ανάγκη μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού για την αντιμετώπιση της σημερινής πραγματικότητας. Η διεθνής τάξη και οι προοπτικές του 1945 δεν είναι οι ίδιες με αυτές του 2015. Παραδοσιακοί προσανατολισμοί ασφάλειας έχουν αλλάξει εξαιτίας νεοεμφανιζόμενων γεωπολιτικών συνθηκών. Δεν μπορούμε πλέον να περιορίσουμε τα ζητήματα της ειρήνης και της σταθερότητας σε διαφορές μεταξύ και εντός των εθνών, αφού μη-κρατικοί φορείς, όπως είναι οι τρομοκράτες, έχουν αμφισβητήσει την καθορισμένη διεθνή τάξη, οδηγώντας σε φαινόμενα θρησκευτικού φονταμενταλισμού, βίαιου εξτρεμισμού, εκτοπισμού δια της βίας και αναγκαστικής μετανάστευσης. Παράλληλα, νέες παγκόσμιες απειλές έχουν επίσης προκύψει, όπως η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Εβδομήντα χρόνια αργότερα, απαιτείται για άλλη μια φορά από τους παγκόσμιους ηγέτες να επιδείξουν πολιτική ικανότητα και όραμα, έτσι ώστε να ανοικοδομήσουν εκ νέου διαλυμένες κοινωνίες και να βρουν τον δρόμο προς μια καινούργια ανανέωση. Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίζουμε το ψήφισμα που εγκρίθηκε πρόσφατα από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ σχετικά με την ενδυνάμωσή της, καθώς και τον εν εξελίξει διάλογο προς ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Περαιτέρω, παρέχουμε την πλήρη υποστήριξή μας σε διάφορες πολύ σημαντικές συναντήσεις σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών που πρόκειται να ακολουθήσουν, με σκοπό τη συνδρομή προς την επίλυση διαφόρων παγκόσμιων προκλήσεων: Η Σύνοδος Κορυφής για το Κλίμα στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του 2015, η Ειδική Σύσκεψη της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για το παγκόσμιο πρόβλημα των ναρκωτικών τον Απρίλιο του 2016, και η Διάσκεψη Habitat ΙΙΙ στο Κίτο τον Νοέμβριο του 2016. Η ειρήνευση αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες και μια από τις επιτυχίες της δράσης των Ηνωμένων Εθνών. Παρόλα αυτά, τα Ηνωμένα Έθνη δεν διακρίνονται μόνο για την ειρήνευση. Διακρίνονται, επίσης, για την πρόληψη των συγκρούσεων και την
6 οικοδόμηση της ειρήνης το Άρθρο 33 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών παρέχει ένα ευρύ φάσμα επιλογών σχετικά με την ειρηνική επίλυση προβλημάτων. Προσβλέπουμε σε συγκεκριμένες προτάσεις για την προσαρμογή των ειρηνευτικών αποστολών του ΟΗΕ στη μεταβαλλόμενη φύση των συγκρούσεων και για την αύξηση της αποτελεσματικότητάς τους και της ικανότητας να συμβάλλουν στη στήριξη πολιτικών διευθετήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίζουμε με ιδιαίτερη χαρά την Ανασκόπηση Οικοδόμησης της Ειρήνης 2015 (2015 Peacebuilding Review) και συγχαίρουμε τον Γενικό Γραμματέα για την ανάληψη αυτής της πρωτοβουλίας. Η Κύπρος, μέσα από τη δική της εμπειρία ως φιλοξενούσα χώρα της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ στη Κύπρο, εκτιμά ιδιαίτερα τη συμβολή των Ηνωμένων Εθνών στη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας. Εκφράζουμε επίσης την εκτίμησή μας για μια πληθώρα ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καταδικάζουν το απαράδεκτο στάτους κβο και τη βίαιη συνεχιζόμενη διαίρεση της Κύπρου, καλώντας για την επανένωσή της και την απόσυρση των δυνάμεων κατοχής. Ψηφίσματα και αποφάσεις που δυστυχώς δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Μετά τη μη ανανέωση των δραστηριοτήτων που παραβίασαν την άσκηση εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας των κυριαρχικών της δικαιωμάτων στην Αποκλειστική Οικονομική της ζώνη, και την αλλαγή στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, άνοιξε ένα παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο αναβίωσε την ελπίδα μας ότι ο νέος γύρος των διαπραγματεύσεων που επανεκκίνησε τον περασμένο Μάιο, θα οδηγήσει στην οριστική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος. Μια ελπίδα που βασίζεται στην πεποίθησή μου ότι τόσο εγώ όσο και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης κ Μουσταφά Ακιντζί, μοιραζόμαστε το ίδιο πολιτικό θάρρος και σθένος να προχωρήσουμε αποφασιστικά προς τα εμπρός, προκειμένου να υλοποιηθεί το κοινό
7 όραμα του λαού μας, ο οποίος επιθυμεί την επίλυση του Κυπριακού μέσα από μια βιώσιμη, διαρκή και λειτουργική λύση. Μια λύση που να είναι σε πλήρη συμμόρφωση με τις αξίες και τις αρχές τόσο του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών όσο και του Κοινοτικού Κεκτημένου, με τις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων του 1977 και του 1979, καθώς και με την κοινή δήλωση της 11 ης Φεβρουαρίου 2014. Μια λύση που θα οδηγήσει στην εξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ένα ομοσπονδιακό κράτος, σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, μια κυριαρχία, μια διεθνή νομική προσωπικότητα και μια ιθαγένεια. Ένα κράτος που είναι και θα συνεχίσει να είναι μέλος του ΟΗΕ, της ΕΕ και πολλών άλλων διεθνών οργανισμών, και του οποίου η κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα και η συνταγματική τάξη δεν θα περιορίζονται από αναχρονιστικά συστήματα εγγυήσεων από τρίτες χώρες και την παρουσία ξένων στρατευμάτων στο νησί. Διακεκριμένοι Φίλοι, Αυτό που θέλουμε να επιτύχουμε μέσα από αυτό τον νέο γύρο των διαπραγματεύσεων είναι η επίτευξη λύσης που: Δεν θα αφήνει νικητές ή ηττημένους. Θα λαμβάνει υπόψη τις ευαισθησίες και τις ανησυχίες και των δύο κοινοτήτων. Θα σέβεται τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των Κυπρίων, είτε Ελλήνων είτε Τούρκων. Θα επανενώνει την πατρίδα μας, τον λαό της, την οικονομία και τους θεσμούς. Θα δημιουργήσει μια πατρίδα ειρηνικής συνύπαρξης και ευημερούσας συνεργασίας μεταξύ όλων των πολιτών της, προς όφελος της νέας γενιάς. Θα επιτρέψει στην Κύπρο να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της, απομακρύνοντας όλα τα πολιτικά εμπόδια που εμποδίζουν την πλήρη αξιοποίηση της μοναδικής γεωγραφικής μας θέσης στο σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.
8 Θα μεταμορφώσει την Κύπρο σε ένα λαμπρό παράδειγμα εθνοτικής, πολιτιστικής, θρησκευτικής και γλωσσικής συνεργασίας μεταξύ χριστιανικών και μουσουλμανικών κοινοτήτων. Θα μετατρέψει την Κύπρο σε μια χώρα υπόδειγμα όσον αφορά αξιοπιστία, σταθερότητα και ασφάλεια, σε μια πολύ ταραχώδη και ασταθή περιοχή, που χαρακτηρίζεται από παρατεταμένες συγκρούσεις και αστάθεια. Είναι με ικανοποίηση που μπορώ να ενημερώσω το σεβαστό Σώμα ότι κατά τη διάρκεια αυτού του νέου γύρου διαπραγματεύσεων, έχει επιτευχθεί πρόοδος σε μια σειρά θεμάτων σε όλα σχεδόν τα κεφάλαια του Κυπριακού. Ωστόσο, σε άλλα θέματα ουσίας υπάρχουν σημαντικές διαφορές που πρέπει να επιλυθούν. Διαφορές που προκειμένου να επιλυθούν, απαιτείται επίσης η ενεργός και αποφασιστική συμβολή της Τουρκίας, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κατοχικά της στρατεύματα εξακολουθούν να παραμένουν στο βόρειο τμήμα της χώρας μας. Ελπίζω ότι λεκτικές διαβεβαιώσεις σχετικά με την επιθυμία της Τουρκίας για επίτευξη διευθέτησης, θα δοκιμαστούν επιτέλους στην πράξη, μέσα από την υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων που θα στηρίξουν θετικά τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων και θα ανταποκρίνονται στο ελπιδοφόρο κλίμα που επικρατεί στο νησί. Πιστεύω ακράδαντα ότι η επίτευξη λύσης στο Κυπριακό μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα στην περιοχή για το πώς η διπλωματία και η υιοθέτηση μιας συμφιλιωτικής στάσης μπορούν να συμβάλουν στην επίλυση ακόμη και των πιο δύσκολων διεθνών ζητημάτων και να υπερισχύσουν της δυσπιστίας. Επιπλέον, η ανακάλυψη των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει συνέργειες και ένα πλέγμα συμμαχιών για ευρύτερη
9 συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής που παράγουν υδρογονάνθρακες και αυτών που τους καταναλώνουν, προς όφελος της κοινωνικο-οικονομικής τους ανάπτυξης και την ευημερία των λαών μας. Αυτές οι θετικές εξελίξεις μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη και τη διατήρηση ενός απολύτως αναγκαίου περιβάλλοντος σταθερότητας και ειρήνης στην άμεση γειτονική μας περιοχή. Διακεκριμένοι φίλοι, Είμαι βέβαιος ότι συμμερίζεστε την άποψη ότι η διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος θα δημιουργήσει μια κατάσταση χωρίς νικητές και ηττημένους, όχι μόνο για τον λαό της Κύπρου αλλά και για την περιοχή, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.