Πρακτική Άσκηση σε σχολεία της δευτεροάθμιας εκπαίδευσης Ενότητα : Κρίσιμα συμάντα Δέσποινα Πόταρη, Γιώργος Ψυχάρης Σχολή Θετικών επιστημών Τμήμα Μαθηματικό
3.4. H συνάρτηση = α + Η ευθεία με εξίσωση = α + Στις προηγούμενες παραγράφους μάθαμε ότι η γραφική παράσταση της συνάρτησης = α είναι ευθεία, η οποία διέρχεται από την αρχή Ο των αξόνων. Σε αυτή την παράγραφο θα μελετήσουμε τη γραφική παράσταση της συνάρτησης = α +. Aς δούμε ένα παράδειγμα: 8 7 6 5 3 4 2 0 8 = 0, 5 67 4 3 2 Ο 2 3 4 5 6 7 8 0 2 3 4 5 6 7 8 ƒ Δ ƒ π Δ Δ Το κινητό της Κατερίνας. Η Κατερίνα έχει κινητό τηλέφωνο με χρέωση 0, C για κάθε λεπτό ομιλίας. α) Αν ονομάσουμε το χρόνο ομιλίας (σε λεπτά) και το ποσό πληρωμής (σε ) που αντιστοιχεί, να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα. Χρόνος ομιλίας 5 0 5 Ποσό πληρωμής 0, Να εκφράσετε το ως συνάρτηση του και να σχεδιάσετε σε σύστημα αξόνων τη γραφική παράσταση της συνάρτησης αυτής. ) Η τηλεφωνική εταιρεία χρεώνει και 0 πάγιο το μήνα. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με το νέο ποσό πληρωμής με την προσθήκη και των 0. Χρόνος ομιλίας Ποσό πληρωμής oμιλίας Πάγιο Συνολικό ποσό πληρωμής Να εκφράσετε το νέο ποσό πληρωμής ως συνάρτηση του χρόνου ομιλίας και να σχεδιάσετε τη γραφική παράσταση της συνάρτησης αυτής στο ίδιο σύστημα συντεταγμένων. γ) Τι σχέση έχουν οι δύο αυτές γραφικές παραστάσεις; Λύση α) Για = 5 είναι = 0, 5 = 4,5. Ομοίως, ρίσκουμε τα υπόλοιπα ζεύγη του πίνακα. Χρόνος ομιλίας 5 0 5 Ποσό πληρωμής 0, 4,5 3,5 8 Παρατηρούμε ότι τα ποσά και είναι ανάλογα, γιατί = 0, ή = 0,. H γραφική παράσταση της συνάρτησης αυτής είναι μια ημιευθεία που αρχίζει από την αρχή των αξόνων και έχει κλίση 0,, όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα. 5 0 5
Μέρος Α - 3.4. H συνάρτηση = α + 73 30 2 28 27 26 25 24 23 22 2 8 7 6 5 3 4 2 0 8 5 67 4 3 2 = 0, + 0 = 0, Ο 2 3 4 5 6 7 8 0 2 3 4 5 6 7 8 ) Εύκολα συμπληρώνουμε τον πίνακα προσθέτοντας στο ποσό πληρωμής και το πάγιο των 0. Χρόνος ομιλίας Ποσό πληρωμής oμιλίας Πάγιο Συνολικό ποσό πληρωμής 0, 4,5 23,5 Η νέα συνάρτηση που εκφράζει το συνολικό ποσό πληρωμής είναι = 0, + 0. Toποθετούμε στο σύστημα αξόνων τα νέα ζεύγη (, ) του παραπάνω πίνακα των οποίων η τεταγμένη είναι αυξημένη κατά 0 μονάδες. Αν ενώσουμε τα νέα αυτά σημεία, παρατηρούμε ότι η γραφική παράσταση της συνάρτησης = 0, + 0 είναι ημιευθεία παράλληλη προς την ημιευθεία = 0,, μετατοπισμένη κατά 0 μονάδες προς τα πάνω στον άξονα. Η γραφική παράσταση της = α +, 0 είναι μια ευθεία παράλληλη της ευθείας με εξίσωση = α, που διέρχεται από το σημείο (0, ) του άξονα. 0, 5 4,5 0 5 3,5 8 28 O θετικός O αρνητικός Στο εξής, όταν αναφερόμαστε στην ευθεία που είναι η γραφική παράσταση της συνάρτησης = α +, θα λέμε: η ευθεία με εξίσωση = α + ή απλώς η ευθεία = α +. Ο αριθμός α, που, όπως γνωρίζουμε, λέγεται κλίση της ευθείας = α, λέγεται και κλίση της ευθείας = α +. Η εξίσωση της μορφής α + = γ Παρατηρήσαμε ότι οι συναρτήσεις = α και = α + παριστάνουν ευθείες. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες εξισώσεις που παριστάνουν ευθείες, όπως φαίνεται στο παρακάτω παράδειγμα. ƒ Δ ƒ π Δ Δ 2 Η κυρία Μαρίκα σκοπεύει να ξοδέψει 5 για να αγοράσει κρέας που κοστίζει 6 το κιλό και πατάτες, που κοστίζουν 2 το κιλό. Ποια σχέση συνδέει τα κιλά κρέας και τα κιλά πατάτες που τελικά θα αγοράσει; Λύση Έστω ότι θα αγοράσει κιλά κρέας και κιλά πατάτες. Θα ξοδέψει λοιπόν 6 για το κρέας και 2 για πατάτες. Εφόσον διαθέτει μόνο 5, πρέπει 6 + 2 = 5. Aν λύσουμε τη σχέση αυτή ως προς, έχουμε:
Σημειώματα Σημείωμα Αναφοράς Copright Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, Δέσποινα Πόταρη, Γιώργος Ψυχάρης, 4. Δέσποινα Πόταρη, Γιώργος Ψυχάρης. «Πρακτική Άσκηση σε σχολεία της δευτεροάθμιας εκπαίδευσης. Κρίσιμα συμάντα». Έκδοση:.0. Αθήνα 4. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://opencourses.uoa.gr/courses/math23. Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [] http://creativecommons.org/licenses/b-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.