Σύντομη εισαγωγή στη βιολογία. Δρ. Μαργαρίτα Θεοδωροπούλου

Σχετικά έγγραφα
ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ: αφαίρεση ενός μορίου νερού - σύνθεση ενός διμερούς ΥΔΡΟΛΥΣΗ : προσθήκη ενός μορίου νερού - διάσπαση του διμερούς στα συστατικά του

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i..

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (C, H, N, O) 96% ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ (πχ. Na, K, P, Ca, Mg) 4% ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ (Fe, I) 0,01%

Θέματα πριν τις εξετάσεις. Καλό διάβασμα Καλή επιτυχία

ΕΝΟΤΗΤΑ 14: Ο ΦΟΡΕΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ (DNA) 14.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

KΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Χημική σύσταση του κυττάρου. Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση:

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ. Τα χημικά μόρια που οικοδομούν τους οργανισμούς

Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

Βιολογία Γενικής Παιδείας Β Λυκείου

1. Πού πραγματοποιούνται η αντιγραφή και η μεταγραφή; ΘΩΜΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ. 2. Ποιες είναι οι κατηγορίες γονιδίων με κριτήριο το προϊόν της μεταγραφής τους;

ΘΕΜΑ 1ο Α. Στις ερωτήσεις 1-5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ

ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. γ Α3. α Α4. β Α5. β ΘΕΜΑ B B1. B2.

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

οµή και λειτουργία των µεγάλων βιολογικών µορίων

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ. 1. (α) Ποιο μόριο απεικονίζεται στο σχεδιάγραμμα; (β) Ποια είναι η απλούστερη μορφή του R;

Οι δευτερογενείς µεταβολίτες

ΤΟ DNA ΚΑΙ RNA. Θανος Εξαρχου Γ1

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ.-ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

Β. Σελ 60 σχολικού: «Η αποµόνωση του συνολικού έως και σελ 61 από µία cdna βιβλιοθήκη.». Γ. ι ι α α α ι α α ι α α α! " # $ % & ' ( ) ( ) ( * % + α ι α

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ Μ.Δ.Ε

Διαγώνισμα Βιολογίας στα Κεφάλαια 1 έως 4 ΚΥΡΙΑΚΗ 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014

Χημική σύσταση του κυττάρου

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Παραδόσεις του μαθήματος γενικής παιδείας (Β λυκείου) Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολόγος M.Sc. Καθηγητής 3 ου λυκ.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. 3. Πώς ονομάζεται η βιοχημική αντίδραση της συνένωσης των δύο μορίων; Συμπύκνωση

ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Τι γνωρίζετε για τους υδατάνθρακες;

Ι. ΘΕΩΡΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1: ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ-ΜΕΤΑΓΡΑΦΗΣ ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΤΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ_ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Νουκλεϊκά οξέα: νήµατα και αγγελιαφόροι της ζωής

Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Ημερομηνία: Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Κεφάλαιο 1: Το Γενετικό Υλικό 1.

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα).

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ DNA Περετσή Χριστίνα Πιτσικάλη Παναγιώτα

ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ, ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ. Πώς από το DNA φτάνουμε στις πρωτεΐνες

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 2 ο Αντιγραφή, έκφραση & ρύθμιση της γενετικής πληροφορίας

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

8. Σε στέλεχος του βακτηρίου E.coli δε λειτουργεί το γονίδιο που παράγει τον καταστολέα του οπερόνιου της λακτόζης. Ποιο είναι το αποτέλεσμα σε σχέση

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ-ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

Είναι σημαντικές επειδή: Αποτελούν βασικά δοµικά συστατικά του σώµατος Εξυπηρετούν ενεργειακές ανάγκες Ασκούν έλεγχο σε όλες τις βιοχηµικές διεργασίες

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ DNA. Ο φορέας της γενετικής πληροφορίας, αντιγραφή, μεταγραφή

PROJECT:ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟ ΖΩΝΤΑΝΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

Κεφάλαιο 2. Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc Utopia Publishing, All rights reserved

Τηλ: Ανδρέου Δημητρίου 81 & Ακριτών 26 -ΚΑΛΟΓΡΕΖΑ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ. Στοιχείο O C H N Ca P K S Na Mg περιεκτικότητα % ,5 1 0,35 0,25 0,15 0,05

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

3. Σε ένα σωματικό κύτταρο ανθρώπου που βρίσκεται στη μεσόφαση πριν την αντιγραφή υπάρχουν:

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 02/12/2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Ποιος είναι ο ρόλος των πρωτεϊνών στα κύτταρα και ποιες είναι οι δομικές τους μονάδες;

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Β ΛΥΚΕΙΟΥ)

Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ της αντιγραφής και της

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

γ ρ α π τ ή ε ξ έ τ α σ η σ τ ο μ ά θ η μ α ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ DNA ΣΕ RNA

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ (YΠΟ ΕΚ ΟΣΗ): ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Η ζητούμενη σειρά έχει ως εξής: αδενίνη < νουκλεοτίδιο < νουκλεόσωμα < γονίδιο < χρωματίδα < χρωμόσωμα < γονιδίωμα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα

ΟΛΛΙΝΤΖΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 ΚΑΙ 2

1. Ο Griffith στα πειράματά του χρησιμοποίησε:

Μόρια-κλειδιά των ζωντανών οργανισμών καθώς περιέχουν την γενετική πληροφορία Νουκλεϊκά οξέα:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Διατήρηση και συνέχεια της ζωής

Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Μεθοδολογία Ασκήσεων

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ

Νικόλαος Σιαφάκας Λέκτορας Διαγνωστικής Ιολογίας Εργαστήριο Κλινικής Μικροβιολογίας ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ»

Θέματα Πανελλαδικών

Κεφ. 4 DNA, RNA και η ροή των γενετικών πληροφοριών

ΘΕΜΑΤΑ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΗ ΥΛΗ: ΚΕΦ /12/2017

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Στο DNA των μιτοχονδρίων περιέχονται πληροφορίες για:

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Β1. Β2. ΘΕΜΑ 2ο 1. 2.

Ερευνητική εργασία Β τετραμήνου των μαθητών: Μελαμπιανάκη Ειρήνη Νίμεσχαϊμ Κάτριν Πολόβινα Σοφία Σαμιόγλου Νικολέτα Στυλιανάκη Κωνσταντίνα

Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου

Κεφάλαιο 2ο ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ

Βιολογία Γ Γενικού Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 1α Το Γενετικό Υλικό

Βιολογία Προσανατολισμού Γ Λυκείου Κεφάλαιο: Κεφάλαια 1,2,4 Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 08/12/2018 Επιδιωκόμενος Στόχος: 75/100

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Π Ο Λ Λ Α Π Λ Η Σ Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ ΝΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Θέματα Πανελλαδικών

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Οργά νωση Γενετικού Υλικού

Ε νότητα 1 ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ. Ενδεικτική διδακτική προσέγγιση ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Ενδεικτικές απαντήσεις

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΙΟΥΛΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Βιολογία και αρχές Βιοδιάβρωσης Πολυμερές Μονομερές

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ

Οι αζωτούχες βάσεις των νουκλεοτιδίων είναι:

Ασκήσεις για το Κεφάλαιο 1: Το γενετικό υλικό

ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα βιοχημείας και βιοτεχνολογίας

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. β Α3. δ Α4. γ Α5. γ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Α 2 Γ 3 Α 4 Β 5 Α 6 Α 7 Γ

Transcript:

Σύντομη εισαγωγή στη βιολογία Δρ. Μαργαρίτα Θεοδωροπούλου

Εισαγωγή Το κύτταρο είναι η θεμελιώδης μονάδα της ζωής Όλα τα όντα αποτελούνται από κύτταρα (μεμβράνη με χημικό υλικό) Αυξάνονται με τη διαίρεση Ποικίλλουν σε μέγεθος, σχήμα και κινήσεις Ποικίλλουν ως προς τις χημικές απαιτήσεις και δραστηριότητές τους Ορισμένα εξειδικεύονται ως προς τη λειτουργία τους (πχ. σπερματοζωάριο)

ΟΜΩΣ Όλα έχουν παρόμοια χημική οργάνωση, κοινούς μηχανισμούς και κοινές βασικές λειτουργίες Όλα αποθηκεύουν τις γενετικές τους οδηγίες στο DNA που αποτελείται από νουκλεοτίδια Σε όλα οι οδηγίες του DNA οδηγούν στην παραγωγή RNA και στην πρωτεϊνοσύνθεση Σε όλα οι πρωτεΐνες συντίθενται από τα αμινοξέα με διαφορετική αλληλουχία

ΕΞΕΛΙΞΗ Μεταβίβαση DNA από ένα κύτταρο στα δύο θυγατρικά Εάν η αντιγραφή δεν είναι τέλεια, οι πληροφορίες αλλοιώνονται (mutations) προς το χειρότερο, καλύτερο ή η αλλαγή είναι ουδέτερη. Όποιοι απόγονοι προσαρμοστούν και επιζήσουν θα μεταβιβάσουν το τροποποιημένο DNA τους στην επόμενη γενιά Η ΑΛΛΑΓΗ και η ΕΠΙΛΟΓΗ αποτελούν τη βάση της ΕΞΕΛΙΞΗΣ Ένα αρχέγονο κύτταρο 3 δισ χρόνια

ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ Το ίδιο DNA περιέχει τις πληροφορίες για τη δημιουργία λιποκυττάρων, δερματοκυττάρων, νευρικών κυττάρων κλπ. Διαφορετικά κύτταρα ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ διαφορετικά γονίδια.

Κυτταρική θεωρία Η ανακάλυψή του μικροσκοπίου κατέστησε τα κύτταρα ορατά (Robert Hooke 1665) Οι Schleiden και Schwann το 1839 απέδειξαν ότι τα κύτταρα είναι οι δομικοί λίθοι όλων των ζωντανών ιστών (ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ) Πυρηνική μεμβράνη κυτταρόπλα σμα Χρήση χρωστικών για να δούμε τα διαφανή κύτταρα. Παρατηρούμε: Εξωκυττάριο στρώμα Κυτταροπλασματική μεμβράνη Πυρήνα Κυτταρόπλασμα Οργανίδια Το κύτταρο αποτελείται από μεμβρανώδη οργανίδια τα οποία κατανέμονται σε όλη την έκταση του κυτταροπλάσματος. Μιτοχόνδρια παράγουν ενέργεια (ATP) με τη κυτταρική αναπνοή Πυρήνας περικλείεται από πυρηνικό περίβλημα, χρωμοσώματα, DNA Ενδοπλασματικό δίκτυο ακανόνιστη μεμβράνη στην οποία συντίθενται τα συστατικά της κυτταρικής μεμβράνης και τα υλικά που θα εξαχθούν Συσκευή Golgi τροποποίηση χημικών μορίων Λυσοσώματα διεκπαιρεώνεται ενδοκυττάρια πέψη Υπεροξεισωμάτια κυστίδια στα οποία παράγεται υπεροξείδιο του υδρογόνου

Κυτταρόπλασμα - Κυτταροσκελετός Το κυτταρόπλασμα είναι ένα πυκνό διάλυμα μορίων Διεξάγονται πολλές χημικές αντιδράσεις του κυττάρου Πρωτεϊνοσύνθεση (ριβοσώματα) Αεικίνητη φύση του εσωτερικού του κυττάρου Περιλαμβάνει μακριά και λεπτά ινίδια πρωτεϊνών, τον κυτταροσκελετό Ο κυτταροσκελετός συνέχεια μεταβάλλεται δυναμικά λόγω της συναρμολόγησης /αποσυναρμολόγησης ινιδίων Λεπτά ινίδια ακτίνης (μυϊκά κύτταρα) Παχιά μικροσωληνίσκοι (διαιρούμενα κύτταρα) Ενδιάμεσα ινίδια προσδίδουν μηχανική ισχύ Πυρηνική μεμβράνη Κυτταρόπλασμα

ΤΑ ΜΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Η ποικιλότητα των οργανισμών οφείλεται σε πολυάριθμες χημικές ουσίες που αποτελούνται από περιορισμένο αριθμό στοιχείων (C, H, N, O) Πρωταρχικό ρόλο παίζει το μόριο του άνθρακα που μπορεί να σχηματίζει τέσσερις δεσμούς με άλλα άτομα Σχηματίζει αλυσίδες και δακτύλιους οργανικά μόρια Τα υπόλοιπα (συμπεριλαμβανομένου και του νερού) είναι ανόργανα Το κυτταρόπλασμα είναι διάλυμα μικρών οργανικών μορίων που χρησιμοποιούνται ως μονομερή για σύνθεση πολυμερών μακρομορίων (πρωτεΐνες, νουκλεϊνικά οξέα, λίπη, πολυσακχαρίτες) Τα μακρομόρια έχουν πολλαπλούς ρόλους (δομικούς, ενεργειακούς, λειτουργικούς)

ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ Τα μακρομόρια είναι πολυμερή ξεχωριστών υπομονάδων και κατασκευάζονται με επαναληπτικές αντιδράσεις συμπύκνωσης

ΣΑΚΧΑΡΑ - ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Οι μονοσακχαρίτες είναι οι δομικοί λίθοι των πολυσακχαριτών Έχουν τύπο (CH 2 O) ν, (πχ. γλυκόζη C 6 H 12 O 6 ), όμως το ίδιο σύνολο ατόμων μπορεί να συνδεθούν με δεσμούς κατά πολλούς τρόπους ισομερή - (πχ. γλυκόζη, μαννόζη, γαλακτόζη). Επίσης, μπορεί να έχουν υδροξύλια (αλδεϋδική ομάδα -C=Ο, ή καρβονυλική ομάδα C=Ο ) Συνδέονται μεταξύ τους με ομοιοπολικούς δεσμούς γαλακτόζη γλυκόζη μαννόζη

ΔΙΣΑΚΧΑΡΙΤΕΣ - ΠΟΛΥΣΑΚΧΑΡΙΤΕΣ Οι μονοσακχαρίτες ενώνονται μεταξύ τους με ομοιοπολικούς δεσμούς.σχηματίζουν δισακχαρίτες, ολιγοσακχαρίτες, μέχρι και πολυσακχαρίτες. Τρείς κοινοί δισακχαρίτες είναι: Μαλτόζη = Γλυκόζη + Γλυκόζη Λακτόζη = Γαλακτόζη + Γλυκόζη Σουκρόζη = Γλυκόζη + Φρουκτόζη Μακροπρόθεσμο απόθεμα ενέργειας: Πολυσακχαρίτης της γλυκόζης στα ζώα = γλυκογόνο Πολυσακχαρίτης της γλυκόζης στα φυτά = άμυλο Μηχανική στήριξη : Πολυσακχαρίτης της γλυκόζης στο κυτταρικό τοίχωμα των φυτών: Κυτταρίνη Πολυσακχαρίτης στο σκελετό εντόμων και μυκήτων: Χιτίνη Σύνδεση με λιπίδια ή πρωτεΐνες: Γλυκολιπίδια / γλυκοπρωτεΐνες

ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ Αμφιπολικά/Αμφιπαθικά μόρια με: Υδρογονανθρακική αλυσίδα (υδρόφοβη) Ομάδα καρβοξυλίου (-COOH) (υδρόφιλη και χημικά δραστική)

ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ Κορεσμένα λιπαρά οξέα - δεν υπάρχουν διπλοί δεσμοί μεταξύ των ατόμων άνθρακα στην ουρά με αποτέλεσμα να υπάρχει ο μέγιστος δυνατός αριθμός ατόμων υδρογόνου Ακόρεστα λιπαρά οξέα - υπάρχει ένας ή περισσότεροι διπλοί δεσμοί που προκαλούν κάμψη των αλυσίδων Τα περισσότερα ζωïκά λίπη είναι κορεσμένα και είναι συνήθως στερεά στις θερμοκρασίες δωματίου. Τα φυτικά λίπη και ιχθυέλαια είναι ακόρεστα και σε υγρή μορφή. Τα υδρογονωμένα φυτικά έλαια είναι ακόρεστα που έχουν συνθετικά μετατραπεί σε κορεσμένα με την προσθήκη υδρογόνου π.χ. μαργαρίνη. Όταν το διαιτολόγιο είναι πλούσιο σε κορεσμένα, είναι δυνατό να προκληθεί η καρδιοαγγειακή ασθένεια γνωστή ως αθηροσκλήρωση (αρτηριοσκλήρυνση) στην οποία προκαλείται στένωση στα αιμοφόρα αγγεία από την κατάθεση σε αυτά της λεγόμενης αθηρωματικής πλάκας. Τα υγρά λίπη (έλαια) σαν υγρά κυλούν στις αρτηρίες και δεν κατακάθονται στο εσωτερικό τους, όπως τα κορεσμένα που είναι στερεά.

ΛΙΠΗ ΛΙΠΙΔΙΑ - ΡΟΛΟΣ Τα λίπη επιτελούν σημαντικότατο ρόλο ο οποίος είναι κατ εξοχήν αποταμιευτικός και ενεργειακός Περιέχουν εξαπλάσια ποσότητα ενέργειας από ότι οι υδατάνθρακες ανά γραμμάριο, γι αυτό και αποτελούν την ελαφρότερη μορφή αποταμιευτικών ουσιών Τα ζώα μετακινούνται και κουβαλούν μαζί τους τις αποθήκες τους που είναι πολύ ελαφρότερες από ότι θα ήταν αν η αποθηκευμένη ουσία ήταν άμυλο ή άλλος υδατάνθρακας Τα λίπη είναι κακοί αγωγοί της θερμότητας (θερμομονωτικά υλικά) Είναι αδιάβροχα και παρεμποδίζουν την εξάτμιση του νερού στους οργανισμούς και τη διάβρεξη διαφόρων οργάνων Περιβάλλουν και προστατεύουν διάφορα όργανα όπως τους e.g νεφρούς (περινεφρικό λίπος) Αποθηκεύονται στο κυτταρόπλασμα ως τριγλυκερίδια - ένα μόριο γλυκερόλης και τρείς αλυσίδες λιπαρών οξέων Τα 3 λιπαρά οξέα συνδέονται με τη γλυκερόλη με εστερικούς δεσμούς (ΕΣΤΕΡΟΠΟΙΗΣΗ)

Συγκροτούν κυτταρικές μεμβράνες ΛΙΠΗ ΛΙΠΙΔΙΑ - ΡΟΛΟΣ Φωσφολιπίδια: Γλυκερόλη συνδεδεμένη με 2 λιπαρά οξέα και μια φωσφορική ομάδα η οποία είναι αρνητικά φορτισμένη και ενώνεται με διάφορα μικρά μόρια οργανικών βάσεων (πχ. χολίνη)

ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ Διαφέρουν από τα υπόλοιπα λιπίδια ως προς τη δομή τους. ΔΕΝ σχηματίζονται από γλυκερόλη και λιπαρά οξέα. Τα άτομα του άνθρακα στα στεροειδή είναι τοποθετημένα σε 4 συνδεδεμένους δακτύλιους. Τα στεροειδή διαφοροποιούνται από τις πλευρικές ομάδες, που είναι συνδεδεμένες με τους δακτύλιους. Η χοληστερόλη για παράδειγμα έχει τον εξής τύπο Χοληστερόλη Η χοληστερόλη είναι συστατικό της χολής και παράγεται από τα κύτταρα του ήπατος ή την παίρνουμε με τις τροφές μας Χρησιμεύει στη γαλακτωματοποίηση των λιπαρών ουσιών στο δωδεκαδάκτυλο και απορροφάται με τα λίπη από το λεπτό έντερο Αρνητικές συνέπειες στην υγεία μας λόγω υψηλής συγκέντρωσης της χοληστερόλης στο αίμα περιλαμβάνουν την αρτηριοσκλήρυνση και τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας. Αυτά μπορούν να προκαλέσουν εγκεφαλικά επεισόδια, προβλήματα στην κυκλοφορία του αίματος και εμφράγματα μυοκαρδίου Επειδή η χοληστερόλη δεν διαλύεται στο νερό, προσκολλάται σε πρωτεΐνες και μεταφέρεται. Σχηματίζονται έτσι οι λιποπρωτεΐνες. HDL (High Density Lipoprotein) καλή μεταφέρει τη χοληστερόλη από τα κύτταρα στο συκώτι όπου λαμβάνει μέρος στο σχηματισμό της χολής( apo ta kittara-sikoti.) LDL (Low Density Lipoprotein) κακή μεταφέρει τη χοληστερόλη στα κύτταρα, σχηματίζοντας αθηρωματικές πλάκες μέσα στις αρτηρίες

ΠΡΩΤΕÏΝΕΣ Σχηματίζονται με δομικούς λίθους που λέγονται ΑΜΙΝΟΞΕΑ Όλα περιέχουν όξινη καρβοξυλική ομάδα, αμινομάδα στο ίδιο άτομο άνθρακα (α) και διαφορετική πλευρική αλυσίδα (R)

ΠΕΠΤΙΔΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ Οι πρωτεΐνες είναι πολυμερή αμινοξέων που συνδέονται μεταξύ τους με Πεπτιδικούς Δεσμούς (συμπύκνωση) Η αλυσίδα μετά διπλώνεται σε τρισδιάστατη δομή Η πρωτεΐνη στο ένα άκρο έχει Αμινομάδα, και στο άλλο Καρβοξυλομάδα

Νουκλεϊκά Οξέα DNA -RNA Το DNA είναι το γενετικό υλικό των κυττάρων. Εξασφαλίζει την αποθήκευση και τη μεταβίβαση της γενετικής πληροφορίας, κατευθύνει επίσης την έκφρασή της. Το RNA έχει πολλαπλούς ρόλους στην έκφραση της γενετικής πληροφορίας. Αποτελεί επίσης το γενετικό υλικό κάποιων ιών. Το DNA αποτελείται από: τέσσερις αζωτούχες βάσεις: κυτοσίνη, θυμίνη, αδενίνη και γουανίνη. το σάκχαρο (πεντόζη) δεσοξυριβόζη και μια φωσφορική ομάδα. Το RNA αποτελείται από: τέσσερις αζωτούχες βάσεις: κυτοσίνη, ουρακίλη, αδενίνη και γουανίνη. το σάκχαρο (πεντόζη) ριβόζη και μια φωσφορική ομάδα.

Η δομή των νουκλεϊκών οξέων - Νουκλεοτίδια Αποτελούνται από νουκλεοτίδια που ενώνονται με φωσφοδιεστερικό δεσμό. Ένα νουκλεοτίδιο αποτελείται από μια αζωτούχο βάση που συνδέεται με ένα σάκχαρο (πεντόζη) και μία φωσφορική ομάδα που συνδέεται επίσης με το σάκχαρο. Η αζωτούχος βάση του νουκλεοτιδίου είναι συνδεδεμένη με τον άνθρακα 1 της πεντόζης του. Η φωσφορική ομάδα είναι συνδεδεμένη στον άνθρακα 5 της πεντόζης. Ο δεσμός μεταξύ των νουκλεοτιδίων είναι ομοιοπολικός και ονομάζεται: 3-5 φωσφοδιεστερικός δεσμός Από τη σύνδεση δύο νουκλεοτιδίων δημιουργείται ένα δινουκλεοτίδιο. Φωσφορική ομάδα Η 2 Ο Pi 5 O Δεσοξυριβόζη Pi Pi 4 ΟΗ O O 1 2 Αζωτούχος βάση 1 ο νουκλεοτίδιο 5 3 4 3 Η 1 2 Η 2 ο νουκλεοτίδιο

Οι νουκλεοτιδικές αλυσίδες Σε ένα δινουκλεοτίδιο μπορεί να συνδεθεί με 3-5 φωσφοδιεστερικό δεσμό, ένα τρίτο νουκλεοτίδιο κ.ο.κ. Δημιουργούνται έτσι αλυσίδες νουκλεοτιδίων. Κάθε αλυσίδα έχει προσανατολισμό 5 => 3. Δηλαδή το πρώτο νουκλεοτίδιο έχει ελεύθερη τη φωσφορική ομάδα του άνθρακα 5 της πεντόζης του ενώ το τελευταίο νουκλεοτίδιο έχει ελεύθερο το υδροξύλιο του άνθρακα 3 της πεντόζης του. Στο σχηματισμό του DNA και του RNA συμμετέχουν συνολικά πέντε διαφορετικά νουκλεοτίδια: της αδενίνης, της θυμίνης της ουρακίλης της κυτοσίνης και της γουανίνης. 5 Η 2 Ο Η 2 Ο Η 2 Ο Η 2 Ο Pi Pi Pi Pi Pi 4 3 4 3 4 3 4 3 4 3 O O O O O 1 2 Η 1 2 Η 1 2 Η 1 2 Η 1 2 1 ο νουκλεοτίδιο 2 ο νουκλεοτίδιο 3 ο νουκλεοτίδιο 4 ο νουκλεοτίδιο 5 ο νουκλεοτίδιο 3 ΟΗ Η

Η δομή του DNA και του RNA Το DNA αποτελείται από: τέσσερις αζωτούχες βάσεις: κυτοσίνη, θυμίνη, αδενίνη και γουανίνη. το σάκχαρο (πεντόζη) δεσοξυριβόζη και μια φωσφορική ομάδα. Το RNA αποτελείται από: τέσσερις αζωτούχες βάσεις: κυτοσίνη, ουρακίλη, αδενίνη και γουανίνη. το σάκχαρο (πεντόζη) ριβόζη και μια φωσφορική ομάδα.

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΔΕΟΞΥΡΙΒΟΝΟΥΚΛΕΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ

Η ΡΟΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ

ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥ Κεντρικό δόγμα Βιολογίας (F.Crick, 1958) DNA RNA πρωτεΐνες Σήμερα λόγω: 1) ύπαρξης ιών με γενετικό υλικό RNA 2) του ενζύμου αντίστροφη μεταγραφάση που χρησιμοποιεί ως καλούπι το RNA για να συνθέσει DNA 3) ύπαρξης ορισμένων ιών στους οποίους το RNA αυτοδιπλασιάζεται Το κεντρικό δόγμα της Βιολογίας γίνεται: DNA RNA πρωτεΐνες Νουκλεϊκά οξέα πρωτεΐνες

Αντιγραφή διαιώνιση γενετικής πληροφορίας Μεταγραφή καθορίζει: ποια γονίδια θα εκφραστούν σε ποιους ιστούς σε ποιο στάδιο ανάπτυξης ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Μετάφραση: χρησιμοποιεί την πληροφορία σύνθεση πολυπεπτιδίου Δύο κατηγορίες γονιδίων 1. Γονίδια που μεταγράφονται σε mrna και μεταφράζονται σε πρωτεΐνες 2. Γονίδια που μεταγράφονται και παράγουν trna, rrna και snrna Είδη RNA Αγγελιοφόρο RNA (mrna): μεταφέρει την πληροφορία σύνθεση πρωτεΐνης Ριβοσωμικό RNA (rrna): συνδέεται με πρωτεΐνες σχηματίζει το ριβόσωμα (απαραίτητο για την πρωτεϊνοσύνθεση) Μεταφορικό RNA (trna): μεταφέρει συγκεκριμένο αμινοξύ στο σημείο της πρωτεϊνοσύνθεσης Μικρό πυρηνικό RNA (snrna): συνδέεται με πρωτεΐνες σχηματίζει μικρά ριβονουκλεοπρωτεϊνικά σύμπλοκα καταλύει την ωρίμανση του mrna (μόνο στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς)

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Α.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

Ο ΟΓΚΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥΣ

ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΘΕΩΣ ΑΝΑΛΟΓΟ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΓΟΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥΣ

ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΧΡΩΜΑΤΙΝΗΣ ΣΤΟ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ - ΚΑΡΥΟΤΥΠΟΣ

ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΧΡΩΜΑΤΙΝΗΣ ΣΤΟ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

Η ΡΟΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΤΟ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ Η αντιγραφή του DNA είναι συνδεδεμένη με την κυτταρική διαίρεση Η αντιγραφή του DNA συμβαίνει κατά την S φάση του κυτταρικού κύκλου Η κυτταρική διαίρεση είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και την ομοιόσταση του οργανισμού Γίνεται μόνο μια φορά πριν την κυτταρική διαίρεση, στη διάρκεια της μεσόφασης Ευκαρυωτικά κύτταρα: πυρήνας, μιτοχόνδρια, χλωροπλάστες Προκαρυωτικά κύτταρα: κυτταρόπλασμα Ιοί: εσωτερικό του κυττάρου ξενιστή Ημισυντηρητικός μηχανισμός διπλασιασμού του DNA: 2 θυγατρικά μόρια, πανομοιότυπα με το μητρικό Αποτελούνται από 1 παλιά και 1 καινούργια αλυσίδα

Ημισυντηρητικός μηχανισμός διπλασιασμού του DNA

Η ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ DNA ΠΡΟΥΠΟΘΕΤΕΙ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΠΟΛΛΩΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΕΝΖΥΜΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΙΝΩΝ

Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ 5 -> 3

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Στους προκαρυωτικούς οργανισμούς η μεταγραφή και η μετάφραση είναι συζευγμένες.

RNA

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη RNA τα οποία παράγονται μέσω της μεταγραφής

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Η σύνθεση του RNA ακολουθεί τον κανόνα της συμπληρωματικότητας

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Υποκινητής γονιδίου, έναρξη μεταγραφής, «σινιάλο» πολυαδενυλίωσης, λήξη μεταγραφής

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Η διαδικασία ωρίμανσης του RNA συμβαίνει μόνο στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς Πρόδρομο mrna περιέχει: Εσώνια: αλληλουχίες που δεν μεταφράζονται σε αμινοξέα Εξώνια: αλληλουχίες που μεταφράζονται σε αμινοξέα Διαδικασία ωρίμανσης Γίνεται στον πυρήνα Τα ριβονουκλεοπρωτεϊνικά σύμπλοκα κόβουν τα εσώνια και ενώνουν τα εξώνια σχηματισμός ώριμου mrna που έχει τις 5 και 3 αμετάφραστες περιοχές

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Εναλλακτική ωρίμανση ή εναλλακτικό «μάτισμα» (alternative splicing)

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Η μεταγωγή σήματων (cell signaling) επηρεάζει την γονιδιακή μεταγραφή

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ