ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ε.Σ Τ.Ε.Ι ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ Οι οξείες ιογενείς ηπατίτιδες είναι ομάδα συστηματικών λοιμώξεων ιογενούς αιτιολογίας με κύρια εντόπιση το ήπαρ Οι ιοί που προκαλούν την νόσο είναι τουλάχιστον πέντε. Πρόκειται για τον ιό Α ο οποίος μεταδίδεται δια της πεπτικής οδού, τον ιό Β που μεταδίδεται κυρίως παρεντερικώς με μεταγγίσεις μολυσμένου υλικού, τον μη Α μη Β που σήμερα διαχωρίζεται στον C, όπου μοιάζει από πλευράς μεταδόσεως με τον Β τον Ε που μοιάζει με τον Α και τέλος ο D, που για τον πολλαπλασιασμό του οποίου είναι απαραίτητη η παρουσία του τύπου Β. Άρα εμφανίζεται σε άτομα που πάσχουν ή έπασχαν από τον τύπο Β.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ Η λοίμωξη την οποία προκαλούν οι παραπάνω ιοί κυμαίνεται σε βαρύτητα από ελαφρά, (συχνά μη εμφανή κλινικώς) μέχρι κεραυνοβόλο ή και θανατηφόρο. Από πλευράς διάρκειας διαιρείται σε οξεία και χρόνια
How is HBV transmitted? HBV is transmitted through activities that involve percutaneous (i.e., puncture through the skin) or mucosal contact with infectious blood or body fluids (e.g., semen, saliva), including Sex with an infected partner Injection drug use that involves sharing needles, syringes, or drug-preparation equipment Birth to an infected mother Contact with blood or open sores of an infected person Needle sticks or sharp instrument exposures Sharing items such as razors or toothbrushes with an infected person HBV is not spread through food or water, sharing eating utensils, breastfeeding, hugging, kissing, hand holding, coughing, or sneezing.
Η ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ Η πρώτη επιβεβαιωμένη μετάδοση Ηπατίτιδας-Β αναφέρεται στη Βρέμη το 1883 σε εργάτες ναυπηγείου στην προσπάθεια τους να εμβολιαστούν με το εμβόλιο της Ευλογιάς. Lurman A. Eine icterus epidemic. Berl Klim Woschenschr 22(20):23 1885
ΖΩΝΕΣ ΕΝΔΗΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ Β -WHO
WHO EUROPE The viruses affect millions of people in the European Region. The European Centre for Disease Prevention and Control estimates that every year there are 8 000 and 29 000 newly diagnosed cases of hepatitis B and C respectively in the countries of the European Union alone.
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ Β Α) ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Εμετός Απώλεια όρεξης Κοιλιακό άλγος Ίκτερος Β) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ IgM-antiHBc positive HBV-DNA positive.
ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ HBV HBV-DNA positive Θετικό το αντιγόνο e (HBeAg)
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΙΟΥ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ Β Ο ιός της ηπατίτιδας Β ανήκει στην ομάδα των Hepadna Viridae. Όλοι οι επαδνοϊοί έχουν ίδιο κύκλο ζωής στους ξενιστές και παρόμοιο ηπατοτροπισμό. Κυκλοφορεί στο ορό με την μορφή σωματιδίων όπως περιγράφηκαν από τον Dane με διάμετρο 42nm Μετά από οξεία λοίμωξη το 90% των ασθενών αποκαθίσταται πλήρως με ισόβια ανοσία ενώ ένα μικρό ποσοστό 0,1%-0,5% καταλήγει σε κεραυνοβόλο Ηπατίτιδα με θνητότητα 70-80%
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΙΟΥ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ Β α. εξωτερικό λιποπρωτεϊνικό περίβλημα που απαρτίζεται από την πρωτεΐνη επιφανείας S και την πρωτεΐνη προ-s προ- S1 προ- S2. β. το περίβλημα του πυρήνα που συνιστάται από την πρωτεΐνη του πυρήνα (core) εντός του οποίου βρίσκεται το ένζυμο DNA-πολυμεράση και το ιϊκό γονιδίωμα (ένα μερικώς δίκλωνο- DNA). Το ιϊκό γονιδίωμα του ιού της ηπατίτιδας Β είναι το μεγαλύτερο μέρος διπλής αλυσίδας με 32000 ζευγάρια βάσεων.
ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΙΟΥ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ-Β Διατηρεί την λοιμογόνο δύναμη για τουλάχιστον 6 μήνες σε θερμοκρασία 30 ο -32 ο C στους -20 ο C για 15 χρόνια. Η λοιμογόνος δύναμη διατηρείται σε θέρμανση στους 60 ο C για 4 ώρες, αλλά για 10 ώρες στην ίδια θερμοκρασία αδρανοποιείται και καταστρέφεται
ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΙΟΥ Στους 98 ο C για ένα λεπτό αδρανοποιεί εν μέρει ή πλήρως τον ιό και τελείως σε χρόνο 20 λεπτών. Σε ξηρά αποστείρωση στους 160 ο σε μια ώρα. Σε ph 2,4 για 6 ώρες, δράση διάφορων απολυμαντικών ουσιών, όπως υποχλωριώδες νάτριο, ισοπροπυλική αλκοόλη
ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ανάπαυση στην κλίνη Δίαιτα εύπεπτη αλλά θρεπτική πλούσια σε λευκώματα Δεν χορηγούνται φάρμακα γιατί μεταβολίζονται στο ήπαρ Ο άρρωστος να ενυδατώνεται κανονικά 4000 κ. εκ Απαγόρευση οινοπνεύματος
ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ Η παθητική ανοσοποίηση επιτυγχάνεται με την χορήγηση υπεράνοσης γ-σφαιρίνης HBIG εναντίον του επιφανειακού αντιγόνου s anti-hbsag. Χορηγείται άμεσα μετά την έκθεση στον ιό και η διάρκεια προστασίας φτάνει μέχρι και τους έξι μήνες. Υπάρχει πρωτόκολλο χορήγησης της γ-σφαιρίνης με ταυτόχρονο εμβολιασμό του βρέφους στις περιπτώσεις που έχουμε οροθετικές μητέρες. Τα σκευάσματα που κυκλοφορούν περιέχουν τίτλο αντισωμάτων 1:1000 έναντι του επιφανειακού αντιγόνου της ηπατίτιδας Β και έχουν ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες κατά την χορήγηση τους
ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ Όπως προαναφέραμε η ηπατίτιδα Β είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας,είναι μείζον θέμα νοσηρότητας και θνητότητας. Η WHO εκτιμά ότι πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ηπατίτιδα Β 300.000.000 είναι οι χρόνιοι φορείς παγκόσμια. Στην Ευρώπη 1.000.000 περιστατικά ηπατίτιδας Β το χρόνο από τα οποία 90.000 καταλήγουν χρόνιοι φορείς
ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ Η WHO από το 1992 σύστησε λοιπόν καθολικό εμβολιασμό για την ηπατίτιδα Β, την είσοδο του εμβολίου στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών της κάθε χώρας, ενώ ξεχώρισε κάποιες ομάδες εργαζομένων και τους ενέταξε σε ομάδες υψηλού κινδύνου στην έκθεση του ιού. Θα δούμε πιο κάτω ποιο πρέπει να είναι το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης ενός πληθυσμού για να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα στην προαγωγή της δημόσιας υγείας
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ 1o στάδιο: Δημιουργία πλασμιδίου που περιέχει γονίδια που κωδικοποιούν το HBsAg, γονίδια του ζυμομύκητα saccharomyces cerevisiae. Παραγωγή αρχέγονου σπόρου για παραγωγή αντιγόνου ίδιας πάντοτε ποιότητας και επαρκούς ποσότητας 2ο στάδιο: Καθαρισμός, προσρόφηση, έκπλυση, χρωματογραφία υδρόφοβης αλληλεπίδρασης Διαχωρισμός του αντιγόνου από την ζύμη Χρωματογραφία γέλης, μας δίνει καθαρότητα 99% στο αντιγόνο
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ 3ο στάδιο: Επεξεργασία με θειοκυανιούχο άλας, τρισδιάστατη διαμόρφωση του μορίου, αποκάλυψη αντιγονικών θέσεων (επιτόπου) στην επιφάνεια του μορίου. 4ο στάδιο: Σύνδεση in situ σε υδροξείδιο του αλουμινίου-τελικό προϊόν πολύ υψηλής ανοσογονικότητας
Ε.Π.Ε ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Στην χώρα μας με την τελευταία δημοσίευση του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών οι ομάδες υψηλού κινδύνου είναι οι εξής: Εργαζόμενοι σε νοσηλευτικά ιδρύματα (ιατροί, νοσηλευτές, προσωπικό εργαστηρίων, φοιτητές ιατρικών επαγγελμάτων). Οδοντίατροι και βοηθητικό προσωπικό. Προσωπικό και τρόφιμοι ιδρυμάτων με νοητική στέρηση. Προσωπικό κέντρων υποδοχής προσφύγων, μεταναστών, προσωπικό φυλακών και τρόφιμοι, χρήστες εξαρτισιογόνων ουσιών. Ασθενείς σε αιμοκάθαρση ή πολυμεταγγιζόμενοι. Άτομα σε στενή επαφή με τους φορείς του ιού. Νεογνά με μητέρα θετική στο HBsAg σε συνδυασμό με υπεράνοσο γ-σφαιρίνη. Ομοφυλόφιλοι, εκδιδόμενα άτομα, χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών. Ταξιδιώτες σε χώρες υψηλής ενδημικότητας. Εργαζόμενοι σε υπηρεσίες καθαριότητος και επεξεργασίας λυμάτων. Χρόνιοι ηπατοπαθείς εκτός της Β.
ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ
ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ κάθε τυχαία έκθεση σε δυνητικά μολυσματικά υγρά, η αντικείμενα κατά την διάρκεια της εργασίας(κεελ ΠΝΟ) Η πρόληψη απαιτεί: εκπαίδευση χρήση προστατευτικών δοχείων για τις βελόνες προσεκτική διαχείριση των βιολογικών υγρών
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ (HBV +) ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ -Αντιμετώπιση ατυχήματος -Ενημέρωση επιτροπής λοιμώξεων -Εργαστηριακός έλεγχος HIV, HBsAg, Anti-HBc, Anti-HBs, Anti- HCV και έλεγχος τρανσαμινασών. ΕΙΔΙΚΑ ΜΕΤΡΑ -Επανέλεγχος ανοσολογικής κατάστασης -Εφαρμογή του ειδικού πρωτοκόλλου δευτερογενούς πρόληψης -Σε περίπτωση λοίμωξης κλινική παρακολούθηση και πιθανή σύσταση θεραπείας
How is HBV infection treated? For acute infection, no medication is available; treatment is supportive. For chronic infection, several antiviral drugs (adefovir dipivoxil, interferon alfa-2b, pegylated interferon alfa-2a, lamivudine, entecavir, and telbivudine) are available. Persons with chronic HBV infection require medical evaluation and regular monitoring to determine whether disease is progressing and to identify liver damage or hepatocellular carcinoma.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ Θα γίνει από τα κλινικά-εργαστηριακά ευρήματα και θα επιβεβαιωθεί με τους δείκτες ηπατίτιδας Μοριακός έλεγχος των ασκών Κάθε ασκός εξετάζεται με την μέθοδο Elisa ως προς το αυστραλιανό αντιγόνο και το αντίσωμα του πυρήνα HEP-CHECK άνοσο-χρωματογραφική μέθοδος, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ορό και πλάσμα
ΔΕΙΚΤΕΣ HBsAg ο πρώτος δείκτης μολύνσεως, η επιμονή του σημαίνει χρόνια λοίμωξη και μολυσματικότητα Anti-HBsAg αντίσωμα μπορεί να σημαίνει ίαση, ανοσία, μη μολυσματικότητα
ΔΕΙΚΤΕΣ HBcAg αντιγόνο του πυρήνα ανευρίσκεται στα ηπατοκύτταρα κατά τον πολλαπλασιασμό του ιού Anti-HBcAg αντίσωμα ένδειξη πρόσφατης λοίμωξης (ΙgΜ) ή παρελθούσας (ολικό) λοίμωξης Χρήσιμο διαγνωστικό στη φάση παραθύρου όταν έχουμε έλειψη δεικτών HBs Δείχνει Μολυσματικότητα
ΔΕΙΚΤΕΣ HBeAg αντιγόνο η πρώιμη εμφάνιση και η μακρά παραμονή ένδειξη υψηλής μολυσματικότητας, στις χρόνιες ηπατίτιδες ένδειξη υψηλής μολυσματικότητας Anti-HBeAg δείκτης καλής προγνώσεως εάν παραμείνει, μετάπτωση σε χρονιότητα εάν απουσιάζει
ΔΕΙΚΤΕΣ HBV- DNA πολυμεράση του ιού δείκτης ενεργού πολλαπλασιασμού του ιού και υψηλής μολυσματικότητας
Global Database on Blood Safety The WHO Global Database on Blood Safety (GDBS) was established in 1998 to address global concerns about the availability, safety and accessibility of blood for transfusion
Global Database on Blood Safety The objective of this activity is to collect and analyse data from all countries on blood and blood product safety as the basis for effective action to improve blood transfusion services globally.
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ