IOΓΕΝΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΣ Βαλεντίνη Τζιούφα-Ασημακοπούλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής ΑΠΘ

Transcript

1 IOΓΕΝΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΣ Βαλεντίνη Τζιούφα-Ασημακοπούλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής ΑΠΘ Μάρτιος 2015

2

3 Οξεία ιογενής ηπατίτιδα Αίτια Ιός της ηπατίτιδας Α (Hepatitis A Virus-HAV) Iός της ηπατίτιδας Β (HBV) DNA ιός Ιός της ηπατίτιδας C (HCV) RNA ιός Ιός της ηπατίτιδας δέλτα (HDV) Ιός της ηπατίτιδας Ε (ΗΕV)

4 Hπατοτρόποι ιοί ΗΑV HBV RNA DNA Πεπτική Παρεντερική HCV ADV RNA RNA Παρεντερική Παρεντερική HEV RNA Πεπτική

5 Ιός της ηπατίτιδας Α RNA ιός Μετάδοση:πεπτική οδός Οξεία ηπατίτιδα Ίαση

6 Ιός ηπατίτιδας Β Μετάδοση Παρεντερική Σεξουαλική Περιγεννητική Επώαση ημ.

7 Αντιγόνα HBV ΗΒsAg ΗΒeAg HBcAg HBxAg HBeAg ακολουθεί την έκφραση του HBcAg HBxAg εκφράζεται στα ηπατικά κύτταρα ανεξάρτητα από τα άλλα ιικά αντιγόνα Ευαίσθητος ανοσοιστοχημικός δείκτης HBV λοίμωξης HBxAg

8 HBV Aιτιοπαθογένεια Η ηπατική βλάβη οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ενεργοποίηση ανοσολογικών μηχανισμών και σπανιότερα στην άμεση κυτταροτοξικότητα του ιού. Η ανοσολογική απάντηση έναντι του ιού αποτελεί τον κύριο παράγοντα που καθορίζει τη σοβαρότητα της νόσου, οξείας ή χρόνιας και την κάθαρση του ιού.

9 Ιός ηπατίτιδας C Μετάδοση Παρεντερική Σπάνια σεξουαλική Σπάνια περιγεννητική Επώαση ημ..

10 Ιός ηπατίτιδας D Ο ιός της ηπατίτιδας D είναι ελλειμματικός RNA ιός ο οποίος απαιτεί την παρουσία του HBV για την αναπαραγωγή του Μετάδοση Παρεντερική Σεξουαλική

11 Ιός ηπατίτιδας Ε

12 Κλινικo-παθολογικές μορφές ιογενούς λοίμωξης Οξεία ηπατίτιδα Κεραυνοβόλος ηπατίτιδα Χρόνια ηπατίτιδα Κίρρωση Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα

13 Ιογενής ηπατίτιδα (Παθογένεια) Η ηπατική βλάβη οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ενεργοποίηση ανοσολογικών μηχανισμών και σπανιότερα στην άμεση κυτταροτοξικότητα του ιού. Η ανοσολογική απάντηση του ξενιστού έναντι του ιού είναι καθοριστικός παράγοντας για την έκβαση της λοίμωξης. Ισχυρή απόκριση από CD4 και CD8 λεμφοκύτταρα σχετίζεται με την αποδρομή της οξείας λοίμωξης. Η ανοσολογική απάντηση καθορίζει τη σοβαρότητα της νόσου, οξεία ή χρόνια και την κάθαρση του ιού.

14

15 Οξεία ιογενής ηπατίτιδα Ιστολογικά ευρήματα α) Αλλοιώσεις ηπατικών κυττάρων (ballooning degeneration) β)νέκρωση ηπατικών κυττάρων γ) Υπερπλασία και διόγκωση των κυττάρων Kupffer δ) Λεμφοπλασματοκυτταρικές φλεγμονώδεις διηθήσεις ενδολόβια και στα πυλαία διαστήματα ε) Σύμπτωση δικτυωτών ινών

16 Hπατικό λόβιο-πυλαίο λόβιο

17 Ηπαρ-προγονικά αστεροειδή κύτταρα

18 Oξεία ιογενής ηπατίτιδα Κεντρολοβιακή νέκρωση Balooning cells

19 Οξεία ιογενής ηπατίτις Oξύφιλο σωμάτιο

20 ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗΣ ΔΙΗΘΗΣΗ Λεμφοκύτταρα Μακροφάγα Πυλαία διαστήματα Ενδολοβιακά

21

22 Οξεία Ιογενής ηπατίτιδα Κλασσική μορφή ΟΗ ΟΗ με γεφυρικές νεκρώσεις ΟΗ με περιπυλαίες νεκρώσεις ΟΗ με πανλοβιακή νέκρωση

23 Γεφυροποιός νέκρωση Bridging necrosis

24 Κεντρολοβιακή νέκρωση Μαζική ηπατική νέκρωση

25 Eξέλιξη οξείας ηπατίτιδας Ίαση-Αποκατάσταση Μετάπτωση σε χρονιότητα Ίνωση Κίρρωση Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα

26 Χρόνια ηπατίτιδα Χρόνια φλεγμονώδης νόσος του ήπατος που επιμένει χωρίς βελτίωση τουλάχιστον για 6 μήνες

27 Αίτια χρόνιας ηπατίτιδας ΗΒV HCV HDV Αυτοάνοσοι μηχανισμοί Mεταβολικά νοσήματα Φάρμακα Κρυπτογενής

28 Η αιτιολογία είναι πιο σημαντική από τη μορφολογική ταξινόμηση για την πρόγνωση και φυσική πορεία της ηπατικής νόσου. Χρόνια ηπατίτιδα Β Χρόνια ηπατίτιδα C Χρόνια ηπατίτιδα D

29 Ιστολογικές αλλοιώσεις χρόνιας ηπατίτιδας Φλεγμονώδης διήθηση στα πυλαία διαστήματα Διαβρωτική νέκρωση (piecemeal necrosis Interface hepatitis) Λοβιακή ηπατίτιτις Ίνωση

30

31 Περιπυλαία ηπατίτις

32 Διαβρωτική νέκρωση περιπυλαία ηπατίτις Η φλεγμονώδης διήθηση που συνοδεύεται από εκφύλιση και απόπτωση των ηπατικών κυττάρων στα όρια πυλαίου διαστήματος-ηπατικού λοβίου CD8 + κυτταροτοξικά Τ λεμφοκύτταρα

33

34 Λοβιακή ηπατίτιδα

35

36

37

38

39 Ίνωση Αστεροειδή κύτταρα Μυοινοβλάστες Απορρύθμιση της σύνθεσης και εναπόθεσης κολλαγόνου Είναι η ίνωση αναστρέψιμη? Πότε γίνεται μη αναστρέψιμη?

40

41 Ίνωση

42

43 Χρόνια ηπατίτιδα Β Η παρουσία ΗΒsAg στον ορό για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών χαρακτηρίζει ορολογικά τη χρόνια ΗΒV λοίμωξη. Χρόνια ηπατίτιδα χωρίς ενεργό δραστηριότητα Χρόνια ηπατίτιδα με έντονη ενεργό δραστηριότητα

44 HBV λοίμωξη

45 HBV λοίμωξη

46 Αντιγόνα HBV ΗΒsAg ΗΒeAg HBcAg HBxAg HBeAg ακολουθεί την έκφραση του HBcAg HBxAg εκφράζεται στα ηπατικά κύτταρα ανεξάρτητα από τα άλλα ιικά αντιγόνα Ευαίσθητος ανοσοιστοχημικός δείκτης HBV λοίμωξης HBxAg

47 Οξεία HBV λοίμωξη-ίαση

48 Χρόνια Ηπατίτιδα Β

49 ΧΗΒ (ground glass cells)

50

51 HBcAg

52 HBcAg

53 Προπυρηνικά μεταλλαγμένο στέλεχος ΗΒV Μονοσημειακή μετάλλαξη στν προπυρηνική περιοχή του γονιδιώματος του ΗΒV (αντικατάσταση γουανίνης από αδενίνη στη θέση 1896) με αποτέλεσμα μη σύνθεση και έκκριση της πρωτείνης e. Ενώ υπάρχει ορομετατροπή του ΗΒeAg σε αντι-hbe ο HBeAg (-)( ιός συνεχίζει να πολλαπλασιάζεται.

54 Προπυρηνικά μεταλλαγμένο στέλεχος ΗΒV Ο ΗΒeAg (-)( φαίνεται ότι έχει την ικανότητα να αναπτύσσει σε μεγαλύτερο βαθμό μηχανισμούς διαφυγής έναντι της ανοσιακής επίθεσης και τελικά επικρατεί. Οι συνεχείς αλλά ανεπιτυχείς προσπάθειες του ανοσιακού συστήματος να περιορίσουν τον ιό έχουν ως αποτέλεσμα τη συχνή ενεργοποίηση της νόσου και την προοδευτική βλάβη του ήπατος Ιστολογικά χρόνια ηπατίτιδα με ποικίλου βαθμού νεκροφλεγμονώδη δραστηριότητα ΗΒcAg (+) κυρίως στο κυτταρόπλασμα

55 Χρόνια ηπατίτιδα C Χαρακτηρίζεται από εμμένουσα ιαιμία. Ακολουθεί σε ποσοστό 80-85% 85% οξεία ηπατίτιδα C

56 HCV λοίμωξη

57 HCV λοίμωξη

58 Ιστολογικές αλλοιώσεις χρόνιας ηπατίτιδας C Λεμφοκυτταρικές αθροίσεις Στεάτωση ηπατικών κυττάρων Αλλοιώσεις χοληφόρων

59 Χρόνια ηπατίτις C

60 Χρόνια ηπατίτιδα C

61

62

63 Grading and staging

64 Εξέλιξη της ίνωσης

65 Βιοψία ήπατος στη χρόνια ηπατίτιδα α) Επιβεβαίωση της κλινικής διάγνωσης β) Εκτίμηση της βαρύτητας της νεκροφλεγμονώδους δραστηριότητας και ίνωσης. γ) Αποκλεισμό ή διάγνωση συνυπάρχουσας παθολογικής κατάστασης δ) Εκτίμηση της απάντησης στη θεραπεία