Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 7.6.2016 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη της Βουλγαρικής Εθνοσυνέλευσης σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 96/71/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 1996, σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών (COM(2016)0128 C80114/2016 2016/0070(COD)) Βάσει του άρθρου 6 το Πρωτοκόλλου 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα εθνικά κοινοβούλια δύνανται, εντός οκτώ εβδομάδων από την ημερομηνία διαβίβασης ενός σχεδίου νομοθετικής πράξης, να αποστείλουν στους προέδρους του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής αιτιολογημένη γνώμη στην οποία θα αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους θεωρούν ότι η εν λόγω πράξη δεν συμμορφούται με την αρχή της επικουρικότητας. Η Βουλγαρική Εθνοσυνέλευση απέστειλε τη συνημμένη αιτιολογική γνώμη επί της προαναφερθείσας προτάσεως οδηγίας. Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων είναι αρμόδια για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας. NP\1096653.doc PE584.068v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ 43η ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΟΡΩΝ 653-18-22 21.4.2016 Ε Κ Θ Ε Σ Η σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 96/71/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 1996, σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών σημείο 14 του ετήσιου προγράμματος εργασίας της Εθνοσυνέλευσης για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις (2016) και σχετική θέση-πλαίσιο αριθ. 602-00-27 της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας που υποβλήθηκε από το υπουργικό συμβούλιο στις 13 Απριλίου 2016. I. Κατά τη συνεδρίασή της στις 20 Απριλίου 2016, η επιτροπή ευρωπαϊκών υποθέσεων και εποπτείας των ευρωπαϊκών πόρων συζήτησε την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 96/71/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 1996, σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών, η οποία περιλαμβάνεται ως σημείο 14 στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας της Εθνοσυνέλευσης σχετικά με τις ευρωπαϊκές υποθέσεις για το 2016. Στη συνεδρίαση της επιτροπής ευρωπαϊκών υποθέσεων και εποπτείας των ευρωπαϊκών πόρων συμμετείχαν ο κ. Galab Donev, αναπληρωτής υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής, η κ. Gergana Yankova, νέα εμπειρογνώμονας στη διεύθυνση «Εργατικό δίκαιο, κοινωνική ασφάλιση και συνθήκες εργασίας» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής, καθώς και ο κ. Tsvetan Vladikov, η κ. Dennitza Nedeva και η κ. Mariana Vasileva, εθνικοί εμπειρογνώμονες στη διεύθυνση «Συντονισμός ευρωπαϊκών υποθέσεων» της διοίκησης του υπουργικού συμβουλίου. II. Η παρούσα πρόταση οδηγίας αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των αθέμιτων πρακτικών στον τομέα της απόσπασης εργαζομένων και στην προώθηση της αρχής ότι η ίδια εργασία στον ίδιο τόπο θα πρέπει να αμείβεται με τον ίδιο τρόπο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι ο εκσυγχρονισμός των διατάξεων στον εν λόγω τομέα θα συμβάλει στην εφαρμογή του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη, υπό συνθήκες ανόθευτου ανταγωνισμού και προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Σύμφωνα με το άρθρο 56 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς απαγορεύονται οι περιορισμοί της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, εκτός εάν δικαιολογούνται από επιτακτικούς λόγους δημόσιου συμφέροντος. Η οδηγία 96/71/ΕΚ καθορίζει το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων, με σκοπό την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της προώθησης και διευκόλυνσης της διασυνοριακής παροχής υπηρεσιών από τη μία χώρα στην άλλη, PE584.068v01-00 2/5 NP\1096653.doc
της παροχής προστασίας στους εργαζομένους και της εξασφάλισης ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ αλλοδαπών και εθνικών ανταγωνιστών. Στην οδηγία καθορίζονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις για τους όρους εργασίας και απασχόλησης του κράτους μέλους υποδοχής που είναι υποχρεωτικό να τηρούνται από τους αλλοδαπούς παρόχους υπηρεσιών. Το 2014 εκδόθηκε επίσης η οδηγία 2014/67/ΕΕ για την εφαρμογή της οδηγίας 96/71/ΕΚ 1. Στην εν λόγω οδηγία προβλέπονται επιπρόσθετα μέσα για την επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις απάτης και κατάχρησης, καθώς και κατάλληλοι μηχανισμοί ελέγχου και παρακολούθησης εκ μέρους των εθνικών αρχών. Η προθεσμία όσον αφορά τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας για την εφαρμογή έχει οριστεί στις 18 Ιουνίου 2016. Στην αιτιολογική της έκθεση, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η παρούσα πρόταση οδηγίας δεν εξετάζει θέματα που ρυθμίζονται από την οδηγία 2014/67/ΕΕ, αλλά αποσκοπεί στη συμπλήρωση και την ενίσχυση του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου. Σε αυτή τη βάση, η Βουλγαρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ρουμανία απέστειλαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κοινή επιστολή με την οποία διατυπώνουν την άποψη ότι η δυνητική αναθεώρηση της οδηγίας του 1996 θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μόνο μετά την παρέλευση της προθεσμίας μεταφοράς της οδηγίας για την εφαρμογή και αφού αξιολογηθούν και εκτιμηθούν προσεκτικά οι επιπτώσεις της. Οι κύριοι τομείς στους οποίους προβλέπονται τροποποιήσεις βάσει του παρόντος σχεδίου πράξης είναι οι ακόλουθοι: η μακροχρόνια απόσπαση, οι αμοιβές των αποσπασμένων εργαζομένων και οι κανόνες για τις επιχειρήσεις σχετικά με τη διασφάλιση των όρων προσωρινής εργασίας. Προς τον σκοπό αυτό, στην οδηγία προστίθεται νέο άρθρο 2α, στο οποίο καθορίζεται η εργατική νομοθεσία που πρέπει να εφαρμόζεται για τους αποσπασμένους εργαζομένους όταν η προβλεπόμενη ή η πραγματική διάρκεια της απόσπασης υπερβαίνει τους είκοσι τέσσερις μήνες. Μετά τη συμπλήρωση των 24 μηνών, ο αποσπασμένος εργαζόμενος υπόκειται στην εργατική νομοθεσία του κράτους μέλους υποδοχής, εφόσον τα μέρη δεν έχουν επιλέξει άλλο εφαρμοστέο δίκαιο σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού «Ρώμη Ι» 2. Επιπλέον, με τις αλλαγές που επέρχονται στο άρθρο 3 διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και των συμφωνιών διαιτησίας, ούτως ώστε να συμπεριλαμβάνει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες (επί του παρόντος διέπει μόνο τις δραστηριότητες του κατασκευαστικού τομέα). Η έννοια των «ελάχιστων ορίων μισθού» αντικαθίσταται με την έννοια της «αμοιβής», διότι κατά τον τρόπο αυτό εναρμονίζονται οι κανόνες που εφαρμόζονται για τους αποσπασμένους και τους εγχώριους εργαζομένους και απορρέουν από τη νομοθεσία ή από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, οι οποίες έχουν αναγορευθεί σε κανόνες γενικής εφαρμογής κατά την έννοια του άρθρου 3 παράγραφος 8. Τέλος, στο άρθρο 3 της οδηγίας προστίθεται νέα παράγραφος 1α, η οποία αφορά περιπτώσεις αλυσίδων υπεργολαβίας, καθώς και νέα παράγραφος 16, η οποία επιβάλλει 1 Οδηγία 2014/67/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εφαρμογή της οδηγίας 96/71/ΕΚ σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2012 σχετικά με τη διοικητική συνεργασία μέσω του Συστήματος Πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά («κανονισμός ΙΜΙ»). 2 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 593/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουνίου 2008, για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές («Ρώμη Ι»). NP\1096653.doc 3/5 PE584.068v01-00
στα κράτη μέλη την υποχρέωση να εξασφαλίζουν ότι οι όροι που εφαρμόζονται στις διασυνοριακές επιχειρήσεις διάθεσης εργαζομένων είναι εκείνοι που εφαρμόζονται και στις εθνικές επιχειρήσεις διάθεσης εργαζομένων σύμφωνα με το άρθρο 5 της οδηγίας 2008/104/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Νοεμβρίου 2008, περί της εργασίας μέσω εταιρείας προσωρινής απασχόλησης. III. Σύμφωνα με τη θέση-πλαίσιο που υιοθέτησε το υπουργικό συμβούλιο, η Δημοκρατία της Βουλγαρίας θα μπορούσε να ταχθεί εν γένει υπέρ της πρότασης τροποποίησης της οδηγίας 96/71/ΕΚ, υπό την προϋπόθεση ότι μέσω της τροποποίησης αυτής θα διασφαλιστεί η βελτίωση και η διεύρυνση της προστασίας των αποσπασμένων εργαζομένων. Παράλληλα, είναι αναγκαίο να συζητηθεί η προτεινόμενη αντικατάσταση της έννοιας των «ελάχιστων ορίων μισθού» με την έννοια της «αμοιβής», καθώς και η υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών από άλλα κράτη μέλη να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις σχετικά με τις αμοιβές των συλλογικών συμβάσεων εργασίας που δεν έχουν αναγορευθεί σε κανόνες γενικής εφαρμογής. Πρέπει να αποσαφηνιστεί ο ορισμός που παρέχεται στην οδηγία σχετικά με την έννοια της «αμοιβής», διότι είναι αρκετά αόριστος και ασαφής. Ειδικότερα, επιτρέπει τη συμπερίληψη πολλών διαφορετικών στοιχείων στην έννοια της αμοιβής, γεγονός που συνεπάγεται για τους παρόχους υπηρεσιών από λιγότερο οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες τον κίνδυνο περιορισμού της πρόσβασής τους στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Τέλος, πρέπει να διευθετηθεί το ζήτημα του εφαρμοστέου δικαίου για τους οδηγούς διεθνών μεταφορών, το οποίο, παρότι είναι καίριας σημασίας, δεν συμπεριλαμβάνεται στην πρόταση οδηγίας. IV. Σε συνέχεια της συζήτησης που διεξήχθη επί της πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 96/71/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 1996, σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών, η Βουλγαρική Εθνοσυνέλευση εξέδωσε, διά της επιτροπής ευρωπαϊκών υποθέσεων και εποπτείας των ευρωπαϊκών πόρων, την αιτιολογημένη γνώμη που παρατίθεται κατωτέρω, η οποία θα διαβιβασθεί στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα: 1. Η επιτροπή ευρωπαϊκών υποθέσεων και εποπτείας των ευρωπαϊκών πόρων εκτιμά ότι δεν τηρήθηκε η αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ). Με την τροποποίηση του άρθρου 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 96/71/ΕΚ επιβάλλεται η υποχρέωση διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, ούτως ώστε να συμπεριλαμβάνει τους αποσπασμένους εργαζομένους σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Πρέπει να επισημανθεί ότι, επί του παρόντος, οι ισχύουσες διατάξεις παρέχουν στα κράτη μέλη το δικαίωμα επιλογής, το οποίο έχει ασκηθεί, σύμφωνα με την αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από μεγάλο αριθμό χωρών. Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρούμε ότι η Επιτροπή δεν παρείχε πειστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο στόχος της εφαρμογής της δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη. 2. Η επιτροπή ευρωπαϊκών υποθέσεων και εποπτείας των ευρωπαϊκών πόρων επισημαίνει ότι δεν τηρήθηκε η διάταξη του άρθρου 5 του Πρωτοκόλλου αριθ. 2 της ΣΛΕΕ, σύμφωνα με το οποίο κάθε σχέδιο νομοθετικής πράξης πρέπει να περιλαμβάνει εμπεριστατωμένη αιτιολόγηση της τήρησης της αρχής της επικουρικότητας. Η αιτιολογική έκθεση της πρότασης οδηγίας δεν περιλαμβάνει ποιοτικούς και ποσοτικούς δείκτες προς επίρρωσή της, ούτε οικονομική ανάλυση των επιπτώσεών της. Λόγω των ελλιπών αυτών στοιχείων, τα εθνικά κοινοβούλια δεν είναι σε θέση να προβούν σε επαρκή αξιολόγηση του σχεδίου πράξης PE584.068v01-00 4/5 NP\1096653.doc
αξιοποιώντας τη δυνατότητα που τους παρέχεται βάσει του άρθρου 6 του Πρωτοκόλλου αριθ. 2 της ΣΛΕΕ. 3. Η επιτροπή ευρωπαϊκών υποθέσεων και εποπτείας των ευρωπαϊκών πόρων εκτιμά ότι η πρόταση οδηγίας δεν συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 4 της ΣΕΕ, διότι συνεπάγεται επιπρόσθετη διοικητική επιβάρυνση, χωρίς να καθίσταται σαφές ποια ακριβώς θα είναι τα οφέλη για τους αποσπασμένους εργαζομένους. Είναι αναγκαίο να διεξαχθεί ποιοτική εκτίμηση των θετικών επιπτώσεων στις οποίες προσβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 4. Η επιτροπή ευρωπαϊκών υποθέσεων και εποπτείας των ευρωπαϊκών πόρων επικροτεί την πρόθεση της ΕΕ να καθιερώσει την αρχή ότι η ίδια εργασία στον ίδιο τόπο πρέπει να αμείβεται με τον ίδιο τρόπο. Ταυτόχρονα, εκφράζει την πεποίθηση ότι ο στόχος αυτός δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω της διοικητικής οδού, αλλά πρέπει να βασίζεται σε συγκεκριμένη οικονομική λογική. 5. Τέλος, η επιτροπή ευρωπαϊκών υποθέσεων και εποπτείας των ευρωπαϊκών πόρων εκφράζει την ανησυχία ότι ο στόχος της Επιτροπής για την εξασφάλιση ίσων αμοιβών μεταξύ των αποσπασμένων και των εγχώριων εργαζομένων θα καταργήσει τα υφιστάμενα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα μεταξύ των διαφόρων παρόχων υπηρεσιών στο εσωτερικό της ΕΕ. Η κατάργηση των πλεονεκτημάτων αυτών θα έχει ως συνέπεια τον περιορισμό της πρόσβασης των οικονομικών παραγόντων από λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ενιαία αγορά. Βάσει των προαναφερομένων, σε συνέχεια της συζήτησης που διεξήχθη στο πλαίσιο της επιτροπής ευρωπαϊκών υποθέσεων και εποπτείας των ευρωπαϊκών πόρων, η παρούσα έκθεση και η σχετική με αυτή αιτιολογημένη γνώμη εγκρίθηκαν με 10 ψήφους υπέρ και 2 αποχές. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΟΡΩΝ SVETLEN TANCHEV NP\1096653.doc 5/5 PE584.068v01-00