ΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩ ΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩ ΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ERGΑΣIΑ@HΥGEIA ΤΕΥΧΟΣ 241 30.05.2017 ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Δ.Π.Θ. ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΟ Π.Γ.Ν. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Καθώς πλέον συζητάται η ανάπτυξη της ειδικότητας της Κοινωνικής Ιατρικής (η οποία έχει καθιερωθεί με νόμο ήδη από το 1987), τίθεται το θέμα της ανάπτυξης των Τομέων Κοινωνικής Ιατρικής στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία. Εχει δημιουργηθεί μάλιστα Ομάδα Εργασίας Ειδικότητας Κοινωνικής Ιατρικής από το ΚΕ.Σ.Υ. με Συντονιστή τον Καθηγητή κ. Αλέξη Μπένο, στις συνεδριάσεις της οποίας ήδη συζητάται η δομή της εκπαίδευσης στην ειδικότητα και έχει αρχίσει να γίνεται καταγραφή της υ- πάρχουσας κατάστασης. Η πρόθεση είναι πλέον να αναπτυχθούν οι Τομείς Κοινωνικής Ιατρικής πρωτίστως ΣΤΑ ΤΡΙΑΚΟΣΤΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Πραγματοποιείται σήμερα συνάντηση της Επιτροπής Προγράμματος Σπουδών του Συλλόγου Φοιτητών Ιατρικής Αλεξανδρούπολης (Σ.Φ.Ι.Α.) με μέλη Δ.Ε.Π. και Ε.ΔΙ.Π. του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος του Τμήματος Ιατρικής Δ.Π.Θ., καθώς και άλλους διδάσκοντες μαθημάτων του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Υγιεινή και Ασφάλειας της Εργασίας (Π.Μ.Σ. Υ.Α.Ε.). Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στις 13:30 στην Αίθουσα Γ.Α. Σταθόπουλου Π.Μ.Σ. Υ.Α.Ε. και αναμένεται ότι στην πορεία της σύσκεψης θα προκύψουν ζητήματα αναζήτησης της βιβλιογραφίας στα πεδία της Δημόσιας Υγείας - Δημόσιας Υγιεινής και Κοινωνικής Ιατρικής, καθώς και ζητήματα σχετικά με την καθιέρωση της ειδικότητας Δημόσιας Υγείας - Κοινωνικής Ιατρικής, όπως και ειδικά θέματα Ιατρικής Εκπαίδευσης. Ατυχώς, ο χρόνος είναι πιεστικός για διεξοδικές συζητήσεις, λόγω της Εξεταστικής Περιόδου Ιουνίου 2017 και θα πρέπει να πραγματοποιηθούν νέες συναντήσεις είτε στις αρχές Ιουλίου, είτε με τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά. Για τη νέα ειδικότητα, επισημαίνεται ότι ήδη λειτουργεί Ομάδα Εργασίας Ειδικότητας Κοινωνικής Ιατρικής στο Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕ.Σ.Υ.) και η ειδίκευση των συναδέρφων ιατρών που θα ενδιαφερθούν για την απόκτηση του τίτλου αυτής της ιατρικής ειδικότητας πρέπει να ολοκληρωθεί σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής Α.Ε.Ι. ή Νοσοκομείου. Επειδή στο Τμήμα Ιατρικής Δ.Π.Θ. δεν υφίσταται αντίστοιχος Τομέας, είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί Τομέας Κοινωνικής Ιατρικής στο Π.Γ.Ν.Α., διαφορετικά δεν θα είναι εφικτή η ειδίκευση στην Αλεξανδρούπολη. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα αξιοποιηθούν οργανικές θέσεις για ειδικευόμενους που θα πρέπει να εκπαιδευθούν και σε Κλινικές του Π.Γ.Ν.Α. σε μια περίοδο που υπάρχουν κενά. Επισημαίνεται επίσης ότι όπως αναφέρεται σε σχετική μελέτη της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (Ε.Σ.Δ.Υ.), που εκδόθηκε ήδη από το 2010: «Η ειδικότητα της Κοινωνικής Ιατρικής καθιερώθηκε με το Π.Δ. 58/1987, ενώ σειρά νομοθετημάτων ρύθμισαν τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις για την απόκτηση της ειδικότητας, η οποία ωστόσο ουδέποτε λειτούργησε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα ειδίκευσης». (Το πλήρες κείμενο στις σελ. 2-5 της παρούσας έκδοσης). Μάλλον κακή στιγμή για προβληματισμούς περιορισμού στα γνωστικά αντικείμενα της Κοινωνικής Ιατρικής - Υγιεινής, αφού φέτος είναι μια σημαντική επέτειος 30 χρόνων Θ.Κ. Κωνσταντινίδης στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία της χώρας. Αλλωστε, ακόμα και ο Νόμος 2889/2001 (ΦΕΚ 37/Α/02.03.2001) με τίτλο: «Βελτίωση και εκσυγχρονισμός του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.) και άλλες διατάξεις», προέβλεπε τη δυνατότητα της δημιουργίας Τομέων Κοινωνικής Ιατρικής σε όλα τα μεγάλα Νοσοκομεία. Συγκεκριμένα στην παράγραφο 4 του άρθρου 7 αναφέρεται: «Η Ιατρική Yπηρεσία διαρθρώνεται σε τμήματα και τομείς, ο καθένας από τους οποίους απαρτίζεται από τμήματα με συναφές επιστημονικό αντικείμενο. Οι βασικοί τομείς είναι: α) Παθολογικός, β) Χειρουργικός, γ) Eργαστηριακóς και δ) Ψυχικής Yγείας. Σε νοσοκομεία με δυναμικότητα πάνω από 400 κλίνες, είναι δυνατόν να συνιστώνται περισσότεροι από ένας Παθολογικοί, Χειρουργικοί ή Eργαστηριακοί τομείς, καθώς και τομείς Παιδιατρικός, Απεικόνισης, Eπείγουσας Ιατρικής, Eντατικής Ιατρικής, Κοινωνικής Ιατρικής ή άλλοι ειδικοί τομείς. Σε κάθε νοσοκομείο λειτουργούν τμήματα διατομεακά με ενιαία διεύθυνση». Βέβαια, η συζήτηση αυτή ίσως γίνεται σε λάθος στιγμή στην Αλεξανδρούπολη, όταν προτείνεται η συγχώνευση του μαθήματος της Κοινωνικής Ιατρικής με το μάθημα της Υγιεινής (σε ένα εξάμηνο). «ΔΕΝ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΟΥΝ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΒΑΡΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΩΝ» ΔΗΛΩΣΕ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ κ. ΠΑΝΟΣ ΣΚΟΥΡΛΕΤΗΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Αντιπροσωπεία συνδικαλιστών στους Ο.Τ.Α. και συμβασιούχων των Δήμων στην καθαριότητα, στο πλαίσιο της 48ωρης απεργιακής κινητοποίησής τους συναντήθηκε με τον Υπουργός Εσωτερικών κ. Πάνο Σκουρλέτη. Στη συνάντηση ο Υπουργός καθησύχασε τους συνδικαλιστές σχετικά με την μείωση ή κατάργηση των βαρέων και ανθυγιεινών, τονίζοντας ότι «δεν υ- πάρχει πρόβλημα προς το παρόν», προσθέτοντας ότι το θέμα θα επανεξετασθεί. Μετά τη συνάντηση οι συνδικαλιστές σε σχετική ανακοίνωση της Π.Ο.Ε. - Ο.Τ.Α. ανέφεραν: «Για το ζήτημα της κατάργησης των Β.Α.Ε. ο Υ- πουργός Εσωτερικών δεν έδωσε σαφή απάντηση, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά τους φόβους πως το θέμα παραμένει ανοικτό. Ως εκ τούτου ο- φείλουμε οι εργαζόμενοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση να είμαστε σε καθημερινή αγωνιστική επαγρύπνηση». Η ανακοίνωση του Υπουργείου Εσωτερικών, αναφέρει: «αναφορικά με το καθεστώς των Βαρέων και Ανθυγιεινών, ο κ. Πάνος Σκουρλέτης ενημέρωσε τους εκπροσώπους των εργαζομένων ότι δεν αναμένεται να υπάρξουν αλλαγές». Ωστόσο, όπως τόνιζαν οι ίδιες συνδικαλιστικές πηγές στην ιστοσελίδα aftodioikisi.gr, το μεσοπρόθεσμο που ψηφίσθηκε την περασμένη εβδομάδα στη Βουλή είναι σαφές. Προβλέπει και μάλιστα ως βασικό παραδοτέο, ότι «οι αποζημιώσεις για επικίνδυνη και ανθυγιεινή εργασία θα ευθυγραμμισθούν με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή νομοθεσία μέχρι τον Ιούνιο του 2017, μέσω, μεταξύ άλλων, της εμπειρογνωμοσύνης που παρέχεται από το διαθέσιμο πρόγραμμα τεχνικής βοήθειας». ΧΑΜΗΛΗ ΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΔΕΙΚΤΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΩΩΩΩΩΩΩΩΩΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Η ποιότητα και διαθεσιμότητα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έχει βελτιωθεί στις περισσότερες χώρες του κόσμου μετά το 1990. Όμως, από την άλλη, έχουν αυξηθεί οι ανισότητες τόσο μεταξύ των χωρών, όσο και στο εσωτερικό τους. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 20ή θέση της παγκόσμιας κατάταξης, ακριβώς πάνω από τη Γερμανία, σύμφωνα με διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Lancet. Ερευνητές, με επικεφαλής τον Καθηγητή κ. Κρίστοφερ Μάρεϊ του Ινστιτούτου Μετρήσεων και Αξιολόγησης της Υγείας του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, δημιούργησαν έναν νέο παγκόσμιο δείκτη (Healthcare Access and Quality Index) και βαθμολόγησαν (από το 0 έως το 100), 195 χώρες ανάλογα με την ποιότητα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψής τους και του βαθμού στον οποίο έχει ο πληθυσμός έχει πρόσβαση σε αυτήν. Ο δείκτης έλαβε υπόψη στοιχεία της περιόδου 1990-2015 και βασίσθηκε στη θνησιμότητα που υπάρχει σε κάθε χώρα για 32 παθήσεις, η οποία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί με την κατάλληλη ιατρική φροντίδα. Ουσιαστικά, ο δείκτης αξιολογεί το σύστημα υγείας κάθε χώρας ανάλογα με το βαθμό που οι κάτοικοί της πεθαίνουν με ρυθμό ταχύτερο του αναμενομένου από αιτίες που θα μπορούσαν να είχαν απόφευχθεί με την κατάλληλη ιατροφαρμακευτική παρέμβαση. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο δείκτης εμφανίζει αύξηση από 40,7 το 1990 σε 53,7 το 2015, καθώς οι 167 από τις 195 χώρες εμφάνισαν διαχρονικά βελτίωση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Όμως, την ίδια περίοδο, το χάσμα ανάμεσα στις χώρες με τις καλύτερες και τις χειρότερες ιατροφαρμακευτικές επιδόσεις διευρύνθηκε κατά σχεδόν πέντε μονάδες από 23,1-84,7 το 1990 (απόκλιση 61,6) σε 28,6-94,6 το 2015 (απόκλιση 66). Το 2015 το υψηλότερο σκορ εμφάνισε η Ανδόρρα (94,6) και ακολουθούσαν κατά σειρά η Ισλανδία (93,6), η Ελβετία (91,8), η Σουηδία (90,5), η Νορβηγία (90,5), η Αυστραλία, η Φινλανδία, η Ισπανία και η Ολλανδία. Στην τελευταία θέση βρίσκεται η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (28,6). Γενικότερα οι χώρες της Ευρώπης βρίσκονται στις υψηλότερες θέσεις και της υποσαχάριας Αφρικής στις χαμηλότερες. Η Ελλάδα, με 87 μονάδες, βρίσκεται στην 20ή θέση της παγκόσμιας κατάταξης, ακριβώς πάνω από τη Γερμανία (86). Η Κύπρος βρίσκεται στην 27η θέση (85 μονάδες), οι Η.Π.Α. στην 36η (81 μονάδες) και η Τουρκία στην 81η (76). Η Ελλάδα βαθμολογήθηκε με 100 (Άριστα) στην αντιμετώπιση ασθενειών, όπως αυτές που προκαλούν διάρροια, η διφθερίτιδα, ο κοκκύτης, η ιλαρά, η επιληψία και η σκωληκοειδίτιδα. Χαμηλότερες είναι οι επιμέρους βαθμολογίες της χώρας μας στον καρκίνο του δέρματος, πλην του μελανώματος, (62), στον καρκίνο των όρχεων (67), στο λέμφωμα Hodgkin (31), στη λευχαιμία (62), στην ισχαιμική νόσο της καρδιάς (61), στην αγγειακή εγκεφαλική νόσο (72) κ.ά. Σχολιάζοντας το γεγονός ότι ισχυρές χώρες (Η.Π.Α., Βρετανία, Γερμανία κ.ά.) δεν βρίσκονται στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης με βάση το νέο ιατρικό δείκτη, ο Δρ. Μάρεϊ επεσήμανε πως «το να έχει μια χώρα ισχυρή οικονομία, δεν αποτελεί εγγύηση για καλή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ούτε το να έχει προχωρημένη ιατρική τεχνολογία. Το γνωρίζουμε αυτό καλά, επειδή οι ανθρωποι δεν έχουν την φροντίδα που θα έπρεπε για παθήσεις για τις οποίες υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες. Η κατάταξη των Η.Π.Α. αποτελεί ντροπή, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι δαπανούν κάθε χρόνο πάνω από 9.000 δολάρια ανά κεφαλή, περισσότερα από κάθε άλλη χώρα». ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΠΟ ΤΟ Π.Γ.Ν.Ε. ΠΡΟΣ ΤΗΝ κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΛΑΜΨΑΚΙΑΝΟΥ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΡΟΓΥΛΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΩΝ Με έγγραφό ΣΤΟ του ο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Διοικητής του Πανεπιστημιακού ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Γενικού Νοσοκομείου Εβρου (Π.Γ.Ν.Ε.) Δρ. Δημήτρης Αδαμίδης συγχαίρει την ΠΟΥ ΟΡΓΑΝΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Δ.Π.Θ. ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά διοργανώνει το Τμήμα Ιατρικής Δ.Π.Θ., με πρωτοβουλία του Προέδρου του. Καθηγητή Χειρουργικής κ. Αλέξανδρου Χ. Πολυχρονίδη, το Συνέδριο Εκπαίδευσης και Ερευνας, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 5 έως και τις 7 Μαΐου 2017 στο ξενοδοχείο Astir Egnatia, στην Αλεξανδρούπολη. Στο Τελικό Πρόγραμμα του Συνεδρίου περιλαμβάνονται οι ακόλουθες ομιλίες: Την Παρασκευή 5 Μαΐου 2017 Στρογγυλή Τράπεζα (09:00-10:30) με θέμα Οξεία Κοιλία. Ομιλίες: Κ. Ρωμανίδης: Ορισμός και αίτια οξείας κοιλίας, Σ. Μποταΐτης: Κλινική εικόνα, διάγνωση, Α. Τσαρούχα: Οξεία κοιλία από μη ενδοκοιλιακά αίτια, Ε. Ευφραιμίδου: Οξεία κοιλία από ενδοπεριτοναϊκά αίτια, Μ. Καρανίκας: Οξεία τραυματική κοιλία. Συντονιστές: N. Λυρατζόπουλος και M. Πιτιακούδης. Στη συνέχεια (10:30-11:00) διάλεξη: Κ. Ρίτης: Η αξία της μεταφραστικής ιατρικής το παράδειγμα της αυτοφλεγμονής. Προεδρείο: Π. Πασαδάκης. Ακολουθεί (11:30-12:00) Διάλεξη: Α. Χατζημιχαήλ: Η Διατροφή στην παιδική ηλικία. Προεδρείο: Γ. Κολιός. Επόμενη Στρογγυλή Τράπεζα (12:00-13:30) με θέμα Συχνές Ιογενείς Λοιμώξεις στην Κοινότητα με τις ακόλουθες Ομιλίες: Ε. Μαλτέζος: Γρίπη, Σ. Βραδέλης: Οξεία ιογενής ηπατίτιδα, Ε. Τερζή: Οξεία ιογενής υπάλληλο κ. Παναγιώτα Λαμψακιανού. Το κείμενο της επιστολής έχει γαστρεντερίτιδα, Π. Παναγόπουλος: Σ. Θώδης. Επόμενη Διάλεξη (20:00-20:30): Λοιμώξεις ως ακολούθως: από ερπητοϊούς. «Με Συντονιστές: μεγάλη ικανοποίηση Ε. Μ. Κουτσιλιέρης: σας συγχαίρω Η Ιατρική εκπαίδευση για την και Μαλτέζος πρωτοπόρα και Δ. ιδέα Παπάζογλου. της συνέντευξης Μετά τη των οι προκλήσεις υποψηφίων του για 21ου την αιώνα. κατάληψη Προεδρείο: μεσημβρινή διακοπή (13:30-17:30) Κ. Σιμόπουλος. Επεται η Τελετή Εναρξης Στρογγυλή της θέσης Τράπεζα Επιμελητή (17:30-19:00) Β με μέσω θέμα: τηλεδιάσκεψης, (20:30-21:30) με τις που Προσφωνήσεις θέσατε (20:30- σε Ασκηση και Υγεία: Ερευνητικά Πρωτόκολλα 21:00) και την Εναρκτήρια Ομιλία (21:00- εφαρμογή με απόλυτη επιτυχία, με συνέπεια τα επαινετικά σχόλια με Ομιλίες: Ε. Δούδα: Λειτουργικές 21:30) του Συνεδρίου από τον προσαρμογές όλων των υποψηφίων. της άσκησης Κατόπιν στους Σεβασμιότατο των ενεργειών Μητροπολίτη σας, το κ.κ. Π.Γ.Ν. Άνθιμο με παράγοντες του μεταβολικού συνδρόμου σε θέμα: Δυστυχώς έχουμε περισσότερη παιδιά Εβρου και ενήλικες, - Ν.Μ. Α. Π.Γ.Ν. Καμπάς: Αλεξανδρούπολης Ο Ρόλος θρησκεία αποτελεί από παράδειγμα όση χρειαζόμαστε. για της τα άσκησης υπόλοιπα στην οστική Νοσοκομεία. υγεία παιδιών Το παρόν Προεδρείο: να Α. συμπεριληφθεί Πολυχρονίδης και Γ. στον Κολιός. σχολικής ηλικίας, Ν. Αγγελούσης: Άσκηση Το Επιστημονικό Πρόγραμμα της επόμενης για προσωπικό τη βελτίωση κινητικών φάκελο προβλημάτων της υπαλλήλου». σε ημέρας (Σάββατο 6 Μαΐου 2017) ξεκινά ασθενείς με νευρολογικές παθήσεις, Μ. (10:00-11:30) με Στρογγυλή Τράπεζα με Μιχαλοπούλου: Καθιστική συμπεριφορά θέμα: Βιοϊατρική Τεχνολογία. Ανάπτυξη και ΔΕΛΤΙΟ φυσική δραστηριότητα ΤΥΠΟΥ στην ΓΙΑ εφηβική ΠΡΟΣΦΑΤΗ νέων Τεχνικών ΔΩΡΕΑ Διάγνωσης ΟΡΓΑΝΩΝ και Θεραπείας ηλικία. επιδράσεις σε δείκτες υγείας και που περιλαμβάνει τις ακόλουθες Ομιλίες: Ι. φυσικής ΕΞΕΔΩΣΕ κατάστασης, Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Π. Μάλλιου: Π.Γ.Ν.Ε. Πρατικάκης: Δρ. Υποβοήθηση Δ. ΑΔΑΜΙΔΗΣ διάγνωσης του Αποκατάσταση μυοσκελετικών παθήσεων καρκίνου του μαστού με τη χρήση και Σύμφωνα αθλητικών τραυματισμών. με Δελτίο Τύπου Συντονιστής: που εκδόθηκε τεχνολογίας από ανάκτησης το Πανεπιστημιακό εικόνων βάσει Σ. Γενικό Τοκμακίδης. Νοσοκομείο Ακολουθεί Εβρου, (19:30-20:00) ο Διοικητής περιεχομένου, του Π.Γ.Ν.Ε. Κυριακού: Δρ. Δημήτρης Ανάπτυξη Διάλεξη: Μ. Βλασταράκος: Συνεχιζόμενη διαγνωστικών μεθόδων με βάση την Ιατρική Αδαμίδης Εκπαίδευση αναφέρεται - Συνεχιζόμενη στην Προσφορά επεξεργασία Ζωής με ηλεκτροκαρδιογραφήματος τη δωρεά οργάνων ή Επαγγελματική νοσηλευόμενου Ανάπτυξη στη και ο Μ.Ε.Θ. ρόλος του μετά ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος τη διαπίστωση εγκεφαλικού πολλαπλών European Accreditation Council for απαγωγών με επίλυση του αντίστροφου Continuing θανάτου. Medical Το κείμενο Education του (EACCME) Δελτίου Τύπου προβλήματος έχει προσδιορισμού ως ακολούθως: ισοδύναμων «Οι της συγγενείς UEMS. Προεδρείο: νοσηλευόμενου Σ. Τουλουπίδης ασθενούς και στην Μ.Ε.Θ. μετά τη διαπίστωση εγκεφαλικού θανάτου, έλαβαν τη γενναία απόφαση να δωρίσουν τα όργανα σε άλλους συνανθρώπους μας. Κλιμάκιο γιατρών του Π.Γ.Ν. Εβρου - Ν.Μ. Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης και του Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης συμμετείχαν στη συντονισμένη επιχείρηση. Συγχαίρουμε και ευχαριστούμε θερμά την οικογένεια».
ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ - ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Η Δημόσια Υγεία συνιστά θεμελιώδη προϋπόθεση για τη διατήρηση και βελτίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου και αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ενωση στα πλαίσια της ανταπόκρισης των κρατών στις υγειονομικές ανάγκες, της αντιμετώπισης των μειζόνων παραγόντων κινδύνου και της επιδείνωσης των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων λόγω της παγκόσμιας οικονομικής συγκυρίας. Οι σύγχρονες απαιτήσεις στον υγειονομικό τομέα επέβαλλαν την αναθεώρηση και τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου της ιατρικής στην κοινωνία, τον επιμερισμό του γνωστικού αντικειμένου της ιατρικής επιστήμης σε τομείς εξαιρετικά εξειδικευμένους και προσαρμοσμένους στις σύγχρονες ανάγκες και την ανάγκη ποιοτικής αναβάθμισης της εκπαίδευσης των ιατρών, σύμφωνα με τα πρότυπα του επιστημονικού κόσμου σε διεθνή κλίμακα. Η νεότερη εννοιολογική προσέγγιση της Δημόσιας Υγείας, ως σύνθετου κοινωνικού, πολιτικού και διοικητικού εγχειρήματος για τη διαχείριση και τον έλεγχο των μειζόνων παραγόντων κινδύνου, το οποίο λειτουργεί στη βάση επιστημονικής τεκμηρίωσης και αντλεί στοιχεία από την επιδημιολογία, τη δημογραφία, τις συμπεριφορικές επιστήμες, τις επιστήμες υγείας και του περιβάλλοντος, καθώς και από άλλες συναφείς επιστημονικές κατευθύνσεις, την απομακρύνει από την μονομερή και στατική διάσταση της Κοινωνικής Ιατρικής. Η σύγχρονη θεώρηση της Δημόσιας Υγείας επέβαλε, στην πλειοψηφία των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς και τις Ηνωμένες Πολιτείες, να υιοθετήσουν την ονομασία ειδικότητα της ιατρικής της δημόσιας υγείας, με στόχο να τονίσουν την εμπλοκή και την επίδραση πλήθους παραγόντων στο επίπεδο της υγείας του πληθυσμού. Η έννοια της κοινωνικής ιατρικής κρίθηκε ανεπαρκής να ανταπεξέλθει στις νεότερες προκλήσεις και τον πολύπλοκο σχεδιασμό παρεμβάσεων για το σύνολο των μειζόνων παραγόντων κινδύνου. Η πολυτομεακή και πολυεπιστημονική φύση της δημόσιας υγείας ανέδειξε την ανάγκη για τη δημιουργία κοινού και ενιαίου curriculum για τους γιατρούς Δημόσιας Υγείας, το οποίο περιλαμβάνει τα επιστημονικά πεδία της στατιστικής, της δημογραφίας, της ιατρικής κοινωνιολογίας, της κοινωνικής πολιτικής, των οικονομικών της υγείας, της διοίκησης υπηρεσιών υγείας, της αξιολόγησης των υγειονομικών αναγκών καθώς και άλλων πεδίων, ώστε να επιτυγχάνεται η αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και η ελεύθερη μετακίνηση των επαγγελματιών υγείας στην ευρωπαϊκή επικράτεια. Επιπρόσθετα, τα τελευταία χρόνια, η επιλογή της διατομεακής προσέγγιση της δημόσιας υγείας επέτρεψε και σε επαγγελματίες υγείας πλην του ιατρικού σώματος καθώς και επιστήμονες άλλων κατευθύνσεων να έχουν πρόσβαση στα προγράμματα ειδίκευσης της δημόσιας υγείας (multiprofessional public health), κατά το πρότυπο της Μεγάλης Βρετανίας, ώστε να υιοθετηθεί κοινή στρατηγική προσέγγιση στις διαρκώς αυξανόμενες και πολυπλοκότερες υγειονομικές προκλήσεις. Στη χώρα μας, με τη θέσπιση του Ν. 3370/2005, ο έλληνας νομοθέτης προσεγγίζει τον σύγχρονο ρόλο της δημόσιας υγείας, όπως αυτός αναγνωρίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο, ανεξάρτητα από την ιστορική καταγωγή της δημόσιας υγείας και την επιστημονική ακαδημαϊκή προσέγγισή της. Σήμερα, όπου η συγκυρία επιβάλλει τον περιορισμό της υγειονομικής δαπάνης και την ενίσχυση της πρόληψης, της αγωγής και της προαγωγής της υγείας, ο ρόλος και η εκπαίδευση των γιατρών και λειτουργών δημόσιας υγείας τίθεται εκ νέου σε συζήτηση και διάλογο με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης τους και την κατάρτιση στελεχών άρτια εκπαιδευμένων σύμφωνα με την εκτίμηση των αναγκών, των σύγχρονων προκλήσεων και των διεθνών τάσεων. ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ Το ειδικό βάρος της δημόσιας υγείας μεγεθύνεται εξαιτίας του σύνθετου και πολύπλοκου χαρακτήρα των νοσημάτων και των σύγχρονων προκλήσεων της υγειονομικής πολιτικής. Μολονότι, ιστορικά η δημόσια υγεία και η κοινωνική ιατρική συνδέθηκαν με μεγάλες ιστορικές στιγμές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και ταυτίσθηκαν εννοιολογικά και επιστημολογικά, η ανάδειξη του κινήματος της Νέας Δημόσιας Υγείας διαφοροποίησε το εύρος και το πεδίο δράσης των δύο εννοιών. Η σύγχρονη διάσταση της δημόσιας υγείας, ως σύνθετου κοινωνικού, πολιτικού και διοικητικού εγχειρήματος για τη διαχείριση και τον έλεγχο των μειζόνων παραγόντων κινδύνου, συνδέει τη λειτουργία της νέας δημόσιας υγείας με την επιστημονική τεκμηρίωση και αναδεικνύει την τεκμηριωμένη δημόσια υγεία, η οποία αντλεί εργαλεία από την επιδημιολογία, τη δημογραφία, τις συμπεριφορικές και κοινωνικές επιστήμες και τις επιστήμες υγείας. Η ειδικότητα της Κοινωνικής Ιατρικής καθιερώθηκε με το Π.Δ. 58/1987, ενώ σειρά νομοθετημάτων ρύθμισαν τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις για την απόκτηση της ειδικότητας, η οποία ωστόσο ουδέποτε λειτούργησε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα ειδίκευσης. Αντιθέτως, σειρά μεταβατικών διατάξεων ρύθμισαν το ζήτημα και δόθηκε σε γιατρούς, οι οποίοι πληρούσαν τις εκάστοτε απαιτήσεις της νομοθεσία, ο τίτλος της ειδικότητας της κοινωνικής ιατρικής κατόπιν γνώμης του ΚΕ.Σ.Υ. και εξεταστικής διαδικασίας. Ωστόσο, η ανάδειξη του καίριου ρόλου της δημόσιας υγείας στα σύγχρονα υγειονομικά συστήματα των σπάνιων πόρων, ανάγκασε τον έλληνα νομοθέτη να επανεξετάσει τη θέση της δημόσιας υγείας στο σύστημα υγείας, να επανακαθορίσει τους λειτουργούς της και να επικαιροποιήσει το περιεχόμενο της εκπαίδευσής τους. Με τον Ν.3370/2005 η ειδικότητα της κοινωνικής ιατρικής μετονομάστηκε σε ειδικότητα της ιατρικής της δημόσιας υγείας, σύμφωνα με την επικρατούσα τάση στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες και διατυπώθηκε η ανάγκη αναθεώρησης του προγράμματος ειδικότητας, ώστε να επιτευχθεί η ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης των ιατρών, σύμφωνα με τα πρότυπα του επιστημονικού κόσμου σε διεθνή κλίμακα. Στο πλαίσιο της πολυτομεακής και πολυεπιστημονικής φύσης της δημόσιας υγείας η εκπαίδευση και κατάρτιση για τη λήψη της ειδικότητας της ιατρικής της δημόσιας υγείας είναι μη κλινική και αφορά στη θεωρητική εμβάθυνση σε επιστημονικά πεδία, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρότυπο για τη δημιουργία ενιαίου curriculum για την ειδικότητα (στατιστική, ιατρική κοινωνιολογία, κοινωνική πολιτική, οικονομικά της υγείας, διοίκηση υπηρεσιών υγεία, καθώς και άλλα) και στην πρακτική άσκηση σε φορείς άσκησης δημόσιας πολιτικής στους τομείς πρόληψης, αγωγής και προαγωγής της υγείας, σε πιστοποιημένες δομές της αυτοδιοίκησης και επιτελικά όργανα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου και του πεδίου δράσης των γιατρών δημόσιας υγείας δίνει νέα διάσταση στην ειδικότητα της ιατρικής της δημόσιας υγείας και συμβάλει στην ενδυνάμωση και καθιέρωσή της στο υγειονομικό σύστημα της χώρας. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αναγνώριση του ρόλου της δημόσιας υγείας ως καθοριστικού παράγοντα για την υγεία του πληθυσμού παρατηρείται ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε και δημοσιεύονται οι πρώτες εκθέσεις που συνδέουν τις κοινωνικές συνθήκες με την εμφάνιση της αρρώστιας. Ωστόσο, μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα θεμελιώνεται η δημόσια υγεία από τον Charles - Edward Amory Winslow (Encyclopedia of Public Health, 2002) και υιοθετούνται τα πρώτα μέτρα δημόσιας υγείας εξυγιαντικού κυρίως χαρακτήρα, ενώ κατά το δεύτερο ήμισυ του εικοστού αιώνα η δημόσια υγεία αναδεικνύεται σε σαφή πολιτική προτεραιότητα και αποκτά κεντρικό ρόλο στο σχεδιασμό και τη διαμόρφωση της υγειονομικής πολιτικής σε διεθνές επίπεδο. Διαχρονικά, οι παρεμβάσεις δημόσιας υγείας οδήγησαν στον έλεγχο και την εξάλειψη των μολυσματικών ασθενειών και κατ επέκταση στη βελτίωση των δεικτών υγείας, όπως αυτών της βρεφικής θνησιμότητας, της νοσηρότητας και της θνησιμότητας και στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης. Οι σύγχρονες προκλήσεις στον υγειονομικό τομέα έχουν διαφοροποιήσει τόσο το εύρος, όσο και το είδος των δράσεων στο χώρο της δημόσιας υγείας. Σήμερα, οι δράσεις της δημόσιας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο στοχεύουν στον έλεγχο των επιδημιών, τη διαχείριση των χρόνιων νοσημάτων, την ανάπτυξη στρατηγικών και διαδικασιών για την αγωγή και προαγωγή της υγείας με την ενημέρωση του κοινού σε θέματα διατροφής, την διακοπή του καπνίσματος, την ανάπτυξη προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου, τον έλεγχο των προσδιοριστών της υγείας και τέλος στη διαμόρφωση μέτρων, προγραμμάτων και δομών με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της υγείας, τη μείωση του φορτίου νοσηρότητας και την εξοικονόμηση πόρων. Η δημόσια υγεία και η κοινωνική ιατρική συχνά συγχέονται, μολονότι αποτελούν διαφορετικά πεδία επιστημολογικού ενδιαφέροντος και ακαδημαϊκής ανάπτυξης (Waitzkin, Estrada, Lamadrid 2001). Σκοπός του παρόντος εγχειρήματος είναι ο εννοιολογικός και επιστημονικός προσδιορισμός, καθώς και η διάκριση του θεματικού αντικειμένου της δημόσιας υγείας από την κοινωνική ιατρική σε επίπεδο πρακτικής εφαρμογής από τους επαγγελματίες υγείας, σύμφωνα με τις διεθνείς τάσεις και τη θέση των επίσημων οργάνων της Ε.Ε. Ανεξάρτητα, από την ανάπτυξη των θεματικών τους αντικειμένων σε ακαδημαϊκό επίπεδο, ο καθοριστικός ρόλος της δημόσιας υγείας στο σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών του υγειονομικού τομέα, καθώς και οι κατευθύνσεις της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ανέδειξαν την ανάγκη καθορισμού του αντικειμένου της ειδικότητας των γιατρών δημόσιας υγείας, του αντίστοιχου εκπαιδευτικού προγράμματος το οποίο απαιτείται για την απόκτηση της συγκεκριμένης ειδικότητας και του πεδίου εφαρμογής της ειδικότητας αυτής. Ο επιστημονικός διάλογος για την ανάγκη αφενός ενδυνάμωσης της ειδικότητας της δημόσιας υγείας στα υγειονομικά συστήματα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αφετέρου της εναρμόνισης του εκπαιδευτικού προγράμματος για την απόκτηση της ειδικότητας με στόχο την αμοιβαία αναγνώριση των διπλωμάτων, των τίτλων και των επαγγελματικών προσόντων επιβάλλει στην επιστημονική ιατρική κοινότητα να υιοθετήσει τις σύγχρονες τάσεις, να αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο του γιατρού δημόσιας υγείας στο υγειονομικό σύστημα και να τον καταστήσει αποδεκτό στον ευρύτερο χώρο της διεθνοποιημένης δραστηριότητας της δημόσιας υγείας. 2. ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Μόλις το 1779, ο Peter Frank, γιατρός και ακαδημαϊκός, πρωτοδημοσιεύει το έργο System of a Complete Medical Policy με το οποίο προτείνει νομοθετικές παρεμβάσεις και δράσεις για την προστασία της υγείας του πληθυσμού από τη στιγμή της γέννησης του ατόμου μέχρι τον θάνατο του και οι οποίες αφορούν μέτρα για την προσωπική υγιεινή, την ιατρική περίθαλψη, την περιβαλλοντική διαχείριση και την υγειονομική μηχανική. Στις αρχές του δεκάτου ενάτου αιώνα, με την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης και τη μαζική αστικοποίηση του πληθυσμού, καταγράφονται οι πρώτες προσπάθειες για την ανάδειξη της συσχέτισης κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος και επιπέδου υγείας, ενώ οι πρώτες μελέτες τονίζουν το ρόλο των εξυγιαντικών μέτρων δημόσιας υγείας ως σημαντικής παραμέτρου για τη μείωση της θνησιμότητας. Οι συνθήκες διαβίωσης, εργασίας και υγιεινής της αναδεικνυόμενης εργατικής τάξης απασχολούν τους διανοητές και επιστήμονες της εποχής, οι οποίοι μελετούν και δημοσιεύουν έρευνες στις οποίες παρουσιάζονται οι εξαθλιωμένες συνθήκες ζωής και εργασίας της εργατικής τάξης στην Αγγλία και θέτουν το υπόβαθρο για την παρέμβαση του κράτους στη διαμόρφωση πολιτικών δημόσιας υγείας. Ο Edwin Chadwick, το 1842, με την συμβολή του στην εκπόνηση του νόμου για την προστασία των απόρων (Poor Law Act Amendment, 1834) και o Friedrich Engels, το 1844, με τα έργα The Sanitary Conditions of the Labouring Population και The Condition of the Working Class in England, αντίστοιχα, μελετούν το επίπεδο υγείας της εργατικής τάξης σε συνάρτηση με την κατανόηση της επίδρασης του περιβάλλοντος στην υγεία του πληθυσμού και την υγιεινή των αστικών και βιομηχανικών κέντρων της Αγγλίας (Κυριόπουλος, Νιάκας 1994). Παράλληλα, ο γιατρός John Snow με την δεύτερη έκδοση της μελέτης του On the Mode of Communication of Cholera, το 1855, διαπιστώνει τη σύνδεση του υδρευτικού συστήματος με την εξάπλωση της χολέρας, όπως αποδεικνύεται από τη στατιστική μελέτη των περιπτώσεων κρουσμάτων χολέρας σε σχέση με την πρόσβαση σε ακατάλληλο νερό (Friis, Sellers 2008), ενώ ο Max von Pettenkofer διερευνά την επιδημία της χολέρας στο Μόναχο το 1850. Η επιστημονική και ερευνητική δραστηριότητα της εποχής κινητοποιεί τις αρχές και αποτελούν τον κινητήριο παράγοντα για τη δημιουργία υποδομών και την ελαχιστοποίηση του κινδύνου υγείας του πληθυσμού από την εξάπλωση των λοιμωδών νοσημάτων (Κυριόπουλος, 2008). Η σύνδεση της υγείας με το κοινωνικοοικονομικό, καθώς και το εργασιακό περιβάλλον όπως αναδείχθηκε από τις μελέτες της εποχής σε συνδυασμό με την επίδραση των υποστηρικτών του ωφελιμισμού, με κύριους εκπροσώπους τους Jeremy Bentham και James Mill, οδήγησαν σε έντονη κινητοποίηση και αποτέλεσαν την αφετηρία για τη δημιουργία του κινήματος της δημόσιας υγείας, τάση η οποία, μολονότι εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Αγγλία, επηρέασε και άλλα κράτη, οι κυβερνήσεις των οποίων υιοθέτησαν ανάλογα μέτρα δημόσιας υγείας για την προστασία του πληθυσμού. Ιστορικά διακρίνονται έξι περίοδοι ανάπτυξης της δημόσιας υγείας και κατ επέκταση προσεγγίζεται υπό διαφορετική οπτική η έννοια και το περιεχόμενό της και διαφοροποιούνται οι πρακτικές και το πεδίο εφαρμογής της. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζονται οι κυριότεροι σταθμοί στην εξέλιξη της δημόσιας υγείας. Πίνακας 1. Σταθμοί στην εξέλιξη της Δημόσιας Υγείας Πηγή: Awofeso N, (2004). What s New About the New Public Health, American Journal of Public Health, vol. 94, no 5. Στη Γερμανία, ο Rudolf Virchow (1821-1902) αποτυπώνει με εμπειρικό τρόπο τον συσχετισμό μεταξύ υγείας και κοινωνικών δομών και διακρίνει πλήθος ανισοτήτων μεταξύ των κοινωνικών στρωμάτων, όπως τη φτώχεια, την ανεργία, την έλλειψη τροφής, τις οποίες θεωρεί ως κατ εξοχήν κυριότερες αιτίες για την εμφάνιση της νόσου, ενώ πρότεινε σειρά μέτρων τα οποία στόχευαν στην αναδιανομή του πλούτου και την δημιουργία δημόσιου συστήματος υγείας (Waitzkin, 1983). Η έντονη ενασχόλησή του με τους κοινωνικούς παράγοντες που δημιουργούν και επηρεάζουν τις ανισότητες υγείας, η αναζήτηση της παθογένειας σε συνάρτηση με τις κοινωνικές συνθήκες και τον τρόπο ζωής, καθώς και η πίστη του ότι τα προγράμματα πρόληψης πρέπει να σχεδιάζονται αφού μελετηθούν πολλαπλοί κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες (Bronkhous et al, 1968), τον καθιέρωσαν ως θεμελιωτή της κοινωνικής ιατρικής (Ackerknect, 1953, Silver, 1987), την οποία όρισε ως κοινωνική επιστήμη μελέτης των γενεσιουργών κοινωνικών παραγόντων της αρρώστιας (Virchow, 1879, 1990, Waitzkin, 2000). Η κοινωνική ιατρική πρωτοεμφανίζεται στις αρχές του δεκάτου ενάτου αιώνα με τη μελέτη της σχέσης μεταξύ κοινωνικής οργάνωσης, εμφάνισης της νόσου και ιατρικής πρακτικής, την κατανόηση των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων στο επίπεδο υγείας του πληθυσμού, καθώς και τη δημιουργία των προϋποθέσεων εκείνων οι οποίες οδηγούν σε μια πιο υγιή κοινωνία. H κοινωνική ιατρική του 19ου αιώνα συχνά αναφέρεται ως η απαρχή της πρώιμης δημόσιας υγείας (Berridge, 2001), μολονότι οι υποστηρικτές της, την θεωρούσαν αυτοτελές επιστημονικό πεδίο, ευρύτερο μάλιστα από τη δημόσια υγεία, η οποία, κατά την άποψή τους περιοριζόταν στα μεταδιδόμενα λοιμώδη νοσήματα, την υγιεινή και την μηχανική (Lasker, 1997). Ο Virchow δεν ήταν ο πρώτος ο οποίος αναφέρθηκε στον συσχετισμό κοινωνικής δομής και ανισοτήτων και υγείας. Ηδη από την εποχή του Διαφωτισμού ο William Petty (1623-1687) επιχειρεί να αποτιμήσει την ανθρώπινη ζωή ως συνάρτηση της συνεισφοράς του ατόμου στην παραγωγική διαδικασία και καθιερώνει την πολιτική αριθμητική (political arithmetic) ως συνιστώσα της κοινωνικής ιατρικής (Don Madison, 1998) και ο Louis - René Villermé (1782-1863) μελετά τον δείκτη θνησιμότητας σε συσχέτιση με την γεωγραφική περιοχή διαμονής των ατόμων στο Παρίσι και αποδεικνύει ότι η εργατική τάξη της εποχής παρουσιάζει υψηλότερους δείκτες θνησιμότητας συγκριτικά με τις άλλες κοινωνικές τάξεις (Hanley, 2002). Παρ όλα αυτά, ο γερμανός παθολόγος καθιερώθηκε ως ο ιδρυτής της κοινωνικής ιατρικής (Reese, 1998) με την έκδοση του έργου του Medizinische Reform, τον Ιούλιο του 1848, όπου και αναφέρει ότι ο γιατρός είναι ο φυσικός δικηγόρος των φτωχών και τα κοινωνικά προβλήματα βρίσκονται σε υψηλό βαθμό υπό την δικαιοδοσία του. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η συνεισφορά του Thomas McKeown (1912-1988), ο οποίος ορίζει την κοινωνική ιατρική ως δεσμίδα γνώσης και μεθοδολογίας, η οποία αποτελείται από την επιδημιολογία και τη μελέτη των κοινωνικών ιατρικών αναγκών και τονίζει ότι η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και η μείωση των δεικτών νοσηρότητας και θνησιμότητας οφείλεται στη βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών και όχι στο ρόλο της παρεμβατικής ιατρικής και του βιοϊατρικού υποδείγματος (Link and Phelan, 2002). Στο έργο του, ο Michel Foucault (1926-1984) αναφέρεται στην κρίση του τομέα της ιατρικής με σαφή αναφορά στο έργο του Ivan Illich Medical Nemesis: the Expropriation of Health, όπου και υποστηρίζει ότι η σύγχρονη ιατρική είναι κοινωνική ιατρική, η οποία αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της καπιταλιστικής κοινωνίας περί τα τέλη του 18ου και αρχές του 19ου αιώνα, ενώ σημειώνει και τον σπουδαίο ρόλο της Εκθεσης του Beveridge η οποία αντέστρεψε τους όρους και κατά συνέπεια και τα δικαιώματα, καθώς η έννοια του υγιούς ατόμου στην υπηρεσία του κράτους αντικαταστάθηκε από ένα κράτος, το οποίο βρίσκεται στην υπηρεσία του υγιούς ατόμου. Ορισμένοι από τους σημαντικότερους εμπνευστές και υποστηρικτές της κοινωνικής ιατρικής προήλθαν από τον ευρωπαϊκό χώρο, όπου η συστηματική επιδημιολογική παρατήρηση και μελέτη των δεικτών νοσηρότητας και θνησιμότητας μεταξύ των κοινωνικών τάξεων, ανέδειξε το συσχετισμό της υγείας και της νόσου με τον πλούτο και τη φτώχεια. Μολονότι, έχουν περάσει δύο αιώνες από την πρώτη αναφορά στην επίδραση των κοινωνικών παραγόντων στην ανθρώπινη υγεία, το ζήτημα των κοινωνικών καθοριστών της υγείας εξακολουθεί να αποτελεί μείζον θέμα για τη διεθνή κοινότητα των επαγγελματιών υγείας (Eisenberg,1984, Krieger, 2001, Link and Phelan 1995). Οπως σημειώνει πρόσφατη μελέτη από τους Farmer και συνεργάτες (2006), η κατανόηση των κοινωνικών καθοριστών της υγείας αποτελούν αναγκαίο προαπαιτούμενο για την κατανόηση των ιατρικών φαινομένων και της παθολογίας της ασθένειας, ενώ υποστηρίζεται ότι ανέκαθεν η ιατρική και η δημόσια υγεία διακρίνονταν και συχνά βρίσκονταν σε διαμάχη για το εύρος και τους τομείς δράσης τους (Brandt and Gardner, 2000). Ακόμη και σήμερα η ιατρική επικεντρώνεται αποκλειστικά σε μοριακό και κλινικό επίπεδο, δημιουργώντας αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ της δημόσιας υγείας και της κλινικής πρακτικής και παραβλέποντας ότι είναι εξίσου σημαντική η παραδοχή από μέρους της ιατρικής κοινότητας ότι η ιατρική αποτελεί αναπόσπαστο, αλληλένδετο και αλληλοεξαρτώμενο τμήμα ενός ευρύτερου κοινωνικού και οικονομικού συστήματος και μόνο μέσα από μία διαρκή διαλεκτική σύνδεση είναι δυνατή η βιώσιμη και αποδοτική λειτουργία τους (Craig, 1949). 3. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Ιστορικά, προτάθηκαν τπολλοί ορισμοί για την εννοιολογική προσέγγιση του όρου δημόσια υγεία. Οι πρώιμοι ορισμοί περιορίζονταν κατά κύριο λόγο στην αντίληψη ότι η δημόσια υγεία συνίσταται σε δέσμη μέτρων εξυγιαντικού χαρακτήρα και αντιμετώπισης κινδύνων υγείας τους οποίους το άτομο δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει μόνο του. Η μολυσματικότητα και η μεταδοτικότητα αποτέλεσαν ειδοποιούς παράγοντες για την κατάταξη ενός προβλήματος στην εννοιολογική διάσταση της δημόσιας υγείας. Οι νεότερες εξελίξεις στη μικροβιολογία και την υγιεινή, κατά τα πρώτα χρόνια του εικοστού αιώνα, διεύρυναν το πεδίο δράσης και έθεσαν υπό νέα οπτική την έννοια της δημόσιας υγείας. Ο Charles - Edward Amory Winslow, το 1922, διατυπώνει τον ορισμό της δημόσιας υγείας και καθιερώνεται ως o θεμελιωτής της δημόσιας υγείας στο σύνολο των οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών. Σύμφωνα με τον ορισμό του Winslow, ο οποίος υιοθετείται μέχρι σήμερα, δημόσια υγεία είναι η επιστήμη και η τέχνη για την πρόληψη της νόσου, την επιμήκυνση της ζωής και την προαγωγή της υγείας μέσω οργανωμένων προσπαθειών και τεκμηριωμένων επιλογών του κοινωνικού συνόλου, των ιδιωτικών και δημόσιων οργανισμών, των κοινοτήτων αλλά και των ατόμων (Winslow, 1920). Ο Winslow σε μια περίοδο η οποία κυριαρχείται από την ιατροκεντρική προσέγγιση της υγείας, καθότι η πρόοδος στον τομέα της βακτηριολογίας ήταν σπουδαία, αναγνωρίζει τη σημασία μιας ευρύτερης προοπτικής και προσέγγισης της αιτιώδους συνάφειας υγείας και νόσου και θέτει τις βάσεις για την υιοθέτηση του διευρυμένου ορισμού της υγείας, όπως διατυπώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 1948. Το 1968, ο Harry Mustard δίνει νέα διάσταση στη δημόσια υγεία, καθώς αναθέτει ρητά στην κοινωνία να επιλύσει τα προβλήματα υγείας του πληθυσμού μέσα από τη διασφάλιση συνθηκών διαβίωσης και εργασίας οι οποίες προάγουν την υγεία των ατόμων, αναφερόμενος μάλιστα ειδικά στις κοινωνικές εκείνες ομάδες, οι οποίες δεν έχουν ισότιμη πρόσβαση στο σύστημα υγείας. Η Διακήρυξη της Alma - Ata (1978) και ο Χάρτης της Ottawa (1986) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), επαληθεύουν την επίδραση του κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος στην υγεία και διευρύνουν την εννοιολογική διάσταση της δημόσιας υγείας, καθώς υιοθετείται η ολιστική προσέγγιση για την υγεία. Στις μέρες μας, ως Νέα Δημόσια Υγεία ορίζεται η εφαρμοζόμενη από το κράτος πολιτική πρόληψης, η οποία έχει ως στόχο την προφύλαξη του πληθυσμού από οποιαδήποτε νοσηρή κατάσταση, τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και των σωματικών και πνευματικών ικανοτήτων, δίνοντας έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και την προαγωγή της υγείας μέσα από την κοινοτική δράση, τη διατομεακή και διεπιστημονική προσέγγιση, την αναβάθμιση του περιβάλλοντος και τη διαμόρφωση υγιών δημόσιων πολιτικών. Το 1998, στην Αγγλία, στην Εκθεση Acheson, επαναδιατυπώθηκε ο ορισμός σύμφωνα με τον οποίο δημόσια υγεία είναι η επιστήμη και η τέχνη να προλαμβάνεται η νόσος, να προάγεται η υγεία και να επιμηκύνεται η ζωή, μέσα από οργανωμένη προσπάθεια της κοινωνίας (Independent Inquiry into Inequalities in Health Report, 1998), ενώ το 2004, οι Beaglehole και Bonita αναφέρουν ως δημόσια υγεία τη συλλογική εκείνη δράση για αειφόρο ανάπτυξη της υγείας του πληθυσμού. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη, ο όρος δημόσια υγεία αποτελεί έννοια δισυπόστατη και αναφέρεται είτε στην περιγραφική έννοια της μετρήσιμης, μέσω επιδημιολογικών δεικτών, κατάστασης του επιπέδου υγείας των πολιτών, είτε στο ιστορικό, επιστημονικό και κοινωνικό κίνημα το οποίο παρατήρησε το συσχετισμό κοινωνικών ανισοτήτων και υγείας (Szreter, 2002). Στην Encyclopedia of Public Health, ως δημόσια υγεία ορίζεται το ειδικότερο πεδίο της ιατρικής και της υγιεινής το οποίο ασχολείται με την πρόληψη της ασθένειας και την προαγωγή της υγείας, απαιτεί γνώσεις σε τομείς όπως η επιδημιολογία, η υγιεινή, η βιοστατιστική και οι κοινωνικές επιστήμες, ενώ αποτελεί συνδυασμό επιστημονικής κατάρτισης και δεξιοτήτων με στόχο τη μείωση του φορτίου νοσηρότητας και θνησιμότητας. Κύρια διακριτικά χαρακτηριστικά της δημόσιας υγείας είναι η δράση της σε προληπτικό και όχι σε θεραπευτικό - εξατομικευμένο επίπεδο, δεδομένου ότι εστιάζει σε δημόσιες παρεμβάσεις με στόχο την πρόληψη ασθενειών μέσω της επιτήρησης των κρουσμάτων, της επιδημιολογικής παρατήρησης και της προώθησης υγιεινών προτύπων διαβίωσης, καθώς και η εφαρμογή της σε επίπεδο ομάδας, είτε πρόκειται για μικρή ομάδα, είτε για μεγαλύτερο πληθυσμό - στόχο όπως για παράδειγμα σε περίπτωση πανδημίας.
ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ - ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Η δημόσια υγεία μολονότι ξεκίνησε ως παρέμβαση για την αντιμετώπιση των λοιμωδών νοσημάτων και περιορίσθηκε στη λήψη μέτρων για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας των ατόμων, σύντομα στράφηκε προς το σύγχρονο τρόπο ζωής, τα πρότυπα συμπεριφοράς (lifestyle) και τις συνήθειες των ατόμων, ενώ πλέον ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο συσχετισμός δράσεων δημόσιας υγείας και οικολογικού περιβάλλοντος, όπως για παράδειγμα η κλιματική αλλαγή και οι επιδράσεις της στην υγεία του πληθυσμού (Pemberton, 2002), η αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού στις βιομηχανικές χώρες, οι προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης και η επιδείνωση των κοινωνικών ανισοτήτων λόγω της οικονομικής κρίσης. Η παροχή υπηρεσιών δημόσιας υγείας αναφέρεται τόσο στην πρωτογενή (αντιμετώπιση παραγόντων ασθένειας) όσο και στη δευτερογενή (έγκαιρη διάγνωση της αρρώστιας με προσυμπτωματικό έλεγχο) πρόληψη και περιλαμβάνει ειδικότερα θέματα όπως η αγωγή υγείας και η ενημέρωση του πληθυσμού ως προς την υιοθέτηση υγιεινών συμπεριφορών αναφορικά με την διατροφή, το κάπνισμα, την κατανάλωση οινοπνευματωδών, την διενέργεια εμβολιασμών, τον έλεγχο της δημόσιας και περιβαλλοντικής υγιεινής, της διεξαγωγής επιδημιολογικών ερευνών, την υγιεινή στους χώρους εργασίας καθώς και η διαχείριση των χρόνιων και ενδημικών νοσημάτων. Οπως προκύπτει από τις δράσεις της δημόσιας υγείας και την συμβολή της στον περιορισμό της θνησιμότητας και τη βελτίωση του προσδόκιμου επιβίωσης, το θεματικό αντικείμενό της δεν περιορίζεται αποκλειστικά στην μελέτη των κοινωνικών καθοριστών της υγείας, πεδίο το οποίο απασχολεί την κοινωνική ιατρική, αλλά επεκτείνεται σε ένα ιδιαίτερα ευρύ φάσμα το οποίο διαφέρει κατά πολύ από την κλινική ιατρική, μολονότι αντλεί την τεκμηρίωσή της από τις επιστήμες υγείας (McPherson, 2000). Ως εκ τούτου, η δημόσια υγεία αποτελεί νεότερο σύνθετο κοινωνικό, πολιτικό και διοικητικό εγχείρημα για τη διαχείριση και τον έλεγχο των μειζόνων παραγόντων κινδύνου για την υγεία και τη βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού στη βάση επιστημονικής τεκμηρίωσης (τεκμηριωμένη ιατρική - evidence based medicine, τεκμηριωμένη Δημόσια Υγεία - evidence based public health) η οποία αντλείται από τα επιστημονικά πεδία της επιδημιολογίας, της δημογραφίας, των συμπεριφορικών επιστημών, των επιστημών υγείας, του περιβάλλοντος καθώς και άλλων συναφών επιστημονικών κατευθύνσεων. Tα στατιστικά στοιχεία για την υγεία του πληθυσμού τα οποία συνέδεαν την εμφάνιση της αρρώστιας με τη φτώχεια αποτέλεσαν την απαρχή της κοινωνικής ιατρικής και εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να αποτελούν αντικείμενο έρευνας και στρατηγικού σχεδιασμού για την εξάλειψη των ανισοτήτων (Krieger, 2001, McCally et al, 1998). Η αναγνώριση, άλλωστε, της σπουδαιότητας των κοινωνικών επιστημών στην υγεία της κοινότητας αποτέλεσε το κίνητρο για την ανάπτυξη της κοινωνικής ιατρικής και την έμφαση στη μελέτη της επίδρασης της οικονομικής κατάστασης, του εργασιακού περιβάλλοντος, των συνθηκών διαβίωσης, της διατροφής καθώς και άλλων κοινωνικών παραγόντων στο άτομο (Galdston, 1949). Αντίθετα με τη Δημόσια Υγεία, η Κοινωνική Ιατρική εστιάζει κυρίως στις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες οι οποίες επηρεάζουν το επίπεδο υγείας και συμβάλλουν στην εμφάνιση ή απουσία της νόσου. Αν και ιστορικά, ο όρος Κοινωνική Ιατρική ερμηνεύθηκε ποικιλοτρόπως, εν τούτοις ο πυρήνας της έννοιας συνίσταται από ορισμένες θεμελιώδεις κοινές αρχές (Anderson, Smith, Sidel 2005). Ειδικότερα, σύμφωνα με τον κεντρικό ιδεολογικό άξονα της Κοινωνικής Ιατρικής, οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες επιδρούν στην υγεία και την εμφάνιση της ασθένειας και επηρεάζουν την άσκηση της ιατρικής πρακτικής, ενώ η υγεία τίθεται ως πρώτη προτεραιότητα του κοινωνικού ενδιαφέροντος με άμεση συνέπεια την υποχρέωση της Πολιτείας να αναλάβει πρωτοβουλίες και να οργανώσει δράσεις, οι οποίες προάγουν και βελτιώνουν το επίπεδο υγείας του πληθυσμού (Rosen, 1974). Επίκεντρο της Κοινωνικής Ιατρικής αποτελούσε και αποτελεί η μελέτη και η έρευνα της συσχέτισης μεταξύ υγείας και της ευρύτερης κοινωνίας και ειδικότερα η ενασχόληση με τους σχετιζόμενους με την υγεία κοινωνικούς παράγοντες και ειδικότερα τους κοινωνικούς προσδιοριστές, ως αποτέλεσμα της πολυδιάστατης φύσης της υγείας και του γεγονότος ότι αυτή επηρεάζεται από μεγάλο αριθμό μεταβλητών κοινωνικοοικονομικού περιεχομένου (Madison, 1998). Ειδικότερα, τέτοιοι παράγοντες καταγράφονται στη διεθνή βιβλιογραφία ως προσδιοριστές ή κοινωνικοί καθοριστές της υγείας (social determinants of health) και όπως έχουν αναγνωρισθεί από τον Π.Ο.Υ. (Wilkinson, 2003) είναι: (α) To εισόδημα, η κοινωνική διαστρωμάτωση και η κοινωνική θέση των ατόμων (β) Το άγχος (stress) και η δυνατότητα αντιμετώπισης καταστάσεων οι οποίες προκαλούν άγχος (γ) Τα πρώτα χρόνια της ζωής, (δ) Η κοινωνική συμμετοχή ή, αντίθετα, ο κοινωνικός αποκλεισμός, (ε) Η εργασία και οι συνθήκες εργασίας (συνθήκες παραγωγής), (στ) Η ανεργία, (ζ) Η κοινωνική υποστήριξη τα αποκαλούμενα και κοινωνικά δίκτυα, (η) Ο εθισμός σε όλες του τις εκφάνσεις, με κυριότερες μορφές τα οινοπνευματώδη ποτά, τα ναρκωτικά και τον καπνό, (θ) Η διατροφή (επάρκεια και υγιεινή), (ι) Οι μετακινήσεις και μεταφορές, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Μολονότι, η κοινωνική ιατρική καταλήγει σε συμπεράσματα για τις επιδράσεις των κοινωνικών παραγόντων στο επίπεδο υγείας του πληθυσμού, απουσιάζει η δυνατότητα παρέμβασης για τη διατήρηση και αναβάθμιση του επιπέδου υγείας της κοινότητας, ρόλο τον οποίο καλείται να διαδραματίσει η νέα δημόσια υγεία, μέσα από την ενημέρωση, τη νομοθετική πρωτοβουλία και τον στρατηγικό σχεδιασμό δράσεων. Κατά συνέπεια, η δημόσια υγεία αποτελεί ευρύτερη έννοια της κοινωνικής ιατρικής καθ όσον δεν περιορίζεται αποκλειστικά στη μελέτη των κοινωνικών καθοριστών αλλά καλείται να διαχειριστεί θέματα όπως αυτά των λοιμωδών νοσημάτων, των χρόνιων νοσημάτων, των προτύπων συμπεριφοράς και του οικολογικού περιβάλλοντος, με αρμοδιότητα να παρεμβαίνει μέσω προγραμμάτων πρόληψης, αγωγής και προαγωγής της υγείας. 4. Η ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΈΝΩΣΗ 4.1 Σύγχρονες Προκλήσεις Η διευρυμένη Ευρωπαϊκή Eνωση των 27 κρατών - μελών (Ε.Ε.) πρόβαλε εντονότερα τις ανισότητες στον τομέα της υγείας και ανέδειξε την επιτακτική ανάγκη υιοθέτησης κοινής στρατηγικής προσέγγισης στις ολοένα και μεγαλύτερες προκλήσεις για την υγεία του πληθυσμού. Παράγοντες όπως για παράδειγμα η δημογραφική γήρανση και η προκαλούμενη μεταβολή της τυπολογίας των ασθενειών σε χρόνια και εκφυλιστικά νοσήματα, οι πανδημίες, η κλιματική αλλαγή και το υψηλό κόστος της βιοτεχνολογίας συνιστούν απειλή για τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας της Ε.Ε. και απαιτούν τη δημιουργία ενός μηχανισμού εφαρμογής δομημένης συνεργασίας μεταξύ των οργάνων της Ε.Ε., των επίσημων φορέων και των κρατών μελών ώστε να ενισχυθεί το συνολικό κοινοτικό δυναμικό στα μείζονα ζητήματα της δημόσιας υγείας. Η σύγχρονη θεώρηση της υγείας κατά τρόπο πολυδιάστατο και πολυπαραγοντικό απομάκρυνε την κλασική ιατροκεντρική προσέγγιση, ανέδειξε την ανάγκη για άμβλυνση των υγειονομικών ανισοτήτων και έδωσε εκ νέου ώθηση στο ρόλο της δημόσιας υγείας με κύριο σημείο αναφοράς την υγεία του πληθυσμού και βασικό κριτήριο εφαρμογής την πολιτική επιλογή (Κυριόπουλος και συν. 2009). Δεδομένης της αναγνώρισης της δημόσιας υγείας ως ενός σημαντικού παράγοντα στην εξίσωση του υψηλού επιπέδου της υγείας των πολιτών και της παραδοχής της πολυπλοκότητας και της πολυδιάστατης φύσης της (McPherson, 1998) είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καθορισθεί ένα σαφές και συγκεκριμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης στη δημόσια υγεία, να καθορισθεί ποιες επαγγελματικές ειδικεύσεις γίνονται αποδεκτές στα προγράμματα, ποιο το περιεχόμενο της ιατρικής ειδικότητας της δημόσιας υγείας και τέλος ποιος ο ρόλος και η σχέση των λειτουργών της με το υπόλοιπο ιατρικό σώμα (Green Paper on the European Workforce for Health, 2008). Tην τελευταία δεκαετία, υφίσταται διαρκής διάλογος μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων (ακαδημαϊκοί, επαγγελματίες υγείας, φορείς υγειονομικής πολιτικής, επίσημα ευρωπαϊκά και εθνικά όργανα) για τον ακριβή ορισμό του εύρους, των αρμοδιοτήτων και της δυναμικής της ιατρικής της δημόσιας υγείας. Αμεση συνέπεια του έντονου διαλόγου είναι η εκτεταμένη βιβλιογραφία αναφορικά με τη σχέση ιατρικής και δημόσιας υγείας, το ρόλο της νέας δημόσιας υγείας και την ανάγκη δημιουργίας εναρμονισμένου προγράμματος ειδίκευσης των γιατρών δημόσιας υγείας στα κράτη μέλη της Ε.Ε. Επιπρόσθετα, η επιστημονική διαβούλευση προσδιόρισε τον πυρήνα του αντικειμένου της Δημόσιας Υγείας και ενδυνάμωσε τη θέση της στο ευρωπαϊκό σύστημα ιατρικών ειδικοτήτων (Section of Public Health, European Union of Medical Specialists, 2009), όπως, άλλωστε, υπαγορεύεται από τη θεμελιώδη αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών και τη νομοθετική πρωτοβουλία της E.E. για την αυτόματη αναγνώριση των ιατρικών ειδικοτήτων και κατ επέκταση των επαγγελματικών προσόντων στα υπόλοιπα κράτη μέλη (Οδηγίες 1993/16/ΕΚ, 2001/19/ΕΚ, 2005/36/ΕΚ), με στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου και συνεπούς νομικού πλαισίου, βασισμένου σε ελαστικότερες προϋποθέσεις παροχης υπηρεσιών και μεγαλύτερο αυτοματισμό στην αναγνώριση των προσώπων (Westerling, 2009). 4.2 Ονοματολογία Αν και η παραδοσιακή δημόσια υγεία διακρίνεται από την κοινωνική ιατρική σε επίπεδο θεματικού αντικειμένου στο πλαίσιο της θεωρητικής - ακαδημαϊκής προσέγγισης, γεγονός το οποίο τεκμηριώνεται τόσο από την βιβλιογραφία όσο και από την ύπαρξη αντίστοιχων Τμημάτων και Σχολών Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής σε κορυφαία εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι δύο έννοιες ταυτίζονται ως προς την χρήση τους για την περιγραφή της ιατρικής εκείνης ειδικότητας, η οποία έχει ως στόχο την υγεία του πληθυσμού (Westerling, 2009). Οι ονομασίες των εκπαιδεύσεων των ειδικευμένων γιατρών στο πλαίσιο της Ε.Ε. κατοχυρώνονται με το άρθρο 26 της Οδηγίας 2005/36/ΕΚ και ειδικότερα στην Παράγραφο 5.1.3 του Πέμπτου Παραρτήματος της Οδηγίας περί αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων, ενώ στο ίδιο άρθρο κατοχυρώνεται και η δυνατότητα ενσωμάτωσης νέων ιατρικών ειδικοτήτων κοινών τουλάχιστον στα δύο πέμπτα των κρατών μελών. Οπως προκύπτει από το κείμενο της Οδηγίας, στον ευρωπαϊκό χώρο δεν έχει κατοχυρωθεί μια ακριβής και ενιαία ονομασία για τη συγκεκριμένη ειδικότητα, η οποία από την Union Européenne des Médécins Specialists (U.E.M.S.) αναφέρεται ως ειδικότητα Ιατρικής της Δημόσιας Υγείας, λόγω της στόχευσης στην υγεία του πληθυσμού μέσα από προγράμματα πρόληψης, επιδημιολογικής παρατήρησης, αγωγής και προαγωγής της υγείας. Ως εκ τούτου, στις χώρες μέλη της Ε.Ε., όπως παρουσιάζεται στον Πίνακα 2, απαντώνται διαφορετικοί όροι όπως Προληπτική Ιατρική, Κοινωνική Ιατρική, Κοινοτική Ιατρική και ποικιλομορφία στην ονοματολογία, οι οποίοι ωστόσο αναφέρονται στο ίδιο θεματικό αντικείμενο τα μέτρα και τις δράσεις εκείνες που επιδιώκουν τη βελτίωση και διατήρηση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού και τη μείωση του φορτίου θνησιμότητας. Η διαφορετική ονοματολογία της ειδικότητας της Δημόσιας Υγείας δεν αποτελεί ένα τυπικό γραφειοκρατικό ζήτημα άνευ ουσίας, καθότι συχνά είναι η αιτία δημιουργίας σύγχυσης ως προς την εκπαίδευση και το ρόλο του γιατρού δημόσιας υγείας στα σύγχρονα υγειονομικά συστήματα. Πίνακας 2. Ονοματολογία της Ειδικότητας της Δημόσιας Υγείας στις χώρες της Ε.Ε. * Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 21 του Ν. 3370/2005 (ΦΕΚ 176 Α ) προβλέπεται η μετονομασία της ειδικότητας της Κοινωνικής Ιατρικής σε ειδικότητα Ιατρικής της Δημόσιας Υγείας. Πηγή: U.E.M.S., Programme Paper on the Medical Specialty of Public Health in E.U. Countries, Section of Public Health, European Union of Medical Specialists, 2009. Εν τούτοις, όπως προκύπτει από τον Πίνακα 2, μόλις σε τέσσερις χώρες απαντάται ο όρος ειδικότητα της κοινωνικής ιατρικής, καθότι παραπέμπει αποκλειστικά στην ακαδημαϊκή ανάπτυξη του ρόλου των καθοριστών της υγείας και της επίδρασης των κοινωνικοοικονομικών παραγόντων στην υγεία και ως εκ τούτου αποκλείει πλήθος δραστηριοτήτων για την αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού, την αγωγή και προαγωγή της υγείας, την πρόληψη, τη διαχείριση των χρόνιων νοσημάτων, των λοιμωδών νοσημάτων και τις εξελίξεις σε θέματα βιοηθικής. Σε ένα υγειονομικό περιβάλλον περιορισμένων πόρων, η ολιστική προσέγγιση της δημόσιας υγείας αναδεικνύεται σε πολύτιμο εργαλείο για τη μείωση του φορτίου νοσηρότητας, την κατανομή των πόρων και τη διάρθρωση των υπηρεσιών σε συνάρτηση με την ανάγκη. Η σύγχρονη τάση και επικρατούσα πρακτική είναι η σταδιακή απομάκρυνση από τον ορισμό της κοινωνικής ιατρικής ο οποίος απαντάται σε όλο και λιγότερες χώρες, δεδομένου ότι περιορίζει υπερβολικά το πεδίο δράσης της συγκεκριμένης ειδικότητας αποκλειστικά στη μελέτη των ανισοτήτων και αποκλείει τη δυναμική του σχεδιασμού παρεμβάσεων για το σύνολο των μειζόνων παραγόντων κινδύνου και προκρίνεται η υιοθέτηση της ιατρικής ειδικότητας της δημόσιας υγείας η οποία μπορεί να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες προκλήσεις. Στον Πίνακα 3, παρουσιάζεται η θέση των επίσημων οργάνων στην Ευρώπη και συμπληρωματικά προστίθεται η πολιτική των Η.Π.Α. Οπως προκύπτει, σε όλα τα κείμενα αναφοράς και ομοφωνίας της U.E.M.S., η οποία αποτελεί το όργανο της επίσημης αντιπροσώπευσης των ειδικευμένων γιατρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υιοθετείται ο ορισμός της ειδικότητας της ιατρικής της δημόσιας υγείας, με στόχο την ανάδειξη του πολυπαραγοντικού και πολυσύνθετου ρόλου της δημόσιας υγείας στη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού και την εξοικονόμηση πόρων. Ειδικότερα στις Η.Π.Α., ο Σύλλογος Προληπτικής Ιατρικής είναι μέλος της Αμερικανικής Ενωσης Ιατρικών Ειδικοτήτων από το 1949, και αποτελεί τον αρμόδιο φορέα για την απονομή της ειδικότητας της ιατρικής της Δημόσιας Υγείας. Πίνακας 3. Η επικρατούσα ονοματολογία σε Ευρώπη και Αμερική Ευρώπη 1. Πηγή: U.E.M.S., European Training Charter for Medical Specialists in Public Health, 2004, διαθέσιμο στον ιστότοπο http://www.uems.net/uploadedfiles/176.pdf 2. Πηγή: American Board of Medical Specialties, 2010, διαθέσιμο στον ιστότοπο http://www.abms.org/who_we_help/physicians/specialties.aspx 3. Πηγή: American Board of Preventive Medicine, 2010, διαθέσιμο στον ιστότοπο http://www.theabpm.org/aboutus.cfm Ευρωπαϊκή Ενωση Ιατρικών Ειδικοτήτων - Union Européenne des Médécins Specialists Η Ευρωπαϊκή Ενωση Ιατρικών Ειδικοτήτων - Union Européenne des Médécins Specialists (U.E.M.S.) ιδρύθηκε το 1958 και αποτελεί όργανο της επίσημης αντιπροσώπευσης των ειδικευμένων γιατρών στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Tα μέλη της U.E.M.S. είναι εθνικές ιατρικές ενώσεις και οργανισμοί των κρατών μελών της E.E., οι οποίες ορίζουν και τους εκπροσώπους τους στην U.E.M.S. (U.E.M.S., 2009), ενώ κύρια αποστολή της, όπως αυτή ορίζεται στο καταστατικό της (U.E.M.S., 2004), είναι η επικαιροποίηση, προώθηση και εναρμόνιση του εκπαιδευτικού προγράμματος ανά ιατρική ειδικότητα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε να επιτευχθεί ένας κοινός πυρήνας ακαδημαϊκής και πρακτικής άσκησης σε κάθε ιατρική ειδικότητα, η προαγωγή της κινητικότητας των γιατρών σε άλλες χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η εκπροσώπηση των ιατρικών ειδικοτήτων στα επίσημα όργανα και τις αρμόδιες αρχές της Ε.Ε. όταν τίθενται ανάλογα θέματα ιατρικού ενδιαφέροντος, καθώς και η υπεράσπιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των μελών της. Από τον Οκτώβριο του 1994, η U.E.M.S. αναλαμβάνει δε και τυπικά το ρόλο του συντονιστικού οργάνου για την συνεχιζόμενη ιατρική εκπαίδευση στην Ευρώπη. Η Ελλάδα είναι πλήρες μέλος (full member) της U.E.M.S. και εκπροσωπείται στις αντίστοιχες Επιτροπές και τα Τμήματα κάθε ειδικότητας, ενώ οι αποφάσεις της αν και δεν έχουν δεσμευτική ισχύ αποτελούν κατευθυντήριες οδηγίες και συστάσεις για το σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών και πρακτικών για την υγειονομική περίθαλψη στα κράτη μέλη της. Η U.E.M.S. συνεργάζεται στενά με τα επίσημα ευρωπαϊκά όργανα Συμβουλευτική Επιτροπή για την Ιατρική Κατάρτιση, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Συμβούλιο Υπουργών καθώς και με πλήθος αναγνωρισμένων φορέων, όπως η Μόνιμη Επιτροπή των Ευρωπαίων Γιατρών με στόχο την εξασφάλιση ομοιόμορφου υψηλού επιπέδου κατάρτισης στo πλαίσιο της αμοιβαίας αναγνώρισης των πτυχίων, των πιστοποιητικών και των άλλων τίτλων της ιατρικής ειδικότητας. Το Τμήμα Δημόσιας Υγείας της Ευρωπαϊκής Ενωσης Ιατρικών Ειδικοτήτων (U.E.M.S.) ξεκίνησε την δράση του το 1997 και έκτοτε επιδιώκει την τυπική, ως προς την ονοματολογία, και ουσιαστική, ως προς το περιεχόμενο και την κατάρτιση, εναρμόνιση της ιατρικής ειδικότητας της δημόσιας υγείας στις χώρες μέλη της Ε.Ε., ενώ από το 2008 αποτελεί συνδεδεμένο τμήμα της European Union Public Health Association (E.U.P.H.A). 4.3 Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Το Τμήμα Δημόσιας Υγείας της U.E.M.S. με κείμενο ομοφωνίας του 2001, όπως αυτό αναθεωρήθηκε το 2004, θέσπισε τα θεματικά πεδία και αντικείμενα στα οποία θα πρέπει να ειδικευθούν οι γιατροί δημόσιας υγείας, με στόχο να συμβάλει στον καθορισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την άσκηση της ιατρικής της δημόσιας υγείας, δεδομένου ότι η εκπαίδευση και ειδίκευση στην δημόσια υγεία στην ευρωπαϊκή επικράτεια παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των χωρών (Cavallo et al, 2001). Ειδικότερα, όρισε ότι οι ειδικευόμενοι στην ειδικότητα της δημόσιας υγείας καλούνται να εκπαιδευτούν σε ένα ιδιαίτερα ευρύ γνωστικό φάσμα το οποίο δεν στοχεύει στην απόκτηση ιατρικών δεξιοτήτων με τη έννοια της παρεμβατικής κλινικής ιατρικής, αλλά αντιθέτως στόχος του προγράμματος κατάρτισης είναι η απόκτηση γνώσεων σε τομείς όπως για παράδειγμα η επιδημιολογία, η εκτίμηση των αναγκών υγείας, η προαγωγή της υγείας, η οργάνωση της υγειονομικής περίθαλψης, η προτεραιοποίηση των αναγκών, η στατιστική και τα οικονομικά της υγείας (U.E.M.S. Section for Public Health 2001, U.E.M.S. Section for Public Health, revised 2004). Η U.E.M.S. ανταποκρινόμενη στις σύγχρονες προκλήσεις της δημόσιας υγείας, όπως αυτές διαμορφώνονται από την αλλαγή του δημογραφικού προφίλ, τους μείζονες παράγοντες κινδύνου, τις ευκαιρίες οι οποίες προσφέρονται από την πρόοδο της βιοτεχνολογίας σε επίπεδο πρόληψης και προσυμπτωματικού ελέγχου, επιδιώκει να εφοδιάσει τον γιατρό δημόσιας υγείας με τις ικανότητες εκείνες οι οποίες θα τον βοηθήσουν στο σχεδιασμό, την οργάνωση και την αξιολόγηση προγραμμάτων δημόσιας υγείας, συμβάλλοντας στη βελτίωση της υγείας σε επίπεδο πληθυσμού. Ενα ιδιαίτερα διευρυμένο και πλούσιο curriculum εκπαίδευσης του γιατρού δημόσιας υγείας, το οποίο δεν θα είναι κλινικό, δεδομένου ότι αντίστοιχες γνώσεις έχει λάβει ο γιατρός κατά την προπτυχιακή του εκπαίδευση, μηδενίζει τον κίνδυνο προκαταλήψεων (bias) όσον αφορά τον τρόπο θεώρησης και εφαρμογής της δημόσιας υγείας και επιπλέον, του παρέχει τα εφόδια εκείνα για την ανάπτυξη ορθών πολιτικών και στρατηγικού σχεδιασμού (McPherson, 2001). Ο γιατρός Δημόσιας Υγείας καλείται, άλλωστε, όχι να αντιμετωπίσει ένα μεμονωμένο ιατρικό περιστατικό αλλά να εκτιμήσει τις υγειονομικές ανάγκες σε επίπεδο πληθυσμού, να εισηγηθεί, ύστερα από έρευνα με βάση ποσοτικές, ποιοτικές και συμμετοχικές τεχνικές, νέα μέτρα, να αξιολογήσει τις επιπτώσεις στην υγεία (Health Impact Assessment) του πληθυσμού και τυχόν να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις. Ιδιαίτερα αισθητή στα κείμενα της U.E.M.S. για την εκπαίδευση των ειδικευόμενων στη δημόσια υγεία, είναι η απουσία αναφοράς σε κλινικού περιεχομένου εκπαίδευση, δεδομένου ότι σε κανένα κείμενο δεν υιοθετείται κάποιο ελάχιστο πρόγραμμα κατάρτισης το οποίο να συνιστά την εκ νέου, μετά το πτυχίο και στο πλαίσιο της ειδικότητας, εκπαίδευση του ειδικευόμενου δημόσιας υγείας σε ειδικότερα θεματικά αντικείμενα άλλων ειδικοτήτων, π.χ. Χειρουργική, Γενική Ιατρική κ.λ.π., εξαιτίας προφανώς της φύσης του αντικειμένου της δημόσιας υγείας το οποίο είναι λιγότερο παρεμβατικό υπό την οπτική της στενά αμιγούς ιατρικής πράξης και του βιοϊατρικού υποδείγματος. Η στάση της U.E.M.S. αιτιολογείται από τη γενικότερη θεώρηση η οποία συζητείται τα τελευταία χρόνια αναφορικά με το εύρος της δημόσιας υγείας, υποσύνολο της οποίας είναι η ιατρική περίθαλψη, καθώς η μεν δημόσια υγεία δρα σε επίπεδο πληθυσμού, ενώ η ιατρική σε ατομικό επίπεδο (Bauer, 1968). Αν και η συγκεκριμένη άποψη παρουσιάζεται αρκετά ανατρεπτική, καθρεφτίζει τις σύγχρονες τάσεις, οι οποίες απομακρύνουν τη δημόσια υγεία από την παραδοσιακή ιατρική ταύτισή της και κατατείνουν στην υιοθέτηση της ευρείας διατομεακής δημόσιας υγείας, όπου συμμετέχει πλήθος επιστημόνων από τις κοινωνικές, τις ανθρωπιστικές, τις διοικητικές καθώς και άλλες επιστήμες (Kohler et al, 1996, Colomer et al, 1995, McPherson, 2001), απαντώντας ταυτόχρονα αρνητικά στο ερώτημα κατά πόσο αποτελεί η ειδίκευση στη δημόσια υγεία αποκλειστικό προνόμιο των γιατρών (Birt and Foldspang, 2009). Την ίδια θεώρηση για την δημόσια υγεία υιοθετεί και η Λευκή Βίβλος της Γραμματείας για την Υγεία στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (N.H.S.) της Αγγλίας. Για περισσότερα βλ. Secretary of State for Health. Saving lives: our healthier nation. London: Stationery Office, 1999. (Cm 4386) και Department of Health. The Report of the Chief Medical Officer s project to strengthen the public health function. London: Department of Health, 2001 (McPherson, 2001, Evans and Dowlind, 2002). Ενισχυτική της άποψης αυτής είναι και η αδυναμία του ιατρικού παραδείγματος να αιτιολογήσει πλήρως τη παθογένεια ενός νοσήματος και τη δυναμική της πρόληψής του, καθότι σε πολλές περιπτώσεις είναι αναγκαία η εκτίμηση πολλαπλών παραγόντων, οι οποίοι δε σχετίζονται με το άτομο αλλά με παράγοντες του ευρύτερου περιβάλλοντός του και των συνθηκών και συμπεριφορών διαβίωσής του (Birt and Foldspang, 2009).
ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ - ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Μολονότι, τα κείμενα ομοφωνίας του Τμήματος Δημόσιας Υγείας της U.E.M.S. (Section of Public Health, European Union of Medical Specialists, 2009) δεν είναι δεσμευτικά και οι αρμόδιες εθνικές αρχές εξακολουθούν να παραμένουν αρμόδιες για τη διαδικασία και τα προαπαιτούμενα απόκτησης μιας ιατρικής ειδικότητας, ρητά αναφέρεται στα κείμενα της ότι αποτελεί υποχρέωση των εθνικών οργανισμών για τη δημόσια υγεία κάθε χώρας να εξασφαλίσουν ότι οι ειδικευόμενοι γιατροί Δημόσιας Υγείας ακολουθούν αντίστοιχα ως προς το περιεχόμενο και τη διάρκεια προγράμματα ειδίκευσης, ώστε να διασφαλισθεί η ποιοτική και εναρμονισμένη ιατρική εκπαίδευση και να διευκολυνθεί η ελεύθερη μετακίνηση και αναγνώρισή τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Σύμφωνα με την U.E.M.S., o γιατρός Δημόσιας Υγείας καλείται να μπορεί να αντιληφθεί τις προοπτικές της ασθένειας τόσο σε συλλογικό, όσο και σε εξατομικευμένο επίπεδο, μέσα από την προπτυχιακή ιατρική του εκπαίδευση, τη γενική μεταπτυχιακή του κατάρτιση και τέλος την εξειδικευμένη και προσανατολισμένη στη Δημόσια Υγεία ειδίκευσή του (U.E.M.S., 2001, 2003, 2004). Στον Πίνακα 4 παρουσιάζονται ενδεικτικά ορισμένα γνωστικά αντικείμενα τα οποία, σύμφωνα με την U.E.M.S., πρέπει απαραιτήτως να περιέχονται στα προγράμματα κατάρτισης των ειδικευόμενων στη Δημόσια Υγεία σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ στον Πίνακα 5 αντιστοιχίζονται τα ειδικότερα μαθήματα με τους στόχους και τις δράσεις τις οποίες καλείται να φέρει εις πέρας ένας γιατρός Δημόσιας Υγείας. Πίνακας 4. Ενδεικτική Θεματολογία Προγράμματος Ειδίκευσης Γιατρών Δημόσιας Υγείας Πηγή: U.E.M.S. European Training Charter for Medical Specialists in Public Health. U.E.M.S. Section for Public Health, 2009. (http://admin.uems.net/uploadedfiles /467.pdf ) Πίνακας 5. Αντιστοιχία curricula και δράσεων γιατρού - λειτουργού δημόσιας υγείας Η U.E.M.S. δεν αρκείται στην παράθεση των αναγκαίων γνωστικών αντικειμένων τα οποία καλείται να γνωρίζει ο γιατρός Δημόσιας Υγείας της Ε.Ε. προκειμένου να διασφαλιστεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, αλλά δίνει ιδιαίτερη έμφαση και στους φορείς εκπαίδευσης, τους εκπαιδευτές των ειδικευόμενων γιατρών δημόσιας υγείας και τη συνεχιζόμενη ιατρική κατάρτιση. Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του Τμήματος Δημόσιας Υγείας όπως αναθεωρήθηκε το 2004 (U.E.M.S. Section of Public Health, 2004), η εκπαίδευση των ειδικευόμενων γιατρών δημόσιας υγείας οφείλει να οργανώνεται κυρίως από αναγνωρισμένα Τμήματα ή Σχολές Δημόσιας Υγείας (Προληπτικής Ιατρικής, Υγιεινής ή Κοινωνικής Ιατρικής) Πανεπιστημίων ή Οργανισμών Δημόσιας Υγείας, ενώ ο επικεφαλής - συντονιστής του προγράμματος θα πρέπει να έχει τουλάχιστον πενταετή άσκηση της ιατρικής της δημόσιας υγείας. 4.4 Το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας Η ειδίκευση στη δημόσια υγεία διαφοροποιείται από χώρα σε χώρα της Ε.Ε., μολονότι, όπως αναφέρθηκε, καταβάλλονται προσπάθειες εναρμόνισης ενός ελάχιστου βαθμού κοινής εκπαίδευσης και κατάρτισης ώστε να κατοχυρωθεί η αναγνώριση των ιατρικών ειδικοτήτων και ως εκ τούτου των επαγγελματικών δικαιωμάτων των γιατρών στα κράτη μέλη της Ε.Ε. Μέχρι προσφάτως στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ειδίκευση στη Δημόσια Υγεία ήταν συνώνυμη με την Ιατρική της Δημόσιας Υγείας (Public Health Medicine training) (Evans and Dowling, 2002). Μάλιστα, η ίδρυση της Σχολής Δημόσιας Υγείας (Faculty of Public Health), τo 1972, ανέδειξε τη Δημόσια Υγεία ως μία από τις αναγνωριζόμενες ειδικότητες στη βρετανική επικράτεια και ενδυνάμωσε το ρόλο της, ενώ η συμμόρφωση της βρετανικής νομοθεσίας με τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη διασφάλιση της ομοιογένειας των μεταπτυχιακών ιατρικών σπουδών με τα Calman Reforms, ονομασία η οποία προήλθε από το όνομα του Kenneth Calman, εμπνευστή της αναμόρφωσης των ιατρικών ειδικοτήτων στην Μεγάλη Βρετανία και Ανώτατου Ιατρικού Συμβούλου, καθιέρωσε ένα ιδιαίτερα εκτεταμένο curriculum για τους γιατρούς Δημόσιας Υγείας (McKee and Mossialos, 1997, Working Group on Specialist Medical Training, 1993). Ειδικότερα για τους γιατρούς, τα προαπαιτούμενα εισαγωγής στο πρόγραμμα ειδικότητας είναι η ολοκλήρωση τους προγράμματος εκπαίδευσης F2, το οποίο είναι υποχρεωτικό στάδιο για όλους τους γιατρούς μετά την ολοκλήρωση των βασικών σπουδών και πριν την έναρξη οποιασδήποτε ειδικότητας και περιλαμβάνει δωδεκάμηνης διάρκειας κατάρτιση σε θέματα Γενικής Ιατρικής, Γενικής Χειρουργικής ή άλλα θεματικά αντικείμενα, η οποία ωστόσο δεν αποτελεί μέρος της ειδικότητας του γιατρού Δημόσιας Υγείας. Το πλήρες πρόγραμμα (full time) για την ειδικότητα της Δημόσιας Υγείας διαρκεί 5 έτη και αποτελείται από δύο στάδια εξετάσεων σε ιδιαίτερα εκτενή βιβλιογραφία, η οποία περιλαμβάνει γνώσεις Στατιστικής, Δημογραφίας, Ιατρικής Κοινωνιολογίας, Κοινωνικής Πολιτικής, Οικονομικών της Υγείας, Διοίκησης, Αξιολόγησης των Υγειονομικών Αναγκών, καθώς και άλλα, συγκλίνοντας σε μεγάλο βαθμό με τα προαπαιτούμενα εκπαιδευτικά πλαίσια τα οποία θέτει η U.E.M.S. Στην αγγλική επικράτεια, κατά τη διάρκεια της πενταετούς ειδίκευσης των ιατρών στη Δημόσια Υγεία είθισται αυτοί να παρακολουθούν και να ολοκληρώνουν Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στη Δημόσια Υγεία (Master of Public Health) και να τοποθετούνται για πρακτική άσκηση σε Φορείς και Ινστιτούτα Δημόσιας Υγείας (Εvans and Dowling, 2002), όπως το Εθνικό Ινστιτούτο Κλινικής Αριστείας (N.I.C.E.), το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής, καθώς και Τμήματα και Κέντρα Προαγωγής της Υγείας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η επιλογή της διατομεακής δημόσιας υγείας (multidisciplinary public health) επέτρεψε και σε επιστήμονες πέραν εκείνων του ιατρικού σώματος να έχουν πρόσβαση στο πρόγραμμα ειδίκευσης της δημόσιας υγείας (Birt and Foldspang, 2009). Η εισαγωγή ειδικευόμενων από άλλα επιστημονικά πεδία απαιτεί, είτε βασικό τίτλο σπουδών σχετικό με τη δημόσια υγεία, όπως για παράδειγμα σπουδές στην κλινική ψυχολογία ή τη φαρμακευτική, τα οικονομικά, την επιδημιολογία, τη νοσηλευτική, είτε μεταπτυχιακό ή διδακτορικό δίπλωμα, καθώς επίσης κατ ελάχιστον τριετή εργασιακή εμπειρία, μετά την απόκτηση του βασικού πτυχίου, σε θέση σχετική με τη Δημόσια Υγεία. Στο αγγλικό Εθνικό Σύστημα Υγείας, οι ειδικευόμενοι δημόσιας υγείας γιατροί και μη απασχολούνται ως Σύμβουλοι Δημόσιας Υγείας (Consultant in Public Health), Διευθυντές Δημόσιας Υγείας (Director of Public Health), Σύμβουλοι για τον Ελεγχο των Μεταδοτικών Ασθενειών (Consultant in Communicable Disease Control, C.C.D.C.) ή γενικότερα ως Καταρτισμένοι Σύμβουλοι Δημόσιας Υγείας (consultant-level public health professional), προσφέροντας την τεχνογνωσία τους σύμφωνα με τις ανάγκες του πληθυσμού, μακριά μεν από την αμιγώς ιατρική πράξη, αλλά με στόχο την εκπλήρωση του πολυδιάστατου ρόλου της Δημόσιας Υγείας σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. 5. Η ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα, η επιστημολογική μελέτη και έρευνα σε θέματα κοινωνικής ιατρικής και δημόσιας υγείας έχουν αναπτυχθεί εκτενώς στα αντίστοιχα Τμήματα των Ιατρικών Σχολών και την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, αποτελώντας μια σημαντική συνιστώσα του εκπαιδευτικού συστήματος στη χώρα μας. Σε επαγγελματικό επίπεδο, μολονότι η κοινωνική ιατρική και η δημόσια υγεία ιστορικά απασχόλησαν την επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα εδώ και περίπου 2 αιώνες, η ειδικότητα της Κοινωνικής Ιατρικής δεν κατοχυρωνόταν ως ειδικότητα στην παράγραφο 7 του Ν.3366/1955 (ΦΕΚ 258 Α ), νόμος ο οποίος περιλάμβανε τους κλασικούς πυρήνες της ιατρικής επιστήμης, όπως Καρδιολογία, Παθολογία, Χειρουργική, τονίζοντας το βιοϊατρικό υπόδειγμα και την ιατροκεντρική αντίληψη της ιατρικής. Μόλις το 1987, μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας και του Συμβουλίου της Επικρατείας, το Π.Δ. 58/1987 (ΦΕΚ 37 Α ) καθιερώνει την ιατρική ειδικότητα της κοινωνικής ιατρικής, για τη λήψη της οποίας ο χρόνος άσκησης ορίζεται σε τέσσερα (4) χρόνια εκ των οποίων (α) ένας (1) χρόνος στον παθολογικό τομέα νοσοκομείου, (β) ένας (1) χρόνος θεωρητική κατάρτιση σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα (Α.Ε.Ι.), ή στην Υγειονομική Σχολή, στους τομείς επιδημιολογίας, βιοστατιστικής, κοινωνικών επιστημών, προληπτικής ιατρικής, αρχών προγραμματισμού, οικονομικών υγείας, διατροφής και διοίκησης υπηρεσιών υγείας και (γ) δύο (2) χρόνια πρακτική άσκηση στο χειρουργικό τομέα ή τομέα ψυχιατρικής, καθώς και στη Μαιευτική - Γυναικολογία, την Παιδιατρική, από τα οποία, ένα (1) χρόνο σε Νοσοκομείο και ένα (1) χρόνο σε Κέντρο Υγείας. Στο άρθρο 2 του Π.Δ. 58/1987 ρυθμίζεται μεταβατικά η απονομή της ειδικότητας της κοινωνικής ιατρικής και δίνεται η δυνατότητα για ένα χρόνο μετά τη δημοσίευση του διατάγματος και κατόπιν εξετάσεων να αποκτούν την ειδικότητα γιατροί οι οποίοι έχουν αθροιστικά (α) μεταπτυχιακό τίτλο ή δίπλωμα σχετικό με την κοινωνική ιατρική διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους και (β) τριετή κλινική εμπειρία σε νοσηλευτικό ίδρυμα ή άλλο φορέα, του δημοσίου τομέα, στην παθολογία, χειρουργική, μαιευτική - γυναικολογία, παιδιατρική, ψυχιατρική, ή επαγγελματική ή ακαδημαϊκή δραστηριότητα σε συναφή τομέα με την Κοινωνική Ιατρική ή τη Δημόσια Υγεία. Λίγους μήνες μετά τη ψήφιση του Π.Δ. 58/1987, το Π.Δ. 458/1987 (ΦΕΚ 215 Α ), καταργεί τα δύο (2) χρόνια πρακτικής άσκησης στο χειρουργικό, ψυχιατρικό, μαιευτικό - γυναικολογικό ή παιδιατρικό τομέα και εισάγει διετή πρακτική άσκηση στον Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής Νοσοκομείου ή κέντρου υγείας και όπου δεν υπάρχει αντίστοιχος τομέας, η άσκηση γίνεται ένα (1) χρόνο στον τομέα χειρουργικής ή στον τομέα παθολογίας ή στον τομέα ψυχιατρικής ή στον εργαστηριακό τομέα και ένα (1) χρόνο σε Κέντρο Υγείας στο Τμήμα Γενικής Ιατρική - Παθολογίας. To Π.Δ. 521/1988 (ΦΕΚ 236 A ) περί απόκτησης της ιατρικής ιδιότητας της Κοινωνικής Ιατρικής, καταργεί τις διατάξεις των Π.Δ. 58/87 "Καθιέρωση της ιατρικής ειδικότητας της Κοινωνικής Ιατρικής" και Π.Δ. 458/87 "Τροποποίηση των διατάξεων του Π.Δ. 58/87" (ΦΕΚ Α 215/08.12.87) και καθορίζει εκ νέου τους όρους και τις προϋποθέσεις απόκτησης της ιατρικής ειδικότητας της Κοινωνικής Ιατρικής, κατόπιν της υπ αριθμ. 6γ της 56ης Ολομέλειας του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας. Ειδικότερα, για τη λήψη της ειδικότητας ο χρόνος άσκησης παραμένει στα τέσσερα (4) έτη, εκ των οποίων (α) ένας (1) χρόνος στον παθολογικό τομέα νοσοκομείου, (β) ένας (1) χρόνος θεωρητική κατάρτιση σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα (Α.Ε.Ι.), ή στην Υγειονομική Σχολή, στους Τομείς Επιδημιολογίας, Βιοστατιστικής, Κοινωνικών Επιστημών, Προληπτικής Ιατρικής και Κοινωνικής Υγιεινής, Περιβαλλοντικής Ιατρικής, Αρχών Προγραμματισμού, Οικονομικών Υγείας, Διατροφής, Οικογενειακής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας και (γ) δύο (2) χρόνια πρακτική άσκηση σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής Νοσοκομείου ή Α.Ε.Ι. ή ένα (1) χρόνο πρακτική άσκηση σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής Νοσοκομείου ή Α.Ε.Ι. και ένα (1) χρόνο σε Κέντρο Υγείας. Και σε αυτό το Προεδρικό Διάταγμα, και ειδικότερα στην παρ.2 αυτού, προβλέπονται μεταβατικές διατάξεις απονομής της ειδικότητας σε γιατρούς, μετά από γνώμη του ΚΕ.Σ.Υ. και εξετάσεις εφόσον οι γιατροί έχουν τα κάτωθι κατά περίπτωση προσόντα: 1. (α) Μεταπτυχιακό τίτλο ή δίπλωμα σχετικό με την κοινωνική ιατρική για την απόκτηση του οποίου απαιτήθηκε εκπαίδευση τουλάχιστον ενός (1)χρόνου και (β) τρία (3) χρόνια κλινική εμπειρία σε Νοσηλευτικό Ιδρυμα (ή άλλο φορέα του δημοσίου τομέα) και σε ειδικότητα που εντάσσεται στον παθολογικό ή χειρουργικό ή ψυχιατρικό τομέα και επαγγελματική ή ακαδημαϊκή δραστηριότητα σε συναφή τομέα με την κοινωνική ιατρική ή τη δημόσια υγεία. Από τα αμέσως ανωτέρω τρία (3) χρόνια άσκησης, ένας (1) χρόνος, τουλάχιστον, θα πρέπει να είναι απαραίτητα κλινική εμπειρία και ένας (1) χρόνος τουλάχιστον ακαδημαϊκή ή επαγγελματική δραστηριότητα 2. (α) Μεταπτυχιακό τίτλο ή δίπλωμα σχετικό με την Κοινωνική Ιατρική για την απόκτηση του οποίου απαιτήθηκαν τουλάχιστον δύο (2) χρόνια σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα (Α.Ε.I.) και (β) δύο (2) χρόνια σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα (Α.Ε.Ι.). 3. (α) Ειδικότητα της Παθολογίας ή Χειρουργικής ή Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης ή Παιδιατρικής ή Ψυχιατρικής ή Γενικής Ιατρικής και (β) ένα χρόνο (1) θεωρητική κατάρτιση σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα (Α.Ε.Ι.) ή την Υγειονομική Σχολή Αθηνών ή πρακτική άσκηση σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής Νοσοκομείου ή Α.Ε.Ι. 4. (α) Δύο (2) χρόνια σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα (Α.Ε.Ι.) ή σε Νοσοκομείο και (β) δύο (2) χρόνια σε τομέα παθολογίας ή χειρουργικής ή μητέρας - παιδιού ή ψυχιατρικής ή εργαστηριακής ιατρικής. 5. (α) Τρία (3) χρόνια εμπειρία σε Νοσηλευτικό Ιδρυμα (ή άλλο φορέα του δημοσίου τομέα) και σε ειδικότητα που εντάσσεται στον παθολογικό ή χειρουργικό ή ψυχιατρικό ή εργαστηριακό τομέα, και (β) δύο (2) χρόνια δραστηριότητα σε οργάνωση - διοίκηση υπηρεσιών υγείας ή σε άλλο τομέα συναφή με την κοινωνική ιατρική ή τη δημόσια υγεία. Σημειώνεται, ότι με νεότερο νόμο του 2003 (Ν. 3172/2003, ΦΕΚ 197 Α) επαναφέρεται η διαδικασία και οι προϋποθέσεις που ορίζονται στο άρθρο 2 του Π.Δ. 521/1988. για την απονομή της ειδικότητας της Κοινωνικής Ιατρικής. Το Π.Δ. 415/1994 (ΦΕΚ 236 Α) αναφέρεται στην ειδικότητα της κοινωνικής ιατρικής και ορίζει ως χρόνο άσκησης τα τέσσερα έτη με ειδικότερη πρακτική άσκηση ένα (1) έτος στον Παθολογικό Τομέα Νοσοκομείου, ένα (1) έτος θεωρητική κατάρτιση σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα (Α.Ε.Ι.) ή στην Υγειονομική Σχολή (πλέον Ε.Σ.Δ.Υ.), καθώς και δύο (2) έτη πρακτική άσκηση στο Νοσοκομείο στο Χειρουργικό Τομέα ή Τομέα Ψυχιατρικής καθώς και στη Μαιευτική - Γυναικολογία και την Παιδιατρική, εκ των οποίων ένα (1) έτος σε Νοσοκομείο και ένα (1) έτος σε Κέντρο Υγείας. Ο Νόμος 3172/2003 στο άρθρο 17, παρ. 9, το οποίο έχει τίτλο Εκπαίδευση στη Δημόσια Υγεία, καταργεί τις προϋποθέσεις ειδικότητας του Π.Δ. 415/1994 και ορίζει εκ νέου την υποστήριξη της Πολιτείας για την απόκτηση της ειδικότητας της κοινωνικής ιατρικής, ονομασία την οποία διατηρεί στον παρόντα νόμο. Ειδικότερα, στην παρ. 2 του άρθρου 17 δίνεται η εννοιολογική διάσταση της Κοινωνικής Ιατρικής, η οποία συνδέεται με την Εθνική Στρατηγική για τη Δημόσια Υγεία και ορίζεται ως ο επιστημονικός κλάδος που έχει ως στόχο την εφαρμοσμένη γνώση για την πρόληψη της ασθένειας, την αύξηση της διάρκειας της ζωής και την προαγωγή της υγείας μέσω οργανωμένων δραστηριοτήτων της Πολιτείας και της κοινωνίας και περιλαμβάνει ιδίως: α. τη γνώση των μεθόδων εκτίμησης των αναγκών υγείας του πληθυσμού, β. την εκτίμηση των αναγκών υγείας του πληθυσμού ή ειδικών ομάδων του πληθυσμού, γ. την επιδημιολογική μελέτη των νόσων και την έρευνα της αιτίας των νόσων, δ. την παρακολούθηση, τον έλεγχο και την αντιμετώπιση των λοιμωδών νοσημάτων, ε. την παρακολούθηση, τον έλεγχο και την αντιμετώπιση των καθοριστικών για την υγεία παραγόντων του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος και της ανθρώπινης συμπεριφοράς, στ. τη γνώση των μεθόδων και των τεχνικών πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης των ασθενειών, ζ. το σχεδιασμό, οργάνωση, διοίκηση και αξιολόγηση υπηρεσιών υγείας. Ο νομοθέτης άστοχα συνδέει την κοινωνική ιατρική με την εφαρμοσμένη γνώση για την πρόληψη της ασθένειας, την αύξηση της διάρκειας της ζωής και την προαγωγή της υγείας μέσω οργανωμένων δράσεων, δεδομένου ότι βρίσκονται εκτός του επιστημονικού και ερευνητικού πεδίου του συγκεκριμένου επιστημονικού κλάδου. Την συγκεκριμένη αντίφαση διορθώνει η νομοθετική πρωτοβουλία του 2005 και ειδικότερα ο Ν. 3370. Στην παρ.3 του άρθρου 17 Ν. 3172/2003 προβλέπεται το πρόγραμμα εκπαίδευσης στην κοινωνική ιατρική, σύμφωνα με το οποίο ο χρόνος άσκησης για την απόκτηση της ειδικότητας της κοινωνικής ιατρικής διαρκεί τέσσερα (4) έτη, εκ των οποίων το ένα (1) έτος περιλαμβάνει έξι (6) μήνες στην Εσωτερική Παθολογία με βασική θεωρητική, κλινική θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση και έξι (6) μήνες σε Κέντρο Υγείας και τρία (3) έτη εκ των οποίων ένα (1) στη θεωρητική κατάρτιση σε Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ιδρυμα ή στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας και κύρια γνωστικά αντικείμενα την επιδημιολογία, τη βιοστατιστική, τις κοινωνικές επιστήμες, τα οικονομικά της υγείας, την οργάνωση και διοίκηση καθώς και τον προγραμματισμό των υπηρεσιών υγείας, την προληπτική ιατρική και την προαγωγή της υγείας, τον έλεγχο και την πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων, την περιβαλλοντική ιατρική και διατροφή, ένα (1) έτος στον Τομέα της Κοινωνικής Ιατρικής ή σε Εργαστήριο Επιδημιολογίας ή τομέα ή εργαστήριο με δραστηριότητα που εμπίπτει στα παραπάνω θεματικά αντικείμενα και τέλος ένα (1) έτος πρακτικής άσκησης σε Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας. Ο Ν. 3172/2003 απεικονίζει μερικώς τις θέσεις της U.E.M.S., οι οποίες όπως προαναφέρθηκε στοχεύουν πρωτίστως στην ευρεία και πολύπλευρη θεωρητική εκπαίδευση του γιατρού δημόσιας υγείας, ο οποίος δεν έχει κλινικό ρόλο στο υγειονομικό σύστημα, καθώς το πεδίο δράσης του και η συνεισφορά του συνίστανται στο σχεδιασμό, την οργάνωση, υποστήριξη και υλοποίηση δράσεων σε επίπεδο πρόληψης, αγωγής, προαγωγής, και επιδημιολογικής παρατήρησης. Ιδιαίτερα, επίσης, σημαντική είναι η ερμηνεία των μεταβατικών διατάξεων της παρ. 6 του άρθρου 19 του Ν.3172/2003 όπου ορίζεται ότι για ένα (1) χρόνο από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου είναι δυνατή η χορήγηση της ειδικότητας της Κοινωνικής Ιατρικής, με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 2 του Π.Δ. 521/1988 (ΦΕΚ 230/Α /24.10.1988). Οπως προκύπτει από τη συνδυαστική ερμηνεία των διατάξεων αλλά και την πρακτική η οποία υιοθετήθηκε στην ελληνική πραγματικότητα, ουδέποτε οργανώθηκε και λειτούργησε το πρόγραμμα εκπαίδευσης για την ειδικότητα της κοινωνικής ιατρικής, όπως αυτό προβλέφθηκε στα οικεία νομοθετήματα, αλλά αντίθετα κατίσχυσαν οι μεταβατικές διατάξεις (Πίνακας 6) με αποτέλεσμα τη μη ουσιαστική έναρξη της ειδικότητας, κατά τρόπο αντίστοιχο με τις υπόλοιπες ειδικότητες. Πίνακας 6. Μεταβατικές διατάξεις για την απόκτηση της ειδικότητας της Ιατρικής Δημόσιας Υγείας Ο Ν. 3172/2003 υποκύπτει σε μία σειρά αντιφάσεων αναφορικά με το στόχο τον οποίο επιθυμεί να εκπληρώσει και τους ειδικότερους σκοπούς και τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί, καθ ότι στο κείμενο του νομοθετήματος με τίτλο Οργάνωση και Εκσυγχρονισμός των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας και άλλες διατάξεις, μολονότι οριοθετείται η έννοια και τα χαρακτηριστικά της δημόσιας υγείας (άρθρο 1), οι βασικές λειτουργίες και προτεραιότητες (άρθρο 2) καθώς και οι υπηρεσίες, οι φορείς και τα όργανα της δημόσιας υγείας (άρθρο 3 επ.), επιμένει στη χρήση του όρου της ειδικότητας της κοινωνικής ιατρικής και επανέρχεται στο πρόγραμμα ειδικότητας του 1988. Ωστόσο, ο νομοθέτης επηρεαζόμενος από τη διεθνή τάση η οποία αποδίδει στη δημόσια υγεία κεντρικό ρόλο στο υγειονομικό σύστημα και στον γιατρό δημόσιας υγείας τον οργανωτικό ρόλο της υλοποίησης της εθνικής στρατηγικής για τη δημόσια υγεία, θεσπίζει το 2005 ακόμη ένα νομοθέτημα για την οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών δημόσιας υγείας και επισημαίνει την ανάγκη επανεξέτασης της εκπαίδευσης των γιατρών κοινωνικής ιατρικής, τους οποίους μάλιστα μετονομάζει σε γιατρούς δημόσιας υγείας. Ο Ν. 3370/2005 (ΦΕΚ 176 Α ) στο άρθρο 1 προσεγγίζει την πολυτομεακή και πολυσύνθετη διάσταση της δημόσιας υγείας και την ορίζει ως το σύνολο των οργανωμένων δραστηριοτήτων της πολιτείας και της κοινωνίας, που είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες και αποβλέπουν στην πρόληψη νοσημάτων, στην προστασία και την προαγωγή της υγείας του πληθυσμού, στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η δημόσια υγεία έχει χαρακτήρα πολυτομεακό, απευθύνεται κυρίως σε πληθυσμούς και κοινότητες και, ως έννοια, είναι ευρύτερη της υγιεινής και της πρόληψης ή της κοινωνικής ιατρικής ή της ιατρικής στη δημόσια υγεία. Η δημόσια υγεία περιλαμβάνει διατομεακές δραστηριότητες και ασκείται με διεπιστημονική μεθοδολογία και προσέγγιση. Η δημόσια υγεία είναι, πρωτίστως, άσκηση δημόσιας πολιτικής και γίνεται με την ευθύνη του κράτους. Δεδομένων των πολύπλοκων και πολυδιάστατων λειτουργιών της δημόσιας υγείας, ο νομοθέτης απομακρύνεται από την έννοια της κοινωνικής ιατρικής, της υγιεινής ή της πρόληψης, οι οποίες αυτόνομες δεν μπορούν να προσφέρουν το σύνολο των αναγκαίων δράσεων για την διατήρηση και βελτίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας.
ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ - ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Κυριότερες των δράσεων αυτών όπως αυτές περιγράφονται στο άρ. 3 του Ν. 3370/2005 είναι: (α) Η παρακολούθηση και εκτίμηση της υγείας του πληθυσμού και των βιολογικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων που την επηρεάζουν. (β) Η προστασία και προαγωγή της υγείας και η πρόληψη των νοσημάτων. (γ) Ο έλεγχος και η απότελεσματική διαχείριση των λοιμωδών νοσημάτων και των άλλων νοσημάτων υψηλού κινδύνου και επιπολασμού. (δ) Η προάσπιση των αναγκών υγείας των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού. (ε) Η αντιμετώπιση των έκτακτων και αναδυόμενων κινδύνων και των απρόβλεπτων συνθηκών και συμβάντων από φυσικά ή άλλα αίτια. (στ) Η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και των παρεμβάσεων στη δημόσια υγεία. (ζ) Η εκτίμηση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών υγείας και η ανάπτυξη μέτρων βελτίωσης τους. (η) Η εκτίμηση των συνεπειών στη δημόσια υγεία από τα επιτεύγματα της ιατρικής επιστήμης, της βιολογίας και της γενετικής. (θ) Η ανάπτυξη πολιτικών που προάγουν την υγεία και τη βιωσιμότητα και η διατήρηση, βελτίωση και ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας. Η σύγχρονη θεώρηση της δημόσιας υγείας, η οποία υιοθετήθηκε με τον Ν.3370/2005, αναδεικνύεται σε δύο ακόμη άρθρα του νόμου. Σύμφωνα με το άρθρο 4 η δημόσια υγεία ασκείται από την κεντρική και την περιφερειακή διοίκηση, την αυτοδιοίκηση, τις μονάδες υγείας και κοινωνικής φροντίδας, στην κοινότητα και στους χώρους ομαδικής διαβίωσης και εργασίας και γενικά, σε κάθε χώρο κοινωνικής δραστηριότητας, ενώ καθιερώνεται και η επιστημονικά τεκμηριωμένη άσκησή της σύμφωνα με τις αρχές ειδικότερων επιστημονικών κατευθύνσεων και πάντα σε συνάρτηση με τους κανόνες της βιοηθικής και της ιατρικής δεοντολογίας. Επιπρόσθετα, με το άρθρο 5 ορίζεται ότι οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας παρέχονται από ειδικούς επιστήμονες που ανήκουν στο Σώμα Λειτουργών Δημόσιας Υγείας και έχουν την απαιτούμενη εκπαίδευση και εμπειρία και προέρχονται από τον ευρύτερο χώρο των επιστημών της υγείας, του περιβάλλοντος, της επικοινωνίας, της εκπαίδευσης, των κοινωνικών και οικονομικών επιστημών. Αυτό που πρέπει ωστόσο να επανεξεταστεί, είναι το είδος της εκπαίδευσης που λαμβάνουν οι λειτουργοί δημόσιας υγείας, τα κριτήρια και οι διαδικασίες ένταξής τους στο σύστημα υγείας και σαφώς η διασύνδεσή τους με τους γιατρούς δημόσιας υγείας. Υπό το νέο πνεύμα για τη σπουδαιότητα και το ρόλο της Δημόσιας Υγείας στα σύγχρονα υγειονομικά συστήματα των πολύπλοκων προβλημάτων, των μειζόνων παραγόντων κινδύνου και των σπάνιων πόρων, ο νομοθέτης στην παρ. 3 του άρθρου 21, κρίνει ασύμβατη και ανεπαρκή την υιοθέτηση του όρου ειδικότητα της κοινωνικής ιατρικής και την μετονομάζει σε ειδικότητα ιατρικής της δημόσιας υγείας. Ο καθορισμός του αντικειμένου εκπαίδευσης της ειδικότητας και οι προϋποθέσεις απόκτησής της αποφασίζονται από τον Υπουργό Υγείας, μετά από γνωμοδότηση του ΚΕ.Σ.Υ. Δεδομένου, ότι ο Ν. 3370/2005 προσδιορίζει και εξειδικεύει τις ανάγκες δημόσιας υγείας του συστήματος υγείας, είναι πλέον δυνατή η κατάρτιση ενός προγράμματος ειδίκευσης, το οποίο θα συνεκτιμά το εύρος των δράσεων και θα στοχεύει στην εκπαίδευση και ανάδειξη επιστημόνων υψηλού κύρους με άρτια θεωρητική εκπαίδευση και ουσιαστική πρακτική άσκηση σε φορείς δημόσιας υγείας. Δεδομένου ότι ο νόμος για τη δημόσια υγεία του 2005 χαρακτηρίζεται από καινοτομικό πνεύμα προς την ενισχυμένη και διευρυμένη προσέγγιση της δημόσιας υγείας και του γεγονότος ότι η Ελλάδα αποτελεί μέλος της Ενωσης Ευρωπαϊκών Ιατρικών Ειδικοτήτων (U.E.M.S.), είναι επιβεβλημένη η υιοθέτηση ενός προγράμματος ειδίκευσης των γιατρών δημόσιας υγείας προσανατολισμένο σε ένα curriculum το οποίο θα παρέχει τεχνογνωσία σε θέματα ανάπτυξης και προαγωγής της υγείας, εκτίμησης των επιπτώσεων στην υγεία διαφόρων πολιτικών και προγραμμάτων, διαχείρισης του κινδύνου για την υγεία, βελτίωσης της ποιότητας των υπηρεσιών και των συνθηκών διαβίωσης, καθώς και των προτεραιοτήτων για την υγεία. Σε ευρωπαϊκή και διεθνή κλίμακα, ο γιατρός Δημόσιας Υγείας είναι λειτουργός του συστήματος υγείας, ο οποίος δεν αναφέρεται σε ασθενείς κατά μόνας, όπως ο κλινικός γιατρός, αλλά οργανώνει και συντονίζει το επίπεδο υγείας του συνολικού πληθυσμού και ως εκ τουτου η εκπαίδευση που λαμβάνει διαφέρει κατά πολύ από το κλασικό ιατροκεντρικό πρότυπο. Η θέση αυτή ενισχύεται και από την προσαρμογή του έλληνα νομοθέτη στην Οδηγία 2005/36/ΕΚ, με το Π.Δ. 38/2010 (ΦΕΚ 78 Α ) και ειδικότερα με το άρθρο 25 σύμφωνα με το οποίο η εκπαίδευση ειδικευμένων ιατρών περιλαμβάνει θεωρητική και πρακτική κατάρτιση, η οποία πραγματοποιείται σε πανεπιστημιακό κέντρο, σε νοσοκομειακό και πανεπιστημιακό κέντρο ή, ενδεχομένως, σε ίδρυμα ιατρικής περίθαλψης εγκεκριμένο για το σκοπό αυτό από τις αρμόδιες αρχές ή τους αρμόδιους φορείς. Ο νομοθέτης δεν αναφέρεται στο είδος και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, ούτε κάνει λόγο για αναγκαία και απαραίτητη κλινικού περιεχομένου ειδίκευση, επηρεαζόμενος σαφώς από τη διευρυμένη αντίληψη της υγείας και της ιατρικής επιστήμης και ως εκ τούτου τις διαφορετικές και διακριτές ανάγκες κάθε ειδικότητας. Κατά συνέπεια, η ιατρική ειδίκευση στη δημόσια υγεία οφείλει να απομακρύνεται από την κλινική θεωρητική εκπαίδευση και να στοχεύει στην εις βάθος και διατομεακή θεωρητική εκπαίδευση και πρακτική άσκηση σε φορείς και μονάδες δημόσιας υγείας. Πίνακας 7. Συγκριτική παρουσίαση νομοθεσίας για την ειδικότητα Ιατρικής Δημόσιας Υγείας 6. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η διεθνής και ευρωπαϊκή βιβλιογραφία καθιστά σαφές ότι ο ρόλος της δημόσιας υγείας αποτελεί προτεραιότητα σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες, ενώ ολοένα και εντονότερα επικρατεί η πολυδιάστατη φύση της και η ανάγκη ομοιόμορφης εκπαίδευσης των λειτουργών της. Στo πλαίσιo της αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών υγείας της χώρας και επανακοθορισμού των στόχων της πολιτικής υγείας, σύμφωνα μάλιστα με τα ήδη εκπονηθέντα στρατηγικά σχέδια για τη δημόσια υγεία, προτείνονται οι εξής αλλαγές. (α) Η ονομασία της ειδικότητας σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική και επικρατούσα θέση, οφείλει να είναι ειδικότητα της ιατρικής της δημόσιας υγείας, όπως άλλωστε έχει ήδη νομοθετηθεί στη χώρα μας από το 2005 με το Νόμο 3370 και υιοθετείται στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Μεγάλη Βρετανία και το σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. (β) Η άσκηση για τη λήψη της ειδικότητας οφείλει να περιέχει τα εξής στάδια: (i) ένα (1) χρόνο θεωρητική εκπαίδευση σε οργανωμένο πρόγραμμα δημόσιας υγείας το οποίο πιστοποιείται και αξιολογείται από το ΚΕ.Σ.Υ., ώστε να τεκμηριώνεται η επάρκεια του προγράμματος και η καταλληλότητα του εκπαιδευτικού προσωπικού σύμφωνα με τις προδιαγραφές που θέτει η U.E.M.S. και το οποίο δύναται να οδηγεί σε απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης στη δημόσια υγεία ύστερα από εκπόνηση μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας (ii) τρία (3) έτη πρακτικής άσκησης και ειδικότερα (iia) ένας (1) χρόνος άσκηση σε Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας ή Καλλικρατικού Δήμου, (iiβ) ένας (1) χρόνος άσκηση σε εξειδικευμένα τμήματα και θεματικά αντικείμενα μονάδων σχετικών με τη δημόσια υγεία, όπως το Αρχείο Νεοπλασιών, η Επιδημιολογική Επιτήρηση κ.λ.π. στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.), η Εργαστηριακή Επιδημιολογική Επιτήρηση στο Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας (Κ.Ε.Δ.Υ.), στο Περιφερειακό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας (Π.Ε.Δ.Υ.), στον Οργανισμό κατά των Ναρκωτικών (Ο.ΚΑ.ΝΑ.), στο Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (Ε.Κ.Ε.Π.Υ.) κ.λ.π., όπου η τοποθέτηση του ειδικευόμενου θα αφορά θέση με αντικείμενο το οποίο συνάδει στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ειδικότητας και όχι σε διοικητική στελέχωση των φορέων και (iiγ) ένας (1) χρόνος άσκηση σε επιτελικό όργανο άσκησης δημόσιας υγείας στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ή σε σχετική θέση σε Περιφέρεια. Διάγραμμα 1. Στάδια για την Απόκτηση της Ειδικότητας της Ιατρικής της Δημόσιας Υγείας, σύμφωνα με την ισχύουσα διαδικασία (γ) Οσοι γιατροί και οδοντίατροι ολοκληρώσουν την ανωτέρω περιγραφείσα ειδικότητα μπορούν να καταλαμβάνουν θέσεις του Κλάδου Γιατρών Δημόσιας Υγείας του Ε.Σ.Υ. Μεταβατικά, οι θέσεις του Κλάδου Γιατρών Δημόσιας Υγείας του Ε.Σ.Υ. μπορούν να καταλαμβάνονται από ιατρούς με ειδικότητα ή οδοντιάτρους κατόχους μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών (Μεταπτυχιακό, Διδακτορικό) πάνω στη δημόσια υγεία και πενταετή τουλάχιστον προϋπηρεσία σε φορέα ή υπηρεσία δημόσιας υγείας οι οποίοι δύνανται να λάβουν τον τίτλο της ειδικότητας της ιατρικής της δημόσιας υγείας. (δ) Ο αριθμός των θέσεων ειδικευόμενων γιατρών μπορεί να κυμανθεί ανάμεσα στις 50 και 75 θέσεις οι οποίες είναι αναγκαίο να κατανεμηθούν με κριτήριο (i) την επάρκεια των δομών εκπαίδευσης (Α.Ε.Ι. - Ε.Σ.Δ.Υ.), (ii) το μέγεθος του πληθυσμού της περιφέρειας, (iii) τις ανάγκες στελέχωσης των υπηρεσιών δημόσιας υγείας και (iv) την καταλληλότητα των υπηρεσιών υγείας να παράσχουν πρακτική εκπαίδευση. (ε) Επειδή η διεθνής τάση για την εκπαίδευση στη δημόσια υγεία περιλαμβάνει και επιστήμονες διαφορετικών κατευθύνσεων, καθώς και άλλους επαγγελματίες υγείας, η δημόσια υγεία αναγνωρίζεται ως μη ιατρική ειδικότητα δημόσιας υγείας και στους κλάδους αυτούς, κατά το πρότυπο της Μεγάλης Βρετανίας, και μαζί με το ιατρικό σώμα συγκροτούν το Σώμα Λειτουργών Δημόσιας Υγείας. Ιδιαίτερα κρίσιμη για την επιτυχία του εγχειρήματος στην ελληνική πραγματικότητα, είναι η προκήρυξη των αναγκαίων θέσεων από τους φορείς και οργανισμούς του δημοσίου σύμφωνα με τις ανάγκες της θέσης και ο καθορισμός του αντικειμένου της, ώστε κάθε λειτουργός δημόσιας υγείας να προσλαμβάνεται σε θεματικό αντικείμενο, το οποίο συνάδει με την εκπαίδευσή του και να αποφεύγεται η συμμετοχή των λειτουργών δημόσιας υγείας σε δράσεις αλλότριες του αντικειμένου τους. (στ) Σε περίπτωση που αποφασισθεί η ειδικότητα της ιατρικής της δημόσιας υγείας να περιλαμβάνει κλινική άσκηση, προτείνεται η αναθεώρηση της εκπαίδευσης για την απόκτηση της ειδικότητας, σύμφωνα με το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας και προσαρμοσμένο στα ελληνικά δεδομένα, και η καθιέρωση για το σύνολο των γιατρών ενός (1) έτους κλινικής άσκησης μετά την ολοκλήρωση του βασικού κύκλου σπουδών (απόκτηση πτυχίου ιατρικής) ως αναγκαίου σταδίου πριν την επιλογή της ειδικότητας και την έναρξη του προγράμματος ειδίκευσης (Διάγραμμα 2). Διάγραμμα 2. Στάδια για την Απόκτηση της Ειδικότητας της Ιατρικής της Δημόσιας Υγείας 7. ΕΠΙΜΕΤΡΟ Οι διεθνείς και ευρωπαϊκές τάσεις στο χώρο της δημόσιας υγείας την ανέδειξαν σε πολύτιμο εργαλείο για τη διασφάλιση και βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού, τη διαχείριση των μειζόνων παραγόντων κινδύνου, τις σύγχρονες προκλήσεις που θέτει η ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας, τις ηθικές προεκτάσεις των παρεμβάσεων, τη μείωση των ανισοτήτων, όπως αυτές προέκυψαν από την παγκόσμια οικονομική κρίση και την εξοικονόμηση σπάνιων πόρων, μα κυρίως την καθιέρωσαν ως υψηλή κοινωνική προτεραιότητα και σύμμαχο της καθημερινής υγείας του πολίτη. Ο διατομεακός χαρακτήρας της δημόσιας υγείας, η οποία ανεξάρτητα από την ιστορική της καταγωγή και την ανάπτυξή της σε ακαδημαϊκό επίπεδο, στα σύγχρονα υγειονομικά συστήματα και την κοινωνική πραγματικότητα καλείται να λειτουργήσει ως κοινωνικό, πολιτικό και διοικητικό εγχείρημα διαχείρισης και ελέγχου των κινδύνων υγείας και να συμβάλει στη μείωση του φορτίου νοσηρότητας και τη διατήρηση του υψηλού επιπέδου υγείας του πληθυσμού μέσα από στοχευμένα προγράμματα και δράσεις, αναγνωρίσθηκε και στην ελληνική επικράτεια με τον Ν. 3370/2005. Ως εκ τούτου, κρίνεται σκόπιμο να επαναπροσδιορισθεί ο ρόλος των γιατρών δημόσιας υγείας, οι οποίοι, με την υιοθέτηση του διατομεακού χαρακτήρα της δημόσιας υγείας, καλούνται να γνωρίζουν ένα ευρύ φάσμα θεματικών αντικειμένων ώστε να καθίστανται ικανοί να υλοποιούν τις δράσεις της δημόσιας υγείας, όπως αυτές προσδιορίζονται και εξειδικεύονται στην κείμενη νομοθεσία (Ν. 3370/2005) και τα επιχειρησιακά σχέδια δράσης. Αναμφισβήτητα, το σύστημα υγείας βρίσκεται αντιμέτωπο με μια κρίσιμη συγκυρία. Η προβληματική η οποία γεννάται συνίσταται στο βαθμό ωρίμανσης της νέας οπτικής της δημόσιας υγείας, η οποία εφόσον υιοθετηθεί σε πλήρη διάσταση θα στελεχώσει με υψηλού κύρους και τεχνογνωσίας προσωπικό τους φορείς δημόσιας υγείας. Το μόνο βέβαιο είναι ότι, όπως κάθε απόφαση, η επιτυχία της εξαρτάται από το βαθμό και την ένταση της γόνιμης επιστημονικής διαβούλευσης, της εκτίμησης των αναγκών, των σύγχρονων προκλήσεων και των διεθνών τάσεων. 8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Ackerknect E., (1953). Rudolf Virchow. Madison: University of Wisconsin Press 2. Anderson M., Smith L., Sidel V. (2005). What is Social Medicine?. Monthly Review, vol.56, no8, January 2005, available at http://monthlyreview.org/0105anderson.htm 3. Awofeso N, (2004). What s New About the New Public Health, American Journal of Public Health, vol. 94, no5. 4. Bauer H, (1968). Public Health: A Medical Specialty?. Letters to the Editor. American Journal of Public Health, vol.58, no. 9, p.1581-1584 5. Beaglehole, R., Bonita R. (2004). Public Health at the Crossroads: Achievements and Prospects. Cambridge University Press. 6. Berridge V, (2001). Jerry Morris, International Journal of Epidemiology, 30: 1141-1145,p.1143 7. Birt C. and Foldspang A, (2009). Public Health Capacity Building-not only the property of the medical profession. European Journal of Public Health. 2009 June; 19(3): 232-35 8. Brandt A and Gardner M, (2000). Antagonism and Accommodation: Interpreting the Relationship Between Public Health and Medicine in the United States During the 20th Century 9. Bronkhous Mm et al. (1968). Why Virchow Became a Physician. Archives of Pathology; 85: 231-232 10. Cavallo F., Rimpela A., Normand C, Bury J, (2001). Public Health Training in Europe: development of European masters degrees in public health. European Journal of Public Health; vol.11, no2, p.171-173 11. Colomer C, Lindstrom B, O Dwyer A, (1995). European training in public health: a practical experience. European Journal of Public Health; 5: 113-15 12. Craig H.R. (1947). Introduction in: Iago Galdston (editor), Social Medicine: Its Derivations and Objectives: The New York Academy of Medicine Institute on Social Medicine. New York: Commonwealth Fund, 1949, p.vii 13. Don Madison, (1998). Introductory Essay. Social Medicine 14. Eisenberg L, (1984). Rudolf Ludwig Karl Virchow, where are you now that we need you? American Journal of Medicine; 77(3): 524-532 15. Encyclopedia of Public Health, Ed. Lester Breslow, Gale Group, Inc., 2002. 16. Evans D. and Dowlind S, (2002). Developing a multi-disciplinary public health specialist workforce: training implications of current UK policy. Journal of Epidemiology Community Health; 56: 744-747. 17. Farmer, Paul E., Bruce Nizeye, Sara Stulac, and Salmaan Keshavjee, (2006). Structural Violence and Clinical Medicine. PLoS Medicine, 1686-1691 18. Friis, R.H., Sellers, T.A. (2008) Επιδημιολογία και Δημόσια Υγεία. Επιμ. Ελλ. Εκδοσης, Αθανασάκης, Κ., Κυριόπουλος,Εκδ. Γ. Πασχαλίδης, Αθήνα 19. Galdston, I. (1949). Social medicine: its derivations and objectives. New York: The Commonwealth Fund. 20. Commission of the European Communities. Green paper on the European Workforce for Health. Commission of the European Communities. COM 2008:725. 21. Hanley J. (2002). Edwin Chadwick and the Poverty of Statistics. Medical History; 46: 21-40 22. Independent Inquiry into Inequalities in Health Report-The Acheson Report (1998). London: Stationery Ofiice. 23. Kohler L, Bury J, de Leeuw e, et al. (1996). Proposals for collaboration in European Public Health Training. European Journal of Public Health; 6: 70-72 24. Krieger N. (2001). Theories for social epidemiology in the 21st century: an ecosocial perspective. International Journal of epidemiology; 30:668-677 25. Lasker R.D. (1997). Medicine and Public Health: the Power of Collaboration, New York Academy of Medicine 26. Link BG, Phelan J. (1995). Social conditions as fundamental causes of disease. J Health Soc Behav; Spec No.: 80-94. 27. Link BG., Phelan JC. (2002). McKeown and the idea that social conditions are fundamental causes of disease. American Journal of Public Health;92(5): 730-2. 28. Madison D., (1998). Origins of Social Medicine, Introductory Essay by Don Madison, School of Medicine, U.N.C., http://www.med.unc.edu/socialmed/about/origins-of-social-medicine 29. McCally M, Haines A, Fein O, Addington W, Lawrence RS, Cassel CK. (1998). Poverty and ill health: physicians can, and should, make a difference. Ann Intern Med; 129(9): 726-733 30. McKee M, Mossialos E, (1997). Public Health and European Integration. In Scally G, ed. Progress in Public Health. London: FT Healthcare, 31-56 31. McPherson K, (1998). Wider causal thinking in the health sciences. Journal of Epidemiology Community Health. 52: 612-3 32. McPherson K, (2000). Removing Barriers to Career Development in Public Health, BMJ, vol.320 33. McPherson K, (2001). Public Health Does Not Need to Be Led by Doctors, BMJ, vol.322: 1593-6 34. Pemberton (2002). Οrigins and early history of the society for social medicine in the UK and Ireland, Journal of Epidemiology Community Health; 56: 342-346). 35. European Union of Medical Specialists, Programme Paper on the Medical Specialty of Public Health in EU Countries, Section of Public Health, European Union of Medical Specialists, 2009. 36. Reese DM. (1998). Fundamentals-Rudolf Virchow and modern medicine. West Journal of Medicine; 169(2): 105-108 37. Rosen G. (1974). From Medical Police to Social Medicine; Essays on the History of Health Care. New York: Science History Publications 38. Silver GA. (1987). Virchow, the Heroic Model in Medicine: Health Policy by Accolade. American Journal of Public Health; 77 (1): 82-88. 39. Szreter S. (2002). Rethinking McKeown: The Relationship between Public Health and Social Change. American Journal of Public Health; 92(5): 722-725 40. U.E.M.S. European List of Competencies for Medical Specialists in Public Health. UEMS section for Public Health 2001. (http://admin.uems.net/uploadedfiles/869.doc) 41. U.E.M.S. European Training Charter for Medical Specialists in Public Health. UEMS section for Public Health, revised 2004. (http://admin.uems.net/uploadedfiles/467.pdf ) 42. U.E.M.S., Charter on Training of Medical Specialists in the European Community, 1993, διαθέσιμο http://www.uems.net/uploadedfiles/176.pdf. 43. U.E.M.S. National Members Associations, 2009, http://admin.uems.net/uploadedfiles/1331.pdf 44. U.E.M.S., Outcomes of the UEMS Council Meeting. European Definition of the Medical Act, (Munich, 21-22.10.2005), διαθέσιμο στο http://admin.uems.net/uploadedfiles/649.pdf 45. Virchow R. (1879). Gessammelte Abhandlumgen aus dem Gebiet der Oeffentlichen Medicin und der Seuchenlehre. Berlin, Germany: Hirschwald; 46. Virchow R. (1990). Letters to His Parents 1839 to 1864. Canton, Mass: Science History Publications 47. Waitzkin H. (2000). The social origins of illness. In: The second Sickness: Contradictions of Capitalist Health Care. 2nd ed. Lanham, Md: Rowman and Littlefield; 55-73 48. Waitzkin H., Estrada A., Lamadrid S. (2001). Social Medicine Then and Now: Lessons from Latin America. American Journal of Public Health; vol 91, no 10 49. Westerling R. (2009). The harmonization of the medical specialty in public health in the EU countries-a challenge for the profession. European Journal of Public Health; 19(3): 230-2 50. Winslow C., E.A., (1923). The Evolution and Significance of the Modern Public Health Campaign, Yale University Press, New York, 51. Winslow C.-E. A, (1920). The Untilled Fields of Public Health, Science, n.s. 51 p. 23 52. Working Group on Specialist Medical Training. Hospital doctors: training for the future. London: Department of Health, 1993 53. Κυριόπουλος, Γ. και Νιάκας Δ. (1994). Θέματα Οικονομικών και Πολιτικής της Υγείας. Αθήνα: Εκδόσεις Κέντρο Κοινωνικών Επιστημών της Υγείας 54. Κυριόπουλος, Γ. και συν.(2010). Ο Ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη Δημόσια Υγεία. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση 55. Οδηγία 93/16/ΕΚ, Διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των ιατρών και της αμοιβαίας αναγνώρισης των διπλωμάτων, πιστοποιητικών και άλλων τίτλων τους, διαθέσιμο στο http://eurlex. europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=consleg:1993l0016:20070101: EL:PDF
ERGΑΣIA@HΥGEIA ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Δ.Π.Θ. ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx Εκδότης (Υπεύθυνος σύμφωνα με το Νόμο): Θ.Κ. Κωνσταντινίδης <tconstan@med.duth.gr> Ειδικός Ιατρός Εργασίας, Καθηγητής Τμήματος Ιατρικής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Διεύθυνση: Εργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος, Συγκρότημα Προκλινικών Εργαστηρίων Ιατρικής Δ.Π.Θ., Πανεπιστημιούπολη, Δραγάνα, Αλεξανδρούπολη 68100 Αίθουσα Γ.Α. Σταθόπουλου Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας, Ισόγειο Βιβλιοθήκης Τμήματος Ιατρικής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Πανεπιστημιούπολη, Δραγάνα, Αλεξανδρούπολη 68100, Τηλέφωνα: 2551030521, 6938909510 χχχ χχχ χχ χχχ χχ χχχ χχ χχχ χ χχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχ ΑΠΟΣΥΡΘΗΚΕ Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΤΟ Π.Γ.Ν.Ε. - ΜΟΝΑΔΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Προκήρυξη γιατουτοπανεπιστημιακού ακαδημαϊκό έτος 2017-2018 Στάλθηκε προς τον Διοικητή Γενικού Νοσοκομείου Εβρου (Π.Γ.Ν.Ε.) ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Δρ. Δημήτρη Αδαμίδη, έγγραφη αίτηση απόσυρσης της μοναδικής εμπρόθεσμης υποψηφιότητας Το Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης οργανώνει Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) που είχε κατατεθεί για τη Υπηρεσιών θέση Διευθυντή Ιατρικής Υπηρεσίας στη Νοσηλευτική Μονάδα στην Δημόσια Υγεία - Διοίκηση Υγείας, το οποίο πρόκειται να λειτουργήσει για 15η χρονιά τον Αλεξανδρούπολης. η σχετική νομοθεσία προβλέπει ότι Ειδίκευσης τη θέση μπορεί να καταλάβει Οκτώβριο 2017 και Δεδομένου οδηγεί στηνότι απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος (Μ.Δ.Ε.), μετά από Ιατρός, Βαθμίδας, που είναι Διευθυντής Κλινικής,(ΑΔΑ: Εργαστηρίου ή Μονάδας που σπουδέςκαθηγητής διάρκειας 3Πρώτης ακαδημαϊκών εξαμήνων. Η παρούσα πρόσκληση ΨΧΘΧ469Β7Γ-414) αφορά λειτουργεί στο αιτήσεων Π.Γ.Ν.Α. για προς μην από μπορεί να προχωρήσεικατευθύνσεις: η διαδικασία. στην υποβολή την στιγμήν απόκτησηφαίνεται Μ.Δ.Ε. να σε μία τις προσφερόμενες (α) Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, επίκειται νομοθετική αλλαγή, ώστε του σε Προγράμματος περίπτωση που δενη Δημόσια Υγεία, Επιδημιολογία, (β) Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας. Αντικείμενο είναι κατατίθενται υποψηφιότητες από κανέναν Καθηγητή, τότεβελτίωση θα μπορούν είναι υποψήφιοι δημιουργία στελεχών με υψηλό επίπεδο Ιατρό, δεξιοτήτων για την της να ποιότητας και της Ιατροί Ε.Σ.Υ. με το βαθμό πλήρες κείμενο απόσυρσης της αίτησης γιακαι τη θέση Διευθυντή αποτελεσματικότητας των Διευθυντή. υπηρεσιών Το υγείας με την χρήση μεθοδολογιών, εργαλείων αρχών από την Ιατρικής Υπηρεσίας Π.Γ.Ν.Ε. (Νοσηλευτική Μονάδα Αλεξανδρούπολης) έχει ως ακολούθως: Δημόσια Υγεία και τηνστο Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Απώτερος στόχος η δημιουργία ηγετών που θα μπορούσαν να ασχοληθούν με τη διοίκηση, τη διδασκαλία και την έρευνα των υπηρεσιών υγείας σε πολλαπλούς χώρους και πεδία του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Δεκτοί γίνονται: α) κάτοχοι πτυχίου Πανεπιστημίου της ημεδαπής ή ισότιμου πτυχίου της αλλοδαπής, ενδεικτικά προερχόμενοι από τα Τμήματα Ιατρικής, Οδοντιατρικής, Φαρμακευτικής, Νοσηλευτικής και άλλων Επιστημών Υγείας, β) κάτοχοι πτυχίου Πανεπιστημίου της ημεδαπής ή ισότιμου πτυχίου της αλλοδαπής, ενδεικτικά προερχόμενοι από τα Τμήματα Οικονομικών, Διοικητικών και Κοινωνικών Επιστημών και άλλων Σχολών συναφών αντικειμένων, γ) κάτοχοι πτυχίου Πανεπιστημίου της ημεδαπής ή ομοταγούς Ιδρύματος της αλλοδαπής προερχόμενοι από Τμήματα, το αντικείμενο των οποίων σχετίζεται με δράσεις δημόσιας υγείας και διοίκησης υπηρεσιών υγείας και δ) κάτοχοι πτυχίου Τ.Ε.Ι. συναφών αντικειμένων. Αίτηση μπορούν να υποβάλουν και τελειόφοιτοι φοιτητές ή φοιτήτριες που αναμένεται να έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους, πριν την έναρξη των μαθημάτων (Οκτώβριος 2017). Στην περίπτωση αυτή, η εγγραφή τους στο Π.Μ.Σ. θα γίνει μόνο εφ όσον λάβουν έγκαιρα το πτυχίο τους. Δίδακτρα: Για τη φοίτηση στο πρόγραμμα απαιτείται η καταβολή διδάκτρων ύψους 2.000, για το σύνολο του Προγράμματος. Υποτροφίες: Το Πρόγραμμα θα χορηγήσει υποτροφίες με τη μορφή απαλλαγής καταβολής διδάκτρων. Η επιλογή των υποτρόφων θα γίνεται με κοινωνικά/οικονομικά κριτήρια. Ο αριθμός των υποτρόφων, η διαδικασία επιλογής τους, καθώς και η λεπτομερής περιγραφή των κριτηρίων επιλογής θα καθοριστούν από τη Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης του Τμήματος Ιατρικής. Επίσης, οι φοιτητές μπορούν να διεκδικήσουν υποτροφίες του Τμήματος Ιατρικής και άλλων Φορέων. Η επιλογή των φοιτητών για το ακαδ. έτος 2017-18 γίνεται με βάση πληροφορία και τεκμηρίωση από τις ακόλουθες πηγές: Επιστημονική κατάρτιση του υποψηφίου (βαθμός πτυχίου, επίδοση στις προπτυχιακές ή/και μεταπτυχιακές σπουδές κλπ), Ερευνητική ή/και συγγραφική δραστηριότητα, Συστατικές επιστολές, Γνώση της Αγγλικής γλώσσας, Επιστολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος του υποψηφίου, Προσωπική συνέντευξη. Η προφορική συνέντευξη αποβλέπει στη διαπίστωση του κατά πόσο τα προσόντα που αναφέρονται στα υποβληθέντα δικαιολογητικά και στις συστατικές επιστολές ανταποκρίνονται στη γενική κατάρτιση και τις ικανότητες του υποψηφίου, αλλά και να αποτυπώσει τις προσδοκίες, την προοπτική και τις ακαδημαϊκές αξίες του υποψηφίου. Υποβολή δικαιολογητικών: Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλουν: 1. Αίτηση συμμετοχής - Εντυπο 1, Τελειόφοιτοι: 2. Πιστοποιητικό αναλυτικής βαθμολογίας μαθημάτων, Πτυχιούχοι: 2.1 Αντίγραφο Πτυχίου (για τα πτυχιούχους Πανεπιστημίων του εξωτερικού και πιστοποιητικό ισοτιμίας ή/και αντιστοιχίας από το Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. (πρώην ΔΙ.Κ.Α.Τ.Σ.Α.), ή φωτοαντίγραφο της αίτησης που έχει κατατεθεί στο Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. για την ισοτιμία ή/και αντιστοιχία του πτυχίου) και 2.2 Πιστοποιητικό αναλυτικής βαθμολογίας μαθημάτων, 3. Πλήρες βιογραφικό σημείωμα με στοιχεία για τις σπουδές, τη διδακτική ή/και επαγγελματική εμπειρία, την επιστημονική και κοινωνική δραστηριότητα του/της υποψηφίου, 4. Τεκμηρίωση επαρκούς γνώσης της Αγγλικής γλώσσας (πιστοποιητικό ή επιστημονική δημοσίευση στην Αγγλική), 5. Επιστολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος του υποψηφίου για το Πρόγραμμα, 6. Δύο (2) Συστατικές Επιστολές. Τονίζεται ότι τα μαθήματα: είναι υποχρεωτικής παρακολούθησης (τηρείται ημερήσιο παρουσιολόγιο), είναι διάρκειας 12-15 ώρες την εβδομάδα (2 τρίωρα το πρωί και 2 ή 3 τρίωρα το απόγευμα). Ο αριθμός των εισακτέων στο Π.Μ.Σ. ορίζεται κατ' ανώτατο όριο σε είκοσι (20) φοιτητές, ανά ακαδημαϊκό έτος. Xρονοδιάγραμμα: Πέμπτη 15 Ιουνίου 2017: Λήξη υποβολής αιτήσεων, Πέμπτη 22 Ιουνίου 2017: Συνέντευξη, Σεπτέμβριος 2017: Εγγραφές, Οκτώβριος 2017: Εναρξη μαθημάτων. Διευκρινήσεις/Παρατηρήσεις: Αποστολή της αίτησης και των δικαιολογητικών μόνο με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στη διεύθυνση mph@med.uoc.gr, σε ένα αρχείο μορφής Portable Document Format (PDF), το οποίο θα φέρει το όνομα του υποψηφίου. Οι συστατικές επιστολές πρέπει να σταλούν από τον ίδιο τον συντάκτη, με e-mail στη διεύθυνση: mph@med.uoc.gr. Για περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινίσεις οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στη Γραμματεία του Π.Μ.Σ. (τηλέφωνα: 2810394615, 394614, 394868). Ο Διευθυντής του Π.Μ.Σ. Ο Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 2017 ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΤΗΣ 5ΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ χχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχχ Καθηγητής Χ. Λιονής Καθηγητής Γ. Κοντάκης ΧΧ 912 Η άφιξη μεταναστών και προσφύγων (το 0,2% του πληθυσμού της Ευρώπης) δημιούργησε μια «προσφυγική κρίση» που δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια κρίση της ίδιας της Ευρώπης και της ικανότητάς της να κάνει τα μέλη της να συνασπιστούν γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα. Απέναντι στην άφιξη των μεταναστών και των προσφύγων, η αντίδραση των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνίσταται αποκλειστικά στο να κάνουν τα πάντα ώστε να αποφύγουν μια νέα «μαζική εισροή» πληθυσμών, χωρίς να αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις τους ούτε καν απέναντι στις πολυάριθμες παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του προσφυγικού δικαίου. Ανέπτυξαν έτσι διάφορες τεχνικές που ξεκινούν από την υλική ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων συμπεριλαμβανόμενης της κατασκευής τειχών ή καταυλισμών στους οποίους «μαντρώνουν» και «ξεδιαλέγουν» τους πρόσφυγες και καταλήγουν στην υιοθέτηση πιο «λεπτών» νομικών μηχανισμών, που οξύνουν τις ασάφειες του ευρωπαϊκού σχεδίου [1]. Η κοινή μεταναστευτική πολιτική δημιουργήθηκε επισήμως με την υιοθέτηση της Συνθήκης της Λισαβόνας, το 2008. Ωστόσο, μόνο μερικές πτυχές της μετανάστευσης μπόρεσαν να υποστηριχθούν, κυρίως οι πολιτικές που αφορούσαν τη χορήγηση ασύλου και βίζας σύντομης παραμονής, καθώς και την εναρμόνιση των συνθηκών επαναπροώθησης των παράτυπων αλλοδαπών προερχόμενων από τρίτες χώρες. Στην πραγματικότητα, απέναντι στην ανάγκη προστασίας που ένιωσαν απέναντι σε ξένους που περιγράφονταν ως παραβάτες, εγκληματίες ή τρομοκράτες μέσα στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, τα κράτη - μέλη παίζουν διπλό παιχνίδι. Από τη μία πετάνε στον κάλαθο των αχρήστων τους κοινούς κανόνες και τους θεσμούς που τους υποχρεώνουν να δεχθούν πρόσφυγες και άλλους μετανάστες. Αρνήθηκαν κατ αυτόν τον τρόπο το σχέδιο της Κομισιόν που ήθελε να επιβάλλει ποσοστώσεις μεταναστών προς εγκατάσταση στην Ευρώπη και την εντός Ευρωπαϊκής Ενωσης μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο που είχαν φθάσει στην Ελλάδα και την Ιταλία. Από την άλλη όμως, ενδυναμώνουν τους ίδιους κοινούς κανόνες και τους θεσμούς όταν αυτό βολεύει τα σχέδιά τους. Έτσι, αποδέχθηκαν την ανάπτυξη δικτύων με αρχεία δεδομένων και μεταδεδομένων που επιτρέπουν τον έλεγχο των μετακινήσεων των ξένων υπηκόων (αλλά και των Ευρωπαίων), καθώς και την ενίσχυση της Frontex με τη δημιουργία σωμάτων Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής που διαθέτουν μεγαλύτερη αυτονομία και δυνάμεις [2]. Ομως, ανάμεσα στο άνοιγμα και το κλείσιμο, ανάμεσα στην αυτονομία και την υποταγή στα κράτη - μέλη, οι ευρωπαϊκή θεσμοί δίνουν και αυτοί δείγματα ασάφειας. Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν - Κλωντ Γιουνκέρ, μοιάζει να δίνει τον τόνο όταν εκτιμά, στην ομιλία του περί της κατάστασης της Ένωσης το 2016, ότι η υποχρέωση της αλληλεγγύης δεν είναι κάτι που μπορεί να επιβληθεί. Το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την πλευρά του επεκτείνει συνεχώς τις εγκρίσεις προς συγκεκριμένα κράτη - μέλη ώστε να διατηρήσουν τους ελέγχους σε μέρος των συνόρων τους που βρίσκονται στο εσωτερικό της ζώνης Σένγκεν. Οσο για το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, διαβεβαιώνει ότι τα κράτη - μέλη δεν είναι υποχρεωμένα να δώσουν ανθρωπιστική βίζα σε άτομα που επιθυμούν να εισέλθουν σε ευρωπαϊκό έδαφος προκειμένου να ζητήσουν άσυλο.. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Υ.Α.Ε. ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ κ. ΕΦΗ ΑΧΤΣΙΟΓΛΟΥ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΨΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ Σύμφωνα με πληροφορίες πραγματοποιήθηκε συνάντηση της Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Εφης Αχτσιόγλου με την Επιτροπή Υγείας και Ασφάλειας Εργασίας του Εργατικού Τμήματος του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥ.ΡΙΖ.Α.) στο Γραφείο της Υπουργού. Η συνάντηση ορίσθηκε μετά τη συνεδρίαση του Εργατικού Τμήματος, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 20.05.2017, όπου συμμε- τείχε και η κ. Αχτσιόγλου. Το κύριο θέμα που απασχόλησε τη συνάντηση ήταν η ανάπτυξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας και Ασφάλειας Εργασίας (Ε.Σ.Υ.Α.Ε.), καθώς και η σύσταση Κλάδου Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου (Κ.Α.Ε.Κ.). Η αναγκαιότητα της δημιουργίας ενός ασφαλιστικού φορέα για τον επαγγελματικό κίνδυνο στα πρότυπα των αντίστοιχων ευρωπαϊκών έχει απασχολήσει κατά καιρούς το Υπουργείο Εργασίας, ιδίως μετά την πρό- ταση που είχε παρουσιασθεί στη Διαρκή Επιτροπή Κρίσης Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (Δ.Ε.Κ. Β.Α.Ε.), μετά από πρόταση της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής Εργασίας και Περιβάλλοντος (Ε.Ε.Ι.Ε.Π.), που είχαν συνυπογράψει και εκπρόσωποι των κοινωνικών εταίρων, του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.) και της Ενωσης Ελλήνων Χημικών (Ε.Ε.Χ.), ενώ είχε εκφράσει αντιρρήσεις ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (Σ.Ε.Β.).