Στοιχείαδιδακτικής Στόχοι μαθήματος φύλλα εργασίας ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γεωργάτου Μάνια ΣχολικήΣύμβουλοςΠΕ04
Βασικά χαρακτηριστικά ενός μαθήματος: Να έχει συγκεκριμένους και ξεκάθαρους στόχους. Ερώτηση: Τιδιδάσκω; Γιατίτοδιδάσκω; Ναλαμβάνειυπόψητηνπρότερηγνώσητων μαθητών και να ανταποκρίνεται στο στάδιο ανάπτυξής τους. Ερώτηση: Ποιόν διδάσκω; Να είναι καλά οργανωμένο και δομημένο. Ερώτηση: Πώς διδάσκω; Να αξιολογεί το αποτέλεσμα Ερώτηση: Ποια τα αναμενόμενα αποτελέσματα; 2
Α. Ο σχεδιασμός της διδασκαλίας, Β. Η πραγματοποίηση της διδασκαλίας Γ. Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της μάθησης των μαθητών. 3
Α. Σχεδιασμός Διαδικασία προγραμματισμού της διδασκαλίας 1. Πούστοχεύουμε; (διδακτικοί στόχοι) 2. Πώς θα πετύχουμε τους στόχους; (οργάνωση μαθήματος, μέσα, τεχνολογία) 3. Πώς θα καταλάβουμε ότι πετύχαμε τους στόχους; (αξιολόγηση). 4
1. Προετοιμασία - προσδιορισμός διδακτικών στόχων 1. επιλογή και μελέτη περιεχομένου της διδασκαλίας. 2. εντοπισμός βασικώνσημείων, σχέσεων, εννοιών. 3. διερεύνησημαθησιακώνδυσκολιών: έννοιεςήθέματαπουοιμαθητέςδεν έχουνκατανοήσει, συναντούνδυσκολίες, υπάρχουν παρανοήσεις. προσδιορισμός διδακτικών στόχων 5
Διδακτικοί στόχοι Ταξινόμηση κατά Bloom Οι στόχοι αφορούν α) Γνώση ορολογία, ταξινομήσεις, αρχές, θεωρίες. Απομνημόνευση-συσχέτιση-επεξεργασία. β) Κατανόηση Αναδιοργάνωση δεδομένων(τακτοποιεί κατά άλλοτρόποταδεδομένα) κριτική ερμηνεία δεδομένων 6
γ) Εφαρμογή η ικανότητα να χρησιμοποιεί αποκτημένες γνώσεις σε νέες συγκεκριμένες καταστάσεις. Πχ: να εφαρμόζει νόμους και θεωρίες για να λύνει πρακτικά και συγκεκριμένα προβλήματα, να φτιάχνει χάρτες και διαγράμματα 7
δ) Ανάλυση ηικανότητανααναλύεικάτισταμέρηπουτο αποτελούνέτσι, ώστεηδομήτουναγίνει κατανοητή. Ανάλυση μιας δομής ή διαδικασίας σε επιμέρους Αιτιακή ανάλυση / Ανάλυση ενός μηχανισμού Ανάλυση ενός προβλήματος 8
ε) Σύνθεση Η ικανότητα τοποθέτησης των διαφόρων μερών μαζί έτσι ώστε να προκύπτει ένα σύνολο. Για τη σύνθεση απαιτείται φαντασία, πρωτοτυπία και δημιουργική ικανότητα. Η μάθηση εδώ χαρακτηρίζεται από δημιουργική συμπεριφορά και φέρνει τη σφραγίδα της προσωπικότητας του μαθητή. Τι υποθέσεις κάνεις γι' αυτό το πρόβλημα; Τι υποθέσεις κάνεις για την εξήγηση αυτού του φαινομένου; 9
Διδακτικοί στόχοι α) Γνωστικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι (δεξιότητες): αποτελούν αλλαγές στη συμπεριφορά του μαθητή ως αποτέλεσμα της μάθησης. Δηλ: αυτάπουθαπρέπειναείναισεθέσηνα «κάνει» ο μαθητής μετά τη διδασκαλία ως αποτέλεσματηςμάθησης. Πχπαρατηρεί, διακρίνει, ταξινομεί, ορίζει, προβλέπει, ερμηνεύει, αναλύει, εντοπίζει, συσχετίζει, χειρίζεται, κατασκευάζει κτλ. 10
β) Οι συναισθηµατικοί στόχοι αφορούν στάσεις/αξίες που υιοθετεί ο µαθητής και µε βάση τις οποίεςκαθορίζεταιησυµπεριφοράτου. Οιστάσειςαυτέςθαπρέπειναενισχυθούνήνα µετασχηµατισθούν. Αντίρρηση: δηµιουργούµε ένα κλειστό σύστηµα, µε αποτέλεσµα να περιορίζεται η δηµιουργική διδασκαλία??? 11
Οι στόχοι είναι: Συγκεκριμένοι Μετρήσιμοι Σχετικοί επιτεύξιμοι στο πλαίσιο των ικανοτήτων της ομάδας. Αποτελούν κριτήρια για τον προγραμματισμό της διδασκαλίας Κατευθύνουν τη διδασκαλία Εστιάζουν την προσοχή των μαθητών σ αυτά που πρόκειται να μάθουν. Προσανατολίζουν το μαθητή σε ενέργειες ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι. Αποτελούντηβάσηγιατηναξιολόγησητων αποτελεσμάτων της διδασκαλίας. 12
2. Οργάνωση μαθήματος Πώς θα πετύχουμε τους στόχους; σχεδιασμός περιεχομένου και μεθοδολογίας, χειρισμός του χρόνου εποπτικά μέσα, τεχνολογία Φύλλο Εργασίας με δραστηριότητες για τους μαθητές προκειμένου να επιτύχουν τους διδακτικούς στόχους Σε κάθε διδακτικό στόχο αντιστοιχεί μία δραστηριότητα. 13
Β. Πραγματοποίηση της διδασκαλίας Α) Αρχίζουμε με: 1. Σύντομη ανακεφαλαίωση της προηγούμενης ενότητας / Έλεγχος εργασιών που πιθανά είχαμε αναθέσει 2. Σύνδεση με την νέα ενότητα 3. Προετοιμασία μαθητών νοητικά και συναισθηματικά γιατο θέμα. 14
Β) Φύλλα Εργασίας Θέτουμε ερωτήματα ή δίνουμε πληροφορίες. Οι μαθητές/ ομάδες εκτελούν τις δραστηριότητες. Στο τέλος κάθε δραστηριότητας ακολουθεί συζήτηση. Συντονίζουμε τις ενέργειες, παρεμβαίνουμε καικατευθύνουμε τησυζήτηση. Γ) Τελειώνοντας σύντομη ανακεφαλαίωση με σημεία αναφοράς τους διδακτικούς στόχους. 15
Κατά τη διάρκεια: Προκαλούμε με ερωτήσεις. Ενθαρρύνουμε τους μαθητές να παρατηρούν και να συζητούν τις παρατηρήσεις τους. Δίνουμε έμφαση όχι μόνο στη γνώση, αλλά καισεμεθοδολογικέςδιαδικασίες, συναισθήματα, αξίες, στάσεις. Η«τάξη-νεκροταφείο» δε βοηθάει στη μάθηση 16
3. Πώς θα καταλάβουμε ότι πετύχαμε τους στόχους; Αξιολόγηση ερωτήσεις αξιολόγησης στο τέλος ή συνεχής αξιολόγηση πχερωτήσειςπολλαπλήςεπιλογής, σχεδιασμός εννοιολογικού χάρτη, επίλυση προβλήματος Ανατροφοδότηση 17
Στη Βιολογία 18
Στη Βιολογία 19
Μέθοδος διερεύνησης: Αναλυτική μέθοδος Ανάλυση του συστήματος σε απλούστερα μέρη Προσδιορισμός οργάνωσης των μερών εντός τουσυστήματος. Ανάλυση σε ιεραρχημένα επίπεδα οργάνωσης Σχέσεις μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων οργάνωσης Σχέσειςαπόκάτωπροςάνω Σχέσειςαπό άνω προςκάτω??? 20
Προσδιορισμός& Διερεύνηση διαφορετικών βιολογικών οντοτήτων στο ίδιο επίπεδο οργάνωσης. (πχ διαφορετικά όργανα, διαφορετικός τύπος ιστών, κυττάρων, οργανιδίων, μακρομορίων) Προσδιορισμός& Διερεύνηση Δομής και λειτουργίας 21
Δομή και λειτουργία Α) Περιγραφή ανάλυση δομών μετακίνηση από ένα επίπεδο σε άλλο χρήση μοντέλων, αναλογιών Β) Προσδιορισμός περιγραφή ανάλυση λειτουργιών Προσδιορισμός αιτιακής συμπεριφοράς των μερών. Διαδικασίες-μηχανισμοί ΑΒΓΔΕ χρήση μοντέλων, εννοιολογικών μεταφορών. 22
Σχέσεις: Απλές αιτιακές σχέσεις c e Σχέσεις αιτιακής αλληλεπίδρασης μεταξύ των μερών Σχέσεις αλληλεπίδρασης με το εκάστοτε περιβάλλον (εντός του οποίου επιτελείται) Σχέσεις δομής και λειτουργίας Εξελικτικήβιολογία 23
Χρήση Επιστημονικών Εννοιών Οι επιστημονικές έννοιες στη βιολογία αναφέρονταισε βιολογικέςοντότητες, ιδιότητες, διαδικασίες, λειτουργίες κλπ Έχουν ένα ιδιαίτερο νόημα/ σημασία εντός του συγκεκριμένου επιστημονικού πεδίου που χρησιμοποιούνται. 24
Οι έννοιες αυτές εκφράζονται συνήθως με ειδικούς«τεχνικούς» όρους: Τεχνικός όρος: κατονομασία μιας βιολογικής οντότητας με: τηχρήσηλέξης πουπροέρχεταιαπότην καθομιλούμενη γλώσσα ή άλλα επιστημονικά πεδία..τη δημιουργία μιας καινούριας λέξης η οποία συνιστά στο εξής ειδικό, τεχνικό όρο. 25
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ Ταξινομήσεις Εννοιολογικοί χάρτες Απεικονίσεις Διαδοχήαιτιακώνσυμβάντων σχέσεων. Μηχανισμοί. Εικόνα, προσομοίωσηπαρατήρηση, Αναγνώριση, Διάκριση, Υπόθεση, Συμπέρασμα Εργαστήριο Ιστορία της επιστήμης - αφήγηση 26