«ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΞΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» 21 22 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2005 1η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ Δρ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Δ. ΒΟΓΙΑΤΖΑΚΗΣ ΙΑΤΡΟΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΓΝΑ «ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Το πρόβλημα των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων, εμφανίσθηκε από την εποχή της ίδρυσης των πρώτων Νοσοκομείων και από πολύ ενωρίς καταβλήθηκαν προσπάθειες για την αντιμετώπισή των,είτε με την απομόνωση των ασθενών είτε με την ίδρυση ειδικών νοσοκομείων ασύλων πχ Λεπροκομεία,Σανατόρια κτλ. Συστηματικές προσπάθειες για τη μείωση του κινδύνου άρχισαν να γίνονται πριν από 30 περίπου χρόνια και καθημερινά στον τύπο παρουσιάζονται νέα μέσα,όργανα,πρακτικές,πρωτόκολλα,οικοδομικοί σχεδιασμοί,νέα αντιβιοτικά, περιορισμένα συνταγολόγια, χωρίς το πρόβλημα να πάψει να υφίσταται. ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 2
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ Η παρακολούθηση όλων αυτών των μελετών και δημοσιεύσεων απαιτεί πολύ χρόνο,αρκετή ειδίκευση και κυρίως υπευθυνότητα. Το κύριο όμως συμπέρασμα που προέκυψε από τη διεθνή εμπειρία και έρευνα είναι ότι η αποτελεσματική πρόληψη και ο έλεγχος των ΝΛ απαιτεί την ύπαρξη συγκεκριμένης πολιτικής που συνίσταται στη δημιουργία ειδικών οργάνων ελέγχου,με καθορισμένη σύνθεση,στελέχωση και λειτουργία,σκοπός των οποίων θα είναι : ο εντοπισμός των προβλημάτων, η πρόταση και εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη και η κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού. ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 3
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ Η οργάνωση των Επιτροπών Ελέγχου των Λοιμώξεων θα πρέπει να αποτελεί βασικό μέλημα και νομική υποχρέωση των διοικήσεων των νοσηλευτικών ιδρυμάτων,δεδομένου ότι ο έλεγχος των λοιμώξεων αποτελεί κριτήριο ποιότητας της φροντίδας νοσηλείας και είναι απαραίτητος παράγοντας για την καλή πορεία της υγείας των ασθενών και την ασφάλεια ασθενών και προσωπικού. ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 4
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ Ισχυρό κίνητρο για τις Διοικήσεις θα πρέπει να είναι και η συνολική εκτίμηση του πολύπλοκου προβλήματος των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων, με το υψηλό κοινωνικό, ανθρώπινο και οικονομικό κόστος: 1 ΑΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ δαπάνες νοσοκομείου,ασθενούς,παράταση νοσηλείας, θεραπεία 2 ΕΜΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ αυξημένη νοσηρότητα,θάνατος 3 ΑΔΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ ψυχική καταπόνηση, οικογενειακές δαπάνες. ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ, ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥ,ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 5
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ Ο Διευθυντής/Διοικητής του Νοσοκομείου θα πρέπει να είναι υπεύθυνος για να εξασφαλίζει: κατάλληλες συνθήκες για τον επιτυχή έλεγχο των λοιμώξεων ανεξαρτησία στη λειτουργία της επιτροπής επαρκή οικονομικά μέσα για γραμματειακή κάλυψη,εκπαιδευτικό υλικό,παρακολούθηση και οργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων κτλ εφαρμογή των προτάσεων της επιτροπής. ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 6
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ Δημοσιεύματα στον Ελληνικό Ιατρικό Τύπο της δεκαετίας του 60,δείχνουν ειδική ευαισθητοποίηση για το πρόβλημα των ΝΛ. Οι πρώτες άτυπες Επιτροπές Μολύνσεων λειτουργούν σε μερικά Νοσοκομεία από τη δεκαετία του 70.. Η ΠΟΥ μόλις το 1975 σύστησε ειδική επιτροπή για τη διατύπωση γενικών αρχών λειτουργίας των Επιτροπών Μολύνσεων Η πρώτη επίσημη κρατική παρέμβαση γίνεται το 1981 με την Α1/ 1/οικ οικ.39/5.39/5 1 81 εγκύκλιο για τη σύσταση στα Νοσοκομεία των ειδικών Επιτροπών Ελέγχου Λοιμώξεων. Μέχρι το 1984 το Υπουργείο δεν είχε πληροφορίες για την τύχη της εγκυκλίου ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 7
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΝ «ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ» ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 8
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 9
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ 13/6/2001 Ι Σ Χ Υ Ε Ι ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 10
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ 13/6/2001 ΣΔ ΝΥ ΝΥ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 11
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ 13/6/2001 ΣΔ 1 2 ΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 12
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ 15/12/99 ΕΣ ΠΑΥΟΥΝ ΝΑ ΙΣΧΥΟΥΝ ΑΠΌ 13/6/2001 ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 13
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 14
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ 4/4/2005 ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 15
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝ 11/ 6 / 2005 ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 16
3/10/2005 ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 17
1 ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 18
2 ΚΕ.ΕΛ ΕΛ.Π.ΝΟ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 19
ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ Στα περιφερειακά νοσοκομεία η μη κατάλληλη στελέχωση των επιτροπών και οι συχνά περιορισμένες δυνατότητες των εργαστηρίων,αποτελούν ειδικά προβλήματα τα οποία,τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσουν οι Διοικήσεις και οι υπεύθυνοι των επιτροπών. Συνήθως τα προβλήματα αυτά αντισταθμίζονται από το μικρότερο μέγεθος των προβλημάτων,την μη επισήμανση των από τους εμπλεκόμενους,και την αμεσότητα των σχέσεων των διαφόρων υπηρεσιών και τμημάτων. ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 20
ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ Τα κεντρικά νοσοκομεία εμφανίζουν συγκριτικά μεγαλύτερο πρόβλημα σε σχέση με τα περιφερειακά,λόγω της εισαγωγής νέων τεχνολογιών, των μεγάλων επεμβάσεων, της συσσώρευσης «ευπαθών» ασθενών και της χρησιμοποίησης «ισχυρών» αντιβιοτικών. Η ύπαρξη καθημερινών προβλημάτων, η πολυπλοκότητα των σχέσεων των ανθρώπων και των τμημάτων και ο μεγάλος αριθμός ασθενών απαιτούν την ύπαρξη κατάλληλης υποδομής χώροι,νέα τεχνολογία, γραμματειακή υποστήριξη την οποία οι διοικήσεις πολλών νοσοκομείων αδυνατούν να καλύψουν, με αποτέλεσμα τη δυσχέρεια εκτέλεσης του έργου των επιτροπών ή τη λειτουργία τους με προσωπικές θυσίες των μελών της. ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 21
ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ Συχνά δε,λόγω της ύπαρξης προσωπικού υψηλής εξειδίκευσης εμφανίζονται προβλήματα «αρρυθμίας» και αδυναμία εφαρμογής ενιαίων προγραμμάτων,λόγω έντονης κριτικής και προσωπικών αντιπαραθέσεων. Η εμπειρία δείχνει ότι πέρα από τα θεσμοθετημένα όργανα,σημαντική είναι η ευθύνη κάθε γιατρού στην προσπάθεια τήρησης των ειδικών κανόνων και πρωτοκόλλων. ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΌΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 22
ΣΧΕΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΜΕ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΒΑΣΙΚΟ ΝΑ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΘΕΙ ΟΤΙ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ Ε.Ν.Λ,ΟΠΩΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΌ ΤΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ,ΕΧΟΥΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΙΚΟ,ΧΩΡΙΣ ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΑ ΥΠΟΚΑΘΙΣΤΟΥΝ Η ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Η ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ. Η ουσιαστική πρόληψη επιτάσσει τη τη συνεχή και και αμοιβαία συνεργασία και και επικοινωνία μεταξύ μεταξύ της της Επιτροπής,της,της Διοίκησης και και των των υπευθύνων των των διαφόρων τμημάτων του του νοσοκομείου. ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 23
ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 24