Θέμα: Υπουργικό Συμβούλιο

Εργασία Συνταγματικού Δικαίου Διδάσκων : Ανδρέας Γ. Δημητρόπουλος Επιμέλεια : Μουρέλλος Ιάσονας Θέμα: Υπουργικό Συμβούλιο Εθνικό Καποδίστριο Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχολή ΝΟΠΕ (Νομικών Οικονομικών Πολιτικών Επιστημών) Τμήμα Νομικής Πρώτο Έτος Πρώτο Εξάμηνο

Η εργασία αυτή εκπονήθηκε στα πλαίσια του Συνταγματικού Δικαίου, το οποίο διδάσκεται στο δεύτερο κλιμάκιο απ τον καθηγητή της Νομικής Σχολής Αθηνών κ. Ανδρέα Δημητρόπουλο. Το «Συνταγματικό Δίκαιο» διδάσκεται στο πρώτο ακαδημαϊκό εξάμηνο της Νομικής Σχολής. Το σύγγραμμα που διδάσκεται στα πλαίσια του εν λόγω μαθήματος απαρτίζεται από δύο ευκρινώς διακριτά τμήματα, την «Γενική Συνταγματική Θεωρία» και την «Οργάνωση και λειτουργία του Κράτους». Η ενοποίηση της έννομης τάξης απόρροια τόσο κοινωνικών όσο και πολιτικών μεταβολών (δημοκρατικοποίηση του σύγχρονου κράτους) κατά την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης προκάλεσε την διεύρυνση της ρυθμιστικής ακτίνας του Συντάγματος. Το Σύνταγμα ως έννομη τάξη «εν μικρώ» και παράλληλα κορωνίδα αυτής ρυθμίζει τη συνολική οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή καθώς και την έννομη τάξη. Στην ρυθμιστική εμβέλεια του Συντάγματος υπάγεται και η ρύθμιση και ο καθορισμός της λειτουργίας των Συλλογικών Κυβερνητικών Οργάνων όπως το Υπουργικό Συμβούλιο. Πίνακας Περιεχομένων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ / ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ: 1. Ιστορική προέλευση και θέση Υπουργικού Συμβουλίου σήμερα 2. Το Υπουργικό Συμβούλιο στην Ελλάδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ / ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ: 1. Σύνθεση και αρμοδιότητες Υπουργικού Συμβουλίου 2. Λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Βιβλιογραφία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικές πληροφορίες σχετικά με το Υπουργικό Συμβούλιο 1. Ιστορική προέλευση του Υπουργικού Συμβουλίου και η θέση του σήμερα. Ο θεσμός του Υπουργικού Συμβουλίου διαθέτει μακρόπνοη ιστορία. Ίχνη του σύγχρονου Υπουργικού Συμβουλίου ανιχνεύονται για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο, περί τα τέλη του 16ου αιώνα. Ο θεσμός έχει συνεπώς αγγλική καταγωγή ενώ αρχικά ονομαζόταν Privy Council, «Διαρκές» ή «Ιδιαίτερο Συμβούλιο». Το Συμβούλιο αυτό συγκροτούσαν ευγενείς ή πρόσωπα διακεκριμένα τα οποία έχαιραν της εμπιστοσύνης του στέμματος. Με την πάροδο του χρόνου και προσαρμοζόμενο στις μεταβολές των πραγμάτων και των αντικειμενικών συνθηκών, το Υπουργικό Συμβούλιο εξελίχθηκε προκειμένου να προσλάβει τη σημερινή μορφή του. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποτελεί συλλογικό κυβερνητικό όργανο που συγκροτείται κυρίως από τους Υπουργούς, ενώ ο Πρωθυπουργός προΐσταται αυτού. Ο θεσμός του Υπουργικού Συμβουλίου δεν συνιστά κυρίαρχο στοιχείο επί παντός κυβερνητικού συστήματος ούτε και απαντάται σε όλα τα κράτη όπου εφαρμόζεται κοινοβουλευτικό σύστημα. Ο θεσμός του Υπουργικού Συμβουλίου είναι για παράδειγμα άγνωστος στο προεδρικό σύστημα των Η.Π.Α., όπου οι Υπουργοί δεν συγκροτούν κανένα συλλογικό όργανο, απασχολούμενοι καθένας με τις αρμοδιότητες του Υπουργείου του, ενώ η ενότητα της Κυβέρνησης εξασφαλίζεται από τον αρχηγό του Κράτους, τον πρόεδρο των Η.Π.Α. 2. Υπουργικό Συμβούλιο στην Ελλάδα Στην Ελλάδα ο θεσμός του Υπουργικού Συμβουλίου καθιερώθηκε αμέσως μετά την έλευση του βασιλιά Όθωνα, το 1833. Από συνταγματική ωστόσο

άποψη το Υπουργικό Συμβούλιο καθιερώθηκε σαν θεσμός από το Σύνταγμα του 1927, άρθρο 87 και επόμενα. Στην Ελλάδα του σήμερα, το Υπουργικό Συμβούλιο απαρτιζόμενο από Υπουργούς και τον Πρωθυπουργό αποτελεί την Κυβέρνηση της χώρας (Άρθρο 81 παράγραφος 1 του ισχύοντος Ελληνικού Συντάγματος). «Το Υπουργικό Συμβούλιο καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της χώρας, σύμφωνα με τους ορισμούς του Συντάγματος και των νόμων» όπως ρητώς αναγράφεται στο Άρθρο 81 παράγραφος 1 του ισχύοντος Ελληνικού Συντάγματος. Μάλιστα, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφασίζει για πολιτικά θέματα γενικότερης σημασίας, για κάθε θέμα αρμοδιότητας συλλογικών κυβερνητικών οργάνων ή για κάθε θέμα αρμοδιότητας ενός ή περισσότερων υπουργών που παραπέμπει σε αυτό ο Πρωθυπουργός. Ασκεί κάθε άλλη αρμοδιότητα που προβλέπει το Σύνταγμα και οι νόμοι.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Οι ολομέλεια του Υπουργικού Συμβουλίου. 1. Σύνθεση και αρμοδιότητες του Υπουργικού Συμβουλίου. Κατά το Σύνταγμα, στο Υπουργικό Συμβούλιο μετέχουν υποχρεωτικά ο Πρωθυπουργός και οι Υπουργοί οι οποίοι διαθέτουν χαρτοφυλάκιο. Αντιθέτως δεν κρίνεται υποχρεωτική η συμμετοχή στο Υπουργικό Συμβούλιο των αναπληρωτών Υπουργών και των Υπουργών χωρίς χαρτοφυλάκιο ή των Υφυπουργών. Το Σύνταγμα προβλέπει τη δυνατότητα συμμετοχής τους στο Υπουργικό Συμβούλιο και αφήνει τη ρύθμιση του θέματος στον κοινό νομοθέτη. Η σύνθεση και λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου ορίζεται με νόμο. Επαφίεται, συνεπώς, στον κοινό νομοθέτη το κατά πόσο το Υπουργικό Συμβούλιο θα απαρτίζεται από τον Πρωθυπουργό και τους με χαρτοφυλάκιο Υπουργούς ή εάν θα συμμετέχουν σε αυτό και οι αναπληρωτές Υπουργοί, οι Υπουργοί χωρίς χαρτοφυλάκιο και οι Υφυπουργοί. Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι η σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου ποικίλει. Η πρώτη μορφή σύνθεσης χαρακτηρίζεται ως στενή ή υποχρεωτική ενώ η σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου που περιλαμβάνει και τους μη υποχρεωτικούς μετέχοντες ονομάζεται ευρεία ή διευρυμένη ή δυνητική. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποτελείται σύμφωνα με το άρθρο 81 παράγραφος 1 του ισχύοντος Ελληνικού Συντάγματος, από τον Πρωθυπουργό και τους Υπουργούς, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι αναπληρωτές και οι Υπουργοί Επικρατείας. Οι Αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης είναι μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. Σύμφωνα με την ισχύουσα ρύθμιση (Π.Δ. 63 / 2005 άρθρο 1), οι Υφυπουργοί δεν αποτελούν μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. Ο Πρωθυπουργός δύναται να προσκαλέσει Υφυπουργούς να συμμετέχουν σε συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου χωρίς δικαίωμα ψήφου. Το Υπουργικό Συμβούλιο επωμίζεται πλήθος αρμοδιοτήτων.

Σύμφωνα με το άρθρο 81 παράγραφος 1 του Συντάγματος «καθορίζει και κατευθύνει τη γενική πολιτική της χώρας σύμφωνα με τους ορισμούς του Συντάγματος και των νόμων». Παράλληλα όμως αποφασίζει για πολιτικά θέματα γενικότερης σημασίας καθώς και για κάθε θέμα αρμοδιότητας συλλογικών οργάνων ή για κάθε θέμα αρμοδιότητας ενός ή περισσοτέρων Υπουργών που παραπέμπει σε αυτό ο Πρωθυπουργός. Οι σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου υποκαθιστούν τις αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων. Τέλος το Υπουργικό Συμβούλιο ασκεί και κάθε άλλη αρμοδιότητα που προβλέπει το Σύνταγμα και οι νόμοι. Έχοντας ήδη κάνει λόγο για την σύνθεση και τις αρμοδιότητες του Υπουργικού Συμβουλίου, σκόπιμη θα ήταν μια σύντομη αναφορά στην σύσταση του παρόντος Υπουργικού Συμβουλίου. Σύμφωνα λοιπόν με την απόφαση του Πρωθυπουργού ( ΦΕΚ Β / 2027 / 26-6-2012) η σειρά τάξης των Υπουργείων καθορίζεται ως εξής: 1. Υπουργείο Εξωτερικών 2. Υπουργείο Οικονομικών 3. Υπουργείο Εθνικής Άμυνας 4. Υπουργείο Εσωτερικών 5. Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης 6. Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων 7. Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού 8. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής 9. Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας 10. Υπουργείο Υγείας 11. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων 12. Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

13. Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη 14. Υπουργείο Τουρισμού 15. Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου 16. Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης 2. Λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου. Ως λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου νοείται το σύνολο των ενεργειών στις οποίες τα μέλη του προβαίνουν προκειμένου να πραγματοποιήσει τις αρμοδιότητες του. Η λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου δεν αποτελεί μία ενέργεια αλλά ένα σύμπλεγμα δράσεων που ξεκινούν κάθε φορά με την σύγκληση του Υπουργικού Συμβουλίου προκειμένου να καταλήξουν στην δημοσίευση των πράξεων και των διαταγμάτων. Προκειμένου λοιπόν να κατανοήσουμε τον τρόπο λειτουργίας του Υπουργικού Συμβουλίου θα πρέπει να μελετήσουμε διεξοδικά και μεμονωμένα κάθε μια από τις διαδικασίες αυτές. Σύγκληση : Το Υπουργικό Συμβούλιο συγκαλείται από τον Πρωθυπουργό ή τον αναπληρωτή του σε τακτικές συνεδριάσεις. Συνεδριάζει όμως και εκτάκτως όταν παρίσταται ανάγκη ύστερα από σχετική πρόσκληση του Πρωθυπουργού. Η σύγκληση του Υπουργικού Συμβουλίου γίνεται κατά κανόνα με γραπτή πρόσκληση και μαζί κοινοποιείται και η ημερήσια διάταξη. Εντούτοις, σε έκτατες περιπτώσεις, η σύγκληση του Υπουργικού Συμβουλίου σε συνεδρίαση και η γνωστοποίηση των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης μπορεί να γίνει και προφορικά πράγμα που μνημονεύεται στα πρακτικά. Συνεδριάσεις : Στις συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου μετέχουν μόνο τα μέλη του και παρίστανται ο Γενικός Γραμματέας της Κυβέρνησης και το απαραίτητο για τη στενογράφηση και μαγνητοφώνηση προσωπικό.

Ωστόσο, ο Γενικός Γραμματέας και το ειδικευμένο προσωπικό ενδέχεται να αποκλειστούν από την συνεδρίαση σε περίπτωση που ο Πρωθυπουργός κρίνει ότι τα προς συζήτηση θέματα είναι άκρως απόρρητα. Ημερήσια διάταξη : Η ημερήσια διάταξη περιλαμβάνει τα θέματα που πρόκειται να συζητηθούν από το Υπουργικό Συμβούλιο και κοινοποιείται στα μέλη της Κυβέρνησης το αργότερο την παραμονή της συνεδρίασης. Η ημερήσια διάταξη διακρίνεται σε τρία (3) επιμέρους τμήματα. Το «μέρος Α» περιλαμβάνει τα σχέδια πράξεων νομοθετικού περιεχομένου, διαταγμάτων κανονιστικού ή ατομικού χαρακτήρα και πράξεων Υπουργικού Συμβουλίου. Το «μέρος Β» περιέχει τις προτάσεις του Πρωθυπουργού και των μελών της Κυβέρνησης για συζήτηση και λήψη απόφασης σε γενικά ή ειδικά πολιτικά ζητήματα, καθώς και τα υπό κατάθεση σχέδια νόμων που έχουν σχέση με την γενική πολιτική της Κυβέρνησης. Το «μέρος Γ» είναι αφιερωμένο στις ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού και των Υπουργών και την ενημέρωση του Υπουργικού Συμβουλίου σε γενικά ή ειδικά πολιτικά ζητήματα. Ωστόσο, και παρά τον καθορισμό από την ημερήσια διάταξη των θεμάτων προς συζήτηση, το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί, ύστερα από έγκριση του Πρωθυπουργού, να συζητεί και να αποφασίζει και για θέματα που δεν περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη. Απαρτία Συζητήσεις : Το Υπουργικό Συμβούλιο βρίσκεται σε απαρτία όταν παρίστανται τουλάχιστον τα μισά από τα μέλη του. Ο Πρωθυπουργός κηρύσσει την έναρξη της συνεδρίασης, διευθύνει την συζήτηση, δίνει λόγο στον εισηγητή κάθε θέματος Υπουργό και σε όποιον άλλο επιθυμεί να εκφέρει άποψη επί κάποιου ζητήματος. Η συζήτηση των θεμάτων γίνεται με βάση τη σειρά εγγραφής τους στην ημερήσια διάταξη εκτός εάν ο Πρωθυπουργός προτείνει την πρόταξη άλλου θέματος. Οι συζητήσεις είναι

απόρρητες και όλοι οι παρευρισκόμενοι επωμίζονται την ευθύνη προστασίας του απορρήτου. Αποφάσεις : Μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης ενός θέματος ο Πρωθυπουργός προβαίνει στη διατύπωση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου. Σε περίπτωση έντονης διαφωνίας ο Πρωθυπουργός καλεί τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου να ψηφίσουν (φανερή ψηφοφορία), διαδικασία που ακολουθείται μέχρι την λήψη απόφασης με πλειοψηφία. Επίσημα Πρακτικά : Οι συζητήσεις που διεξάγονται στο Υπουργικό Συμβούλιο μαγνητοφωνούνται και ταυτόχρονα καταγράφονται με στενογραφικό σύστημα. Με βάση το αποστενογραφημένο και απομαγνητοφωνημένο κείμενο ο Γενικός Γραμματέας της Κυβέρνησης συντάσσει τα επίσημα πρακτικά, τα οποία φέρουν συνεχή κατ έτος αρίθμηση. Τα επίσημα πρακτικά επικυρώνονται απ τον Πρωθυπουργό και τον Γενικό Γραμματέα της Κυβέρνησης. Έπειτα το στενογραφημένο κείμενο και οι μαγνητοταινίες καταστρέφονται. Απόρρητο και φύλαξη πρακτικών χορήγηση αποσπασμάτων : Τα επίσημα πρακτικά του Υπουργικού Συμβουλίου είναι και παραμένουν απόρρητα για τα επόμενα 30 χρόνια. Η διαφύλαξη του απορρήτου των πρακτικών αποτελεί υποχρέωση του Γενικού Γραμματέα της Κυβέρνησης και όλου του προσωπικού της Γενικής Γραμματείας. Διαβίβαση σχεδίων και πράξεων : Τα σχέδια των πράξεων νομοθετικού περιεχομένου, των διαταγμάτων που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου και οι γραπτές εισηγήσεις των Υπουργών για έκδοση πράξεων του Υπουργικού Συμβουλίου μαζί με τα κείμενα των πράξεων και των διαταγμάτων αυτών διαβιβάζονται εγκαίρως στον Γενικό Γραμματέα της

Κυβέρνησης για την απαραίτητη επεξεργασία και την εγγραφή τους στην ημερήσια διάταξη. Μετά την εγγραφή τους στην ημερήσια διάταξη εισάγονται στην συζήτηση. Αρχείο θεμάτων : Για κάθε νόμιμη πράξη εγκρίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο σχηματίζεται ιδιαίτερος φάκελος, ο οποίος περιέχει την εισήγηση του αρμόδιου Υπουργού με τα επισυναπτόμενα σε αυτήν έγγραφα, την πράξη ή απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και κάθε άλλο σχετικό στοιχείο ή έγγραφο. Οι φάκελοι ταξινομούνται κατ έτος και αποτελούν το αρχείο θεμάτων του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο φυλάσσεται από την Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης. Υπογραφή και φύλαξη πρωτοτύπων : Οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, τα διατάγματα που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου και οι πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου υπογράφονται από την νόμιμη πλειοψηφία. Οι τυχόν μειοψηφίες ή επιφυλάξεις μελών του Υπουργικού Συμβουλίου καταχωρίζονται στα πρακτικά. Στα πρωτότυπα των πράξεων νομοθετικού περιεχομένου, των διαταγμάτων και των πράξεων του Υπουργικού Συμβουλίου αναφέρονται τα ονοματεπώνυμα των μελών της Κυβέρνησης, τα οποία και υπογράφουν παραπλεύρως του ονόματος τους. Μετά την υπογραφή τους απ τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τα διατάγματα κανονικού ή ατομικού χαρακτήρα που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου αποστέλλονται για φύλαξη στον αρμόδιο για την δημοσίευση και την εκτέλεση τους Υπουργό. Τα πρωτότυπα των διαταγμάτων διορισμού του Πρωθυπουργού, των μελών της Κυβέρνησης και των Υφυπουργών, διάλυσης της Βουλής, σύγκληση της Βουλής σε σύνοδο, αναβολή της έναρξης ή διακοπής των εργασιών της Βουλής και κήρυξης της έναρξης εργασιών της Βουλής, οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και οι πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου φυλάσσονται στην Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης.

Υπογραφή πράξεων και διαταγμάτων δια περιφοράς : Σε θέματα που έχουν κατεπείγοντα χαρακτήρα και για τα οποία είναι αναγκαία κατά την κρίση του Πρωθυπουργού η άμεση λήψη απόφασης, η άμεση έκδοση πράξης νομοθετικού περιεχομένου ή Υπουργικού Συμβουλίου ή η άμεση προσυπογραφή διατάγματος οι διαδικασίες επιτελούνται δια περιφοράς με συμμετοχή των 2/3 τουλάχιστον των μελών της Κυβέρνησης και συντάσσονται πρακτικά. Οι πράξεις και τα διατάγματα που υπογράφονται φια περιφοράς ανακοινώνονται από τον Πρωθυπουργό στην πρώτη μετά την υπογραφή τους συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Δημοσίευση πράξεων και διαταγμάτων : Οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και τα διατάγματα, των οποίων τα πρωτότυπα φυλάσσονται στην Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης, δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης με την φροντίδα του Γενικού Γραμματέα της Κυβέρνησης, ο οποίος και αποστέλλει στο Εθνικό Τυπογραφείο ακριβές αντίγραφο των κειμένων με τα ονόματα των μελών της Κυβέρνησης που τα υπογράφουν. Οι πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου, των οποίων η δημοσίευση επιβάλλεται απ τον νόμο αποστέλλονται σε ακριβές αντίγραφο στο Εθνικό Τυπογραφείο για την δημοσίευση η οποία γίνεται με τα ονόματα των Υπουργών που τις υπογράφουν ή με το όνομα του Γενικού Γραμματέα της Κυβέρνησης. Η δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης των διαταγμάτων κανονιστικού ή ατομικού χαρακτήρα, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, γίνεται από τον αρμόδιο για την δημοσίευση και εκτέλεση αυτών Υπουργό, στον οποίο αποστέλλονται τα πρωτότυπα των διαταγμάτων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με βάση την έρευνα που έγινε στα πλαίσια του μαθήματος του Συνταγματικού Δικαίου για το Υπουργικό Συμβούλιο, ωφέλιμο θα ήταν να παραθέσουμε πέρα από τις πληροφορίες που συλλέξαμε από τις διάφορες πηγές μας, και ορισμένα συμπεράσματα, στα οποία οι ίδιοι καταλήξαμε, σχετικά με την σημασία του εν λόγω θεσμού. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποτελεί ένα θεσμό με μακρόπνοη ιστορία, καθώς εμφανίζεται για πρώτη φορά 5 αιώνες πριν. Η μακρά αυτή ιστορική του πορεία το καθιστά σαφώς έναν θεσμό δοκιμασμένο, καθώς έχει κληθεί να λάβει αποφάσεις σε καθοριστικές για την πορεία της ανθρωπότητας περιόδους. Το γεγονός λοιπόν, ότι εξακολουθεί ως θεσμός να υφίσταται και να απαντάται ευρέως σε πλήθος εννόμων τάξεων αποτελεί απτή απόδειξη της ικανότητας του να ανταπεξέρχεται επιτυχώς στα προβλήματα που ανακύπτουν. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του Υπουργικού Συμβουλίου παρατηρεί κανείς ότι αποτελεί η αυστηρή διαδικασία που ακολουθείται για την λήψη αποφάσεων. Η αυστηρότητα αυτή είναι διακριτή από στοιχεία όπως η ανάγκη απαρτίας για την τέλεση της συνεδρίασης, η δυνατότητα έκφρασης άποψης μόνον από τα ενεργά μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου και η προκαθορισμένη σειρά συζητήσεως των κρίσιμων θεμάτων. Η αυστηρότητα αυτή υποδηλώνει την σοβαρότητα, τον ουσιαστικό και κρίσιμο χαρακτήρα των υπό επεξεργασία θεμάτων ενώ ενισχύει το κύρος των αποφάσεων που λαμβάνονται από το όργανο αυτό. Η μελέτη μας επάνω στο Υπουργικό Συμβούλιο φανέρωσε επίσης ότι τα θέματα που συζητούνται στο πλαίσιο των συνεδριάσεων του δεν είναι ευρέως γνωστοποιημένα. Το γεγονός ότι όλα τα ενεργά μέλη αλλά και οι

παρευρισκόμενοι για πρακτικούς λόγους στις συνεδριάσεις οφείλουν να διατηρήσουν το απόρρητο καθιστά σαφή τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των ζητημάτων που απασχολούν το Υπουργικό Συμβούλιο. Τέλος, χαρακτηριστικό της λειτουργίας του Υπουργικού Συμβουλίου αποτελεί η οργάνωση και η μεθοδικότητα με την οποία το όργανο δραστηριοποιείται. Οι κινήσεις του Υπουργικού Συμβουλίου είναι αυστηρά προκαθορισμένες και οργανωμένες, γεγονός που μαρτυρά η έγκαιρη ενημέρωση των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, η καταστροφή των μαγνητοταινιών και στενογραφημένων κειμένων, η διατήρηση αρχείου με τα πρακτικά των συζητήσεων και άλλες διαδικασίες που το καθιστούν θεσμό αξιόπιστο και καθοριστικό για την ομαλή λειτουργία του συνόλου του πολιτικού συστήματος.

Βιβλιογραφία Σύστημα Συνταγματικού Δικαίου, Γενική Συνταγματική Θεωρία (Μέρος Α ), Ανδρέας Γ. Δημητρόπουλος Σύστημα Συνταγματικού Δικαίου, Οργάνωση και λειτουργία του κράτος, Ανδρέας Γ. Δημητρόπουλος Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου, Ευάγγελος Βενιζέλος «Τα άμεσα όργανα του Κράτους» Μαυριάς Κώστας, Συνταγματικό Δίκαιο, Τρίτη Έκδοση, Αθήνα Κομμότηνη 2004 Τσάτσος Δημήτριος, Συνταγματικό Δίκαιο Οργάνωση και Λειτουργία της Πολιτείας Φωτογραφία εξωφύλλου : πίνακας του RENE MAGRITTE