Όμιλοι Επιχειρήσεων (1)

Όμιλοι Επιχειρήσεων (1) ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Νίκος Συκιανάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Πειραιά Συνδεδεμένες Ανώνυμες Εταιρείες Διαμέσου Εξαγορών και Συγχωνεύσεων Λόγοι Μεγέθυνσης Οικονομικών Μονάδων: Ισχυροποίηση Αντιμετώπιση Ανταγωνισμού Μείωση Κόστους Συγκριτικά πλεονεκτήματα Διαπραγματευτική Ισχύς Καθετοποίηση παραγωγής Διαφοροποίηση προϊόντων και αγορών Όμιλοι Επιχειρήσεων (2) Δημιουργία μέσω απόκτησης μετοχών μιας εταιρείας από μια άλλη Ιθύνουσα ή Μητρική ή ελέγχουσα εταιρεία (holding or parent company) Ελεγχόμενες ή Εξαρτημένες ή Θυγατρικές εταιρίες (subsidiaries) Όμιλοι Επιχειρήσεων (3) Οριζόντιες ενώσεις εταιρειών: δραστηριοποιούνται στις ίδιες αγορές. Κάθετες ενώσεις εταιρειών: δραστηριοποιούνται σε διαδοχικά στάδια της παραγωγής ή/και διανομής ενός προϊόντος. Διαφοροποιημένες ενώσεις εταιρειών: δραστηριοποιούνται σε διαφορετικές αγορές, με διαφορετικά προϊόντα 1

Πλειοψηφική Συμμετοχή στο Μετοχικό Κεφάλαιο μιας Α.Ε. Απόλυτη: Η μητρική κατέχει ποσοστό > 50% των μετοχών της θυγατρικής Σχετική: Η μητρική κατέχει ποσοστό < 50% των μετοχών της θυγατρικής Άμεση: Η μητρική εταιρεία κατέχει η ίδια τις μετοχές της θυγατρικής Έμμεση: Η μητρική εταιρεία ελέγχει μετοχές της θυγατρικής διαμέσου μιας άλλης εταιρίας Όμιλοι Επιχειρήσεων (3) Αποτελούνται από νομικά αυτοτελείς οντότητες (ξεχωριστές εταιρίες) Ύπαρξη οικονομικών δεσμών και αλληλεξάρτησης ανάμεσα στις οικονομικές μονάδες Από οικονομική άποψη νοούνται ως μια επιχείρηση Αναγκαιότητα για κατάρτιση ενοποιημένων λογιστικών καταστάσεων για πληρέστερη πληροφόρηση Λογιστικός χειρισμός εξαγορών Αν η εξαγοραζόμενη εταιρεία παραμένει αυτοτελής, η αξία κτήσης των μετοχών της φαίνεται στις Συμμετοχές της μητρικής εταιρείας. Υποχρέωση κατάρτισης ενοποιημένου ισολογισμού Αν η εξαγοραζόμενη εταιρεία απορροφάται από την αγοράστρια τότε: Ενεργητικό και Υποχρεώσεις αθροίζονται σε αυτά της μητρικής. Καθαρή Θέση = 0, με ακύρωση των μετοχών. Δεν συντάσσεται ενοποιημένος ισολογισμός Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις Ενοποιημένος Ισολογισμός Ενοποιημένα Αποτελέσματα Χρήσεως Ενοποιημένο Προσάρτημα Ενοποιημένη έκθεση διαχείρισης Δεν υπάρχει «ενοποιημένος πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων» 2

Ιδιαιτερότητες Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων Συμμετοχές Αγοροπωλησία μεταξύ εταιριών ομίλου θεωρείται μετακίνηση περιουσιακών μέσων Απαιτήσεις & υποχρεώσεις μεταξύ συνδεδεμένων επιχ/σεων απαλείφονται Απαλοιφή συμμετοχής μητρικής με Καθαρή Θέση θυγατρικής Δεν υπάρχει κέρδος ή ζημιά από συναλλαγές μεταξύ εταιρειών του Ομίλου Δικαιώματα συμμετοχής στο κεφάλαιο άλλων εταιριών Ποσοστό τουλάχιστον 10% του κεφαλαίου Σκοπός η διαρκής κατοχή μετοχών Στοιχείο Παγίου Ενεργητικού Λογαριασμός 18 ΕΓΛΣ Προϋποθέσεις ύπαρξης σχέσεων μητρικής - θυγατρικής Πλειοψηφία κεφαλαίου ή δικαιωμάτων ψήφου θυγατρικής ή Έλεγχος πλειοψηφίας δικαιωμάτων ψήφου θυγατρικής σε συμφωνία με άλλους μετόχους ή Συμμετοχή στο κεφάλαιο & ορισμός μελών ΔΣ ή Δεσπόζουσα επιρροή Κατοχή τουλάχιστον 20% κεφαλαίου ή δικαιωμάτων ψήφου θυγατρικής Κυριαρχική επιρροή στη διοίκηση της εταιρίας Συνδεδεμένες (συγγενείς) μεταξύ τους οι θυγατρικές Υπολογισμός Κατεχόμενου Κεφαλαίου Ονομαστική Αξία Κατεχόμενων Μετοχών (ΜΚ) Συνολική Αξία Μετοχικού Κεφαλαίου Το μετοχικό κεφάλαιο μπορεί να είναι κοινών μετοχών ή προνομιούχων (χωρίς δικαίωμα ψήφου), καταβεβλημένο ή οφειλόμενο. 3

Συγγενείς επιχειρήσεις & ουσιώδης επιρροή κατά ΔΛΠ Συμμετοχή > 10% στο κεφάλαιο Συμμετοχή στο ΔΣ της συγγενούς εταιρίας Συμμετοχή στη χάραξη πολιτικής Ύπαρξη σημαντικών συναλλαγών Ανταλλαγή στελεχών Παροχή πληροφοριών και υποστήριξης Ουσιώδης επιρροή στην ελληνική νομοθεσία Κατοχή τουλάχιστον 20% αξίας μετοχικού κεφαλαίου ή δικαιωμάτων ψήφου Λογαριασμός: Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις (18.00) Υποπερίπτωση της έννοιας «Συμμετοχές» όπου ζητείται κατοχή τουλάχιστον 10% του ΜΚ Δικαιώματα Μειοψηφίας ή Τρίτων Τμήμα της Καθαρής Θέσης & των Αποτελεσμάτων της θυγατρικής που αναλογεί στους μετόχους εκτός του ομίλου επιχειρήσεων. Εμφανίζονται στον Μέθοδοι αποτίμησης συμμετοχών Στο Κόστος (Τιμή) Κτήσης Στη χαμηλότερη τιμή ανάμεσα στην Τιμή Κτήσης και την Τρέχουσα Τιμή Μέθοδος της Καθαρής Θέσης Ενοποιημένο Ισολογισμό. 4

Αποτίμηση Συμμετοχών στο κόστος κτήσεως Εμφανίζονται στα βιβλία στην αξία κτήσης Αν απόκτηση σε διαφορετικές τιμές & ημερομηνία αποτίμηση με FIFO, LIFO ή ΣΜΟ Μειονέκτημα μεθόδου: Βασίζεται σε στοιχεία ιστορικού κόστους και αγνοεί τρέχουσες αξίες Συμμετοχών Αποτίμηση Συμμετοχών και Χρεογράφων κατά ν. 2190/1920 Γίνεται στην κατ είδος χαμηλότερη τιμή μεταξύ τρέχουσας και τιμής κτήσεως Τρέχουσα τιμή μετοχής αν στο ΧΑΑ: Ο Μέσος όρος χρηματιστηριακής τιμής του τελευταίου μήνα της χρήσεως Τρέχουσα τιμή μετοχής αν εκτός ΧΑΑ: Εσωτερική λογιστική αξία από τον ισολογισμό δηλ. (Ίδια Κεφάλαια / Αριθμός Μετοχών) Αποτίμηση με βάση την Καθαρή Θέση Καταχώρηση στο κόστος κτήσης Αναπροσαρμογή με κάθε μεταβολή της καθαρής θέσης της θυγατρικής και αναλόγως του ποσοστού συμμετοχής Πλεονέκτημα: Συνεχής παρακολούθηση της λογιστικής αξίας της συμμετοχής Μειονεκτήματα: Λογιστικά κέρδη ή ζημίες μη πραγματοποιηθέντα Περιορισμένη ικανότητα πληροφόρησης της ΚΘ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΕΣ ΣΕ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ (ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ) Μητρική και οι θυγατρικές όπως και οι θυγατρικές των θυγατρικών ανεξάρτητα από την έδρα των θυγατρικών. Επιχειρήσεις δύο ή περισσότερες που έχουν τεθεί υπό ενιαία διεύθυνση σύμφωνα με το καταστατικό ή σύμβαση. Επιχειρήσεις δύο ή περισσότερες που τα διοικητικά ή διαχειριστικά ή εποπτικά όργανα αποτελούνται από τα ίδια πρόσωπα. 20 5

ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Α. Μητρική εφόσον: Διέπεται από το ελληνικό δίκαιο, μητρική ή θυγατρική/ές είναι ΑΕ, ΕΠΕ, ΕΜΕ το σύνολο των στοιχείων ενοποίησης υπερβαίνει δύο από τα τρία κριτήρια (μέγεθος ισολογισμού, πωλήσεων, προσωπικού) Β. Η μεγαλύτερη εταιρεία εφόσον δεν υπάρχει μετοχική σχέση, αλλά ενιαία διοίκηση. Μητρική Α.Ε. επενδύσεων-χαρτοφυλακίου ή διαχειρίσεως αμοιβαίων κεφαλαίων, χωρίς άσκηση διοίκησης. Μητρική Α.Ε. όταν το σύνολο των επιχειρήσεων δεν υπερβαίνει το κριτήρια ενοποίησης. Μητρική Ελληνική Α.Ε. που είναι θυγατρική επιχείρησης Ε.Ε. με ποσοστό άνω του 90% 21 22 ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Επουσιώδες ενδιαφέρον σε σχέση με τον επιδιωκόμενο με την ενοποίηση σκοπό. Αυστηροί και διαρκείς περιορισμοί. Αδυναμία συγκέντρωσης απαραίτητων πληροφοριών ενοποίησης. Οι μετοχές κατέχονται με σκοπό τη μεταγενέστερη μεταβίβαση. 23 Οι δραστηριότητες είναι τόσο διαφορετικές ώστε η ενσωμάτωση τους στις ενοποιημένες καταστάσεις να έρχεται σε αντίθεση με την επιβαλλόμενη υποχρέωση εμφανίσεως της πραγματικής εικόνας του ομίλου των επιχειρήσεων (άρθρο 98 Ν.2190/20). ΔΛΠ 27 δεν συμφωνεί με την εξαίρεση 24 6

Ενοποιημένος Ισολογισμός (1) Ο ενοποιημένος ισολογισμός κάθε χρήσης προκύπτει από τη συνάθροιση των επιμέρους ισολογισμών της ίδιας χρήσης των εταιριών του ομίλου, ύστερα από ορισμένες προσαρμογές. Ο ενοποιημένος ισολογισμός κάθε χρήσης δεν συνδέεται με τον αντίστοιχο της προηγούμενης χρήσης. Ενοποιημένος Ισολογισμός (2) Μητρική επιχείρηση συντάσσει ενοποιημένο ισολογισμό Άθροισμα στοιχείων Ενεργητικού και Παθητικού μητρικής και θυγατρικών ομίλου κατόπιν αμοιβαίας απαλοιφής κάποιων στοιχείων. Πχ απαλοιφή ενός στοιχείου Ενεργητικού Μητρικής και ενός Παθητικού Θυγατρικής Επομένως, ισχύει η λογιστική ισότητα Ε=Π Προσαρμογές κατά την ενοποίηση Απαλείφεται ο λογαριασμός Συμμετοχών της μητρικής και από το Ίδιο Κεφάλαιο της θυγατρικής το ποσοστό που αντιστοιχεί στη μητρική. Συμψηφισμός αμοιβαίων Απαιτήσεων και Υποχρεώσεων μεταξύ εταιρειών του Ομίλου Εξάλειψη ποσών από διεταιρικές συναλλαγές και παρουσίαση λογαριασμών με το προηγούμενο υπόλοιπο Λογιστική διαδικασία ενοποίησης Δεν γίνεται στα βιβλία των επιχειρήσεων του Ομίλου. Γίνεται με Κατάρτιση Πίνακα Ενοποίησης ή με Λογιστικές Εγγραφές σε ξεχωριστά βιβλία της μητρικής Υποχρέωση θυγατρικής να παράσχουν στοιχεία Μητρική συντάσσει πρώτα το δικό της ισολογισμό και μετά τον ενοποιημένο 7