Αντώνης Παρασχάκης Δρ. Ψυχιατρικής, Επιμελητής Α ΕΣΥ Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δαφνί», Αθήνα
Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων Καμία σε σχέση με τη συγκεκριμένη παρουσίαση
Σκαρίφημα Ομιλίας Εισαγωγικά σχόλια Σκοπός της μελέτης Υλικό, Μέθοδος & Δεοντολογία Αποτελέσματα Συζήτηση «Δυνατά» σημεία Περιορισμοί Ανακοινώσεις της μελέτης Καταληκτικά σχόλια Ευχαριστίες
Εισαγωγικά σχόλια Τουλάχιστον 1.000.000 αυτόχειρες στον κόσμο ετησίως Σε ~6 χρόνια πολέμου στη Συρία έχουν σκοτωθεί ~310.000 άνθρωποι Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων δικαιωμάτων Δεκέμβριος 2016 Ανάμεσα στις 20 πρώτες αιτίες θανάτου στον Κόσμο 14-34 ετών ανάμεσα στις 3 πρώτες
Εισαγωγικά σχόλια Αύξηση αυτοκτονιών μετά την έναρξη της κρίσης στην Ελλάδα Γενικός δείκτης 35% μεταξύ 2010 & 2012 Από 5,75 σε 7,43/100.000 στους άνδρες (p<0,01) 1,17 σε 1,55/100.000 στις γυναίκες (p=0,03) Rachiotis et al., BMJ 2015 Η ανεργία σχετίζεται με αύξηση του αυτοκτονικού κινδύνου ιδίως στους άνδρες 1% αύξηση του ποσοστού ανεργίας 0,19/100.000 αύξηση των αυτοκτονιών στους άνδρες «εργάσιμης» ηλικίας Rachiotis et al., BMJ 2015
Σκοπός της μελέτης Διερεύνηση αυτοκτονιών προ μια μετά κρίσης στην περιοχή ευθύνης της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Πειραιά (ΙΥΠ) 10 έτη (2006-2010) 2 «ομάδες»: Προ κρίσης (2006-2010) Μετά την έναρξη της κρίσης (2011-2015) ΙΥΠ: Ευρύτερη περιοχή Πειραιά, Νησιά Αργοσαρωνικού, Κύθηρα, ενίοτε Κυκλάδες, Σάμος-Ικαρία (~700.000 κάτοικοι)
Σκοπός της μελέτης Καταγραφή λήψης ψυχιατρικών φαρμάκων: Αντικαταθλιπτικά Αντιψυχωτικά Αντιεπιληπτικά Βενζοδιαζεπίνες Καταγραφή λήψης τοξικών ουσιών: Κάνναβη Ηρωίνη Κοκαΐνη Αμφεταμίνες Ψευδαισθησιογόνα Αλκοόλ
Σκοπός της μελέτης Διερεύνηση Μεθόδου αυτοκτονίας Συνθηκών αυτοκτονίας (τόπος αυτοκτονίας & τόπος θανάτου) Μήνα αυτοκτονίας (εποχικότητα) Ανίχνευση «κρυμμένων» αυτοκτονιών ( hidden suicides ) Τροχαία δυστυχήματα Πνιγμοί εντός ύδατος Overdose τοξικών ουσιών Τοξίκωση από αλκοόλ
Υλικό, Μέθοδος & Δεοντολογία Ιατροδικαστικές εκθέσεις Νεκροψίας-Νεκροτομής Σημειώματα Αστυνομίας Τοξικολογικές εξετάσεις θυμάτων Άδεια ζητήθηκε και δόθηκε από τον Προϊστάμενο της ΙΥΠ
Αποτελέσματα 2006-2015 435 αυτοκτονίες «Προ»: 227 «Μετά»: 208 2006-2010 % 2011-2015 % p<0,05 Αυτοκτονίες 52,2 47,8 - Φύλο (άνδρες) 77,1 79,8 0,492 Ηλικία (μέση,έτη) 48,6(ΣΑ:19,8) 51,4(ΣΑ:17,7) 0,120 Εθνικότητα (Ελληνική) 85 83,2 0,870
2006-2010 2011-2015 Ηλικιακές ομάδες % % p<0,05 Άνδρες Γυναίκες <24 6,4 2,4 25-34 23,4 14,6 35-44 15,2 18,3 45-54 21,6 17,1 55-64 12,9 20,1 0,070 65-74 9,4 15,2 75-84 8,2 9,8 >85 2,9 2,4 <24 3,8 4,8 25-34 21,2 23,8 35-44 13,5 9,5 45-54 11,5 21,4 0,475 55-64 11,5 21,4 65-74 17,3 9,5 75-84 19,2 9,5 >85 1,9 0
Λήψη ψυχιατρικών φαρμάκων Άνδρες Γυναίκες Βενζοδιαζεπίνες Αντικαταθλιπτικά Αντιψυχωτικά Αντιεπιληπτικά 2006-2010 2011-2015 % % p<0,05 16,3 16,1 19,6 10,5 10 1,8 1,4 29,8 31,7 27,5 17,4 16,4 3,4 4 0,003 0,003 0,499 0,122 0,154 0,567 0,246 Τοξικές ουσίες Κάνναβη Οπιοεϊδή Κοκαΐνη Αμφεταμίνες Ψευδαισθησιογόνα 1,4 2,7 0 0 0 5,5 5,5 1,5 0 0 0,064 0,364 0,192 - - Αλκοόλ 14,5 13,4 0,938
Μέθοδος αυτοκτονίας 2006-2010 2011-2015 % % p<0,05 Απαγχονισμός Πτώση εξ ύψους Πνιγμός εντός ύδατος Αυτοπυροβολισμός Φαρμακευτική δηλητηρίαση Αυτοπυρπολισμός Παράσυρση από τρένο Τοξικές ουσίες Αιχμηρό αντικείμενο Άλλο 40,1 24,2 18,1 11 3,1 0,4 0,9 0,4 1,3 0,4 34,1 26,4 13,5 13,9 3,4 4,3 1,4 1 1 1 0,220
Αποτελέσματα Δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές προ & μετά κρίσης, σε: Τόπο αυτοκτονίας (~5/10 αυτοκτονούν στην οικία τους) Τόπο θανάτου (>8/10 πεθαίνουν στον τόπο αυτοκτονίας) Υπήρξε εποχικότητα μόνο για τις αυτοκτονίες με πτώση εξ ύψους, την περίοδο περί τα τέλη Ιουλίου και μόνο στο προ-κρίσης δείγμα
Συζήτηση Μάλλον απροσδόκητα ευρήματα Ελαφρά μείωση αυτοκτονιών «μετά» την έναρξη της κρίσης Αύξηση χρήσης ψυχιατρικών φαρμάκων Ιδίως στους άνδρες!
Συζήτηση Γιατί; Μείωση του «ψυχιατρικού στίγματος» στα χρόνια της κρίσης (;) Μεγαλύτερη καταφυγή σε ιατρούς (όχι απαραίτητα ψυχιάτρους) (;) Πιο δεκτικοί οι ασθενείς στη λήψη θεραπείας (;) Πιο «υποψιασμένοι» οι μη-ψυχίατροι (;) Όλα αυτά μαζί (;) Ο Πειραιάς παρουσιάζει υψηλή πυκνότητα υπηρεσιών ψυχικής υγείας Ευκολότερη πρόσβαση αν κάποιος το αποφασίσει Μικρότερο στίγμα σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο
«Δυνατά» σημεία Πρώτη καταγραφή σε δείγμα «Προ» και «Μετά» κρίσης: Λήψης ψυχιατρικών φαρμάκων Λήψης τοξικών ουσιών & αλκοόλ Μεθόδου-τόπου αυτοκτονίας/θανάτου «Βαθιά» μέσα στην κρίση (έως και 2015) Ενδεχομένως πρώτη διαπίστωση ενεργοποίησης προσαρμοστικών μηχανισμών
Περιορισμοί Μελέτη παρατήρησης: ο καθορισμός αιτίου-αποτελέσματος δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια Χαμηλή ισχύς (συγκριτικά μικρό δείγμα) Όχι απαραίτητα αντιπροσωπευτικό του συνόλου της Χώρας Περαιτέρω έρευνες, με μεγαλύτερη ισχύ δείγματος (και) σε μη αστικές περιοχές
Ανακοινώσεις έρευνας Ε-posters: 1. Χαρακτηριστικά αυτοχείρων με πνιγμό εντός ύδατος σε δείγμα στην Ελλάδα. Μια πρώτη αποτύπωση. Παρασχάκης Α, Μιχόπουλος Ι, Σούτης Χ, Ευσταθίου Β, Χριστοδούλου Χ, Μπογιόκας Η, Δουζένης Α. 25 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, Κέρκυρα 11-14 Μαΐου 2017 2. Αυτοκτονίες στην ευρύτερη περιοχή Πειραιά προ και μετά κρίσης: Απροσδόκητα ευρήματα. Παρασχάκης Α, Μιχόπουλος Ι, Σούτης Χ, Ευσταθίου Β, Χριστοδούλου Χ, Μπογιόκας Η, Δουζένης Α. 25 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, Κέρκυρα 11-14 Μαΐου 2017 Άρθρο: Suicides in Greece s main port city area before and after the country s severe economic crisis (2006-2015): A comparative analysis Submitted
Καταληκτικά σχόλια Οι Ιατροδικαστικές υπηρεσίες αποτελούν πολύ καλό πλαίσιο μελέτης των αυτοκτονιών Επιτρέπουν τη συλλογή στοιχείων σχετικά με: Λήψη φαρμάκων/ουσιών/αλκοόλ Μέθοδο/τόπο αυτοκτονίας/τόπο θανάτου Εποχικότητα Τυχόν σημειώματα αυτοκτονίας Μπορούν να διαλευκάνουν (κάποιες) «κρυμμένες» αυτοκτονίες Η μεγαλύτερη πληρότητα στοιχείων και η γρηγορότερη έκδοση αποτελεσμάτων (ιδίως τοξικολογικών εξετάσεων) θα βοηθούσε πολύ
Ευχαριστίες Τους κ.κ.ηλία Μπογιόκα, Βασίλειο Δημόπουλο και την κ.δήμητρα Τσακρή Τη γραμματεία της ΙΥΠ, ιδιαίτερα τον κ.χρήστο Σούτη
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας «Η Ιατροδικαστική και η νομική επιστήμη στην απονομή δικαιοσύνης» Πανεπιστήμιο Πειραιά 6-7 Μαΐου 2017