Ποιότητα ζωής ασθενών μετά από διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας (TAVI) στην Κύπρο

Transcript

1 Ποιότητα ζωής ασθενών μετά από διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας (TAVI) στην Κύπρο Απόστολος Γατίδης, RN, BSc, MSc, ILSP(ERC), Εργαστήριο Καθετηριασμών, Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας Μιχαήλ Δρακομαθιουλάκης, RN, BSc, MSc, ALSP(ERC), Εργαστήριο Καθετηριασμών, Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας Contact Person for Cyprus, Nurses and Allied Professionals (NAPs) Committee, EAPCI/ESC Πέτρος Γαλάνης, RN, BSc, MPH, PhD, Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 23 ο Παγκύπριο Συνέδριο Νοσηλευτικής και Μαιευτικής Πάφος, Νοεμβρίου 2016

2 Καμία σύγκρουση συμφερόντων προς δήλωση. No conflict of interest to disclose ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 2

3 Περιεχόμενα Υπόβαθρο Σκοπός Μεθοδολογία Αποτελέσματα Περιορισμοί Συμπεράσματα 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 3

4 Υπόβαθρο Διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας (TAVI): σύνολο τεχνικών λιγότερο επεμβατικής αντιμετώπισης της σοβαρής αορτικής στένωσης με χρήση καθετήρων (Cribier et al. 2002, Ακινόσογλου & Αποστολάκης 2008, Cribier 2012, Panayiotides & Nikolaides 2014) Cribier et al. (2002) Κύπρος (Γ.Ν. Λευκωσίας): 2010 πιλοτικά, 2012 υπηρεσία ρουτίνας (Δρακομαθιουλάκης και συν. 2013, Δρακομαθιουλάκης και συν. 2015) Συστηματική βιβλιογραφικήανασκόπηση: 32 πρωτότυπες μελέτες που σύγκριναν: Είτε ασθενείς TAVI και χειρουργημένους (savr) Είτε ασθενείς TAVI και ανεγχείρητους ασθενείς (φαρμακευτική αγωγή) 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 4

5 Σκοπός Να εκτιμηθεί η ποιότητα ζωής στην κοινότητα των ασθενών που έχουν υποβληθεί σε διαδερμική εμφύτευση αορτικής βαλβίδας (TAVI) στην Κύπρο και να διερευνηθούν πιθανοί προσδιοριστές αυτήςτηςποιότητας ζωής 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 5

6 Μεθοδολογία (1) Είδος: Συγχρονική μελέτη (cross-sectional study) Πληθυσμός: Ασθενείς που υποβλήθηκαν σε TAVI στο Γ.Ν.Λ. την περίοδο Μάρτιος 2012 έως Δεκέμβριος 2015 (104 άτομα) Υγιής πληθυσμός ανάλογου δημογραφικού προφίλ χωρίς μείζονα καρδιολογικά νοσήματα Δείγμα: 70 ασθενείς (κριτήρια: εν ζωή, στην κοινότητα, γνώστες της Ελληνικής γλώσσας) (100% απόκριση) Ομάδα υγιούς πληθυσμού (85 άτομα, δειγματοληψία ευκολίας) 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 6

7 Μεθοδολογία (2) Ερωτηματολόγιο: Βασικοί προσδιοριστές (φύλο, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, κ.α.) SF-12v2, Ελληνική έκδοση Λογισμικό: Optum Scoring Software v4.5 IBM SPSS v.21.0 Λήψη ερευνητικών αδειών: Δεκέμβριος 2015-Φεβρουάριος 2016 Πιλοτική μελέτη: Φεβρουάριος 2016 (15 ασθενείς, 15 υγιείς) Συλλογή δεδομένων: Φεβρουάριος-Απρίλιος 2016 Στατιστική ανάλυση: Απρίλιος-Μάιος ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 7

8 Δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων Αποτελέσματα (1) Οι υγιείς διέφεραν στατιστικά σημαντικά σε σχέση με τους ασθενείς μόνο ως προς την ηλικία Αυτό δηλώνει ότι το δείγμα των υγιών είχε παρόμοια δημογραφικά χαρακτηριστικά με το δείγμα των ασθενών Χαρακτηριστικό Υγιείς Ασθενείς Τιμή p Φύλο 0,3 α Άντρες 31 (50,0) 31 (50,0) Γυναίκες 54 (58,1) 39 (41,9) Ηλικία β 72,8 (5,2) 79,7 (6,8) <0,001 γ Εκπαιδευτικό επίπεδο 0,8 δ Πρωτοβάθμια εκπαίδευση 61 (55,0) 50 (45,0) Δευτεροβάθμια εκπαίδευση 19 (57,6) 14 (42,4) Τριτοβάθμια εκπαίδευση 5 (45,5) 6 (54,5) Τόπος διαμονής 0,1 α Λευκωσία 76 (61,8) 47 (38,2) Λάρνακα 3 (25,0) 9 (75,0) Λεμεσός 6 (42,9) 8 (57,1) Αμμόχωστος 0 (0,0) 4 (100,0) Πάφος 0 (0,0) 2 (100,0) Οικογενειακή κατάσταση 0,6 α Έγγαμοι 61 (55,5) 49 (44,5) Άγαμοι 5 (71,4) 2 (28,6) Χήροι 19 (50,0) 19 (50,0) Σε συμβίωση 0,1 α Όχι 15 (71,4) 6 (28,6) Ναι 70 (52,2) 64 (47,8) Οι τιμές εκφράζονται ως n (%) εκτός και εάν δηλώνεται διαφορετικά. α έλεγχος x 2 β μέση τιμή (τυπική απόκλιση) γ έλεγχος t δ έλεγχος x 2 για τάση 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 8

9 Αποτελέσματα (2) Κλινικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων Χαρακτηριστικό Υγιείς Ασθενείς Τιμή p Χρόνιο νόσημα <0,001 α Όχι 29 (85,3) 5 (14,7) Ναι 56 (46,3) 65 (53,7) Σακχαρώδης διαβήτης <0,001 α Όχι 62 (68,1) 29 (31,9) Ναι 23 (35,9) 41 (64,1) Αρτηριακή υπέρταση 0,001 α Όχι 42 (71,2) 17 (28,8) Ναι 43 (44,8) 53 (55,2) Άλλο χρόνιο νόσημα 0,2 α Όχι 75 (57,3) 56 (42,7) Ναι 10 (41,7) 14 (58,3) Προβλήματα ύπνου 0,4 α Όχι 49 (52,1) 45 (47,9) Ναι 36 (59,0) 25 (41,0) Οι τιμές εκφράζονται ως n (%). Οι ασθενείς είχαν σε στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό σακχαρώδη διαβήτη και αρτηριακή υπέρταση σε σχέση με τους υγιείς Δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές αναφορικά με την ύπαρξη άλλου χρόνιου νοσήματος και τα προβλήματα ύπνου α έλεγχος x ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 9

10 Αποτελέσματα (3) ,3 43,9 47, ,9 44,7 51, Υγιείς Ασθενείς Υγιείς Ασθενείς Υγιείς Ασθενείς Υγιείς Ασθενείς Σωματική λειτουργικότητα Σωματικός ρόλος Σωματικός πόνος Γενική υγεία Οι μέσες τιμές των βαθμολογιών στις κλίμακες του SF-12v2 σε υγιείς και ασθενείς 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 10

11 Αποτελέσματα (4) ,3 50,4 47,1 51, ,6 47,8 47, Υγιείς Ασθενείς Υγιείς Ασθενείς Υγιείς Ασθενείς Υγιείς Ασθενείς Ζωτικότητα Κοινωνική λειτουργικότητα Συναισθηματικός ρόλος Ψυχική υγεία Οι μέσες τιμές των βαθμολογιών στις κλίμακες του SF-12v2 σε υγιείς και ασθενείς 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 11

12 Αποτελέσματα (5) ,4 47,5 44,2 Υγιείς Ασθενείς Υγιείς Ασθενείς Συνοπτική κλίμακα σωματικής υγείας Συνοπτική κλίμακα ψυχικής υγείας Οι μέσες τιμές των βαθμολογιών στις κλίμακες του SF-12v2 σε υγιείς και ασθενείς 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 12

13 Αποτελέσματα (6) Πολυμεταβλητή γραμμική παλινδρόμηση με εξαρτημένη μεταβλητή τη Ανεξάρτητη μεταβλητή Ασθενείς σε σχέση με τους υγιείς βαθμολογία κοινωνικής λειτουργικότητας Συντελεστής b 95% διάστημα εμπιστοσύνης για τον b Τιμή p 5,8 2,4 έως 9,2 0,001 Οι ασθενείς είχαν μεγαλύτερη βαθμολογία κοινωνικής λειτουργικότητας σε σχέση με τους υγιείς Η παραπάνω μεταβλητή ερμηνεύει το 6% της μεταβλητότητας της βαθμολογίας κοινωνικής λειτουργικότητας Βαθμολογία μόνιμου άγχους -0,59-0,71 έως -0,47 <0, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 13

14 Αποτελέσματα (7) Πολυμεταβλητή γραμμική παλινδρόμηση με εξαρτημένη μεταβλητή τη βαθμολογία συνοπτικής κλίμακας σωματικής υγείας Ανεξάρτητη μεταβλητή Συντελεστής b 95% διάστημα εμπιστοσύνης για τον b Τιμή p Υγιείς σε σχέση με τους ασθενείς 3,5 0,6 έως 6,4 0,02 Μη υπερτασικοί σε σχέση με 3,9 1,2 έως 6,5 0,004 υπερτασικούς Απουσία προβλημάτων ύπνου σε σχέση 3,2 0,6 έως 5,7 0,015 με παρουσία προβλημάτων Εκπαιδευτικό επίπεδο 2,6 0,5 έως 4,7 0,018 Ηλικία -0,2-0,01 έως -0,5 0,037 Οι υγιείς είχαν μεγαλύτερη βαθμολογία συνοπτικής κλίμακας σωματικής υγείας σε σχέση με τους ασθενείς Οι μη υπερτασικοί είχαν μεγαλύτερη βαθμολογία συνοπτικής κλίμακας σωματικής υγείας σε σχέση με τους υπερτασικούς Οι συμμετέχοντες χωρίς προβλήματα ύπνου είχαν μεγαλύτερη βαθμολογία συνοπτικής κλίμακας σωματικής υγείας σε σχέση με τους συμμετέχοντες με προβλήματα ύπνου Αυξημένο εκπαιδευτικό επίπεδο σχετίζονταν με αύξηση της βαθμολογίας συνοπτικής κλίμακας σωματικής υγείας Μειωμένη ηλικία σχετίζονταν με αύξηση της βαθμολογίας συνοπτικής κλίμακας σωματικής υγείας Οι παραπάνω μεταβλητές ερμηνεύουν το 25% της μεταβλητότητας της βαθμολογίας συνοπτικής κλίμακας σωματικής υγείας 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 14

15 Αποτελέσματα (8) Πολυμεταβλητή γραμμική παλινδρόμηση με εξαρτημένη μεταβλητή τη βαθμολογία συνοπτικής κλίμακας ψυχικής υγείας. Ανεξάρτητη μεταβλητή Συντελεστής 95% διάστημα Τιμή p b εμπιστοσύνης για τον b Άντρες σε σχέση με γυναίκες 3,3 0,1 έως 6,6 0,042 Απουσία προβλημάτων ύπνου 3,9 0,7 έως 7,1 0,019 σε σχέση με παρουσία προβλημάτων Απουσία χρόνιου νοσήματος σε σχέση με παρουσία 5,3 1,5 έως 9,1 0,007 Οι άντρες είχαν μεγαλύτερη βαθμολογία συνοπτικής κλίμακας ψυχικής υγείας σε σχέση με τις γυναίκες Οι συμμετέχοντες χωρίς προβλήματα ύπνου είχαν μεγαλύτερη βαθμολογία συνοπτικής κλίμακας ψυχικής υγείας σε σχέση με τους συμμετέχοντες με προβλήματα ύπνου Οι συμμετέχοντες χωρίς χρόνιο νόσημα είχαν μεγαλύτερη βαθμολογία συνοπτικής κλίμακας ψυχικής υγείας σε σχέση με τους συμμετέχοντες με χρόνιο νόσημα Οι παραπάνω μεταβλητές ερμηνεύουν το 11% της μεταβλητότητας της βαθμολογίας συνοπτικής κλίμακας ψυχικής υγείας 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 15

16 Περιορισμοί Ο μελετώμενος πληθυσμός περιελάμβανε μόνο μια συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα (ασθενείς στην Κύπρο) Η γενίκευση των συμπερασμάτων απαιτεί ιδιαίτερη περίσκεψη Το ποσοστό απόκρισης ήταν 100%, γεγονός που αυξάνει την εγκυρότητα Τα υγιή άτομα επιλέχθηκαν με δειγματοληψία ευκολίας και όχι με τυχαία δειγματοληψία, καθώς ο περιορισμένος χρόνος και το οικονομικό κόστος καθιστούν πρακτικά ανέφικτη την επιλογήενός τυχαίου δείγματος από τον πληθυσμό-πηγή (γενικός πληθυσμός) Μελετήθηκαν ορισμένα μόνο δημογραφικά και κλινικά χαρακτηριστικά που ενδεχομένως να σχετίζονται με την ποιότητα ζωής των ασθενών, αλλά είναι δυνατόν να μελετηθούν και άλλοι προσδιοριστές της ποιότητας ζωής (π.χ. οικονομικά χαρακτηριστικά, ψυχολογικά χαρακτηριστικά, κ.α.) 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 16

17 Συμπεράσματα (1) Στην κλίμακα κοινωνικής λειτουργικότητας οι ασθενείς είχαν στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερη βαθμολογία σε σχέση με τους υγιείς, ενώ σε 2 από τις 10 κλίμακες (κλίμακα κοινωνικής λειτουργικότητας, κλίμακα ζωτικότητας) οι ασθενείς είχαν τιμές >50, γεγονός που δηλώνει καλύτερη ποιότητα ζωής από τον μέσο όρο Σε 3 κλίμακες (κλίμακα γενικής υγείας, κλίμακα ψυχικής υγείας, συνοπτική κλίμακα ψυχικής υγείας) οι ασθενείς είχαν τιμές οριακά μικρότερες από 50 (47 έως 47,5) και στις υπόλοιπες 5 κλίμακες είχαν τιμές 38,6 έως 44,7 Οι υγιείς είχαν στατιστικά σημαντικά καλύτερη ποιότητα ζωής σε σχέση με τους ασθενείς μόνο στις 3 από τις 10 κλίμακες του SF-12v2 (κλίμακα σωματικού ρόλου, κλίμακα συναισθηματικού ρόλου, συνοπτική κλίμακα σωματικής υγείας) Σε γενικές γραμμές η ποιότητα ζωής των υγιών δεν ήταν κλινικά σημαντικά καλύτερη απ αυτήν των ασθενών, γεγονός που φανερώνει την αποτελεσματικότητα της διαδερμικής εμφύτευσης αορτικής βαλβίδας, αλλά και την ποιότητα της σχετικής υπηρεσίας του Γ.Ν. Λευκωσίας 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 17

18 Συμπεράσματα (2) Η εφαρμογή της διαδερμικής εμφύτευσης αορτικής βαλβίδας φαίνεται να αποτελεί μια μέθοδο με εξαιρετικά αποτελέσματα στην ποιότητα ζωής των ασθενών, βοηθώντας τους να διαχειριστούν αποτελεσματικά το πρόβλημα υγείας τους Οι νοσηλευτές, ως μέλη μιας σύγχρονης ομάδας καρδίας, τόσο σε κλινικό, όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, καλούνται να ενημερώσουν και να εκπαιδεύσουν κατάλληλα τους ασθενείς σχετικά με τη διαδερμική εμφύτευση της αορτικής βαλβίδας, έτσι ώστε να τους καταστήσουν οικείους με την επέμβαση και να τους βοηθήσουν με τον τρόπο αυτόν να προσαρμοστούν αποτελεσματικότερα με την πραγματοποίησή της 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 18

19 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Ερωτήσεις & Απαντήσεις Οφείλουμε θερμές ευχαριστίες στον Δρ. Χρίστο Ευτυχίου, MD, PhD, FESC, Επεμβατικό Καρδιολόγο, Τμήμα Καρδιολογίας, Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, για τη βοήθειά του στη διεξαγωγή αυτής της έρευνας 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΓΑΤΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛ ΔΡΑΚΟΜΑΘΙΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ 19