Διδασκαλία και μάθηση

Διδακτικοί Στόχοι Στοιχειώδεις γνώσεις γύρω από τις πλέον διαδεδομένες σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση, προκειμένου να εξοικειωθούν οι επιμορφούμενοι με τη σχετική ορολογία, με τα κύρια ρεύματα σκέψης και τη βασική βιβλιογραφία Κατανόηση των σχέσεων που υφίστανται ανάμεσα στις θεωρίες μάθησης και τις διδακτικές μεθόδους

Μάθηση Ο άνθρωπος γίνεται άνθρωπος μόνο με την μάθηση Πρέπει να εκμάθει την κατ εξοχήν ανθρώπινη συμπεριφορά του Μέσω της μάθησης γίνεται η αγωγή και η μόρφωση

Διδασκαλία και μάθηση Διδασκαλία = η προσπάθεια του δασκάλου να μεταβάλει την συμπεριφορά του μαθητή κατά τρόπο συνειδητό, σχεδιασμένο και προγραμματισμένο. Δεν υπάρχει διδασκαλία χωρίς μάθηση.

Ορισμός της μάθησης Ενας τυπικός ορισμός Μάθηση είναι η διαδικασία η οποία οδηγεί σε διαρκή μεταβολή της συμπεριφοράς ενός ατόμου και η οποία προκύπτει ως αποτέλεσμα εμπειρίας ή άσκησης τι υπονοεί αυτός ο ορισμός Η μάθηση μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας οργανωμένης διαδικασίας (διδασκαλίας, εκπαίδευσης), αλλά να προέρχεται επίσης και αποκλειστικά από την εν γένει εμπειρία του ατόμου. Η μεταβολή της συμπεριφοράς είναι όχι μόνο διαρκής, αλλά έχει ένα σχετικά μόνιμο χαρακτήρα. Η μεταβολή της συμπεριφοράς ως αποτέλεσμα της εμπειρίας ή άσκησης αντιδιαστέλλεται με οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά που είναι δυνατόν να προκύψει από ενστικτώδεις αντιδράσεις, βιολογική ωρίμανση, κόπωση, ασθένεια, τραυματισμού, μέθης, χρήσης φαρμάκων ή ναρκωτικών κλπ.

Χαρακτηριστικά μάθησης α) μεταβολή της συμπεριφοράς β) αποτέλεσμα της εμπειρίας και της άσκησης γ) η μεταβολή είναι σχετικά μόνιμη

Μάθηση Μάθηση = όχι προσιτή στην άμεση παρατήρηση Διαπιστώνεται από μεταβολή της συμπεριφοράς του υποκειμένου. Ορισμός: «Μάθηση είναι η μόνιμη μεταβολή της συμπεριφοράς ενός ατόμου η οποία προκύπτει ως αποτέλεσμα εμπειρίας ή άσκησης».

Ενας ορισμός πιο συμβατός με τις σύγχρονες αντιλήψεις Μάθηση είναι η απόκτηση και η μεταβολή γνώσεων, δεξιοτήτων,στρατηγικών, πεποιθήσεων, στάσεων και διαφόρων μορφών συμπεριφοράς, δηλαδή η διαδικασία κατά την οποία αλλάζει το γνωστικό δυναμικό του ατόμου, ως αποτέλεσμα των ποικίλων εμπειριών τις οποίες το άτομο επεξεργάζεται. Τι υπονοεί αυτός ο ορισμός Απόκτηση γνώσεων και μεταβολή των γνωστικών δομών και όχι μόνο παρατηρήσημη συμπεριφορά. Δηλαδή έχουμε αναφορά σε εσωτερικές διεργασίες του ατόμου μη-παρατηρήσιμες

Σύγχρονος ορισμός Μάθηση = η διαδικασία κατά την οποία αλλάζει το γνωστικό δυναμικό του υποκειμένου ως αποτέλεσμα των ποικίλων εμπειριών τις οποίες αποζητεί και επεξεργάζεται.

Τι υπάρχει στο επίκεντρο των σύγχρονων θεωριών για τη μάθηση Η απόκτηση γνώσεων Η μεταβολή των γνωστικών δομών του ατόμου(εσωτερική μεταβολή) Όχι μόνο παρατηρήσημη συμπεριφορά

Σύγχρονες θεωρίες για τη μάθηση εκείνες που θεωρούν τη μάθηση ως μια διαδικασία πρόσκτησης της γνώσης (θεωρίες που συνδέονται με το συμπεριφορισμό) εκείνες που θεωρούν τη μάθηση ως διαδικασία δημιουργίας της γνώσης (και συνδέονται με τον κονστρουκτιβισμό) εκείνες που θεωρούν τη μάθηση ως αποτέλεσμα της συμμετοχής σε κοινωνικές ομάδες (και συνδέονται με τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες) και είναι από τις πλέον διαδεδομένες

Θεωρίες μάθησης Οι θεωρίες ερμηνεύουν Συμπεριφοριστικές ή συνειρμικές Συμπεριφορισμός = Ψυχολογία της συμπεριφοράς

Συμπεριφοριστικές(μπηχεϋβιορισμικές) θεωρίες μάθησης, Μάθηση μέσω ενίσχυσης Κυριότεροι εκπρόσωποι των συμπεριφοριστικών θεωριών μάθησης είναι οι J. B. Watson, E. L. Thorndike, B. F. Skinner και ο γνωστός για τα πειράματά του Ι. Pavlov (Ο σκύλος του Παυλώφ παύει να εκκρίνει σάλιο με το κουδούνισμα, αν επί μερικές φορές δεν ακολουθήσει μετά από αυτό η προσφορά της τροφής)

Τι μελετούν συστηματικά οι συμπεριφοριστές μελετούν συστηματικά μόνο τις εξωτερικές αντιδράσεις των ατόμων και απορρίπτουν τις υποθέσεις ή τις ερμηνείες που στηρίζονται στις εσωτερικές νοητικές διεργασίες των ανθρώπων οι εσωτερικές νοητικές διεργασίες του μανθάνοντος υποκειμένου δεν προσφέρονται στην παρατήρηση, δε μπορούν να μελετηθούν άμεσα Κάθε είδος μάθησης, όσο πολύπλοκη και αν είναι, μπορεί πάντοτε να αναλυθεί σε στοιχειωδέστερα τμήματα, απλά, και μικρά, τα οποία το άτομο μπορεί εύκολα να μάθει. Η γνώση λοιπόν είναι μια οντότητα η οποία μπορεί να μεταδοθεί

Μαθηση= σύνδεση ερεθισμάτων, Παράγοντες μάθησης α. Ερέθισμα β. Αντίδραση αντιδράσεων γ. Οργανισμός (μαύρο κουτί για τους συμπεριφοριστές που αγνοούν το περιεχόμενο του) S(stimulus) O(organismus) R(reactio)

Βασικές έννοιες μάθησης Ενίσχυση = αυξάνει ή μειώνει τις πιθανότητες επανάληψης της συμπεριφοράς (θετική ή αρνητική) Ενισχυτές πρωτογενείς (τροφή, ύπνος νερό, στέγη κλπ) δευτερογενείς (χαμόγελο, χτύπημα στον ώμο, βαθμοί, κλπ) υλικοί (καρμέλες χρήματα για τον κουμπαρά και οποιοδήποτε υλικό πράγμα είναι επιθυμητό) συμβολικοί (αστεράκια που δίνει η δασκάλα στον μαθητή) Κοινωνικοί (έπαινος,προσοχή, χαμόγελο, κλπ) Εσωτερικοί (υπερηφάνεια, ευχαρίστηση, αισθητική απόλαυση, κλπ) Πρέπει να ενισχύουμε συστηματικά την επιθυμητή συμπεριφορά και να αγνοούμε την ανεπιθύμητη Η ενίσχυση θα πρέπει να είναι μερική, ώστε να αποφεύγεται ο κορεσμός

Επανατροφοδότηση feed back Θετική ενίσχυση = επιτυχία Αρνητική ενίσχυση = αποτυχία Μάθηση = προϋπόθεση για μάθηση επανατροφοδότηση: (π.χ. θερμοστάτης) Για να λειτουργήσει το σύστημα των ενισχύσεων, πρέπει το άτομο να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται την θετική ενίσχυση ως επιτυχία και την αρνητική ενίσχυση ή την έλλειψη ενίσχυσης ως αποτυχία. Όταν κατά την διαδικασία της μάθησης ο μαθητής ενημερώνεται (από τον δάσκαλο ή από τον ίδιο του τον εαυτό) σχετικά με την πορεία της μάθησης, η ενημέρωση αυτή ασκεί άμεση ενισχυτική επίδραση στις προσπάθειές του και οδηγεί σε βελτίωση των επιδόσεών του. Η επανατροφοδότηση της μάθησης λειτουργεί ήδη πολύ νωρίς στο παιδί και θα πρέπει, καθώς φαίνεται, να συνδέεται με την ικανότητά του να σχετίζει το άτομό του με το αποτέλεσμα των πράξεών του. Μόλις αρχίσει να γίνεται η συσχέτιση αυτή, μπαίνει σε ενέργεια η διαδικασία της επανατροφοδότησης, η οποία διατηρεί πάντα ζωηρή την εξερευνητική του διάθεση.

Μάθηση με εξάρτηση ερεθισμάτων 1)Κλασσική εξάρτηση(ιβάν Παυλώφ) (σύμφωνα με την οποία ο οργανισμός μαθαίνει να συνδέει δύο ερεθίσματα του περιβάλλοντος = συνειρμική μάθηση Ανεξάρτητα και εξαρτημένα ανακλαστικά πριν από την μάθηση ερεθίσματα αντιδράσεις τροφή στο στόμα (ΑΕ) έκκριση σάλιου (ΑΑ) ήχος κουδουνιού (ΟΕ) όχι έκκριση μετά από την μάθηση ήχος κουδουνιού (ΕΕ) έκκριση σάλιου (ΕΑ) (Απόσβεση μιας συμπεριφοράς όταν παύει να την συνοδεύει η ενίσχυση που την στηρίζει)

Εφαρμογές Κλασική εξάρτηση και στερεότυπα (όλοι οι καλλιτέχνες μαλλιάδες, όλοι οι διευθυντές σκληρόκαρδοι, όλοι οι Πόντιοι αφελείς, τα κορίτσια παίζουν αποκλειστικά μεκούκλες, τα αγόρια με όπλα και αυτοκίνητα κλπ) Κλασική εξάρτηση και συναισθήματα ο υπερβολικός φόβος που παρουσιάζει ένας μαθητής σε περιστάσεις εξετάσεων, τα διάφορα ψυχοσωματικά συμπτώματα, η αποστροφή του απέναντι σε ένα μάθημα, το άγχος του να μιλήσει ενώπιον της τάξης κ.ά.π. αποτελούν παραδείγματα μαθημένων αντιδράσεων, οι οποίες δεν είναι άμεσα ελεγχόμενες, αν και σύμφωνα με την κλασική εξάρτηση μπορούμε να τις επηρεάσουμε Για αυτό πρέπει ο δάσκαλος να φροντίζει και να ενθαρρύνει τα παιδιά συστηματικά, ώστε να σχηματίζουν ευχάριστους συνειρμούς για το σχολείο Κλασική εξάρτηση και διαφήμιση Απέχθεια απέναντι στα Μαθηματικά Όταν ένας μαθητής στα πλαίσια του μαθήματος των Μαθηματικών βιώνει συνεχώς την μομφή και την ειρωνεία για τις αποτυχίες του, είναι επόμενο να περιμένει κανείς να δημιουργήσει (με την κλασική εξάρτηση) απέχθεια και αποστροφή απέναντι στο μάθημα αυτό

2)Λειτουργική εξάρτηση (μαθαίνει να συνδέει συγκεκριμένους τρόπους συμπεριφοράς με συγκεκριμένες συνέπειές τους. Στοχεύει στη δημιουργία νέων μορφών συμπεριφοράς) Skinner 1. Ανάλυση συμπεριφοράς 2. Σταδιακή προσέγγιση στόχου 3. Σχεδιασμένες ενισχύσεις 4. Προγραμματισμένη διδασκαλία (τα περιστέρια του Skinner έμαθαν να χορεύουν, να παίζουν πιγκ-πογκ, να παίζουν μια μελωδία στο ξυλόφωνο κλπ. Εδώ η ενίσχυση ακολουθεί την επιτυχημένη συμπεριφορά)

3)Μάθηση με δοκιμή και λάθος(thorndike) Νόμος του αποτελέσματος (Μια σύνδεση ανάμεσα σε ένα ερέθισμα και στο αποτέλεσμα που προκαλεί ενισχύεται και σταθεροποιείται, όταν το αποτέλεσμα είναι ευχάριστο και αντίθετα εξασθενεί, όταν το αποτέλεσμα είναι δυσάρεστο.) Νόμος της άσκησης Μια σύνδεση ανάμεσα σε ένα ερέθισμα και μια αντίδραση ενισχύεται και σταθεροποιείται με την άσκηση και την επανάληψη. Μορφή μάθησης Όχι κατ εξοχήν ανθρώπινη Ο άνθρωπος μαθαίνει από την εμπειρία των άλλων Πολύ αποτελεσματική

Μάθηση με δοκιμή και λάθος Edward L. Thorndike Εισηγητής και κύριος εκπρόσωπός της Μάθησης με δοκιμή και λάθος είναι ο (1874-1949). Ο βασικός τύπος του πειράματος, επί του οποίου στήριξε τις θεωρητικές του θέσεις, είναι ο εξής: Έβαζε μια πεινασμένη γάτα σε ένα κλουβί και τοποθετούσε έξω από την πόρτα του κλουβιού, έτσι ώστε να φαίνεται από το πειραματόζωο, ένα κομμάτι τροφής. Για να ανοίξει το ζώο το κλουβί και να πάρει την τροφή, έπρεπε να πατήσει έναν μοχλό στο εσωτερικό του κλουβιού. Στην αρχή το ζώο έκανε διάφορες ασυντόνιστες ενέργειες -πηδούσε, δάγκωνε, γρατσουνούσε-, ώσπου με μια τυχαία κίνηση πατούσε τον μοχλό και άνοιγε την πόρτα του κλουβιού. Το πείραμα επαναλαμβανόταν πολλές φορές και τα χρονικά διαστήματα μέχρι το άνοιγμα της πόρτας γίνονταν όλο και πιο μικρά. Στο τέλος το πειραματόζωο άνοιγε το κλουβί με την πρώτη προσπάθεια. Συνεπώς ενώ άρχιζε τις αντιδράσεις με δοκιμή και λάθος, κατέληγε ύστερα στο σχήμα δοκιμή και επιτυχία.

Προγραμματισμένη διδασκαλία (Skinner) α) της προοδευτικής προσέγγισης του στόχου και β) της σχεδιασμένης ενίσχυσης. Προκειμένου π.χ. να σχεδιάσει την διδασκαλία μιας δεξιότητας, ο ειδικός αναλαμβάνει καταρχήν την ανάλυση της επιθυμητής συμπεριφοράς στα στοιχεία της και ακολουθεί μια γενναιόδωρη στην αρχή ενίσχυση και της παραμικρής προσέγγισης του επιθυμητού στόχου και μια προγραμματισμένη ενίσχυση των παραπέρα βημάτων. Και επειδή προγραμματίζεται κατά τον ίδιο τρόπο αυστηρά και οργανώνεται συστηματικά μια οποιαδήποτε ενότητα διδασκαλίας, για αυτό πήρε το όνομα «προγραμματισμένη διδασκαλία» η μέθοδος η οποία στηρίζεται στις αρχές της λειτουργικής εξάρτησης

Μερικοί κανόνες τους οποίους πρέπει να ακολουθεί η προγραμματισμένη διδασκαλία Ο μαθητής πρέπει να συμμετέχει ενεργητικά στα βήματα της μάθησης. Ο μαθητής πρέπει να πληροφορείται αμέσως τα αποτελέσματα των προσπαθειών του. Ο μαθητής πρέπει να διορθώνει αμέσως τα λάθη τα οποία κάνει. (ταχεία ανατροφοδότηση θετική ή αρνητική μέχρι ο μαθητής να απαντήσει σωστά) Ο μαθητής πρέπει να παίρνει το μέγιστο των ενισχύσεων

Φόβοι Ένας βασικός λόγος για τον οποίο μερικοί απορρίπτουν την προγραμματισμένη διδασκαλία είναι επειδή φοβούνται ότι οι υπολογιστές (μηχανές μάθησης) θα υποκαταστήσουν τον δάσκαλο. Αν βέβαια ο ρόλος του δασκάλου έχει σε έναν βαθμό μηχανικό χαρακτήρα, οι μηχανές θα μπορούσαν σε μιαν ανάλογη έκταση να αναλάβουν αυτό το έργο του. Αν στόχος της διδασκαλίας είναι να επαναλαμβάνει ο μαθητής με το νι και με το σίγμα ό,τι είπε ο δάσκαλος, τότε η μηχανή μπορεί εξίσου ή και καλύτερα ακόμη να εκπληρώσει αυτήν την αποστολή. H προσφορά όμως του δασκάλου δεν φτάνει μόνον μέχρις εκεί. Για αυτό και δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος να τον εκτοπίσει η μηχανή. H μηχανή μάλιστα του είναι χρήσιμη, διότι μπορεί να τον απαλλάξει από εργασίες της ρουτίνας και να του δώσει την δυνατότητα να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στις καθαυτό παιδαγωγικές του ασχολίες. Δεν μπορεί λοιπόν να πάρει κανείς στα σοβαρά τον φόβο ότι οι υπολογιστές και η προγραμματισμένη διδασκαλία γενικότερα θα δημιουργήσουν ένα προλετάριο άνεργων δασκάλων. Ούτε μπορεί να αμφισβητήσει κανείς την χρησιμότητά τους, αν πάρει υπόψη του την αποτελεσματική τους χρησιμοποίηση στην ταχύρρυθμη εκπαίδευση ή επιμόρφωση του προσωπικού. Είναι τέλος γεγονός ότι ορισμένες γνώσεις (π.χ. ξένες γλώσσες) προσφέρονται καλύτερα για προγραμματισμένη διδασκαλία από ό,τι άλλες. Όπως όμως κάθε μέθοδος βασισμένη στην μελέτη κάποιας ειδικής όψης της μάθησης, έτσι και η προγραμματισμένη διδασκαλία επιτυγχάνει σε ορισμένες περιπτώσεις ικανοποιητικά αποτελέσματα, ταυτόχρονα όμως παραμένει ανεπαρκής ως γενική μέθοδος μάθησης.

Διδακτικός σχεδιασμός του Gagné O Διδακτικός Σχεδιασμός θεωρήθηκε επί μακρόν ως μια αξιόπιστη διαδικασία για την προετοιμασία προγραμμάτων και μαθημάτων κατάρτισης. Περιλαμβάνει 5 στάδια: Ανάλυση του στοχευόμενου κοινού και των αναγκών του Σχεδίαση των μαθημάτων Ανάπτυξη του διδακτικού υλικού Εφαρμογή Αξιολόγηση και επιστροφή στο πρώτο στάδιο Λογισμικά βασισμένα σε αυτή τη θεωρία είναι τα γνωστά tutorials Άλλα λογισμικά βασισμένα στις συμπεριφοριστικές θεωρίες είναι τα πρακτικής και εξάσκησης (drill and practice). Λογισμικά κατάλληλα για εκτέλεση πράξεων, απομνημόνευση, κλπ, για αξιολόηση των μαθητών και για εποπτική διδασκαλία)

Γνωστικές θεωρίες μάθησης - Κονστρουκτιβισμός Οι γνωστικές θεωρίες και ιδιαίτερα ο κονστρουκτιβισμός αποδίδουν πολύ μεγάλη σημασία στις εσωτερικές, νοητικές διεργασίες του ατόμου. Η μάθηση στις θεωρίες αυτές δεν μεταδίδεται, αλλά είναι μια διαδικασία προσωπικής κατασκευής της γνώσης, η οποία εδράζεται πάνω σε προγενέστερες γνώσεις(οι οποίες φυσικά τροποποιούνται κατάλληλα ώστε να συζευχθούν με τη νέα γνώση). Η μάθηση απαιτεί δηλαδή την αναδιάταξη και αναδόμηση των νοητικών δομών του ατόμου, έτσι ώστε αυτές να προσαρμοστούν με τη νέα γνώση, αλλά και να προσαρμόσουν τη νέα γνώση στις υφιστάμενες νοητικές δομές

Κυριότεροι αντιπρόσωποι των γνωστικών θεωριών 1)J. Piaget (επικοδομισμός) Ο Piaget θεωρεί ότι η ανάπτυξη της λογικής και επιστημονικής σκέψης του παιδιού είναι μια εξελικτική διαδικασία με διάφορα στάδια. Ο κάθε μαθητής κατασκευάζει τη γνώση με το δικό του τρόπο, ενεργητικά, και δεν αποτελεί απλά έναν παθητικό υποδοχέα πληροφοριών και «γνώσεων». Άρα ο μαθητής πρέπει να μαθαίνει σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε ποικίλα εξωτερικά ερεθίσματα, και αλληλεπιδρά μαζί του.

Κυριότεροι αντιπρόσωποι των γνωστικών θεωριών 2) J. Bruner (ανακαλυπτική μάθηση) Οι μαθητές ανακαλύπτουν τη γνώση μέσα από ανακαλυπτικές διαδικασίες με το πείραμα, τη δοκιμή, την επαλήθευση ή τη διάψευση. Η σταδιακή ανακάλυψη των εσωτερικών δομών, αρχών και νόμων που διέπουν ένα φαινόμενο συντελούν στη βαθύτερη κατανόησή του από το μαθητή. Η ιδέα της σταδιακής ανακάλυψης της γνώσης μπορεί να αποτελέσει ένα ιδιαίτερα σημαντικό κίνητρο για το μαθητή, τον οποίο ο εκπαιδευτικός μπορεί να βοηθήσει ή και να καθοδηγήσει ακόμη (καθοδηγούμενη ανακάλυψη). Ο εκπαιδευτικός έχει το ρόλο του εμψυχωτή, του διευκολυντή, του καθοδηγητή στη διαδικασία της ανακάλυψης: ο μαθητής έρχεται αντιμέτωπος με προβλήματα τα οποία καλείται να επιλύσει και ο εκπαιδευτικός τον υποστηρίζει στην προσπάθεια του αυτή, την οποία ο μαθητής όμως πραγματοποιεί με το δικό του ρυθμό και με βάση τις δικές του αποφάσεις και επιλογές.

Χαρακτηριστικά διδακτικών καταστάσεων σύμφωνα με τις γνωστικές θεωρίες Τα εκπαιδευτικά λογισμικά και περιβάλλοντα πρέπει να υποστηρίζουν την ιδέα της οικοδόμησης της γνώσης από τον ίδιο το μαθητή, καθώς αυτός προσπαθεί να επιλύσει προβλήματα και στην προσπάθεια του αυτή αλληλεπιδρά με το υλικό περιβάλλον, τους συμμαθητές του και τον εκπαιδευτικό. Ο μαθητής διερευνά, ανακαλύπτει σταδιακά, κάνει υποθέσεις τις οποίες επαληθεύει ή διαψεύδει και το εκπαιδευτικό περιβάλλον πρέπει να στηρίζει αυτή την πορεία του μαθητή. Τα εκπαιδευτικά λογισμικά και περιβάλλοντα πρέπει να ενθαρρύνουν την προσωπική έκφραση των μαθητών και να υποστηρίζουν την προσωπική τους εμπλοκή, λαμβάνοντας επίσης υπόψη το γενικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνουν χώρα οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των μαθητών. Τα εκπαιδευτικά λογισμικά και περιβάλλοντα πρέπει να παρέχουν, στο μέτρο του δυνατού, πολλαπλές αναπαραστάσεις των εννοιών, σχέσεων και των οντοτήτων που είναι υπό διαπραγμάτευση σε κάθε μάθημα. Ακόμη, τα περιβάλλοντα δεν πρέπει να υποδεικνύουν στο μαθητή τις ορθές διαδικασίες, αλλά αντίθετα να τον αφήνουν να εκφράζει τις απόψεις του (έστω και λαθεμένες) και να υποστηρίζουν τη διαδικασία την κοινωνιογνωστικής σύγκρουσης, κατά την οποία τα ίδια τα γεγονότα ή τα επιχειρήματα άλλων μαθητών ανατρέπουν τις ενδεχόμενες λανθασμένες αντιλήψεις του μαθητή. Τα λογισμικά των ανοικτών μικρόκοσμων (εδώ εντάσσονται και τα περιβάλλοντα Logo) είναι κατασκευασμένα με βάση τις γνωστικές θεωρίες

Κοινωνιοπολιτισμικές θεωρήσεις για τη μάθηση Η μάθηση σύμφωνα με τις θεωρίες αυτές, συντελείται μέσα σε συγκεκριμένα πολιτισμικά πλαίσια (γλώσσα, στερεότυπα,αντιλήψεις) και ουσιαστικά δημιουργείται από την αλληλεπίδραση του ατόμου με άλλα άτομα, σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιστάσεις και μέσω της υλοποίησης κοινών δραστηριοτήτων (activities). Οι θεωρίες μάθησης αυτής της κατηγορίας δηλαδή προσδίδουν ένα σημαντικό ρόλο στην κοινωνική αλληλεπίδραση, καθώς, σύμφωνα με τις απόψεις τους, το μανθάνον υποκείμενο δεν κατασκευάζει την προσωπική του γνώση μέσα σε ένα πολιτισμικό και επικοινωνιακό «κενό»,αλλά πάντοτε μέσα σε ευρύτερα πλαίσια, μέσα στα οποία η γνώση δημιουργείται και σηματοδοτείται. Βασικοί εκπρόσωποι αυτής της κατηγορίας θεωριών είναι ο L. Vygotsky, οι Doise και Mugny, που υποστηρίζουν τις κοινωνιογνωστικές θεωρίες μάθησης, και νεότεροι ερευνητές όπως ο Ε. Wenger, θεωρητικός των Κοινοτήτων Πρακτικής και Μάθησης

Ζώνη επικείμενης ανάπτυξης Οι θεωρίες του L. Vyotsky και άλλων ψυχολόγων της Σοβιετικής σχολής Ψυχολογίας, ιδιαίτερα σημαντικές για τις κοινωνιοπολιτιστικές θεωρίες μάθησης, αποδίδουν πολύ μεγάλη σημασία στη γλώσσα ως παράγοντα για τη μάθηση και στηρίζονται στην υπόθεση της ζώνης εγγύτερης (ή επικείμενης) ανάπτυξης: η ζώνη αυτή αποτελεί ένα σύνολο γνώσεων τις οποίες ο μαθητής μπορεί να δημιουργήσει με τη βοήθεια του περιβάλλοντος αλλά όχι ακόμη μόνος. Έτσι, ο ρόλος του εκπαιδευτικού και γενικότερα του σχολείου και του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζει και μαθαίνει ο μαθητής είναι ιδιαίτερα σημαντικός.

Συμπεράσματα για τις κοινωνιοπολιτιστικές θεωρίες οι κοινωνιοπολιτισμικές θεωρίες υποστηρίζουν τη συνεργατική μάθηση σε όλες τις μορφές της και επομένως ένα μάθημα οργανωμένο έτσι ώστε να λαμβάνει υπόψή του τις θεωρίες αυτές πρέπει να είναι προσεκτικά σχεδιασμένο, έτσι ώστε να ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών κα γενικότερα την κοινωνική αλληλεπίδραση. Οι κοινωνιοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης είναι συμβατές με όλη την νέα γενιά εκπαιδευτικών περιβαλλόντων, τα οποία ενσωματώνουν ένα πλήθος δυνατοτήτων αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας των μαθητών και επιπλέον παρέχουν ένα πολύ συγκροτημένο θεωρητικό πλαίσιο για τη διδακτική εκμετάλλευσητων δυνατοτήτων που προσφέρει το λεγόμενο Web2.0 και η κοινωνική δικτύωση.

Σύνοψη Ο συμπεριφορισμός, δίνει σημασία στην παρατηρούμενη συμπεριφορά, και μάλλον βρίσκεται σε υποχώρηση, παρόλο που,αναμφίβολα, ένα πολύ σημαντικό ποσοστό των εκπαιδευτικών λογισμικών που έχουν παραχθεί στηρίχθηκαν στις συμπεριφοριστικές θεωρίες. Ορισμένες κατηγορίες δραστηριοτήτων πάντως (όπως της εξάσκησης) βασίζονται στο συμπεριφορισμό. Οι γνωστικές και οι κοινωνιοπολιτισμικές θεωρίες, είναι συμβατές μεταξύ τους και μάλιστα, σε κάποιο μέτρο, λειτουργούν συμπληρωματικά. Οι θεωρίες αυτές υποστηρίζουν ότι ο μαθητής μαθαίνει αναπροσαρμόζοντας τις νοητικές του δομές ανάλογα με την αλληλεπίδραση που έχει με το περιβάλλον του. Η γνώση δεν «μεταβιβάζεται» στο μαθητή, αλλά δημιουργείται από το μαθητή, ο οποίος δρα και επικοινωνεί μέσα σε συγκεκριμένα κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια. Το περιβάλλον του μαθητή περιλαμβάνει τόσο την υλικοτεχνική υποδομή, το χρησιμοποιούμενο λογισμικό, όσο και τους υπόλοιπους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς ενδεχομένως και άλλα άτομα. Το περιβάλλον, με μια γενική έννοια, περιλαμβάνει επίσης τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένα όλα αυτά τα στοιχεία. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού λοιπόν είναι να οργανώσει διδακτικές καταστάσεις και μαθήματα, στα πλαίσια των οποίων ο μαθητής έχει τη δυνατότητα να εκφραστεί, να διερευνήσει και να αλληλεπιδράσει με το περιβάλλον του προκειμένου να οικοδομήσει τη γνώση του.

Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 1.ΔΙΑΒΑΣΜΑ 2.ΑΚΟΥΣΜΑ ΛΕΞΕΩΝ 3.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ 4.ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΑΙΝΙΩΝ 5.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ 6.ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ 7.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ 8.ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΖΗΤΗΣΗ 9.ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΔΙΑΛΕΞΗΣ 10.ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 11.ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ 12.ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 2 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΣΥΝΗΘΩΣ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ 10% ΟΣΩΝ ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ 20% ΟΣΩΝ ΑΚΟΥΜΕ 50% ΟΣΩΝ ΑΚΟΥΜΕ ΚΑΙ ΒΛΕΠΟΥΜΕ 70% ΟΣΩΝ ΛΕΜΕ 90% ΟΣΩΝ ΛΕΜΕ ΚΑΙ ΚΑΝΟΥΜΕ Τα 1-7 αποτελούν τη παθητική μάθηση και τα 8-12 αποτελούν την ενεργητική μάθηση.