µια λειτουργική προσέγγιση στην απεικόνιση του χάρτη σηµασιολογία και και σύνταξη των των χαρτογραφικών σηµάτων όχηµα-σήµα Σε «λειτουργικό» επίπεδο ανάλυσης, τα σήµατα του χάρτη λειτουργούν ως µεσολαβητής µεταξύ αναφερόµενου και της ερµηνείας του σε συγκεκριµένο πλαίσιο ερµηνεύον αναφερόµενο πλαίσιο ερµηνείας όχηµα σήµα Οπτική επεξεργασία σχήµα χάρτη Σύµβολο χάρτη Σε επίπεδο γνωσιακής ανάλυσης τα σήµατα του χάρτη λειτουργούν ως αναφερόµενα και το σχήµα χάρτη σαν όχηµα-σήµα µεσολαβητής µεταξύ συµβόλου χάρτη και νοητικών δοµών Σχήµα χάρτη Νοητική δοµή
Ιδιότητες πληροφοριακά (θέση-χαρακτηριστικό) δηλωτικά (καθορίζουν ιδιότητες) εκτίµησης (προβάλουν εκτίµηση) ενδεικτικά (παρέχουν λεκτική πληρ/ρία) περιγραφικά (παρέχουν λεκτική πληρ/ρία) συσχέτισης (τονίζουν χωρικές σχέσεις) Σήµατος διεγερτικά (συµπεριφορά-συναίσθηµα) προγνωστικά (συνδέουν έννοια µε πράξη) συναισθηµατικά (ασαφή λειτουργικά ) συνδηλωτικά (ασαφή λειτουργικά) αισθητικά (ασαφή λειτουργικά)
όχηµα-σήµα αναφερόµενο σήµα ερµηνευτής Το αναφερόµενο ως µεσολαβητής αποτελεί τη σύνδεση µεταξύ δυο αφαιρετικών αναπαραστάσεων: οπτικής (σύµβολα) και νοητικής (δοµές γνώσεων) Κατηγοριοποίηση αναφερόµενων Γεωγραφικές/µη γεωγραφικές πληροφορίες γεωγραφικές συντεταγµένες γεωµετρικές/θεµατικές χωρική πληροφορία χωρικές πληροφορίες θεµατικές πληροφορίες εξωτερικά (γεωµετρικά) χαρακτηριστικά: (διάσταση, τοποθεσία, µέγεθος, σχήµα, προσανατολισµός) εσωτερικά χαρακτηριστικά: (χωρική διαφοροποίηση εντός, και µεταξύ των αντικειµένων)
Κατηγοριοποίηση αναφερόµενων στο στο πλαίσιο πλαίσιο γεωγραφικών βάσεων βάσεων δεδοµένων γεωγραφικό όχηµα-σήµα: οντότητα µε θέµα, χώρο, χρόνο αναφερόµενο: φαινόµενο µε θέµα, χώρο, χρόνο στα πλαίσια δυναµικών απεικονίσεων χωρο-χρονική διάσταση πληροφοριών σηµεία Χρόνος: ιδιότητα στο χώρο διαστήµατα αναφερόµενα τριών διαστάσεων αναφερόµενα τεσσάρων διαστάσεων στρατηγική αναπαράστασης: αλλαγές ιδιοτήτων σε τοποθεσίες ;
Κατηγοριοποίηση αναφερόµενων στο στο πλαίσιο της της µορφής κατανοµής τους τους συνεχή στο χώρο φαινόµενα διακριτά στο χώρο φαινόµενα επιφανειακά/τρισδιάστατα συγκεντρωµένα διασπαρµένα εξοµαλυµένα/βαθµωτά γραµµικά συνεχές συνεχή διακριτά σηµειακά Εναλλακτική άποψη: διακριτό απότοµο οµαλό
κατηγοριοποιηµένες πληροφορίες ονοµαστικής κλίµακας /κλίµακα τάξης αριθµητικές πληροφορίες κλίµακα διαστήµατος/κλίµακα λόγου Λειτουργικός διαχωρισµός Κατηγοριοποίηση αναφερόµενων στο πλαίσιο του επιπέδου µέτρησης τους Γνωσιακός διαχωρισµός ποιοτικές πληροφορίες ποσοτικές πληροφορίες ονοµαστική κλίµακα κλίµακα τάξης κλίµακα λόγου Μη µετρητικές«περιέχον σχήµα» κλίµακα διαστήµατος µετρητικές «πάνω-κάτω σχήµα»
Κατηγοριοποίηση αναφερόµενων στο στο πλαίσιο της της χαρτογραφικής οπτικοποίησης αναπαραστάσεις φαινοµένων phenomenon-representations P-reps αναπαραστάσεις εννοιών concept-representations C-reps διαχωρισµός σε φαινόµενα και έννοιες Αντιστροφή ερµηνεύοντος και αναφερόµενου σήµα-όχηµα φαινόµενο (αναφερόµενο) σήµα-όχηµα έννοια (αναφερόµενο) νοητική έννοια (ερµηνεύον) σύµπαν (εµπειριών/µεταφορών) (ερµηνεύον)
ερµηνεύον σήµα το ερµηνεύον ως µεσολαβητής δίνει έµφαση στο ρόλο των σηµάτων του χάρτη ως µέσων κατανόησης µεταξύ χαρτογράφου και χρήστη όχηµα-σήµα αναφερόµενο κώδικας Το όχηµα-σήµα (ένα σύµβολο ή ο χάρτης) αναπαριστά ένα αναφερόµενο µέσω ενός κώδικα που προσδιορίζει µια ερµηνεία (ερµηνεύον) για κάποια άποψη του αναφερόµενου
Τυπολογίες χαρτογραφικών σηµάτων Keates (semiotic approach) Robinson (degrees of iconicity) εικόνα-σήµα ευρετηρίου-σύµβολο εικονογραφικά-συσχετισµού-γεωµετρικά Η έννοια της αναπαράστασης και της σηµασίας στους χάρτες απαιτεί σαφή διάκριση Σήµατα που διατηρούν γραφικά χαρακτηριστικά συνδεόµενα οπτικά ή εννοιολογικά µε τα αναφερόµενα συνεχές µέσο Οπτικά εντελώς αυθαίρετα σήµατα αναλογικά ή µιµητικά αυθαίρετα Ucar (abstractness continuum) εικονογραφικά µη εικονογραφικά συνεχές µέσο υψηλής εικονικότητας υψηλής αφαίρεσης
Σήµατα χάρτη γραµµένες λέξεις µη-λεκτικά σήµατα διαστάσεις στο επίπεδο Τεχνητά σήµατα µε αναπαραστατική λειτουργία σύµβολα εικόνες εικόνες σχήµατος εικόνες προβολής σε επίπεδο
Αντιµετώπιση του νοήµατος των σηµάτων σαν µια αντιληπτική κατηγορία (Nyerges) Οι σύνδεσµοι µιας σηµειωτικής προσέγγισης στη γεωγραφική απεικόνιση και στις θεωρίες της κατηγοριοποίησης «το νόηµα του σήµατος στο πλαίσιο της γεωγραφικής αφαίρεσης εξαρτάται από το µοντέλο (χωρικής βάσης δεδοµένων) που ορίζει τις έννοιες (κατηγορίες)» Η έννοια όπως ορίζεται σαν τύπος-οντότητα ξεχωρίζει συµβολίζει παραδειγµατίζει περιγράφει θέµα χώρος Μια οντότητα µε µια δέσµη χαρακτηριστικών χρόνος αναπαριστά δηλώνει χρόνος θέµα χώρος Ένα φαινόµενο µε τη δέσµη των ιδιοτήτων του
Μια χρήσιµη ταξινόµηση των σηµάτων θα µπορούσε να στηρίζεται στους δεσµούς σηµάτων και αναφερόµενων και όχι στις ιδιότητες των σηµάτων-οχηµάτων Βαθµός εικονικότητας σήµατος Κρίσιµες κοινές ιδιότητες: οχήµατος-σήµατος και αναφερόµενης κατηγορίας Βαθµός εικονικότητας σήµατος Ανθρώπινες διαδικασίες νοητικής κατηγοριοποίησης Η εικονικότητα έχει καθορισµένη προέλευση και ετυµολογία και διαφέρει στις κουλτούρες, στο χρόνο και στα άτοµα Μπορούν οι αναπαραστάσεις εννοιών (C-reps) να γίνονται εικονικά; Οβαθµός εικονικότητας του χάρτη στους διάφορους τρόπους απεικόνισης χωροπληθής, ισοπληθής τρισδιάστατη βαθµωτή επιφάνεια, συνεχής τρισδιάστατη επιφάνεια
Ηφύση των συστηµάτων των σηµάτων του χάρτη η σύνταξη των χαρτών Σε λειτουργικό επίπεδο Σε γνωσιακό επίπεδο Βασικοί συντακτικοί κανόνες που υπογραµµίζουν το κατάλληλο ταίριασµα των διακρίσεων των οπτικών µεταβλητών µε τις διακρίσεις των αναφερόµενων Κανόνες που αντιστοιχούν στα απαραίτητα σχήµατα χάρτη που πρέπει να εφαρµόσει ο αποδέκτης για να ανακαλύψει τις προτιθέµενες σχέσεις των σηµάτων ζητούµενο Μια τυπολογία µορφών χάρτη όπου ο χάρτης αντιµετωπίζεται σαν σήµα-όχηµα που τα χωρικά του χαρακτηριστικά ταιριάζουν µε αυτά του τύπου του φαινοµένου (ή της έννοιας) που απεικονίζεται (του αναφερόµενου του χάρτη)
Οπτικές µεταβλητές και συντακτικοί κανόνες Καθορισµός οπτικών µεταβλητών Σχέσεις µεταξύ τους Συσχετισµοί µε τις µεταβλητές των αναφερόµενων Γραφικές µεταβλητές Κατηγορίες των χαρακτηριστικών των σηµάτων-οχηµάτων σχήµα, µέγεθος, απόχρωση χρώµατος, οµοιότητα Οπτικές µεταβλητές (Bertin): γεωγραφική θέση στο επίπεδο (Χ-Ψ), µέγεθος, ένταση (χρώµατος), υφή, απόχρωση (χρώµατος), προσανατολισµός, σχήµα.
Συντακτικό γραφικών µεταβλητών Αµφισβητήσεις οπτικών µεταβλητών (Bertin): Σηµειωτικό σύστηµα Caivano Σηµειωτικό σύστηµα MacEahren Σηµειωτικό σύστηµα Morrison Περιορισµένη εµπειρική επαλήθευση εφαρµογή σε συγκεκριµένους τύπους πληροφοριών η τυπολογία δεν είναι πλήρης προσαρµογή των σχηµάτων χάρτη µε τα σχήµατα εικόνες των χωρικών φαινοµένων των αποδεκτών παράλειψη του κορεσµού ως ξεχωριστής οπτικής µεταβλητής Γραφική µεταβλητή η υφή τρεις διαστάσεις: διεύθυνση, µέγεθος, πυκνότητα Εφαρµογή σε επιφανειακά σήµατα-οχήµατα Μοτίβο: υψηλού επιπέδου οπτική µεταβλητή µονάδες µε διαστάσεις: σχήµατος, µεγέθους, προσανατολισµού, υφής, διάταξης 9 οπτικές µεταβλητές ποιοτικά/ποσοτικά αναφερόµενα
Συντακτικό γραφικών µεταβλητών Σηµειωτικό σύστηµα MacEahren Σηµειωτικό σύστηµα Vasconcellos 12 οπτικές µεταβλητές Στατικοί χάρτες αφής µεταβλητές αφής: τοποθεσία στο επίπεδο, µέγεθος, ένταση, υφή, µορφή, προσανατολισµός, υψόµετρο υναµικοί οπτικοί χάρτες υναµικές µεταβλητές Τα αντικείµενα που αλλάζουν τραβούν την προσοχή περισσότερο από αυτά που δεν αλλάζουν Τα αντικείµενα που κινούνται τραβούν την προσοχή περισσότερο από αυτά που αλλάζουν θέση Ηµεροµηνία εικόνας (χρόνος αναφοράς) διάρκεια σειρά (χρονολογική ή όχι) ρυθµός µεταβολής συχνότητα συγχρονισµός
υναµικές µεταβλητές υναµικοί χάρτες Τα αντικείµενα που αλλάζουν τραβούν την προσοχή περισσότερο από αυτά που δεν αλλάζουν Τα αντικείµενα που κινούνται τραβούν την προσοχή περισσότερο από αυτά που αλλάζουν θέση
Σύνολα σηµάτων-οχηµάτων Ratajski: τυποποίηση σηµάτων-οχηµάτων για οικονοµικούς χάρτες (αντιστοίχηση ταξινόµησης σηµάτων-οχηµάτων µε χαρακτηριστικά αναφερόµενων) η πρώτη συστηµατική εφαρµογή σηµειωτικής στο επίπεδο σηµάτων-οχηµάτων χαρτογραφική προσέγγιση στις αρχές της οπτικής επεξεργασίας, της αντιληπτικής οργάνωσης, της εφαρµογής των σχηµάτων εικόνων το πιο απλό και αφαιρετικό σήµα-όχηµα αντιστοιχεί στο πιο υψηλό επίπεδο ταξινόµησης και το πιο εικονικό στο πιο χαµηλό (ιεραρχική οργάνωση) Morrison: κριτική συµβόλων χαρτών µε βάση τις σχέσεις σηµάτων-οχηµάτων και αναφερόµενων