ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ακαδημαϊκό έτος: 2012-13 Χειμερινό εξάμηνο ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: Η ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΕΙΟΥ ΜΥΘΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Διδάσκων: Γεώργιος Κατσαδώρος Ρόδος, Δεκέμβριος 2012

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι μύθοι του Αισώπου είναι γνωστοί στους μαθητές από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, αφού αποτελούν τμήμα της διδασκόμενης ύλης. Ωστόσο δίνουν πάντα την ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να βελτιώσει το έργο του με καινοτόμες προτάσεις στον τομέα της διδασκαλίας παρέχοντας πληροφόρηση (επεξήγηση εννοιών) και ευνοώντας την κοινωνική και παιγνιώδη προετοιμασία της διδασκαλίας και τη δημιουργία παιδαγωγικών καταστάσεων και κλίματος γνωριμίας και αποδοχής. Σ αυτό ακριβώς βασίστηκε και η παρούσα υποδειγματική διδασκαλία, η οποία σχεδιάστηκε για τους μαθητές της Δ τάξης του Δημοτικού και προτείνεται για την πρώτη διδακτική μέρα του σχολικού έτους. Περιλαμβάνει τους πέντε μύθους του Αισώπου «Η αλεπού και ο κόρακας», «Ο βάτραχος και το βόδι», «Το λιοντάρι και το ποντίκι», «Ο τζίτζικας κι ο μέρμηγκας» και «Το λιοντάρι και οι δυο ταύροι» Βασικός στόχος είναι η διασκέδαση, η χαλάρωση και η καλλιέργεια κλίματος συνεργασίας και φιλικότητας στη σχολική τάξη με ταυτόχρονη συμβουλευτική, σχετική με τα θέματα μελέτης. Τα θέματα αυτά αφορούν αφενός τις επιπτώσεις της απάτης, της ψευδολογίας, της αλαζονείας και της τεμπελιάς, που παρεμποδίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία και αφετέρου τις αξίες της αλληλοβοήθειας, της ομαδικότητας και της συνεργασίας, που ευνοούν κάθε μορφή διδασκαλίας. Αυτός είναι και ο λόγος που δικαιολογεί την επιλογή των συγκεκριμένων μύθων. Τα φύλλα εργασίας και οι δραστηριότητες έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να κινητοποιούν όλους τους μαθητές και να προάγουν τη μεταξύ τους - αλλά και με τον εκπαιδευτικό - επικοινωνία. Η έκφραση (ζωγραφική) και η δημιουργία προϊόντων (κολάζ), η ανάλυση και η σύνθεση των παρεχόμενων πληροφοριών και η κριτική αξιολόγηση των δεδομένων και των ιδεών εμπλέκουν τους μαθητές ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία και μάλιστα με τον πιο αβίαστο τρόπο, εφόσον έχει γνωστοποιηθεί στους μαθητές ο βασικός στόχος. Παρότι η αξιολόγηση γνωστικών λειτουργιών δεν είναι στόχος της παρούσας διδασκαλίας, ωστόσο όλες οι δράσεις μπορούν να παράσχουν στον εκπαιδευτικό χρήσιμες πληροφορίες για την κατανόηση, τη γλωσσική έκφραση των μαθητών στον προφορικό και το γραπτό λόγο, τη γνώση λεξιλογίου, την κριτική και δημιουργική ικανότητα, τη φαντασία, τη διάθεση συνεργασίας και τις διαμαθητικές σχέσεις.

3 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Τάξη: Δ Χρόνος: Οι 6 ώρες της πρώτης διδακτικής μέρας του σχολικού έτους Εποπτικά μέσα διδασκαλίας Για την πραγματοποίηση της παρούσας διδασκαλίας είναι απαραίτητος ο ηλεκτρονικός υπολογιστής καθώς και μηχάνημα προβολής εικόνων. Ο εκπαιδευτικός έχει ετοιμάσει ένα κουτί δώρο, το περιεχόμενο του οποίου αναφέρεται στη συνέχεια. Δραστηριότητες Η διδασκαλία περιλαμβάνει ατομικές και ομαδικές δράσεις, οι οποίες διακρίνονται σε: Δραστηριότητες νοηματικής επεξεργασίας κειμένου Δραστηριότητες παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου Λεξιλογικές δραστηριότητες (σταυρόλεξο, ακροστιχίδα) Δραστηριότητες οπτικοκινητικού συντονισμού (παζλ, κολάζ,) Ομαδικό παιχνίδι Ο εκπαιδευτικός δεν πρέπει να παραλείψει να κοινοποιήσει εκ των προτέρων στους μαθητές ότι καμία από τις δραστηριότητες δεν αξιολογείται.

4 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 1 ο δίωρο: Αφόρμηση Εκφραστική αφήγηση από το δάσκαλο του μύθου «Η αλεπού και ο κόρακας» Συμπλήρωση δυο φύλλων εργασίας Προβολή του κειμένου του μύθου «Ο βάτραχος και το βόδι». Σιωπηλή ανάγνωση από τους μαθητές Συμπλήρωση ακροστιχίδας και νοηματική ανάλυση του μύθου Δραματοποίηση 2 ο δίωρο: Προβολή της ταινίας κινούμενων σχεδίων «Το λιοντάρι και το ποντίκι» Συμπλήρωση δύο φύλλων εργασίας Ζωγραφική Ακρόαση τραγουδιού «Ο τζίτζικας κι ο μέρμηγκας» Συμπλήρωση φύλλου εργασίας Παζλ 4 η ώρα: Συμπλήρωση βάσει εικόνων του μύθου «Το λιοντάρι και οι δυο ταύροι» Εμβάθυνση του μύθου Συμπλήρωση φύλλου εργασίας Επαναληπτικό σταυρόλεξο 5 η ώρα: Κολάζ 6 η ώρα: Παιχνίδι στην αυλή του σχολείου. ------------------------------------------------------------------------------------------------------- Στη συνέχεια παρουσιάζεται αναλυτικά η διδασκαλία.

5 1 ο ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΔΙΩΡΟ Αφόρμηση: Αυτή είναι η Ραλλού, η αλεπού που μας υποδέχεται στο βιβλίο της Γλώσσας της Δ Δημοτικού «Πετώντας με τις λέξεις». Της αρέσει να διαβάζει, να γράφει, να ζωγραφίζει και να παίζει. Η Ραλλού καλωσορίζει τους μαθητές της Δ Δημοτικού στον κόσμο της γνώσης, της σκέψης, της χαράς και της διασκέδασης την πρώτη - και πιο σημαντική για την εκπαιδευτική διαδικασία - μέρα της σχολικής χρονιάς με ένα δώρο.

6 Ανοίγοντας οι μαθητές το κουτί βρίσκουν μέσα σ αυτό φύλλα εργασίας χρώματα ζωγραφικής χαρτί γκοφρέ σε διάφορες αποχρώσεις μάσκες στεφάνια γυμνασιακής μουσικό cd ψαλίδια κόλλες ένα βιβλίο με τους μύθους του Αισώπου

7 χωρίς τίτλο αλ λά με τη φωτογραφία του γνωστού παραμυθά στο εξώφυλλο. Ρωτάμε τα παιδιά αν αναγνωρίζουν το πρόσωπο της φυτογραφίας αναφέροντας κάποιες λέξεις - κλειδιά, όπως αρχαίος Έλληνας, καμπούρης, άσχημος, δούλος, μυθοποιός. Αφού προσδιοριστεί η ταυτότητά του και γίνει μια σύντομη αναφορά στη ζωή και τους μύθους του (οι μαθητές έχουν διδαχθεί στις προηγούμενες τάξεις μύθους του Αισώπου στα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος) αναρωτιόμαστε τι σχέση μπορεί να έχει μ αυτόν η Ραλλού. Η αλεπού είναι ένα από τα πιο αγαπημένα ζώα του Αισώπου, αφού έχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αρκετούς μύθους του. Θα μπορούσε λοιπόν ο Αίσωπος να είναι παππούς της! Κι ο παππούς αυτός, σοφός - όπως είναι συνήθως οι παππούδες, ίσως θέλει να μας διασκεδάσει αλλά και να μας δώσει μερικές ιδέες για τη σχολική χρονιά που μόλις ξεκινάει. Στον πρώτο μύθο πρωταγωνιστεί - ποιος άλλος; - η αλεπού. Η αλεπού αυτή, αν και δε μοιάζει, όπως θα δούμε στη συνέχεια, με τη Ραλλού, μπορεί να μας πει με το δικό της τρόπο τι συνέπειες μπορεί να έχει η ευπιστία και η παρορμητικότητα στη ζωή του ανθρώπου. Ο εκπαιδευτικός ανοίγει το βιβλίο και αφηγείται παραστατικά το μύθο «Η αλεπού κι ο κόρακας» ενώ ταυτόχρονα προβάλλονται οι αντίστοιχες εικόνες σε μορφή slides (παράρτημα 1). Μετά το πέρας της παρουσίασης εκτελούνται τα δυο φύλλα εργασίας που ακολουθούν.

8 Μοιάζει η αλεπού του μύθου με τη Ραλλού; Αν όχι σε τι διαφέρουν; Πώς θα χαρακτήριζες τον κόρακα; Με ποια επίθετα θα χαρακτήριζες την κάθε αλεπού; Ένωσε κάθε επίθετο με τη σωστή εικόνα. Φιλική Πονηρή Πεινασμένη Συμπαθητική

9...

10 Κι αν ο κόρακας, εύπιστος και παρορμητικός, έχασε ένα κομμάτι τυρί κάποιος άλλος με την ανοησία του έχασε τη ζωή του. Παρουσιάζεται με επιδιασκόπιο (projector) σε διαλογική μορφή ο μύθος «Ο βάτραχος και το βόδι» (Παράρτημα 2). Οι μαθητές, αφού τον διαβάσουν σιωπηλά, καλούνται να συμπληρώσουν αρχικά την παρακάτω ακροστιχίδα: 1. Β Α ΤΡΑΧΟΣ 2. Λ ΙΜΝΗΣ 3. Π Α ΤΕΡΑΣ 4. Ζ ΩΗ 5. Β Ο ΔΙ 6. ΒΟΥ Ν Ο 7. Α ΝΑΣΕΣ 8. Ε Σ ΚΑΣΕ 1. Αυτό το ζώο είναι ο ήρωας του μύθου. 2. Ο μύθος ξετυλίγεται στις όχθες μιας. 3. Ήταν ο μεγάλος βάτραχος του μικρού. 4. Το ελάττωμα του γέρου του κόστισε τη. 5. Ήταν το ζώο του κυρ-λουκά. 6. Για το βατραχάκι το βόδι ήταν τόσο μεγάλο όσο ένα.. 7. Για να γίνει μεγάλος ο βάτραχος έπαιρνε συνέχεια τέτοιες. 8. Τελικά αυτό έπαθε ο γερο-βάτραχος.

11 Στη συνέχεια γίνεται επεξήγηση της λέξης «αλαζόνας» και εμβάθυνση της αντίστοιχης έννοιας με έμφαση στις καταστροφικές συνέπειες που μπορεί να έχει αυτή στη ζωή μας. Αναφέρουμε παραδείγματα από την ιστορία, όπως αυτό του βασιλιά Κροίσου που τιμωρήθηκε από τους θεούς για την αλαζονεία του. Ο συγκεκριμένος μύθος είναι κατάλληλος για δραματοποίηση. Για το λόγο αυτό έχουμε ετοιμάσει μάσκες των ζώων και καλούμε ανά τρεις τους μαθητές να παραστήσουν τους δυο βατράχους και το βόδι. Ενδεικτικά παρουσιάζονται δείγματα από τις μάσκες, που μπορεί είτε να είναι έτοιμες είτε να κληθούν οι μαθητές να τις χρωματίσουν. Στη μάσκα του μικρού βατράχου μπορούμε να κολλήσουμε μια τούφα από μαλλί πλεξίματος για να ξεχωρίζει από το γέρο πατέρα του.

12 2 ο ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΔΙΩΡΟ Παρακολουθούμε την ταινία κινούμενων σχεδίων «Το λιοντάρι και το ποντίκι» διάρκειας 13 λεπτών (παράρτημα 2). Μετά το τέλος της προβολής συζητάμε με τους μαθητές την εξέλιξη του μύθου δίνοντας έμφαση στις παρακάτω ερωτήσεις κατανόησης: Τι σκέφτηκε το λιοντάρι και γέλασε; Πώς βοήθησε το μικρό και αδύναμο ποντίκι το λιοντάρι; Ποιο είναι το συμπέρασμα αυτού του μύθου; Ο συγκεκριμένος μύθος μπορεί να στοχεύσει στην ανάπτυξη μιας αξίας και κοινωνικής δεξιότητας την οποία πρέπει να διαθέτει ο πολίτης κάθε σύγχρονης κοινωνίας προκειμένου να ζει ειρηνικά, δημοκρατικά και δημιουργικά με τους άλλους. Κι αυτή δεν είναι άλλη από την αποδοχή της διαφορετικότητας όλων των αποχρώσεων και επιπέδων στις σχολικές τάξεις. Η διαχείριση της διαφορετικότητας προϋποθέτει ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της ομάδας και διάθεση έκφρασης των διαφορετικών απόψεων. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές κατανοούν σταδιακά ότι η συμβίωση και η αλληλεπίδραση πολλαπλασιάζουν τις δυνατότητες και τη δημιουργικότητα κάθε ομάδας. (Δραγώνα & Φραγκουδάκη, 1996).

13 Τι νομίζεις ότι λένε οι ήρωες σε καθεμιά από τις παρακάτω εικόνες; Γράψε τους διαλόγους..............

14 Επιτέλους ελεύθερος! Ώρα για ένα καλό γεύμα. Κι εμένα το ροκάνισμα μου άνοιξε την όρεξη! Τι νομίζεις ότι θα ήθελε να φάει καθένας από τους φίλους μας; Κόψε τις εικόνες και τοποθέτησέ τις στο σωστό κουτάκι.

15

16 Κάθε αδυναμία όμως μπορεί να περιοριστεί με την εργατικότητα και τη σκληρή προσπάθεια. Ακούμε το τραγούδι «Ο τζίτζικας και ο μέρμηγκας» σε μουσική της Λαμπρινής, στο οποίο το μικροσκοπικό αλλά εργατικό μυρμήγκι κατορθώνει να επιβιώνει το χειμώνα σε αντίθεση με τον τεμπέλη τζίτζικα: Πάνω στα κλαριά του δέντρου παίζει ο τζίτζικας κιθάρα και τον μέρμηγκα κοιτάζει που όλο ψάχνει με λαχτάρα. - Δεν βαρέθηκες, καημένε, κάτσε λίγο να σε δούμε. - Σαν θα έρθει ο Χειμώνας τότε θα τα ξαναπούμε. Έφτασε βαρύς Χειμώνας χιόνι σκέπασε την πλάση και ο τζίτζικας γυρεύει λίγους σπόρους να χορτάσει. Μην γελάς, κουτό τζιτζίκι, το μερμήγκι δίνει μάχη. Με τραγούδια και με γλέντια δεν γεμίζει το στομάχι. - Φύγε, τζίτζικα τεμπέλη, που το θέρος τραγουδούσες, όταν δούλευαν οι άλλοι την κιθάρα γρατζουνούσες. Ο μύθος είναι γνωστός στους μαθητές γι αυτό και δεν επιμένουμε στην εμβάθυνσή του. Μετά την εξαγωγή του συμπεράσματος εκτελούνται δυο γραπτές εργασίες, αφού πρώτα γίνει επεξήγηση των παροιμιών και αναφορά σε άλλες λαϊκές ρήσεις που αφορούν την τεμπελιά, την εργατικότητα και την προνοητικότητα. Τέλος οι μαθητές ενώνουν τα κομμάτια του παζλ σε ατομική βάση λόγω του μικρού - αναφορικά με την ηλικία τους - αριθμού των κομματιών.

17 Ποια παροιμία θα έβαζες σαν λεζάντα κάθε εικόνας; «Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν» «Με λούσιμο και χτένισμα αδράχτι δε γιομίζει»...... Ελάτε να αλλάξουμε το μύθο! Εσύ ποια ιστορία προτιμάς; Τι θα έκανες αν ήσουν ο μέρμηγκας;...

18

19 4 η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ Συμπληρώνω το μύθο: Ένα. στρίμωξε κάποτε δύο κι ήθελε να τους.. Αλλά εκείνοι πρόταξαν τα. τους και δεν το άφηναν να τους γραπώσει. Είδε το... πως δεν θα τους έκανε καλά με τίποτε και τους. μαζί κι αποφάσισε να ξεγελάσει τον «Αν αφήσεις ακάλυπτο τον σύντροφό σου, δεν πρόκειται να σε» του είπε. Έτσι, κατάφερε να τους και τους δύο.

20 Στις δυο τελευταίες γραμμές συμπληρώνουμε το επιμύθιο, αφού πρώτα εμβαθύνουμε το μύθο. Οι ερωτήσεις μας επικεντρώνονται στο λάθος των ταύρων να χωριστούν και στο τι θα συνέβαινε αν ήταν ενωμένοι. Γίνεται έτσι σαφές στους μαθητές ότι η συνεργασία είναι η βασικότερη προϋπόθεση για να μπορέσει μια ομάδα ανθρώπων να λειτουργήσει υπό ένα κοινό σκοπό ή στόχο. Συμβάλλει στην αυτοπεποίθηση και αυτοβελτίωση του ατόμου, δεδομένου ότι το άτομο που συνεργάζεται νιώθει αναπόσπαστο μέρος της ομάδας για την επίτευξη του στόχου. Γι αυτό τους καλούμε να σχολιάσουν τις παρακάτω εικόνες δίνοντας έμφαση στην ανάγκη της φιλίας και της συνεργασίας στο ομαδικό ή το ελεύθερο παιχνίδι, στη μαθησιακή διαδικασία και στις απλές καθημερινές στιγμές και να συμπληρώσουν μια περίπτωση που η συνεργασία υπήρξε για αυτούς καθοριστική. Έχετε σκεφτεί πόσα πράγματα είναι πιο διασκεδαστικά αλλά και αναγκαία να τα κάνεις με παρέα; Έχω συνεργαστεί πολλές φορές με φίλους. Όπως τότε που.....

21 Το σταυρόλεξο που ακολουθεί μπορεί να θεωρηθεί επαναληπτική εργασία. Σε περίπτωση που ο χρόνος δεν επαρκεί η επίλυσή του γίνεται ομαδικά. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1 Α Ι Σ Ω Π Ο Σ Π Κ 2 Λ Β Α Τ Ρ Α Χ Ο Σ 3 Ε Σ Κ Α Σ Ε Κ Ο Γ Ρ 4 Π Κ Ο Δ Ω Α 5 Ο Α Τ Υ Ρ Ι Ν Κ 6 Υ Μ Τ Ι Α 7 Α Π Ο Ν Τ Ι Κ Ι Α Σ 8 Λ Τ Ι Ε 9 Ι Η Ρ 10 Ο Σ Π Ο Ρ Ο Υ Σ Α 11 Ν Κ Τ Ρ Ο Φ Η Σ 12 Τ Α Υ Ρ Ο Ι Ο Α Α Α 13 Α Ι Ι Ι 14 Ε Ρ Γ Α Τ Ι Κ Ο Ν Λ 15 Ι Κ Ι Θ Α Ρ Α Ε

22 ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1. Μεγάλος παραμυθάς της αρχαιότητας 2. Πίστευε ότι ήταν μεγαλύτερος από το βόδι. 3. Αυτό έπαθε ο βάτραχος. 5. Το κρατούσε ο κόρακας στο στόμα του. 7. Έσωσε το λιοντάρι (στον πληθυντικό). 10. Τους μάζευε το μυρμήγκι όλο το καλοκαίρι. 11. Οι σπόροι ήταν για το μυρμήγκι το χειμώνα (στη γενική ενικού). 12. Όσο ήταν δυο δεν μπορούσε να τους νικήσει το λιοντάρι. 14. Ήταν το μυρμήγκι στο μύθο του Αισώπου. 15. Μουσικό όργανο που θα μπορούσε να συνοδεύει το τραγούδι του τζίτζικα. ΚΑΘΕΤΑ 1. Είναι η Ραλλού. 2. Ο βασιλιάς των ζώων. 4. Λέγεται αλλιώς και ο τεμπέλης. 8. Ήταν ο κόρακας κι ο γάιδαρος. 10. α) Ήταν το ζώο του κυρ Λουκά. β) Μ αυτό έδεσαν το λιοντάρι οι κυνηγοί. 12. Μ αυτά αντιμετώπιζαν οι ταύροι το λιοντάρι 14. Ο τζίτζικας δεν άντεξε την.. του χειμώνα. 15. Λέμε κι έτσι το φαγητό. 16. Ξεγελάστηκε από την αλεπού. 17. Στο κλαδί της κάθισε ο κόρακας (αντίστροφα). ------------------------------------------------------------------------------------------------------- Μετά την ολοκλήρωση της διδασκαλίας των πέντε μύθων του Αισώπου θεωρείται απαραίτητη η εκτέλεση ομαδικών δραστηριοτήτων για την επισφράγιση του κλίματος αποδοχής και συνεργασίας με σύγχρονη εφαρμογή όσων διδάχτηκαν οι μαθητές από τον παππού Αίσωπο. Οι δράσεις που προτείνονται γι αυτό είναι: Κολάζ με μπαλάκια από γκοφρέ χαρτί στα μη χρωματισμένα μέρη της όμορφης παρέας που γνωρίσαμε. Ομαδικό παιχνίδι.

23 5 η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ Είμαστε διαφορετικοί, μα είμαστε παρέα. Κακό στο νου δε βάζουμε για να περνάμε ωραία.

24 6 η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ Η πρώτη διδακτική μέρα ολοκληρώνεται με ένα ομαδικό παιχνίδι στην αυλή του σχολείου: ΣΤΟΧΟΙ Συνεργασία, ομαδικότητα, συγχρονισμός, συντονισμός, αλλαγή κατεύθυνσης. ΥΛΙΚΑ Πλαστικά στεφάνια ρυθμικής γυμναστικής και πολύ κέφι ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ Χωρίζουμε τα παιδιά σε 2 ή περισσότερες ομάδες. Τοποθετούμε ένα σημείο εκκίνησης και ένα τερματισμού (π.χ. κώνους γυμναστικής) για κάθε ομάδα. Ο πρώτος και ο δεύτερος παίκτης από κάθε ομάδα, ενωμένοι μεταξύ τους με ένα στεφάνι, ξεκινούν να κάνουν τη συγκεκριμένη διαδρομή. Στην επιστροφή τους και καθώς ξαναπερνούν από την αφετηρία, παραλαμβάνουν τον τρίτο παίκτη, που επίσης ενώνεται μαζί τους με ένα στεφάνι. Η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να ενωθούν έναςένας όλοι οι παίχτες κάθε ομάδας. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα τελειώσει πρώτη, χωρίς να έχει σπάσει ποτέ η αλυσίδα της. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Αν δεν υπάρχουν στεφάνια γυμναστικής, ως συνδετικό υλικό, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε: υφασμάτινα μαντίλια, κορδόνια παπουτσιών, κομμάτια από παλιά σεντόνια κ.λ.π

25 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: Η ΑΛΕΠΟΥ ΚΑΙ Ο ΚΟΡΑΚΑΣ Μια φορά και έναν καιρό ο κόρακας βρήκε ένα κομμάτι τυρί, το άρπαξε και κάθισε στο κλαδί μιας ελιάς να το φάει με την ησυχία του. Εκείνη τη στιγμή έτυχε να περνάει κάτω από το δέντρο μια πονηρή και πεινασμένη αλεπού. Μόλις είδε το τυρί στο στόμα του κόρακα άρχισαν να της τρέχουν τα σάλια. Και αφού δεν μπορούσε να σκαρφαλώσει στο δέντρο για να κλέψει το τυρί από το στόμα του κόρακα, άρχισε να σκέφτεται με ποια πονηριά θα ξεγελάσει τον κόρακα για να του πάρει το τυρί. Αφού σκέφτηκε καλά-καλά, είπε: - Ω, κόρακα τι όμορφο πουλί που είσαι! Το φτέρωμά σου είναι κατάμαυρο και λάμπει, τα πόδια σου είναι λεπτά και όμορφα και τα νύχια σου μοιάζουν με μαργαριτάρια. Τα μάτια σου είναι τα πιο όμορφα και τα πιο έξυπνα και το ράμφος σου θα το ζήλευαν όλα τα πουλιά!

26 Ο κόρακας, που ήταν κουτός, μόλις τα άκουσε αυτά άρχισε να καμαρώνει πάνω στο κλαδί όλος περηφάνια και χαρά. Η αλεπού συνέχισε να λέει: - Με τόση ομορφιά και εξυπνάδα που έχεις θα έπρεπε να είσαι ο βασιλιάς όλων των πουλιών. Αχ, πόσο θα ήθελα να ακούσω την φωνή σου! Είμαι σίγουρη ότι θα είναι πιο γλυκιά και από του αηδονιού! Ο κόρακας με όλα αυτά που άκουγε πήρε μεγάλη χαρά και μια και δυο ανοίγει το ράμφος του να τραγουδήσει: - Κρα, κρα, κρα Μόλις όμως άνοιξε το ράμφος του, το τυρί έπεσε κάτω και η πονηρή αλεπού άνοιξε το στόμα της και το έκανε μια χαψιά! Γύρισε τότε και είπε στον κόρακα: - Κουτέ κόρακα, σταμάτα πια με την αγριοφωνάρα σου. Αν είχες μυαλό τώρα θα ήσουν εσύ χορτάτος και εγώ νηστική, αλλά εγώ σε κορόιδεψα και σου έφαγα το τυρί. Γεια σου τώρα και άλλη φορά να προσέχεις περισσότερο αυτούς που σε κολακεύουν γιατί μπορεί να σε ξανακοροϊδέψουν.

27 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΤΟ ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ Μια φορά ένα λιοντάρι κοιμότανε στη σπηλιά του. Ξαφνικά, ένιωσε στον ύπνο του πως κάτι το γαργαλούσε, σαν να περπατούσε κάποιος πολύ ελαφρά είν αλήθεια πάνω στο κορμί του. Άνοιξε τα μάτια του και τι να δει: ήταν ένα ποντίκι! Θύμωσε τότε το ποντίκι που ένα τόσο ταπεινό και μικρούλικο ζωάκι τόλμησε να του χαλάσει την ησυχία του κι αρπάζοντάς το με το πόδι του, ετοιμάστηκε να το χάψει. Αλλά το ποντίκι άρχισε να το παρακαλάει κλαίγοντας: - Άφησέ με βασιλιά μου να ζήσω κι εγώ μπορεί μια μέρα να σου ξεπληρώσω την καλοσύνη που θα μου κάνεις. Το λιοντάρι, που ήτανε πια χορτάτο και δεν μπορούσε να φάει ούτε έναν ποντικό, γέλασε με τα λόγια που άκουσε και είπε: - Σου χαρίζω τη ζωή, μόλο που ποτέ δε θα μπορούσες εσύ να με βοηθήσεις! Κάποτε όμως το λιοντάρι έπεσε σ ένα λάκκο παγίδα που είχαν ανοίξει κάποιοι κυνηγοί, κι εκείνοι του έδεσαν τα πόδια με χοντρά σκοινιά και το άφησαν για να πάνε στο χωριό τους να φέρουν κι άλλους ανθρώπους, να τους βοηθήσουν, για να το κουβαλήσουν, επειδή ήταν πολύ βαρύ. Ύστερα από λίγη ώρα, έτυχε να περνάει από εκεί ο ποντικός και άκουσε βογκητά. Κατέβηκε τότε στο λάκκο, είδε το δεμένο λιοντάρι και το γνώρισε. - Κάποτε μου χάρισες τη ζωή, του είπε. Τώρα θα σου ξεπληρώσω την καλοσύνη σου και θα σε ελευθερώσω. - Εσύ θα με ελευθερώσεις; Ρώτησε απορώντας το λιοντάρι. Πώς είναι δυνατό; - Τώρα θα δεις, είπε το ποντίκι. Κι άρχισε, με τα σουβλερά του δόντια, να ροκανίζει τα χοντρά σκοινιά, που έδεναν τα πόδια του λιονταριού. Ύστερα από τρεις-τέσσερις ώρες, τα σκοινιά ήταν κομμένα και το λιοντάρι μπόρεσε, μ ένα πήδημα, να βγει από το λάκκο παγίδα. Δεν έφυγε όμως αμέσως, γιατί περίμενε να σκαρφαλώσει και το ποντίκι απάνω, μια που κι αυτό δεν μπορούσε να βγει μ ένα πήδημα. - Σ ευχαριστώ πολύ! Του είπε συγκινημένο το λιοντάρι. - Σου είχα υποσχεθεί πως θα ξεπλήρωνα την καλοσύνη που μου έκανες, και κράτησα την υπόσχεσή μου, αποκρίθηκε το ποντίκι. Τότε γέλασες μαζί μου, γιατί δεν πίστευες πως εγώ, ένα μικρό και αδύνατο ποντίκι, θα μπορούσα να βοηθήσω εσένα, το βασιλιά των ζώων. Πρέπει να ξέρεις, όμως, πως κι οι πιο αδύνατοι μπορούν να ξεπληρώσουν το καλό που κάνουν οι δυνατότεροί τους.

28 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: Ο ΒΑΤΡΑΧΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΟΔΙ - Πατέρα, είπε ένα μικρός βάτραχος στον μεγάλο που καθόταν στην άκρη της λιμνούλας, είδα ένα πολύ τρομερό τέρας! Ήταν τόσο μεγάλο όσο ένα βουνό, με κέρατα στο κεφάλι του, και μια μακριά ουρά, και διπλές οπλές! - Μην κάνεις έτσι παιδάκι μου, είπε ο γερο-βάτραχος, αυτό που είδες ήταν απλά το βόδι του κυρ - Λούκα, του γεωργού που έχει εκείνο το χωράφι, και δεν είναι και τόσο μεγάλο όσο νομίζεις. Μπορεί να είναι λίγο πιο ψηλό από μένα, αλλά θα μπορούσα εύκολα να κάνω τον εαυτό μου τόσο μεγάλο. Απλά κοίτα. Έτσι, άρχισε να παίρνει βαθιές ανάσες και να φουσκώνει και παραφουσκώνει. - Ήταν τόσο μεγάλος; ρώτησε. - Ω, πολύ μεγαλύτερο, είπε ο νεαρός βάτραχος. Και πάλι το γέρο-βάτραχος πήρε βαθιά ανάσα, και ρώτησε τον νεαρό αν το βόδι ήταν τόσο μεγάλο όσο εκείνος. - Μεγαλύτερο, πατέρα, πολύ μεγαλύτερο, ήταν η απάντηση. Έτσι, ο Βάτραχος πήρε μια πιο βαθιά ανάσα, και φύσηξε και φύσηξε και φύσηξε, και πρήστηκε και πρήστηκε και πρήστηκε. - Είμαι σίγουρος ότι το βόδι δεν είναι τόσο μεγάλο όσο αυτή τη στιγμή είμαι εγώ. Κι εκείνη τη στιγμή έσκασε!

29 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Δραγώνα, Θ. Φραγκουδάκη, Α. (1996). Ένα πολυεπίπεδο πρόγραμμα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, Η Λέσχη των Εκπαιδευτικών, 15, σ. 33-35. Ματσαγγούρας, Η. (1998) Στρατηγικές Διδασκαλίας, Η κριτική σκέψη στη διδακτική πράξη (4 η έκδοση). Αθήνα: Gutenberg. Νάσιου, Ε. (επιμέλεια). Αισώπου Μύθοι, 30 Διδακτικοί Μύθοι. (1997). Εκδόσεις Καραβασίλη. Τριλιανός, Α. (Νοέμβριος 1986). Σχεδιασμός του διδακτικού έργου σε επίπεδο ενότητας μαθήματος και αυτοαξιολόγηση του μαθητή. Σχολείο και Ζωή, τεύχος 11. ΥΠ.Ε.Π.Θ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Γλώσσα Δ Δημοτικού, «Πετώντας με τις λέξεις», Α Τεύχος. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β ΥΠ.Ε.Π.Θ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Γλώσσα Δ Δημοτικού, «Πετώντας με τις λέξεις». Βιβλίο Δασκάλου. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ http://1oholargou.wordpress.com/2012/10/17/human-chain/ Ομαδικό παιχνίδι «Ανθρώπινες αλυσίδες» http://www.pare-dose.net/?p=110 Οι μύθοι του Αισώπου www.youtube.com/watch?v=5spvaepytwi Τραγούδι «Ο τζίτζικας κι ο μέρμηγκας» www.youtube.com/watch?v=o0wup_rf388 Ταινία κινούμενων σχεδίων «Το λιοντάρι και το ποντίκι»