Βιολογικοί και Χημικοί Παράγοντες Επικινδυνότητας Τεχνιτών Περιποίησης Νυχιών

ΕΚΔΟΣΗ Εργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος Τμήμα Iατρικής Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης EDITION Laboratory of Hygiene and Environmental Protection Medical School Democritus University of Thrace Μ. ΑΓΑΘΟΚΛΕΟΥΣ, Δ. ΧΑΔΟΛΙΑΣ ΚΑΙ Θ.Κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΤΕΧΝΙΤΩΝ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΝΥΧΙΩΝ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Θ Ρ Α Κ Η Σ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ OΡΓΑΝΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Δ.Π.Θ. ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Α Τ.Ε.Ι. ΑΘΗΝΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Οργανώνεται από το Τμήμα Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με τη σύμπραξη των Τμημάτων Δημόσιας Υγιεινής και Νοσηλευτικής Α του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Αθήνας Κτίριο Βιβλιοθήκης Ιατρικής Σχολής Αίθουσα Γ.Α. Σταθόπουλου Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Πανεπιστημιούπολη, (Δραγάνα), 68 100 Αλεξανδρούπολη τηλ. 2551030567, 2551030572 Κτίρια Προκλινικών Εργαστηρίων Εργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος Ιατρικής Σχολής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Πανεπιστημιούπολη, (Δραγάνα), 68100 Αλεξανδρούπολη τηλ. 2551030521, 2551030546 Διοικούσα Επιτροπή: Αθανάσιος Ζησιμόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Δ.Π.Θ. Παναγιώτα Ιορδάνου Αν. Καθηγήτρια Τ.Ε.Ι. Αθήνας Σοφία Κτενίδου - Καρτάλη Καθηγήτρια Δ.Π.Θ. Kωνσταντίνος Κουσκούκης Καθηγητής Δ.Π.Θ. Χαρίλαος Κουτής Καθηγητής Τ.Ε.Ι. Αθήνας Αικατερίνη Χατζάκη Επίκουρη Καθηγήτρια Δ.Π.Θ. Θ.Κ. Κωνσταντινίδης Αν. Καθηγητής Δ.Π.Θ. (Επιστημονικός Yπεύθυνος) Program of Postgraduate Studies HEALTH AND SAFETY IN WORKPLACE Organized by Medical School of Democritus University of Thrace, in cooperation with Departments of Public Health and Nursing A Athens Technological Educational Institute Library of Medical School G.A. Stathopoulos Hall Democritus University of Thrace Campus (Dragana) GR-68100 Alexandroupolis, Greece tel. +302551030567, +302551030572 Laboratory of Hygiene and Environmental Protection Medical School Democritus University of Thrace Campus (Dragana) GR-68100 Alexandroupolis, Greece tel. +302551030521, +302551030546 Scientific Committee: A. Zisimopoulos M.D. Ass. Prof. of Medical School P. Iordanou M.Sc. Ass. Prof. of Nursing School S. Ktenidou - Kartali M.D. Prof. of Medical School K. Kouskoukis M.D. Prof. of Medical School H. Koutis M.D. Prof. of Public Health School A. Chatzaki Ph.D. Ass. Prof. of Medical School T.C. Constantinidis M.D. Ass. Prof. of Medical School (Scientific Coordinator) H E L L E N I C R E P U B L I C DEMOCRITUS U N I V E R S I T Y O F T H R A C E MEDICAL SCHOOL PROGRAM OF POSTGRADUATE STUDIES HEALTH AND SAFETY IN WORKPLACE ORGANIZED BY MEDICAL SCHOOL OF D.U.TH. IN COOPERATION WITH DEPTS. ΟF PUBLIC HEALTH AND NURSING A OF ATHENS T.E.I. Βιολογικοί και Χημικοί Παράγοντες Επικινδυνότητας Τεχνιτών Περιποίησης Νυχιών Μ. Αγαθοκλέους, Δ. Χαδόλιας και Θ.Κ. Κωνσταντινίδης Αλεξανδρούπολη, 2012

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 7 SUMMARY... 7 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 11 ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 13 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ... 15 ΑΙΜΑΤΟΓΕΝΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ... 15 ΗΠΑΤΙΤΙ ΕΣ... 15 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ... 18 HIV ΛΟΙΜΩΞΗ... 21 ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑ ΟΣΗΣ ΤΟΥ ΗΙV... 22 ΑΕΡΟΓΕΝΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ... 25 ΜΥΡΜΗΓΚΙΕΣ... 27 ΕΡΜΑΤΙΤΙ Α-ΕΚΖΕΜΑ... 29 ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΛΕΓΕΩΝΑΡΙΩΝ... 31 ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΕΡΜΑΤΟΣ... 33 ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΙΝ ΥΝΟΙ ΣΤΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΝΥΧΙΩΝ... 37 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΝΥΧΙΩΝ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ... 39 ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ... 41 ΠΟΙΚΙΛΟΧΡΟΥΣ ΠΙΤΥΡΙΑΣΗ... 48 ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ... 49 ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ ΣΤΑ ΙΝΤΙΤΟΥΤΑ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΝΥΧΙΩΝ... 53 ΑΝΤΙΣΗΨΙΑ... 54 ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ... 55 ΜΕΘΟ ΟΙ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗΣ... 55 ΥΠΕΡΙΩ ΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΚΤΟΝΑ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ... 59 ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΥΠΕΡΙΩ ΟΥΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΚΤΟΝΑΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ... 59 ΚΛΙΒΑΝΟΙ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΝΥΧΙΩΝ... 61 ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ... 63 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΧΗΜΙΚΟΥΣ ΒΛΑΠΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ... 63 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΙΑΛΥΤΕΣ... 65 AKETONH... 66 ΦΟΡΜΑΛ ΕΫ Η... 70 ΦΘΑΛΙΚΟΙ ΕΣΤΕΡΕΣ... 72 ΠΑΡΑΦΙΝΗ-ΒΕΝΖΟΛΙΟ ΤΟΛΟΥΟΛΙΟ... 74 ΑΝΤΙΣΗΠΤΙΚΑ... 76 ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΑ ΣΩΜΑΤΙ ΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΕΡΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ... 79 Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΞΑΕΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΕΡΑ ΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΩΝ ΣΩΜΑΤΙ ΙΩΝ... 81 ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΧΗΜΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΜΑΤΟΠΑΘΕΙΕΣ... 83 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ... 87 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΟΡΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Η.Π.Α.... 89 ΕΥΡΩΠΗ... 89 Η.Π.Α.... 92 ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΙΣΠΝΟΗΣ ΣΩΜΑΤΙ ΙΩΝ ΚΑΙ ΣΚΟΝΗΣ... 95 ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΓΙΑ ΑΠΟΦΥΓΗ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ... 96 ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΠΑΡΚΟΥΣ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ... 96 ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΣΤΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΝΥΧΙΩΝ... 99 ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ... 101 Η ΧΡΗΣΗ ΓΑΝΤΙΩΝ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ... 102 Η ΧΡΗΣΗ ΜΑΣΚΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ... 102 ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ Ι ΙΟΚΤΗΤΕΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΩΝ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΝΥΧΙΩΝ... 103 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ... 105 3 4

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 141 ΣΥΖΗΤΗΣΗ... 144 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 147 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 159 5 6

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα µελέτη πραγµατεύεται τους βιολογικούς και χηµικούς παράγοντες επικινδυνότητας των τεχνιτών περιποίησης νυχιών. Μετά από µια σύντοµη αναφορά στη φύση του επαγγέλµατος και στις υπάρχουσες νοµοθετικές διατάξεις, διαπιστώνεται ότι οι βιολογικοί και χηµικοί κίνδυνοι είναι υπαρκτοί στους εργαζόµενους στα εν λόγω ινστιτούτα µε βάση την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Αναλύονται τα αιµατογενώς και αερογενώς µεταδιδόµενα νοσήµατα, λοιµώξεις του δέρµατος, οι εργονοµικοί κίνδυνοι, η βλαπτική επίδραση των παραγοµένων στον χώρο εργασίας αιωρούµενων σωµατιδίων και ο ρόλος των συστηµάτων εξαερισµού. Στη συνέχεια καταγράφονται οι εργασιακές πρακτικές των εργαζοµένων, η συχνότητα χρήσης µέσων ατοµικής προστασίας, η ύπαρξη σηµείων επαγγελµατικής νοσηρότητας και η επίδραση της ποιότητας της παρεχόµενης εκπαίδευσης σε σχέση µε την υιοθέτηση ασφαλών εργασιακών πρακτικών που µειώνουν την επίπτωση της έκθεσης στους βιολογικούς και χηµικούς παράγοντες επικινδυνότητας. Τέλος, παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα της έρευνας µας που προέκυψαν µε τη µέθοδο του ερωτηµατολογίου και επισηµαίνονται τα στατιστικώς σηµαντικά σηµεία. SUMMARY This study deals with the biological and chemical risk factors for nail technicians. After a brief reference to the nature of the profession, the existing legislation and a research based on Greek and international literature, it was concluded that biological and chemical risk factors, do exist for the nails technicians. Also, the airborne and blood-transmitted diseases, the skin infections, the ergonomic risks, the harmful effects because of the aerosols produced in the workplace and the role of ventilation systems are analyzed. Moreover, delicate matters are analyzed such as, the work practices, the frequency of use of means of individual protection, the existence of symptoms of professional morbidity and the effect of the quality of the provided education, concerning the adoption of safe labor practices that decrease the repercussion of exposure to biological and chemical risk factors. Finally, the results of the survey that were obtained with the method of questionnaire are displayed, and statistically significant points are indicated. 7 8

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το εργασιακό περιβάλλον αδιαµφισβήτητα επηρεάζει άµεσα την υγεία και την ασφάλεια των εργαζοµένων µε ποικίλους τρόπους και οι συνθήκες εργασίας µπορούν να επιβαρύνουν την σωµατική και ψυχική τους υγεία. Η εργασία στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών και οι πιθανοί κίνδυνοι, βιολογικοί όσο και χηµικοί δεν έχουν δηµιουργήσει την ανάλογη ανησυχία που τους αντιστοιχεί. Αυτό αφορά την Ελλάδα, αφού αν ψάξει κανείς στη ξένη βιβλιογραφία, διαπιστώνει ότι το εργασιακό περιβάλλον στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών εµπεριέχει σοβαρούς κινδύνους, καθώς έχουν καταγραφεί αρκετά εργατικά ατυχήµατα. Αυτό στην Ελλάδα πιθανών συµβαίνει λόγω µη σωστής καταγραφής των εργατικών ατυχηµάτων, την ελλειπή ενηµέρωση που παρέχετε στους εργαζόµενους στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών καθώς ίσως και στο γεγονός ότι η περιποίηση νυχιών εµφανίστηκε στη µόδα τα τελευταία χρόνια. Στην Αµερική, από το 1996 είχε ιδρυθεί το Συµβούλιο κατασκευαστών νυχιών (Nail Manufacturers Council) που τώρα είναι µέρος του οργανισµού Επαγγελµατικής οµορφιάς (Professional Beauty Association) το οποίο εξέδωσε οδηγίες για την ασφάλεια των εργαζοµένων, οι οποίες ανανεώνονται κάθε χρόνο. Οι κίνδυνοι, τόσο οι βιολογικοί, όσο και οι χηµικοί για τους εργαζόµενους στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών είναι αντιµετωπίσιµοι, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού και η λήψη των κατάλληλων µέτρων ασφαλείας. Τα µέτρα πρόληψης είναι απλά, αλλά περιλαµβάνουν την πρόληψη από µια µεγάλη γκάµα κινδύνων, όπως βακτήρια, µύκητες, χηµικά, διαφύλαξη του αναπνευστικού, του δέρµατος κ.α.). Μετά τη διαπίστωση ότι δεν έχουν γίνει σχετικές έρευνες στην Ελλάδα και υπάρχει άγνοια για τους κινδύνους στους εργαζόµενους στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών, επιλέξαµε το συγκεκριµένο θέµα. Το εκπόνηµα αυτό, αποτελεί την πρώτη εργασία που έγινε στην Ελλάδα και µάλιστα µε απουσία σχετικής Ελληνικής νοµοθεσίας. Απευθύνεται στους εργαζόµενους στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών, επόπτες δηµόσιας υγείας, καθώς και στους γιατρούς εργασίας, ώστε να πληροφορηθούν για τους ενδεχόµενους κινδύνους καθώς και για τα µέτρα πρόληψης. Θερµές ευχαριστίες στους καθηγητές µας κύριο Ζησιµόπουλο και κυρία Χατζάκη για τη βοήθεια τους. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στο καθηγητή µας κύριο Κωνσταντινίδη Θόδωρο, που χωρίς την πολύτιµη βοήθεια του δε θα µπορούσαµε να φέρουµε εις πέρας την εργασία αυτή. Ευχόµαστε αυτή η προσπάθεια να αποτελέσει αφορµή για περεταίρω µελέτες για τους κίνδυνους στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών στη χώρα µας, καθώς είναι ένα θέµα που έχει παραγκωνιστεί µέχρι σήµερα. 9 10

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Mανικιούρ είναι η καλλυντική περιποίηση οµορφιάς για τα νύχια και τα χέρια. Εκτελείται στο σπίτι ή σε ένα σαλόνι νυχιών. Ένα µανικιούρ αποτελείται από γέµισµα, τη διαµόρφωση του νυχιού, µασάζ στο χέρι και την εφαρµογή των γυαλιστικών βερνικιών. Υπάρχουν, επίσης, µανικιούρ υπηρεσίες που είναι πιο εξειδικευµένες για τα χέρια και τα πόδια. Η λέξη "µανικιούρ" προέρχεται από τις Λατινικές: "manus" που σηµαίνει "Χέρι" και "Cura" που σηµαίνει "Φροντίδα". Άλλες µορφές Μανικιούρ µπορεί να περιλαµβάνουν την εφαρµογή τεχνητών άκρων των νυχιών, ακρυλικά ή τεχνητών νυχιών τζελ. Μερικά µανικιούρ µπορεί να περιλαµβάνουν τη ζωγραφική των εικόνων ή σχεδίων για τα νύχια ή εφαρµόζοντας µικρές χαλκοµανίες ή αποµιµήσεις κοσµηµάτων. Όταν οι παραπάνω τεχνικές εφαρµόζονται στα νύχια των ποδιών, αυτό αναφέρεται ως ένα Πεντικιούρ. Το Πεντικιούρ ως λέξη, αναφέρεται στην επιφανειακή καλλυντική περιποίηση των ποδιών και των νυχιών στα πόδια. Προέρχεται από τις λατινικές λέξεις "pedis" που σηµαίνει "του ποδιού," και "Cura" που σηµαίνει "φροντίδα". Το Πεντικιούρ όµως, δεν περιορίζεται µόνο στα νύχια. Σκοπός είναι επίσης η αποµάκρυνση των νεκρών κυττάρων του δέρµατος των ποδιών που γίνεται συνήθως µε τη χρήση τροχών ή ξυραφιών. Οι ασκούντες το επάγγελµα του τεχνίτη νυχιών προέρχονται από διάφορα επίπεδα εκπαιδευτικής κατάρτισης. Πρόκειται για αποφοίτους Τ.Ε.Ι. αισθητικής, µονοετών ή διετών κρατικών ή ιδιωτικών σχολών.το επάγγελµα επιπρόσθετα ασκούν αυτοδίδακτοι και κάτοχοι βεβαιώσεων παρακολούθησης σχετικών σειναρίων (πολλοί εξ αυτών παραµένουν αδήλωτοι αποφεύγοντας έτσι τυχόν νοµικές δεσµεύσεις). Η νοµοθεσία ορίζει ως τεχνίτη περιποίησης νυχιών εκείνον που παρέχει υπηρεσίες περιποίησης χεριών (µανικιούρ) και περιποίησης ποδιών (πεντικιούρ ) και θέτει ως προϋποθέσεις για την απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλµατος: Α) Προϋπηρεσία δυο ετών ως βοηθός ή µαθητευόµενος στην συγκεκριµένη ειδικότητα για τους µη έχοντες τίτλους σπουδών. Β) Πτυχίο τεχνικής επαγγελµατικής σχολής δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης ειδικότητας κοµµώσεων και βαφής µαλλιών ή πτυχίο ΤΕΕ Α κύκλου σπουδών ειδικότητας κοµµωτικής τέχνης ή ισότιµος τίτλος σπουδών της ηµεδαπής η αλλοδαπής µε προϋπηρεσία 12 µηνών στην άσκηση του επαγγέλµατος του τεχνίτη περιποίησης χεριών και ποδιών. Γ) Πτυχίο ΤΕΕ Β κύκλου σπουδών ειδικότητας κοµµωτικής τέχνης ή ισότιµος τίτλος σπουδών της αλλοδαπής ή ηµεδαπής µε προϋπηρεσία 9 µηνών στην άσκηση του επαγγέλµατος του τεχνίτη περιποίησης χεριών και ποδιών. ) ίπλωµα ΟΕΕΚ µεταδευτεροβάθµιου επιπέδου στην ειδικότητα «αισθητικός ποδολογίας και καλλωπισµού νυχιών» ή ισότιµος τίτλος σπουδών της ηµεδαπής και αλλοδαπής µετά από προϋπηρεσία 6 µηνών στην άσκηση του επαγγέλµατος του τεχνίτη περιποίησης χεριών και ποδιών. Τέλος προσδιορίζεται η εξέταση των υποψηφίων για τη χορήγηση άδειας άσκησης επαγγέλµατος Αυτή γίνεται από εξεταστική επιτροπή και περιλαµβάνει θεωρητική και πρακτική εξέταση. Από την εξέταση αυτή εξαιρείται ο κάτοχος διπλώµατος «αισθητικός ποδολογίας και καλλωπισµού ονύχων. Σε σχέση µε τον ασφαλιστικό τους φορέα αυτός είναι κατά περίπτωση το Ι.Κ.Α. (αν εργάζονται ως ιδιωτικοί υπάλληλοι) χωρίς να εντάσσονται στο καθεστώς Β.Α.Ε.ή ο Ο.Α.Ε.Ε. (αν διατηρούν κατάστηµα). εν προβλέπεται να λαµβάνουν υπηρεσίες ιατρικής της εργασίας και οι ίδιοι εφ όσον διατηρούν κατάστηµα είναι οι τεχνικοί ασφαλείας στην επιχείρησή τους. 11 12

ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Στην Ελλάδα δεν έχουν ακόµα καταγραφεί δηµογραφικά στοιχεία για τα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών. Επίσης δεν έχει γίνει ακόµα καµία εργασία που να αφορά τους κινδύνους στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών, πράγµα που δυσκόλεψε πολύ την εκπόνηση του ανασκοπικού µέρους της εργασίας µας. Η βιοµηχανία των ινστιτούτων περιποίησης νυχιών είναι ένα ζωντανό κοµµάτι της οικονοµίας των ΗΠΑ. Τα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών παράγουν περίπου 60 δισεκατοµµύρια δολάρια σε ετήσιες πωλήσεις, πάνω από πέντε φορές υψηλότερο κέρδος από ότι αποφέρει η βιοµηχανία παραγωγής ταινιών, και απασχολούν πάνω από 1,6 εκατοµµύρια επαγγελµατίες του τοµέα. Στις ΗΠΑ υπάρχουν περισσότερα κοσµετολόγοι παρά εκπαιδευτικοί ή δικηγόροι. Η βιοµηχανία περιποίησης νυχιών προσφέρει πολλές ευκαιρίες εργασίας στους ανθρώπους, συµπεριλαµβανοµένων εκείνων µε περιορισµένο κεφάλαιο, που δεν έχουν καλή γνώση της γλώσσας, που δεν έχουν πανεπιστηµιακή εκπαίδευση, και τους βοηθά να ανέβουν κοινωνικοοικονοµικό σκαλοπάτι και να γίνουν αυτοαπασχολούµενοι. Το γεγονός αυτό στις ΗΠΑ έχει οδηγήσει πολλές νέες µετανάστριες να ασχοληθούν µε τη περιποίηση νυχιών. Η βιοµηχανία αυτή είναι πολύ φιλική προς την οικογένεια καθώς προσφέρει ευέλικτο ωράριο, επιτρέποντας στους ανθρώπους να προγραµµατίζουν την προσωπική τους ζωή. (Environmental Protection Agency, 2007) Σε σχέση µε άλλους κλάδους εργασίας και σε αυτούς τους κλάδους που απαιτούνται παρόµοια προσόντα εκπαίδευσης, οι εργαζόµενοι στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών, έχουν καλύτερες απολαβές, ακόµα ένα σηµαντικό τµήµα των εσόδων τους καταβάλλεται µε τη µορφή µετρητών. Πολλοί εργαζόµενοι σε ινστιτούτα περιποίησης νυχιών (70%) είναι αυτοαπασχολούµενοι και διατηρούν τη δική τους µικρή επιχείρηση. Στην πραγµατικότητα, υπάρχουν περισσότερες από 4.000 καταχωρήσεις ινστιτούτων περιποίησης νυχιών στο Χρυσό Οδηγό των ΗΠΑ, µε τη βιοµηχανία οµορφιάς να καταλαµβάνει την έβδοµη θέση. Η βιοµηχανία περιποίησης νυχιών έχει µεγάλη ποικιλοµορφία όσον αφορά την εθνικότητα των εργαζοµένων στις ΗΠΑ. Περίπου, το 41% είναι από το Βιετνάµ, το 39% είναι Καυκάσιοι, 10% είναι Αφρο-Αµερικανοί, 7% Ισπανοί, το 2% είναι Κορεάτες, και το 1% είναι από άλλες εθνικότητες. (Tsai et al, 1997) 13 14

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΑΙΜΑΤΟΓΕΝΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΗΠΑΤΙΤΙ ΕΣ Ηπατίτιδα Α Κατά τη βιβλιογραφική ανασκόπηση δε βρέθηκαν κλινικές µελέτες που να αφορούν τη µετάδοση ηπατίτιδας Α τόσο σε εργαζόµενους σε ινστιτούτα περιποίησης νυχιών, όσο και σε πελάτες. Πιο κάτω παρατίθενται γενικές πληροφορίες γιατί από τη παθοφυσιολογία της νόσου προκύπτει ότι αν και σπάνια είναι πιθανή η µόλυνση των εργαζοµένων στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών. Είναι µία οξεία µολυσµατική ασθένεια του ήπατος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Α (HAV), η οποία είναι πιο συχνά µεταδίδεται µέσω κόπρανοστοµατικής οδού µέσω µολυσµένων τροφίµων ή πόσιµου νερού. Κάθε χρόνο, περίπου 10 εκατοµµύρια άνθρωποι παγκοσµίως έχουν µολυνθεί µε τον ιό. Ο χρόνος µεταξύ της µόλυνσης και της εµφάνισης των συµπτωµάτων, (η περίοδος επώασης), είναι µεταξύ δύο και έξι εβδοµάδες και η µέση περίοδος επώασης είναι 28 ηµέρες. Η ΗΑ µεταδίδεται από άτοµο σε άτοµο. Ο ιός της ΗΑ βρίσκεται και ζει µέσα στα κόπρανα των ατόµων που έχουν προσβληθεί από τη νόσο. Μεταδίδεται σε άλλα άτοµα όταν µεταφερθεί δια µέσου των κοπράνων στο στόµα. Ένας ασθενής που έχει προσβληθεί από τον ιό, µπορεί να µεταδώσει σε άλλους την ασθένεια 2 εβδοµάδες πριν από την εµφάνιση του ίκτερου µέχρι και 10 µέρες µετά. Μας ενδιαφέρει να εξετάσουµε περισσότερο την αιµατογενή µεταφορά του ιού, καθώς στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών είναι πιο πιθανή. εν υπάρχει βιβλιογραφία που να αναφέρει την αιµατογενή µεταφορά του ιού. Πάραυτα αυτή κρίνεται πιθανή καθώς κατά την οξεία φάση της λοίµωξης υπάρχει ιαιµία στον ασθενή. (Reiser et al, 1997) Η καλύτερη πρόληψη είναι το εµβόλιο εναντίον του ιού της ΗΑ. Ο εµβολιασµός προσφέρει προστασία για 10 περίπου χρόνια. Το εµβόλιο πρέπει να χορηγείται σε άτοµα που διατρέχουν ψηλό κίνδυνο να µολυνθούν.για να είναι αποτελεσµατικό το εµβόλιο θα πρέπει να δίνεται ένα µήνα πριν από µια πιθανή έκθεση στον ιό της ΗΑ. Το εµβόλιο χορηγείται στα παιδιά συνήθως µετά από την ηλικία των 2 ετών. Χρειάζονται 3 δόσεις του εµβολίου που γίνονται κατά τη διάρκεια ενός χρόνου. Στους ενήλικες γίνονται 2 έως 3 δόσεις σε χρονικό διάστηµα από 6 έως 12 µήνες και παρέχεται προστασία από 10 έως 20 έτη. Για να είναι αποτελεσµατικό το εµβόλιο πρέπει να χορηγηθούν όλες οι δόσεις. Στους 15 εργαζόµενους στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών θα ήταν εύστοχος ο εµβολιασµός, καθώς όπως προαναφέρθηκε η αιµατογενής λοίµωξη αν και σπάνια είναι πιθανή. (Gerberding, 1994) Σε περίπτωση που κάποιος εργαζόµενος κρίνει ότι υπήρξε επαφή ψηλού κινδύνου που µπορεί να προκαλέσει λοίµωξη µε τον ιό µπορεί να του χορηγηθεί ειδική ανοσοσφαιρίνη η οποία µπορεί να δώσει µια βραχυπρόθεσµη προστασία. Η ειδική ανοσοσφαιρίνη τύπου IgG µπορεί να χορηγηθεί στη δόση των 0,02ml/kg. ίνεται σε όλα τα άτοµα που είχαν στενή επαφή µε ένα ασθενή που πρόσφατα παρουσίασε ΗΑ. (Clerici and Shearer, 1993) Ηπατίτιδα B Η ηπατίτιδα Β αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήµατα δηµόσιας υγείας. Από τα 2 δισεκατοµµύρια ανθρώπους που έχουν µολυνθεί παγκοσµίως, περισσότεροι από 350 εκατ. έχουν χρόνια λοίµωξη. Οι ασθενείς µε χρόνια λοίµωξη διατρέχουν αυξηµένο κίνδυνο για ανάπτυξη κίρρωσης και ηπατοκυτταρικού καρκίνου, επιπλοκές που είναι υπεύθυνες για ένα εκατοµµύριο θανάτους ετησίως. Μεταδίδεται κυρίως µε σεξουαλική επαφή χωρίς τη χρήση προφυλακτικού, µε άτοµο που έχει µολυνθεί από τον ιό, µε την κοινή χρήση συριγγών ή άλλων εργαλείων για την προετοιµασία υλικού για τη χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών, από µολυσµένη µητέρα σε παιδί κατά τον τοκετό (κάθετη µετάδοση), µε την κοινή χρήση προσωπικών αντικειµένων (ξυραφάκια, οδοντόβουρτσα, νυχοκόπτες), χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών, µε τρύπηµα µε µολυσµένη βελόνα ή αιχµηρό αντικείµενο (π.χ. συνήθης τρόπος µετάδοσης σε προσωπικό νοσοκοµείου ή κατά την εκτέλεση τατουάζ), µε µεταγγίσεις αίµατος ή παραγώγων του. (Zuckerman, 1995) Ο ιός της ηπατίτιδας Β δεν µεταδίδεται µε το νερό, τη τροφή, τα σκεύη µαγειρικά ή εστιάσεως, τις τουαλέτες, την κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά, φιλί, βήχας, φτέρνισµα). Το χρονικό διάστηµα από τη στιγµή της µόλυνσης µέχρι την εµφάνιση συµπτωµάτων, κυµαίνεται από 45-180 ηµέρες (περίοδος επώασης). Οξεία ηπατίτιδα µε εµφάνιση ικτέρου, συµβαίνει σε 10% των προσβεβληµένων ατόµων. (Zuckerman, 1995) Ο εµβολιασµός αποτελεί το καλύτερο µέτρο πρόληψης. Οι εργαζόµενοι στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών είναι απαραίτητο να είναι εµβολιασµένοι καθώς εκτίθενται συχνά στο αίµα των πελατών τους. Επιπλέον η χρήση γαντιών κατά την εργασία είναι απαραίτητη. (Gerberding, 1995) 16

Ηπατίτιδα C Ηπατίτιδα Ε Η ηπατίτιδα C, µε 170 εκατοµµύρια φορείς παγκοσµίως, αποτελεί έναν από τους µεγαλύτερους κινδύνους για την δηµόσια υγεία. Ο ιός της ηπατίτιδας C προκαλεί τόσο οξεία όσο και χρόνια ηπατίτιδα. Το µεγαλύτερο ποσοστό ασθενών µετά την οξεία λοίµωξη (50-80%) αναπτύσσει χρόνια ηπατίτιδα, που είναι συνήθως ασυµπτωµατική. Σε ένα αξιόλογο αριθµό ασθενών µε χρόνια ηπατίτιδα C αναπτύσσονται επιπλοκές τελικού σταδίου χρόνιας ηπατοπάθειας, όπως ηπατική ανεπάρκεια, πυλαία υπέρταση και ηπατοκυτταρικός καρκίνος. Ο ιός της ηπατίτιδας C µεταδίδεται κυρίως παρεντερικά, δηλαδή µε επαφή του ατόµου µε µολυσµένο αίµα ή παράγωγα αίµατος. Συνήθεις τρόποι διασποράς του ιού της ηπατίτιδας C είναι η χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών, οι µεταγγίσεις, τρύπηµα µε µολυσµένη βελόνα ή µολυσµένο εργαλείο. Η πιθανότητα µετάδοσης ηπατίτιδας C µετά από τρύπηµα µε µολυσµένη βελόνα είναι µικρή, περίπου 2-10%. εν παύει όµως να είναι υπαρκτός ο κίνδυνος και να πρέπει να ληφθεί υπόψη στους εργαζόµενους στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών καθώς χρησιµοποιούν αιχµηρά αντικείµενα στη δουλειά τους. Άλλοι τρόποι µετάδοσης είναι οι µεταµοσχεύσεις, ιατρικές ή παραϊατρικές πράξεις. Οι πιθανότητες µετάδοσης ηπατίτιδας C µε ιατρικές ή άλλες επεµβατικές πράξεις (ενέσεις, τατουάζ, τρύπηµα σηµείων του σώµατος) είναι µηδαµινές, εάν τηρούνται οι κανόνες αποστείρωσης. (Oliveira and Focaccia, 2010) Γενετήσια (σεξουαλική) µετάδοση καθώς και κάθετη µετάδοση (από µητέρα σε παιδί) είναι πιθανές. Αξίζει να σηµειωθεί ότι βιβλιογραφικά αναφέρεται ένα ποσοστό (30-40%) των ασθενών µε ηπατίτιδα C που δεν αποκαλύπτεται ποτέ έκθεση σε γνωστό παράγοντα κινδύνου. (Keita-Perse et al, 1998) Προς το παρόν δεν υπάρχει διαθέσιµο εµβόλιο για την ηπατίτιδα C. Η παρασκευή του όµως βρίσκεται σε πειραµατικό στάδιο και αναµένεται να κυκλοφορήσει στα άµεσα χρόνια στην αγορά. Αδιαµφισβήτητα οι εργαζόµενοι στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών θα πρέπει να εµβολιαστούν. Μέχρι να γίνει αυτό οι εργαζόµενοι θα πρέπει να προστατεύονται µε τα µέσα ατοµικής προστασίας(μαπ). Ηπατίτιδα D Ο ιός της ηπατίτιδας O προσβάλλει µόνο φορείς του ιού της ηπατίτιδας Β, τους οποίους και επιβαρύνει. Τρόποι µετάδοσης και προστασία είναι ίδια µε την ηπατίτιδα Β. Μοιάζει µε την Α, τόσο στον τρόπο µετάδοσης όσο και στη θεραπεία και στην προφύλαξη. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Οι Oliveira AC et al µε µια µελέτη που εκπονήθηκε στη Βραζιλία επισήµαναν ότι η αιµορραγία κατά την αποµάκρυνση των πετσακιών των δάχτυλων των χεριών και των ποδιών, χωρίς την κατάλληλη αποστείρωση των εργαλείων µπορεί να είναι ένας σηµαντικός παράγοντας της µόλυνσης από ηπατίτιδα Β και C. Οι στόχοι αυτής της µελέτης ήταν να ελέγξει τη χρήση µέτρων ασφαλείας από τους πεντικιουρίστες που βρίσκεται στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας. Γνωρίζοντας το επίπεδο της πληροφόρησης που έχουν για τους τρόπους µετάδοσης και την πρόληψη της ηπατίτιδας Β και C αξιολογήθηκε ο βαθµός αντίληψης του κινδύνου για την τυχαία έκθεση σε µολυσµατικούς παράγοντες και εκτιµήθηκε ο επιπολασµός των ορολογικών δεικτών της ηπατίτιδας Β και C µεταξύ τους. Έγινε µια περιγραφική, cross-sectional µελέτη που περιλάµβανε ένα τυχαίο δείγµα 100 πεντικιουρίστων που εργάζονται σε ινστιτούτα αισθητικής. Χορηγήθηκε ένα ερωτηµατολόγιο για να συλλεχθούν προσωπικές πληροφορίες σχετικά µε τα χαρακτηριστικά των συµµετεχόντων καθώς έγιναν και αιµοληψίες για ορολογικές εξετάσεις ηπατίτιδας Β και C. Επίσης αξιολογήθηκε το εργασιακό περιβάλλον. Η τήρηση των επαγγελµατικών προτύπων για τη λήψη µέτρων ασφαλείας υπήρξε ελλιπής. Μόνο το 5% χρησιµοποιούσαν γάντια µιας χρήσεως, και κανένας δεν έπλενε τα χέρια του, το 93% δεν είχε καθαρίσει προηγουµένως το υλικό εργασίας του και µόνο το 7% χρησιµοποιούσαν υλικά µιας χρήσης. Παρατηρήθηκε χαµηλό επίπεδο γνώσεων σχετικά µε τον τρόπο µετάδοσης, την πρόληψη, τα πρότυπα της βιοασφάλειας, και την αντίληψη των κινδύνων των µολυσµατικών παραγόντων στην επαγγελµατική τους δραστηριότητα. Ένας στους δέκα ερωτηθέντες είχε θετικούς ορολογικούς δείκτες ηπατίτιδας Β ή C, µε 8% πεντικιουρίστες ορολογικά θετικούς για ηπατίτιδα Β και το 2% ορολογικά θετικούς για ηπατίτιδα C. (Oliveira and Focaccia, 2010) Οι Karaca C et al εκπόνησαν µια έρευνα που στόχος αυτής ήταν να προσδιορίσει τους παράγοντες κινδύνου που ενδέχεται να εµπλέκονται στην µετάδοση της λοίµωξης HCV στον τουρκικό πληθυσµό. Αυτή η µελέτη συµπεριέλαβε ασθενείς που εισήχθησαν στο Τµήµα Γαστροεντεροηπατολογίας στην Ιατρική Σχολή, στο Πανεπιστήµιο της Κωνσταντινούπολης, µεταξύ 1996 και 2002 και διαπιστώθηκε ότι είναι αντι-hcv θετικοί κατά τη διάρκεια της νοσηλείας ή 17 18

κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης ως εξωτερικοί ασθενείς. Όλοι οι ασθενείς ρωτήθηκαν σχετικά µε παράγοντες κινδύνου για HCV λοίµωξης, συµπεριλαµβανοµένων της µετάγγισης, προηγηθείσας επέµβασης, νοσοκοµειακής περίθαλψης, αιµοκάθαρσης, ενδοφλέβιας χρήσης ναρκωτικών, σεξουαλικών επαφών, τατουάζ, βελονισµό, οδοντιατρικές επεµβάσεις, τελετουργικά αδελφότητας του αίµατος, περιγεννητικούς παράγοντες κινδύνου, περιτοµή, ιστορικό άµβλωσης. Ανάµεσα στους παράγοντες που εξετάστηκαν, ήταν το ιστορικό µανικιούρ και πεντικιούρ. Στη µελέτη, συµµετείχαν συνολικά 320 ασθενείς µε anti-hcv οροθετικότητα. Οι αριθµοί και τα ποσοστά των ανδρών και των γυναικών ασθενών ήταν 139 (43,4%) και 181 (56,6%), αντίστοιχα. Η µέση ηλικία των ασθενών ήταν 49,7 +/- 12.4 έτη (εύρος: 18-73 έτη). HCV-RNA ιός βρέθηκε να είναι θετικός σε 297 (92,8%) ασθενείς. Ο πιο κοινός παράγοντας κινδύνου ήταν µια ιστορία της χειρουργικής επέµβασης 305 (98%), και η δεύτερη πιο συχνή ήταν η µετάγγιση αίµατος 123 (39,7%). Οι αριθµοί και τα ποσοστά των ασθενών για τους άλλους παράγοντες κινδύνου έχουν ως εξής: οδοντιατρική διαδικασία, 86 (27,5%) Έκτρωση, 66 (21,2%) Μακροχρόνια νοσηλεία, 37 (11,6%), Αιµοκάθαρση 31 (10%), ιστορικό ίκτερου 15 (4,6%), Ιστορικό της ενδοφλέβιας χρήσης ναρκωτικών 10 (3,1%), Ιστορικό ελεύθερων σεξουαλικών επαφών 5 (1,5%), Ιστορικό επαγγελµατικής µετάδοσης 3 (0,9%), ιστορικό τατουάζ 2 (0,6%), βελονισµός 2 (0,6%), περιτοµή 1 (0,3%) και διαδερµική παρακέντηση µε βελόνα, 1 (0,3%). Τα άτοµα που είχαν ιστορικό µανικιούρ και πεντικιούρ και ήταν αντι-hcv θετικοί ήταν 4 (1,2%). Μόνο ένα παράγοντας κινδύνου ανιχνεύθηκε σε 73 (22,8%) ασθενείς, δύο παράγοντες κινδύνου εντοπίστηκαν σε 122 (38,2%) ασθενείς, τρεις παράγοντες κινδύνου ανιχνεύθηκαν σε 78 (24,5%) ασθενείς, και τέσσερις παράγοντες κινδύνου ανιχνεύθηκαν σε 39 (12,2 %) ασθενείς, ωστόσο, 8 (1,6%) ασθενείς χωρίς παράγοντες κινδύνου ήταν αντι-hcv θετικοί. (Karaka et al, 2006) Οι Oliveira-Filho AB et al στη Βραζιλία καθόρισαν τους παράγοντες κινδύνου για HCV λοίµωξη σε δότες αίµατος στην πολιτεία του Παρά, Βόρεια Βραζιλία. Εξέτασαν 256 αιµοδότες στην Τράπεζα Αίµατος του κράτους Pará µεταξύ 2004 και 2006. Χώρισαν τους αιµοδότες σε δύο οµάδες, ανάλογα µε το αν είχαν µολυνθεί µε HCV ή όχι. 116 δότες είχαν µολυνθεί µε HCV, ενώ οι υπόλοιποι 140 ήταν απαλλαγµένοι από τη νόσο. Το HCV-RNA ταυτοποιήθηκε µε τη µέθοδο της PCR. Όλοι οι συµµετέχοντες συµπλήρωσαν ένα ερωτηµατολόγιο για πιθανούς παράγοντες κινδύνου. Τα δεδοµένα αξιολογήθηκαν µε τη χρήση απλών και πολλαπλών λογιστικών µοντέλων. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για HCV βρέθηκαν να είναι χρήση βελονών και συρίγγων τα οποία αποστειρώνονται στο σπίτι (OR = 4,55), οδοντιατρικές επεµβάσεις (OR = 3,08), της κοινής χρήσης ξυραφάκια στο σπίτι (OR = 1,99), κοινή χρήση ξυραφιών σε κουρεία, ινστιτούτα αισθητικής, κ.λπ. (OR = 2,34), και την κοινή χρήση εργαλείων στο µανικιούρ και πεντικιούρ (OR = 3,45). (Oliveira-Filho et al, 2010) Οι Norma de Paula Cavalheiro et al µελέτησαν το ρόλος της σεξουαλικής και ενδοοικογενειακής µετάδοσης της ηπατίτιδας C. Υψηλά ποσοστά παρατηρήθηκαν (µέσος όρος 98,3%) µεταξύ των ζευγαριών. Είκοσι (83,3%) από τους 24 άνδρες, αλλά µόνο δύο από τις γυναίκες (8,3%) ανέφεραν ότι είχαν σεξουαλικά µεταδιδόµενες ασθένειες κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Οι παράγοντες κινδύνου για την απόκτηση HCV ήταν η µετάγγιση αίµατος (10 ζευγάρια), η χρήση κοινών συριγγών για χρήση ναρκωτικών (17), η χρήση εισπνεόµενων ουσιών (15), ο βελονισµός (5) και τατουάζ (5). Η κοινή χρήση των προσωπικών ειδών υγιεινής που περιλαµβάνουν οδοντόβουρτσες αντιστοιχούσε σε έξι ζευγάρια (25%), ξυραφάκια σε 16 (66,7%), νυχοκόπτες σε 21 (87,5%) και πένσες µανικιούρ σε 14 (58,3%). Ο υψηλός βαθµός οµοιότητας του γονιδιώµατος του ιού της ηπατίτιδας C υποστηρίζει την υπόθεση της µετάδοσης ηπατίτιδας C µεταξύ αυτών των ζευγαριών. (Norma de Paula Cavalheiro et al, 2009) Οι Johnson IL et al σε µια έρευνα που έγινε στο Τορόντο επέλεξαν ένα τυχαίο δείγµα 120 επιχειρήσεων περιποίησης νυχιών στο Οντάριο της Νέας Υόρκης, όπου έγιναν συνεντεύξεις πρόσωπο µε πρόσωπο. Έδωσαν συνέντευξη πεντικιουρίστες από 72επιχειρήσεις, που αντιπροσωπεύουν ποσοστό ανταπόκρισης 60%. Είκοσιεννέα (40%) από τους πεντικιουρίστες δήλωσαν ότι είχαν εµβολιαστεί κατά της ηπατίτιδας Β. Οι εργαζόµενοι επαναχρησιµοποιούνται σχεδόν όλα τα εργαλεία, ακόµη και αν αυτό δεν επιτρεπόταν από το κατασκευαστή. Το πιο συχνά χρησιµοποιούµενο απολυµαντικό ήταν η ισοπροπυλική αλκοόλη. Πολλοί εργαζόµενοι δεν φορούσαν γάντια κατά την εκτέλεση των εργασιών. Οι περισσότεροι δεν ακολουθούν τις παγκόσµιες οδηγίες για προφυλάξεις ασφαλείας. Αυτό διαπιστώθηκε όταν ερωτήθηκαν πώς θα αντιδρούσαν σε τυχαίους τραυµατισµούς είτε του πελάτη τους είτε του εαυτό τους. (Johnson et al, 2001) 19 20

HIV ΛΟΙΜΩΞΗ εν υπάρχουν σύγχρονες κλινικές µελέτες που να αποδεικνύουν την µετάδοση του ιού του HIV σε ινστιτούτα περιποίησης νυχιών. Είναι όµως ένας ιός που είναι πιθανή η αιµατογενής µετάδοση του, και γι αυτό αποτελεί σηµαντικό µέρος της εργασίας. Η νόσος εκδηλώνεται µε διάφορες ευκαιριακές λοιµώξεις, συνδυασµένες ή όχι µε ορισµένους τύπους κακοήθων όγκων. Για την κυτταρική ανοσολογική ανεπάρκεια που παρατηρείται σ' όλες τις περιπτώσεις δεν βρέθηκε µέχρι σήµερα θεραπευτικό µέσο που να την βελτιώνει κι έτσι η θνησιµότητα παραµένει σε υψηλά επίπεδα. Τα επιδηµιολογικά στοιχεία ενίσχυαν σοβαρά την υπόθεση ότι το σύνδροµο έπρεπε να οφείλεται σ' ένα παράγοντα µεταδοτικό κι όπως φαίνεται, ο παράγων αυτός είναι ρετροϊός. Ακόµη, παρά την ασάφεια στην παθογένεια και παρά την έλλειψη «προληπτικών» διαγνωστικών εργαστηριακών δοκιµασιών, οι πληροφορίες που διατίθενται είναι τόσο επαρκείς, ώστε να επιτρέπουν τις υγειονοµικές αρχές στον καθορισµό των δεδοµένων για την τελική εκτίµηση της συχνότητας της νόσου. Το σύνδροµο αυτό, που αποτελεί πια σε πολλές χώρες σηµαντικό πρόβληµα δηµόσιας υγείας µε περιπλοκές διεθνείς, ελπίζεται ότι θα λυθεί σχετικά σύντοµα, γιατί οι έρευνες είναι τεράστιες και προχωρούν θετικά, παρόλα τα προβλήµατα που υπάρχουν και τα νεώτερα που προκύπτουν. (Robert LM. et al, 1995) Ο ιός ΗIV έχει αποµονωθεί από το αίµα, το σπέρµα, τα κολπικά υγρά, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και το µητρικό γάλα. Έχει αποµονωθεί επίσης από το σάλιο, τα δάκρυα, τα ούρα, τον ιδρώτα και τα βρογχικά εκκρίµατα, χωρίς όµως να έχει αναφερθεί µέχρι σήµερα περίπτωση µετάδοσης µέσω επαφής µε τα συγκεκριµένα βιολογικά υγρά. Προς την κατεύθυνση αυτή συµβάλλει, αφενός η περιεχόµενη σ' αυτά ποσότητα του ιού που είναι τόσο µικρή, ώστε καθίσταται αδύνατη η µετάδοσή του σε άλλους ανθρώπους, που ζουν µαζί µε τους φορείς στο ίδιο σπίτι ή έχουν απλή κοινωνική ή εργασιακή σχέση και αφετέρου η µεγάλη ευπάθεια του ΗIV στο εξωτερικό περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό και παρά το γεγονός ότι είναι δυνατή η επιβίωση ελάχιστων ιϊκών σωµατίων στο εξωτερικό περιβάλλον για διάστηµα πολλών ωρών, δεν είναι εφικτή η έµµεση µετάδοση του ΗIV από επαφή µε µολυσµένα αντικείµενα. Ο ΗIV αδρανοποιείται ταχύτατα σε υγρή θέρµανση στους 56 C, όπως επίσης και µε την αποστείρωση. Όλα τα κοινά χηµικά απολυµαντικά αδρανοποιούν ταχύτατα τον ιό. Ιδιαίτερη χρησιµότητα παρουσιάζει το οινόπνευµα σε πυκνότητα 70% και η κοινή χλωρίνη σε πρόσφατο διάλυµα 1/10. Τα κοινά πλυντήρια σκευών φαγητού και ρουχισµού αδρανοποιούν τον HIV. Με βάση τα προαναφερθέντα προκύπτει, ότι ο ΗIV δεν µεταδίδεται από τα κουνούπια, το βήχα, το φτάρνισµα, την τυχαία επαφή όπως είναι το άγγιγµα ή το αγκάλιασµα, καθώς και µε την κοινή χρήση πετσετών, οικιακών σκευών ή τροφίµων. Χρειάζεται πραγµατικός «εµβολιασµός» µεγάλης ποσότητας ιού άµεσα από τον φορέα προς τον ευπαθή άνθρωπο, όπως ακριβώς συµβαίνει στα σεξουαλικώς και στα αιµατογενώς µεταδιδόµενα νοσήµατα. (Tokars, 1993) ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑ ΟΣΗΣ ΤΟΥ ΗΙV Α. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗ Ο ιός µπορεί να µεταδοθεί τόσο κατά την ανδρική οµοφυλοφιλική σεξουαλική επαφή, όσο και κατά την ετεροφυλοφιλική. Η σεξουαλική πρακτική, που εγκυµονεί τον υψηλότερο κίνδυνο µετάδοσης του HIV, είναι η επαφή από το ορθό. B. ΑΙΜΑΤΟΓΕΝΗΣ ΜΕΤΑ ΟΣΗ Ο τρόπος αυτός αφορά στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, που µοιράζονται µολυσµένες σύριγγες και βελόνες, στους µεταγγιζόµενους µε µολυσµένο αίµα ή παράγωγά του και σε άτοµα σε περίπτωση εκτεταµένης επαφής µε µολυσµένο αίµα ή τραυµατισµό µε µολυσµένες βελόνες και άλλα αιχµηρά αντικείµενα, που αφορούν κυρίως σε νυστέρια και βελόνες. Στους τοξικοµανείς η µετάδοση του ιού οφείλεται στη µεταφορά µικρών ποσοτήτων αίµατος κατά την κοινή χρήση βελονών και συριγγών, ενώ η πιθανότητα µετάδοσης του ΗΙV µε µεταγγίσεις αίµατος έχει πλέον σχεδόν εκµηδενιστεί, γιατί το µεταγγιζόµενο αίµα ελέγχεται σχολαστικά και για ΗIV αντισώµατα. Η πιθανότητα, τέλος, µετάδοσης του HIV από τρύπηµα µε µολυσµένη βελόνα είναι της τάξης του 0,001-0,01, ενώ η αντίστοιχη πιθανότητα για την ηπατίτιδα Β κυµαίνεται από 0,2-0,3. Έχει διαπιστωθεί όµως, ότι η συχνότητα µετάδοσης είναι ιδιαίτερα χαµηλή και εξαρτάται από τον τύπο της έκθεσης και από τον κίνδυνο µετάδοσης µε τη συγκεκριµένη έκθεση. Συχνότερα αναφέρεται η άµεση επαφή αίµατος ατόµων µε ανοικτή πληγή ή βλεννογόνους των εκτεθέντων και η παρεντερική έκθεση. (Gerberding, 1996) Γ. ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΘΕΤΗ ΜΕΤΑ ΟΣΗ Είναι δυνατό να συµβεί µέσω του πλακούντα ενδοµητρίως, κατά τη διάρκεια του τοκετού από το αίµα και τα κολπικά υγρά ή µετά τον τοκετό κατά τη διάρκεια του θηλασµού. 21 22

. ΆΛΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑ ΟΣΗΣ Έχει διαπιστωθεί, ότι υπάρχει πιθανότητα µόλυνσης από την είσοδο µέσω αµυχών του δέρµατος µικρής ποσότητας αίµατος, εκκριµάτων ή άλλων βιολογικών υγρών φορέων και ασθενών µε HIV. Συµπερασµατικά οι εργαζόµενοι στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών κινδυνεύουν από τον ΗΙV ιό. (Centers for Disease Control and Prevention, 1994) 23 24

ΑΕΡΟΓΕΝΩΣ ΜΕΤΑ Ι ΟΜΕΝΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Τύπος µετάδοσης για ορισµένα παθογόνα Φυµατίωση Η φυµατίωση είναι µία µεταδοτική νόσος, η οποία µπορεί να προσβάλλει όλα τα όργανα. Η µετάδοση γίνεται κυρίως µέσω της αναπνευστικής οδού (σταγονίδια από την οµιλία, γέλιο, βήχα, φτάρνισµα, κλπ.). Κάθε χρόνο, σε ολόκληρο τον κόσµο πεθαίνουν 3-4.000.000 άνθρωποι, εκ των οποίων 500.000 είναι παιδιά. Η φυµατίωση δεν είναι κληρονοµική νόσος, αλλά οφείλεται στο µυκοβακτηρίδιο της φυµατίωσης ή αλλιώς βάκιλος του Kochόµως η µόλυνση γίνεται κατά 98% από τους πνεύµονες µε την αναπνοή σταγονιδίων που αποβάλλει ο ενήλικος άρρωστος. Αν και περισσότερο γνωστή είναι η πνευµονική φυµατίωση, µπορούν να προσβληθούν επίσης το λεµφικό, κεντρικό νευρικό σύστηµα, καρδιαγγειακό και ουρογεννητικό σύστηµα, τα οστά, οι αρθρώσεις, ακόµη και το δέρµα. Στο Σαν Ντιέγκο η υπηρεσία Υγείας και Ανθρώπινης στήριξης (HHSA) λαµβάνει µέτρα για να ειδοποιηθούν οι πελάτες ενός ινστιτούτου περιποίησης νυχιών, ένας υπάλληλος του οποίου διαγνώστηκε µε λοιµώδη φυµατίωση (TB). Οι πελάτες και οι συνεργάτες ενδέχεται να έχουν εκτεθεί στο µυκοβακτηρίδιο της φυµατίωσης. Αυτή η ανακοίνωση δηµοσιεύτηκε στο Σαν Ντιέγκο το 2007 µετά από νόσηση ενός από τους εργαζοµένους. (Leslie Ridgeway, 2007) Ιός ανεµευλογιάς (ανεµευλογιά) Αερογενώς/επαφή Ιός ανεµευλογιάς (ζωστήρας) Αερογενώς/επαφή Ιός ιλαράς Αερογενώς Μπορντετέλλα κοκκύτη Σταγονίδια Αδενοϊός Σταγονίδια Ιός γρίπης Σταγονίδια Ιός Πάρβο Σταγονίδια Μηνιγγιτιδόκοκκος Σταγονίδια Στρεπτόκοκκος Σταγονίδια RSV Επαφή Ιός γρίππης Επαφή Ιός Ρότα Επαφή MRSA Επαφή VRE Επαφή Τύπος µετάδοσης για ορισµένα παθογόνα, RSV, respiratory syncytial virus; MRSA, methicillin-resistant Staphylococcus aureus; VRE, vancomycin-resistant Enterococcus. (Πηγη: Ιωάννης Καβαλιώτης. Θέµατα λοιµώξεων 2008) Πνευµονία Οι ιογενείς/µυκοπλασµατικές απαιτούν µόνο προφυλάξεις εκκριµάτων για όσο καιρό διαρκεί η νόσος. Οι πνευµονίες που οφείλονται σε πνευµονιόκοκκο ή σταφυλόκοκκο µεταδίδονται αερογενώς ή µε επαφή. Γρίπη Η επώαση διαρκεί 1-4 ηµέρες. Η µετάδοση είναι αερογενής αλλά συµβαίνει και µε την επαφή. 25 26

ΜΥΡΜΗΓΚΙΕΣ Οι µυρµηγκιές προκαλούνται από τον ιό των θηλωµάτων του ανθρώπου (HPV). Ο ιός αυτός προκαλεί τον ταχύ πολλαπλασιασµό των κυττάρων του δέρµατος, µε αποτέλεσµα να αναπτύσσονται καλοήθη εξογκώµατα που είναι περισσότερο ενοχλητικά παρά επικίνδυνα, αλλά τα οποία είναι ιδιαίτερα µεταδοτικά. Ο ιός µεταδίδεται µε την άµεση δερµατική επαφή ή µε το άγγιγµα υγρών επιφανειών. Μετά την αρχική επαφή, ο ιός HPV µπορεί να µείνει ανενεργός ή σε λανθάνουσα κατάσταση στο δέρµα και ενδέχεται να µην υπάρξουν αµέσως ορατά συµπτώµατα. Μπορεί να χρειαστούν ακόµα και έξι µήνες για να αναπτυχθεί µια µυρµηκία (περίοδος επώασης). Οι δύο συχνότεροι τύποι µυρµηκίας είναι η κοινή µυρµηκία και η µυρµηκία των ποδιών. Οι κοινές µυρµηκίες αναπτύσσονται συνήθως στα δάχτυλα, στο πίσω µέρος της παλάµης, στα χέρια και στα πόδια. Οι µυρµηκίες των ποδιών εµφανίζονται συνήθως στα πέλµατα. Οι µυρµηκίες είναι µεταδοτικές και είναι πιθανόν να εξαπλωθούν και σε άλλα σηµεία του σώµατος ή να µεταδοθούν σε άλλα άτοµα. Γι αυτό το λόγο, καλύτερο είναι να αντιµετωπίζονται αµέσως µε θεραπεία. εν υπάρχουν κλινικές µελέτες περιπτώσεων µετάδοσης µυρµηκιών σε εργαζόµενους σε ινστιτούτα περιποίησης νυχιών, αλλά όπως προκύπτει, µπορούν να µεταδοθούν στον εργαζόµενο, αν ο πελάτης έχει µυρµηκιές και ο εργαζόµενος δεν φοράει γάντια, ή εάν ο εργαζόµενος πάρει µε γυµνά χέρια τα εργαλεία που δεν έχουν απολυµανθεί. 27 28

ΕΡΜΑΤΙΤΙ Α-ΕΚΖΕΜΑ σχετίζεται µε δερµατίτιδα βλεφάρου και τα χαρακτηριστική δερµατίτιδα κυρίως στη ραχιαία επιφάνεια του χεριού. (Belsito, 1987) Η δερµατίτιδα ή αλλιώς έκζεµα, είναι από τις συχνότερες δερµατολογικές παθήσεις και αποτελεί µία φλεγµονώδη αντίδραση του δέρµατος σε πλήθος ενδογενών και εξωγενών παραγόντων. Οι δερµατίτιδες διακρίνονται ανάλογα µε τη δράση ενδογενών ή εξωγενών παραγόντων σε εξωγενούς αιτολογίας (ερεθιστική εξ επαφής δερµατίτιδα, αλλεργική εξ επαφής δερµατίτιδα) και ενδογενούς αιτολογίας (ατοπκή δερµατίτιδα, σµηγµατορροική δερµατίτιδα, δυσιδρωσικό έκζεµα, νοµισµατοειδές έκζεµα). Κλινικά στην οξεία φάση της ερεθιστικής εξ επαφής δερµατίτιδας παρουσάζεται κνησµός, ερεθισµένο δέρµα µε οίδηµα και φυσαλίδες. Σε πιο σοβαρές δερµατίτιδες µπορεί να υπάρχει πόνος και έντονη φλεγµονή µε εξίδρωµα. (υγρό). Στην υποξεία φάση οι φυσαλίδες και το οίδηµα υποχωρούν και σχηµατίζονται βλατίδες, εφελκίδες (κρούστες) και απολέπιση. Κατά τη χρόνια φάση, όπου ο ερεθιστικός παράγοντας δρα για µεγάλο χρονικό διάστηµα, µεγαλύτερο των 2 µηνών, παρατηρείται πάχυνση του δέρµατος µε επίταση των φυσιολογικών πτυχών, ξηρότητα, κνησµός και υπερµελάχρωση. (Claudel, 2005) Η κλινική εικόνα της αλλεργικής εξ επαφής δερµατίτιδας είναι ίδια µε της ερεθιστικής εξ επαφής δερµατίτιδας, ωστόσο επειδή κινητοποιείται όλος ο ανοσιακός µηχανισµός, σε σοβαρές περιπτώσεις µπορεί να υπάρχουν συµπτώµατα και από άλλα συστήµατα (π.χ άσθµα). Η διάγνωση τίθεται µε βάση το ιστορικό και την κλινική εικόνα, ενώ σηµαντική βοήθεια στον καθορισµό του πιθανού αλλεργιογόνου προσφέρουν τα patch-test. (Khumalo et al, 2006) Σε µια έρευνα που έγινε στη Νέα Υόρκη παρουσίασαν τρεις ασθενείς µε δερµατίτιδα εξ επαφής σε αιθυλική κυανοακρυλική κόλλα. Αν και οι αντιδράσεις από κυανοακρυλικές κόλλες θεωρούνται σπάνιες, η εντατικότερη χρήση των προϊόντων αυτών σε ινστιτούτα αισθητικής είναι πιθανό να σχετίζεται µε αυξηµένη συχνότητα εµφάνισης θετικών αντιδράσεων. Και οι τρεις από τους ασθενείς ήρθαν σε επαφή µε την κόλλα κατά τη διάρκεια του «τυλίγµατος» του νυχιού. Σε αυτή τη διαδικασία, αιθυλικές κυανοακρυλικές ή άλλες "στιγµιαίες κόλλες" χρησιµοποιούνται για τη συγκόλληση µεταξιού ή λινού στην επιφάνεια του νυχιού το οποίο στη συνέχεια διαµορφώνεται στο σχήµα των νυχιών. Αυτή η διαδικασία δηµιουργεί ακρυλική σκόνη που µπορεί να πυροδοτήσει µια αλλεργική αντίδραση. Τα λεπτά σωµατίδια µπορεί να µεταφερθεί σε άλλες αποµακρυσµένες περιοχές δέρµατος, όπως είναι τα βλέφαρα, µε αποτέλεσµα πιο διαδεδοµένο δερµατικό εξάνθηµα. Οι δερµατολόγοι σε περιοχές όπου η ονυχοπλαστική γίνεται όλο και περισσότερο της µόδας συνιστάται να είναι σε ετοιµότητα για πιθανές αλλεργίες από κυανοακρυλική κόλλα η οποία παρουσιάζεται ως έκζεµα το οποίο µπορεί να 29 30

ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΛΕΓΕΩΝΑΡΙΩΝ Η Legionella είναι ένα βακτήριο που προκαλεί τη νόσο των λεγεωνάριων, ένα είδος πνευµονίας και µεταδίδεται αερογενώς. Τα είδη Legionella pneumophila παρουσιάζουν το πιο σοβαρό κίνδυνο, η οποία είναι κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, υπεύθυνη για την πρόκληση της νόσου των λεγεωνάριων. Αυτή η πνευµονία έχει σοβαρές επιπτώσεις και είναι θανατηφόρα σε 10-12% των περιπτώσεων. Η Legionella είναι πολύ διαδεδοµένη στις φυσικές πηγές νερού καθώς και στα τεχνητά υδατικά συστήµατα. Η ευνοϊκή θερµοκρασία πολλαπλασιασµού της είναι 20 µε 45 βαθµούς Κελσίου. Η µόλυνση µπορεί στη συνέχεια να προκύψει από την εισπνοή αερολύµατας ή σωµατιδίων που παράγονται από την πηγή. (Βελονάκης et al, 2010) Τα υγρά συστήµατα ψύξης µπορούν να δηµιουργήσουν ιδιαίτερα προβλήµατα σε σχέση µε τη διαχείριση του κινδύνου για µόλυνση από Λεγιονέλλα. Αυτό συµβαίνει επειδή ο τρόπος λειτουργίας τους µπορεί να παράγει τις ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη µικροβίων. Τα άτοµα που διατρέχουν κίνδυνο έκθεσης είναι τόσο τα άτοµα που εργάζονται σε χώρους όπου είναι εγκατεστηµένα τα κλιµατιστικά, όσο και τα άτοµα που περιστασιακά εισέρχονται στους κλιµατιζόµενους χώρους. (Lin YE et al, 2011) Κατά µέσο όρο αναφέρονται περίπου 200-250 κρούσµατα της νόσου των λεγεωναρίων κάθε χρόνο στο Ηνωµένο Βασίλειο, εκ των οποίων περίπου οι µισοί έχουν ταξιδέψει στο εξωτερικό. Οι άλλοι µισοί κατά κύριο λόγο συνδέονται µε τη χρήση κλιµατιστικών συστηµάτων, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η πηγή δεν έχει ποτέ εντοπιστεί. Στην Ολλανδία από τον 12/1992 µέχρι τον 1/1996 έξι άτοµα αναφέρθηκε ότι νόσησαν από Legionella pneumophila. (Yu VL, 2008) εν υπάρχουν κλινικές µελέτες που να αναφέρουν τη λοίµωξη από Λεγιονέλλα στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών, αλλά αυτό δεν αποκλείει την πιθανότητα εκδήλωσης της νόσου, καθώς γίνεται χρήση κλιµατιστικών και ποδόλουτρων σε θερµοκρασίες κατάλληλες για ανάπτυξη του βακτηριδίου. 31 32

ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΕΡΜΑΤΟΣ Οι Duc J. Vugia et al σε µια έρευνα που έγινε στην Καλιφόρνια αποµόνωσαν µυκοβακτηρίδια από όλα σχεδόν τα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών. Τα µυκοβακτηρίδια συνέχισαν να ανευρίσκονται και µετά τη χρήση απολυµαντικών που χρησιµοποιούνται και µετά τη αποµάκρυνση των ορατών ακαθαρσιών. Τα πιο συχνά αποµονωµένα µυκοβακτηρίδια ήταν τα RGM (rapidly growing mycobacteria), Μ. fortuitum. Η έρευνα δείχνει ότι τα δυνητικά παθογόνα µυκοβακτηρίδια είναι ευρέως διαδεδοµένα στα footspa σε όλη την Καλιφόρνια. Οι οργανισµοί αυτοί κατά πάσα πιθανότητα εισήχθησαν στα footspa µέσω της δηµοτικής ύδρευσης, όπου δηµιούργησαν αποικίες. εδοµένου ότι αυτά τα ποδόλουτρα είναι ευρέως διαδεδοµένες στην Καλιφόρνια, αλλά τα κρούσµατα λοιµώξεων που είναι γνωστά µέχρι σήµερα είναι σπάνια, η παρουσία αυτών των µυκοβακτηριδίων από µόνη της µπορεί να µην αρκεί για να προκαλέσει τους πελάτες δερµατικές µολύνσεις. Η έρευνα σηµειώνει ασυνήθιστα µεγάλο ποσό ακαθαρσιών πίσω από τις οθόνες, που θα µπορούσαν να αποτελέσουν θρεπτικό υλικό για µυκοβακτηρίδια ώστε να κάνουν αποικίες και να πολλαπλασιάζονται σε µεγάλους αριθµούς. Οι πελάτες που ξύριζαν τα πόδια τους πριν από τη χρήση των footspa βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο για δοθιήνωση από εκείνους που δεν είχαν. Ωστόσο, ορισµένοι πελάτες µολύνθηκαν παρόλο που σύµφωνα µε πληροφορίες δεν ξυρίζουν τα πόδια τους πριν από τη χρήση των footspa. Έτσι, ενώ η έρευνα τεκµηριωµένα αποδεικνύει την ευρεία παρουσία δυνητικά παθογόνων µυκοβακτηριδίων σε footspa, ο κίνδυνος για µόλυνση παραµένει ασαφής. (Duc J.Vugia, 2005) Οι Redbord KP et all σε µια έρευνα που έγινε στο Οχάιο στην Αµερική µελέτησαν τις αναφερόµενες λοιµώξεις δέρµατος και µαλακών µορίων από M. fortuitum σε σαλόνια µανικιούρ- πεντικιούρ κατά τη διάρκεια του ποδόλουτρου. Τέσσερις περιπτώσεις δοθιήνωσης από M fortuitum αναφέρθηκαν ότι συνέβησαν µετά από πεντικιούρ στο Cincinnati, Ohio / Βόρειο Κεντάκι. Οι δερµατολόγοι και οι κλινικοί ιατροί θα πρέπει να εξετάζουν την πιθανότητα λοίµωξης από το Μ. fortuitum όταν οι ασθενείς παρουσιάζουν µη θεραπευόµενους δοθιήνες στο κάτω µέρος των ποδιών και θα πρέπει να ρωτούν αν οι ασθενείς έχουν κάνει πρόσφατα πεντικιούρ. Μέτρα για τη δηµόσια υγεία θα πρέπει να διερευνηθούν για την προστασία από λοιµώξεις, λαµβάνοντας υπόψη την πρόσφατη δηµοτικότητα της βιοµηχανίας φροντίδας των νυχιών. (Redbord, 2006) Το 2004 µια έκθεση των Gira et all παρουσιάζουν δυο τεκµηριωµένες περιπτώσεις δοθιήνωσης κάτω άκρων από Μ. mageritense που σχετίζονται µε τη χρήση ποδόλουτρων σε ένα footspa στη Γεωργία. (Gira et al, 2008) Τον Σεπτέµβριο του 2005, µια µικροβιολόγος από ένα περιφερειακό µικροβιολογικό εργαστήριο ανέφερε στο τµήµα δηµόσιας υγείας µια επαναλαµβανόµενη µόλυνση MRSA σε µια εργαζόµενη σε ινστιτούτο οµορφιάς. Από τον εκέµβριο του 2004, η γυναίκα εµφάνισε υποτροπιάζουσες λοιµώξεις στα πόδια, τους γλουτούς, και στη βουβωνική χώρα που καθώς ωρίµαζαν οι βλάβες παροχετεύτηκαν στο τέλος. Το εκέµβριο του 2005, η εργαζόµενη δηλώθηκε ότι θεραπεύτηκε από το MRSA µετά από αντιµικροβιακή θεραπεία. Τον Μάρτιο του 2006, η γυναίκα υποβλήθηκε και πάλι σε δοκιµή για τη δηµιουργία αποικιών MRSA. Τα αποτελέσµατα των δοκιµών έδειξαν ότι είχε µολυνθεί ξανά ή ότι η θεραπεία είχε αποτύχει. Η αισθητικός παρουσίασε επίσης έκζεµα. (Xander W et al., 2008) Τον Απρίλιο του 2006, ένας πελάτης σε σαλόνι οµορφιάς εισήχθη στο νοσοκοµείο µε απόστηµα µαστού που προκλήθηκε από τον MRSA. Τον Ιούλιο του 2006, ένας άλλος πελάτης βρέθηκε να είναι θετικός στο MRSA. Και οι δύο πελάτες είχαν δεχθεί περιποίηση από την εργαζόµενη κατά τη περίοδο που είχε µολυσµένο θύλακα στη µασχάλη της. Συνολικά 45 άτοµα που είχαν έλθει σε άµεση ή έµµεση επαφή µε την εργαζόµενη εξετάστηκαν για MRSA: 3 µέλη της οικογένειας, 3 συγκάτοικοι, 11 άλλα πρόσωπα (που είχαν επαναληπτικές επαφές), 6 υπάλληλοι στο σαλόνι οµορφιάς, και 22 πελάτες. εκαπέντε άτοµα από αυτά είχαν λοιµώξεις του δέρµατος και 10 από αυτούς είχαν αποικιστεί µε MRSA, (συνάδελφος, µέλος της οικογένειας, συγκάτοικος, πρώην συνεργάτης του συγκάτοικου, πελάτες και συνεργάτες των πελατών). Αν και λοίµωξη του δέρµατος δεν αναπτύχθηκε στα µέλη της οικογένειας, οι δοκιµές έδειξαν MRSA αποικισµό σε ένα από αυτούς. Οι λοιµώξεις από µη φυµατικά µυκοβακτηρίδια γίνονται όλο και πιο συχνές. Πρόσφατα, το Mycobacterium fortuitum και άλλα ταχέως αναπτυσσόµενα µυκοβακτηρίδια έχει βρεθεί ότι προκαλούν σοβαρές λοιµώξεις του δέρµατος και των µαλακών µορίων στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών. Οι Winthrop et al ερεύνησαν ένα µεγάλο ξέσπασµα δοθιηνώσεων από Μ. fortuitum στις γυναίκες που έκαναν πεντικιούρ σε ένα ινστιτούτο περιποίησης νυχιών. Για να καθοριστεί καλύτερα η κλινική πορεία αυτών των λοιµώξεων, συνέλεξαν κλινικά στοιχεία από τους θεράποντες γιατρούς. Κατασκεύασαν πολυµεταβλητών γραµµικά µοντέλα για να αξιολογήσουν τις επιδράσεις της θεραπείας µε αντιβιοτικά στη διάρκεια της νόσου. Εξήντα ένας ασθενείς συµπεριλήφθηκαν στην έρευνα. Η µέση διάρκεια της νόσου ήταν 170 ηµέρες (εύρος, 41 έως 336 ηµέρες). Σαράντα οκτώ άτοµα που έλαβαν αντιβιοτική θεραπεία για µέση περίοδο 4 µηνών (εύρος, 1-6 µήνες), και 13 άτοµα χωρίς θεραπεία. Τα στελέχη ήταν πιο ευαίσθητα στην σιπροφλοξασίνη και 33 34

µινοκυκλίνη. Πρόωρη χορήγηση της θεραπείας σχετίστηκε µε µικρότερη διάρκεια της νόσου µόνο σε άτοµα µε πολλαπλούς δοθηίνες (P <.01). Ένας υγιής ασθενής που δεν πήρε θεραπεία, εµφάνισε λεµφική διασπορά της νόσου. (Winthrop et al, 2003) Οι Cooksey RC et al στην Ατλάντα αποµόνωσαν τέσσερα στελέχη µιας οµάδας ραγδαία αναπτυσσόµενων µυκοβακτηριδίων, τα οποία έχουν ένα mycolic acid παρόµοιο µε αυτό του Mycobacterium smegmatis, όπως καθορίζεται από τις αναλύσεις HPLC. Τρία από τα στελέχη αποµονώθηκαν από το νερό ενός ποδόλουτρο και από ένα νεροχύτη σε ένα ινστιτούτο περιποίησης νυχιών στην Ατλάντα στις ΗΠΑ. Το τέταρτο αποµονώθηκε από την υποδερµική κοκκιωµατώδης βλάβη µιας ασθενούς στη Βενεζουέλα, ο οποίος έκανε µεσοθεραπεία. Με ηλεκτροφόρηση του DNA και PFGE µεγάλων θραυσµάτων, των τριών στελεχών που αποµονώθηκαν από το ινστιτούτο περιποίησης νυχιών είχε αποδειχθεί ότι όλα ήταν το ίδιο στέλεχος, αλλά διαφορετικό από το στέλεχος από τον ασθενή στη Βενεζουέλα. Παρουσίασαν πολυµορφισµούς σε περιοχές rpob, hsp65 και 16S rrna γονιδίων που φάνηκαν να είναι χρήσιµες για την ταυτοποίηση των ειδών. Οι περιοχές αυτές ταίριαζαν στα δύο στελέχη, αλλά ήταν διαφορετικές από εκείνες άλλων ειδών µυκοβακτηριδίων. Η 16S rrna γονιδιακή αλληλουχία τοποθετεί τα στελέχη σε µια ταξινοµική οµάδα µαζί µετα Mycobacterium frederiksbergense, Mycobacterium hodleri, Mycobacterium diernhoferi και Mycobacterium neoaurum. Τα στελέχη παράγουν µια χλωµό-κίτρινη χρωστική ουσία, όταν επωάζονται στο σκοτάδι στη βέλτιστη θερµοκρασία των 35 βαθµών κελσίου. Βιοχηµικές δοκιµασίες έδειξαν ότι τα στελέχη ήταν θετικά στην πρόσληψη σιδήρου, διάσπαση των νιτρικών και αντιδρούσαν µε την D-µαννιτόλη, D-ξυλόζης, iso-µυο -ινοσιτόλης, L-αραβινόζης, κιτρικό και D-τρεχαλόζη. Τα στελέχη ήταν αρνητικά στην αντίδραση d-σορβιτόλης, αντίδραση και παραγωγή νιασίνης. Τα στελέχη καλλιεργήθηκαν σε άγαρ MacConkey χωρίς κρυσταλλικό ιώδες, αλλά όχι σε µέσα που περιέχουν 5% (w/v) NaCl ή στις 45 βαθµούς κελσίου. Ήταν ευαίσθητα στην σιπροφλοξασίνη, αµικασίνη, τοµπραµυκίνη, κεφοξιτίνης, κλαριθροµυκίνη, δοξυκυκλίνη, σουλφαµε-θοξαζόλη και ιµιπενέµη. Το όνοµα Mycobacterium cosmeticum sp. nov. προτείνεται για το είδος αυτό. ύο στελέχη, LTA-388 (T) (= ATCC BAA-878 (T) = 108.170 CIP (T) και 11.06.2003 (= ATCC BAA-879 = CIP 108.169) έχει οριστεί, αντίστοιχα, για τα στελέχη του ασθενούς στη Βενεζουέλα και από το ινστιτούτο περιποίησης νυχιών στην Ατλάντα, GA, ΗΠΑ. (Cooksey et al, 2004) 35 36

ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΙΝ ΥΝΟΙ ΣΤΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΝΥΧΙΩΝ Οι Harris-Roberts J et al εκπόνησαν µια έρευνα στο Derbyshire µε σκοπό τη σύγκριση των εργαζόµενων στα ινστιτούτα περιποίησης νυχιών µε µια οµάδα ελέγχου όσον αφορά παραγοντες κινδύνου για την υγεία. Από τα 588 ινστιτούτα περιποίησης νυχιών, δέχτηκαν να συµµετάσχουν τα 39 (7%). Οι 71 (100%) των διαθέσιµων τεχνικών νυχιών µέσα σε αυτά τα σαλόνια συµπλήρωσαν τα ερωτηµατολόγια της µελέτης. Η πλειοψηφία των τεχνικών νυχιών (99%) είχαν λάβει εκπαίδευση που είχαν συµπεριλάβει τις πτυχές της υγείας και της ασφάλειας και οι περισσότεροι ανέφεραν ότι γνωρίζουν τις ουσίες που είναι επικίνδυνες για την υγεία των εργαζοµένων (59/70, 84%) και την αξιολόγηση των κινδύνων (65/70, 93%). Σε σύγκριση µε την οµάδα ελέγχου, οι τεχνικοί νυχιών ανάφεραν στατιστικώς σηµαντικά αυξηµένα επίπεδα παθήσεων του αυχένα που σχετίζονται µε την εργασία (OR 5.0, 95% CI 1,6-15,6), τον ώµο (15.0, 3.1 έως 71,8), τον καρπό / χέρι (3.6, 1.2 έως 10.7) και προβλήµατα στην σπονδυλική στήλη χαµηλά στην οσφύ (3.5, 1.0 έως 12.5). Ρινικά συµπτώµατα που σχετίζονται µε την εργασία ήταν επίσης σηµαντικά πιο συχνά στους τεχνικούς νυχιών (6.2, 1.3 έως 30.7). Αυτή η µελέτη έδειξε µια σηµαντική επικράτηση των µυοσκελετικών προβληµάτων και αναπνευστικών συµπτωµάτων που αναφέρθηκαν από τους τεχνικούς νυχιών σε σύγκριση µε την οµάδα ελέγχου. (Harris-Roberts et al, 2011) Το τµήµα του περιβάλλοντος εργασίας στο πανεπιστήµιο της Μασαχουσέτης αξιολόγησε τις αναφερόµενες επιπτώσεις στην υγεία από εργασίες που σχετίζονται µε τη περιποίηση νυχιών και η επίπτωση στην υγεία των περιβαλλοντικών παραγόντων. Η έρευνα απευθυνόταν σε µετανάστες από το Βιετνάµ που τώρα µένουν στη Βοστώνη µε τη βοήθεια ερωτηµατολογίου. Εβδοµήντα ένας τεχνικοί νυχιών απάντησαν. Οι µυοσκελετικές παθήσεις, δερµατικά προβλήµατα, ερεθισµός του αναπνευστικού συστήµατος και πονοκέφαλοι συχνά αναφέρθηκαν ότι σχετίζονται µε παράγοντες που αφορούν την εργασία, όπως είναι κακή ποιότητα του αέρα, σκόνες και δυσοσµία. Η αναφορά σχετίζεται µε την εργασία Τα σύµπτωµα του αναπνευστικού συσχετίστηκαν σηµαντικά µε την εργασία και τους παραγόντων έκθεσης, όπως η φτωχότερη ποιότητα του αέρα. Συσχετίστηκε η απουσία των συµπτωµάτων από το δέρµα µε τη χρήση γαντιών και τα µυοσκελετικά προβλήµατα συσχετίστηκαν µε τα χρόνια εργασίας ως τεχνικός νυχιών. (Roelofs et al, 2008) 37 38

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΝΥΧΙΩΝ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Το τµήµα Επιδηµιολογίας στο πανεπιστήµιο της Βόρειας Καλιφόρνιας εξέτασε την πιθανή συσχέτιση µεταξύ των ανεπιθύµητων αποτελεσµάτων της κύησης και γυναικών που εργάζονται σε κέντρα κοσµετολογίας κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης. Η έρευνα πραγµατοποιήθηκε µε τη βοήθεια ηλεκτρονικού ταχυδροµείου στη Βόρεια Καρολίνα, µεταξύ 8356 γυναικών κοσµετολόγους 22-36 ετών. Εντοπίσαµε εγκυµονούσες γεννηθείσες µεταξύ 1983 και 1988. Εβδοµήντα τέσσερα τοις εκατό των επιλέξιµων κοσµετολόγων ανταποκρίθηκαν στην έρευνα. Η έρευνα περιορίστηκε τελικά σε 96 κοσµετολόγους µε ιστορικό αυτόµατης αποβολής και 547 κοσµετολόγους µε γέννηση ενός µόνο παιδιού που εργάστηκαν µε πλήρες ωράριο στην κοσµητολογία ή σε άλλες θέσεις εργασίας κατά το πρώτο τρίµηνο της εγκυµοσύνης. Με OR που κυµαίνεται µεταξύ 1,4 µε 2,0, βρέθηκε συσχέτιση µεταξύ αυτόµατης αποβολής και τον αριθµό των ωρών εργασίας ανά ηµέρα στην κοσµετολογία, του αριθµού των χηµικών υπηρεσιών που παρασχέθηκαν την εβδοµάδα, µε τη χρήση της φορµαλδεΰδης που βασίζονται τα απολυµαντικά, και εργασίας σε κοµµωτήρια όπου η περιποίηση νυχιών έγινε από άλλους υπαλλήλους. (John et al, 1994) 39 40