ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος του κύριου ερευνητή και επιμελητή της έκδοσης της έρευνας In4Youth 13 Τα Κεφάλαια του παρόντος βιβλίου. Οι συγγραφείς και οι ερευνητές του In4Youth 14 Η ταυτότητα της έρευνας In4Youth 16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΩΣ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΜΙΑ ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Σωτήρης Χτούρης 29 1. Εισαγωγή 2. Η δυναμική ανάδυση μιας γενιάς 35 2.1. Παράδειγμα: H καθοριστική γενιά των γονέων των νέων που συναντήσαμε στο In4Youth 35 2.2. H ανάδυση των μορφών πρακτικής 41 2.3. Η συμβιωτική διαλεκτική σχέση της γενιάς και τoυ κοινωνικού συστήματος 43 2.4. Κοινωνικό σύστημα 44 3. Τύποι πρακτικής και κοινωνικό σύστημα 49 4. Τα Κοινωνικά Καθεστώτα στο ελληνικό δίπολο. Παράδοση και Ύστερη Παγκοσμιοποιημένη Νεωτερικότητα. H ένταξη των νέων 51 4.1. Το Hμι-νεωτερικό Πατερναλιστικό Καθεστώς (Semimodern Paternalistic Regime ) 52 4.2. Το παραδοσιακό κοινοτικό Κοινωνικό Καθεστώς 63 4.3. Το Καθεστώς της Ύστερης Νεωτερικότητας και της παγκοσμιοποίησης 67 4.4. Τα λειτουργικά και ιστορικά όρια. H εσωτερική τους συνοχή, οι επικαλύψεις και η ροή των καθεστώτων 73 5. Η συνολική περιγραφή της σύγχρονης νεολαίας ως Γενιάς της Κρίσης 75 5.1. Τα χαρακτηριστικά της ηλικιακής ομάδων των νέων που ανήκουν στη γενιά της κρίσης. Ποσοτικά δεδομένα που μας βοηθούν να συγκροτήσουμε την εικόνα της ομάδας των νέων 75 5.2. Οι σημαντικές κοινές ιστορικές εμπειρίες της «Γενιάς της Κρίσης» 77 5.3. Η Γενιά της Κρίσης καθορίζεται από το πνεύμα της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, του πολιτισμού του διαδικτύου, του κατακερματισμού και της θρυμματοποίησης της ταυτότητας. Η εποχή της Generation G. 94 5.4. Η αναστολή της νεανικής ενήλικης ζωής της «Γενιάς της Κρίσης» 98 6. Τμηματοποιημένη αγορά εργασίας, κοινωνική ρύθμιση και οι καταστάσεις μετάβασης στο Ημι-νεωτερικό Κοινωνικό Καθεστώς 99 6.1. Πρωτεύουσα Αγορά Εργασίας (primary sector) του δημόσιου τομέα μεγάλες επιχειρήσεις (Οικονομικό Σύστημα) και ελεύθερα κατοχυρωμένα επαγγέλματα 102 6.2. Δευτερεύουσα αγορά εργασίας 105 7. Ορισμένα σημαντικά Πεδία Ανάπτυξης Πολιτικής για της Κοινωνικής Ένταξη των Νέων και την Υποστήριξη των Πρωτοβουλιών τους 107 8. Υπόμνημα 110 Βιβλιογραφία 120
8 ΟΙ ΝΕΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΑΕΙ ΚΑΙ ΤΕΙ Σωτήρης Χτούρης, Μάλαμα Ρενταρή 127 1. Εστιασμένη ομάδα (Ε.Ο.22.) - ΝΕΟΙ ΑΝΕΡΓΟΙ 128 1.1. Ανάλυση Εστιασμένης Ομάδας 128 1.1.1. Λόγοι ανεργίας 128 1.1.2. Επιλογή εκπαίδευσης 131 1.1.3. Πρόσθετες δυσκολίες ένταξης 133 1.1.4. Η μετανάστευση 136 1.1.5. Οικογένεια, Κοινωνικό Κεφάλαιο - Κοινωνικά Δίκτυα 137 1.1.6. Προετοιμασία, στόχοι και πρακτικές ενσωμάτωσης 138 1.1.7. Ανάλυση Περίπτωσης 141 1.1.8. Παρουσίαση δεύτερης περίπτωσης 142 1.2. Στατιστικό είδωλο καθρέφτισμα της Ε.Ο. στην Έρευνα με ερωτηματολόγια In4Youth 143 1.3. Θεωρητικές και εμπειρικές προεκτάσεις της Ε.Ο.22. και η διατύπωση ενός σύνθετου Γενικού τύπου 147 2. Εστιασμένη Ομάδα 3 (Ε.Ο.3.) ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ 150 2.1. Ανάλυση της Ε.Ο. 150 2.1.1. Οικογένεια και προστασία 150 2.1.2. Κοινωνικό Κεφάλαιο 152 2.1.3. Η πρώτη εργασία στο περιβάλλον της οικογένειας 154 2.1.4. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός στο σχολείο και η επιλογή σπουδών 155 2.1.5. Εξατομίκευση 157 2.1.6. Ομαδοποίηση χαρακτηριστικών και πρακτικών των μελών της Ε.Ο.3. σε έναν Πρωτογενή Κοινωνικό Τύπο 159 2.1.7. Αναγνώριση μιας δεύτερης ομάδας χαρακτηριστικών και πρακτικών των νέων στην Ε.Ο.3. 160 2.1.8. Ομαδοποίηση μιας δεύτερης ομάδας χαρακτηριστικών και πρακτικών των νέων σε έναν Πρωτογενή Κοινωνικό Τύπο 162 2.2. Στατιστικό είδωλο/αντανάκλαση της Ε.Ο.3. στην έρευνα με ερωτηματολόγια του In4Youth 163 2.3. Διαλεκτική συσχέτιση των δεδομένων μια εναλλακτική μεθοδολογική πρόταση προς την τριγωνοποίηση των δεδομένων 166 2.4. Διαλεκτικοί στοχασμοί και συμπεράσματα για την Ε.Ο.3. 166 2.5. Η «Εποχή» της Εστιασμένης Ομάδας Ε.Ο.3. 168 2.6. Σύννεφο λέξεων (Word Cloud) ως συχνότητα λεκτικών διαδράσεων 170 2.7. Θεωρητικές προεκτάσεις της Ε.Ο.3. και η διατύπωση ενός σύνθετου Γενικού τύπου 171 2.8. Ευρήματα και Εννοιολογικό δίκτυο που προκύπτει ως θεωρητική πρόταση από την Ε.Ο.3. 173
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 9 3. Εστιασμένη Ομάδα (Ε.Ο.21.), Νέες γυναίκες «ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ» 174 3.1. Ανάλυση της Ε.Ο. 174 3.1.1. Οικογένεια και προστασία 174 3.1.2 Δημιουργία οικογένειας, Εργασία και κατάλληλος Σύντροφος 176 3.1.3. Εργασία και εξατομίκευση 178 3.1.4. Εκπαίδευση και επαγγελματικές ικανότητες 180 3.1.5. Ομαδοποίηση χαρακτηριστικών και μορφών πρακτικής των μελών της Ε.Ο.21. σε ένα πρώτο Πρωτογενή Κοινωνικό Τύπο 185 3.2. Μικρό στατιστικό είδωλο (καθρέφτισμα) της Ε.Ο.21. στην Έρευνα με ερωτηματολόγια του In4Youth 185 3.3. Διαλεκτικοί στοχασμοί για την Ε.Ο.21. 187 3.4. Η διαλεκτική Εποχή της Εστιασμένης Ομάδας Ε.Ο.21. 188 3.5. Θεωρητικές προεκτάσεις της Ε.Ο.21. και η διατύπωση ενός σύνθετου Γενικού Τύπου 190 3.6. Γενικός Κοινωνικός Τύπος (ΓΚΤ_21) 191 4. Εστιασμένες Ομάδες (Ε.Ο.) ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ 192 4.1 Ανάλυση των Ε.Ο. 192 4.1.1. Επιλογή Επαγγέλματος 192 4.1.2. Μετάβαση στην αγορά εργασίας 194 4.1.3. Ανάπτυξη επιχειρηματικής δράσης 196 4.1.4. Δυσκολίες και εμπόδια 197 4.1.5. Η εκπαίδευση κατά τη διάρκεια της εργασίας 199 4.1.6. Οικογένεια κοινωνικά δίκτυα 199 4.1.7. Η τοπική αγορά εργασία ως παράγοντας εδραίωσης 201 4.1.8. Ανάλυση πρώτης περίπτωσης 202 4.1.9. Δεύτερη περίπτωση 203 4.2. Διαλεκτικό σχόλιο 204 4.3. Θεωρητικές προεκτάσεις στον εντοπισμό κοινωνικών καθεστώτων στα μέλη της Ε.Ο. 205 5. Συμπεράσματα από την ποιοτική μελέτη των Ε.Ο. για τις καταστάσεις μετάβασης των Νέων Φοιτητών και Επιστημόνων στην Εργασία 206 5.1. Οι φάσεις/καταστάσεις μετάβασης των νέων φοιτητών και αποφοίτων 207 5.1.1. Πρώτη Κατάσταση Μετάβασης: Προσπάθεια δομημένης ένταξης αμέσως μετά την ολοκλήρωση της αρχικής επαγγελματικής εκπαίδευσης 208 5.1.2. Δεύτερη κατάσταση μετάβασης: Αναμονή, Ευελιξία, Προσαρμογή, τάση για Μετανάστευση 209 5.1.3. Τρίτη Κατάσταση Μετάβασης: Μακροχρόνια ανεργία, «απένταξη» από την αγορά εργασίας, περιθωριοποίηση. Τάση για μετανάστευση 210 Βιβλιογραφία 212
10 ΟΙ ΝΕΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Διονύσης Μπαλούρδος 215 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις και ερευνητικά ερωτήματα 2. Μεθοδολογικοί προβληματισμοί 217 2.1. Μετάβαση στην ενηλικίωση 217 2.2. Οι μεταβάσεις ως μονάδα ανάλυσης 221 3. Κίνδυνος φτώχειας/ κοινωνικός αποκλεισμός: σύντομη μεθοδολογική επισκόπηση 222 4. Ορίζοντας και μετρώντας τη φτώχεια και η σχέση της με τον κοινωνικό αποκλεισμό 225 5. Ανάλυση των στοιχείων της έρευνας 232 5.1.Ομάδες υψηλού κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού: η κρίση και οι επιπτώσεις της στους νέους 232 5.2. Η εργασία δεν παρέχει ικανοποιητική προστασία ενάντια στη φτώχεια 235 5.3. Κίνδυνος φτώχειας κατά εκπαιδευτικό επίπεδο 237 6. Ανάπτυξη και εφαρμογή οικονομετρικού μοντέλου Πιθανότητα απασχόλησης/ ανεργίας 239 Ι. Περίπτωση νέων απασχολούμενων 239 ΙΙ. Τύπος απασχόλησης 241 6.1.Αποτελέσματα λογιστικής παλινδρόμησης: Μοντέλο 1 242 6.2.Αποτελέσματα λογιστικής παλινδρόμησης: Μοντέλο 2 243 7. Υποκειμενική φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός 244 8. Συμπεράσματα 248 Βιβλιογραφία 249 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Η ΕΥΖΩΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ IN4YOUTH Χ.Φ. Μπέλλας 253 1. Ευζωία: Θεωρητικές και Εμπειρικές Προσεγγίσεις 253 2. Η Ευζωία της Ελληνικής Νεολαίας το 2014 258 2.1. Δείκτες Ικανοποίησης από Ιδιωτικά Αγαθά και από Δημόσιους Θεσμούς και Πολιτικές 258 2.2. Δείκτες Δυνατοτήτων 264 3. Ευζωία Νέων και Καταστάσεις Απασχόλησης 272 3.1. Δείκτες Ικανοποίησης και Καταστάσεις Απασχόλησης 273 3.2. Δείκτες Δυνατοτήτων και Καταστάσεις Απασχόλησης 275 4. Έμφυλες Διαφοροποιήσεις στην Ευζωία Νέων 278 4.1. Φύλο και Δείκτες Ικανοποίησης 278 4.2. Φύλο και Δυνατότητες 280
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 11 5. Η Ευζωία των επιμέρους Ηλικιακών Ομάδων 283 5.1 Δείκτες Ικανοποίησης ανά Ηλικιακή Ομάδα 284 5.2 Δείκτες Δυνατοτήτων ανά Ηλικιακή Ομάδα 286 6. Συμπεράσματα 289 Βιβλιογραφία 293 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΕΞΕΥΡΕΣΗ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΩΝ Γιώργος Σταλίδης, Μάλαμα Ρενταρή 295 1. Εισαγωγή 295 2. Μεθοδολογία 298 3. Ευρήματα 299 3.1 Περιγραφικές αναλύσεις προφίλ εργαζομένων (Ν=800) 299 3.2. Πολυδιάστατη παραγοντική ανάλυση 300 3.2.1. Κοινωνικό κεφάλαιο 300 3.2.2. Εδραίωση της εργασίας 302 3.2.3. Κοινωνική υποστήριξη και εργασιακή ένταξη 304 3.2.4. Συνολική εικόνα για εργαζομένους 305 4. Συμπεράσματα 305 Βιβλιογραφία 306 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΕΣΤΙΑΣΜΕΝΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ Σωτήρης Χτούρης, Αναστασία Ζήση, Μάλαμα Ρενταρή 307 1.Εστιασμένες Ομάδες: Ορισμοί 307 2. Μεθοδολογία 307 2.1. Ερευνητικό Σχέδιο 307 2.2. Ερευνητικοί στόχοι 308 3. Η εστιασμένη ομάδα ως τεχνική διαλεκτικής διάδρασης 309 4. Η μεθοδολογική διαδρομή 309 5. Η ιδιαιτερότητα της διαλεκτικής στις Εστιασμένες Ομάδες της έρευνας In4Youth 311 6. Εμπειρικά δεδομένα και τα δεδομένα της πραγματικότητας 313 7. Τα μεθοδολογικά βήματα 315 7.1. Πρώτο Μεθοδολογικό Βήμα I: Επιλογή και αρχική τροφοδότηση των Ε.Ο. και των συνεντεύξεων 315 7.2. Βήμα δεύτερο II: Η κατεύθυνση και το περιεχόμενο της συνέντευξης 316
12 ΟΙ ΝΕΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ 7.3. Βήμα Τρίτο III: Προσδιορισμός των πηγών στους οποίους θα στηριχτεί η κωδικοποίησης της ανάλυσης 316 7.4. Βήμα Τέταρτο IV: Ανάλυση εμπειρικών δεδομένων και η επεξεργασία των πραγματικών δεδομένων 318 7.5. Βήμα Πέμπτο V: Σύνθετες αναλύσεις. Κατασκευή γενικότερων σύνθετων διαθεματικών τύπων και ανεπτυγμένων θεωρητικών μοντέλων ανάλογα με τις δυνατότητες που παρέχουν τα αποτελέσματα και οι αναλύσεις της έρευνας που έχουν ολοκληρωθεί μέχρι αυτό το βήμα 322 8. Συμπέρασμα 323 Βιβλιογραφία 324 English Summary: Young People in Greece today: Social Conditions, Employment and Social Networks. {The Generation G (Geneo-cide)} 326 Chapter 1: How we perceive and understand Youth in Greece 326 Chapter 2: Young University graduates and their transition to labour market: A Qualitative Analysis 326 Chapter 3: Risk of Poverty and Social Exclusion of Young People in Greece 327 Chapter 4: Well-being of young people in Greece. The results of the In4Youth survey 327 Chapter 5: Finding social profile standards and integration process in the labor market using Multiple Correspondence Analysis 328 Chapter 6: A Concept on the dialectical methodology of empirical research: The paradigm of In4Youth Focus Groups on the social and labour integration of young people 329