Φίλη µαθήτρια, φίλε µαθητή,

Φίλη µαθήτρια, φίλε µαθητή, Το βιβλίο αυτό αποτελεί βοήθηµα στο σχολικό βιβλίο της Γλώσσας για τη ΣΤ τάξη του δηµοτικού. Στόχος του βιβλίου είναι να σας βοηθήσει στην πληρέστερη κατανόηση και εµπέδωση των θεµάτων παραγωγής γραπτού λόγου και των γραµµατικών ή συντακτικών φαινοµένων που εξετάζονται. Κάθε ενότητα περιλαµβάνει: Το βασικό θέµα των κειµένων του σχολικού βιβλίου, ερωτήσεις κατανόησής τους (που λειτουργούν συµπληρωµατικά ως προς εκείνες του σχολικού βιβλίου) και ερµηνεία λέξεων ή φράσεών τους, όπου κρίνεται απαραίτητο. Σχολιασµό του εκάστοτε θέµατος που αφορά την παραγωγή γραπτού λόγου. Ανάλυση του εκάστοτε γραµµατικού ή συντακτικού φαινοµένου. Πλήρεις απαντήσεις στις ασκήσεις και εργασίες τόσο του σχολικού βιβλίου όσο και του τετραδίου εργασιών. Συµπληρωµατικές ασκήσεις και ενδεικτικά Κριτήρια αξιολόγησης, οι απαντήσεις των οποίων δίνονται στο τέλος του βιβλίου. Θεώνη Nτρίνια

Περιεχόµενα ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Ταξίδια, τόποι, µεταφορικά µέσα Ο θαλασσοπόρος... 11 Τα ψάθινα καπέλα... 13 Ταξιδεύοντας µε ελέφαντα... 20 ύο µέρες στο βουνό... 31 Απαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 44 Κριτήριο αξιολόγησης... 55 ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Κατοικία Το σπίτι µου... 58 Το σπίτι του ποιητή Καβάφη... 60 Μικρές αγγελίες... 69 Κύριε, µας ενοχλείτε...... 80 Απαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 88 Κριτήριο αξιολόγησης... 94 ΕΝΟΤΗΤΑ 3: 28η Οκτωβρίου Η τελευταία Π.Α. εκατονταετία... 97 Η µικρή Ελλάδα υψώνει τη φωνή της... 99 Ήρθαν (Και όλα έγιναν σαν ξένα)... 102 ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ιατροφή Η πολύ λαίµαργη φάλαινα που έφαγε τη θάλασσα... 107 Συνταγές µαγειρικής... 109 Στη διαφήµιση... όλα είναι δυνατά!... 119 Η χελώνα και ο Ρεβιθάκης... 137 Απαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 151 Κριτήριο αξιολόγησης... 162 ΕΝΟΤΗΤΑ 5: 17η Νοέµβρη Οι τρεις µέρες... 165 Εδώ Πολυτεχνείο... 166 Αναµνήσεις από αυτόπτες µάρτυρες... 173

ΕΝΟΤΗΤΑ 6: Η ζωή σε άλλους τόπους Ποιήµατα µε ζωγραφιές σε µικρά παιδιά... 175 Αυτόχθονες λαοί... 176 Σπίτι µας είναι η γη... 179 Αιολική γη... 189 Τα έθνη του κόσµου Θρησκείες... 198 Απαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 204 Κριτήριο αξιολόγησης... 209 ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Η ζωή έξω από την πόλη Το σκιάχτρο... 212 Ολική καταστροφή στις καλλιέργειες... 213 Τριάντα εννιά καφενεία και ένα κουρείο... 226 Καλοκαίρι µε δρεπάνι, τσουγκράνα και αµίλητο νερό!... 238 Απαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 257 Κριτήριο αξιολόγησης... 266 ΕΝΟΤΗΤΑ 8: Χριστούγεννα Κάλαντα των Χριστουγέννων... 269 Τα Χριστούγεννα του υπολογιστή... 271 Το φλουρί του φτωχού... 274 Η ιστορία της βασιλόπιτας... 278 Κάλαντα των Φώτων... 282 ΕΝΟΤΗΤΑ 9: Συσκευές Λιλιπούπολη... 283 Οδηγίες χρήσης καφετιέρας... 285 Πάµε µια βόλτα στον Γουέµπι;... 297 Το µηχάνηµα... 305 Aπαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 313 Κριτήριο αξιολόγησης... 319 ΕΝΟΤΗΤΑ 10: Ατυχήµατα Η ιστορία του Ζάχου που Xαζεύει... 321 Με λένε Σόνια... 322 ρόµο παίρνω δρόµο αφήνω!... 332 Οικιακές παγίδες για παιδιά... 344

Aπαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 358 Κριτήριο αξιολόγησης... 364 ΕΝΟΤΗΤΑ 11: Συγγενικές σχέσεις Συνάντηση Τηλέµαχου-Οδυσσέα... 367 Ώρες µε τη µητέρα µου... 368 Πρέπει να φανώ γενναίος... 375 Μια οικογένεια ανάµεσα στις άλλες... 382 Aπαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 389 Κριτήριο αξιολόγησης... 395 ΕΝΟΤΗΤΑ 12: 25η Μαρτίου Κάτω στου Βάλτου τα χωριά... 398 Η πολιορκία και η έξοδος του Μεσολογγίου... 400 Ο λόγος του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα... 405 ΕΝΟΤΗΤΑ 13: Τρόποι ζωής και επαγγέλµατα Χτίστες... 408 Συνέντευξη µε τον κύριο Μανόλη Συνέντευξη µε τον Αντώνη... 409 Επιστήµη µε άρωµα γυναίκας... 420 «Η ιπτάµενη σκάφη»... 427 Aπαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 434 Κριτήριο αξιολόγησης... 443 ΕΝΟΤΗΤΑ 14: Πάσχα Μεγάλη Πέµπτη Σήµερον κρεµάται επί ξύλου... 446 Μεγάλη Παρασκευή Αι γενεαί πάσαι... 448 Παιδικό Πάσχα... 450 Το Μοιρολόγι της Παναγίας... 454 ιπλή γιορτή... 464 ΕΝΟΤΗΤΑ 15: Κινηµατογράφος Θέατρο Γράµµα στον Τσάρλι Τσάπλιν... 467 Ποια ταινία να διαλέξουµε;... 469 Μια σχολική παράσταση στο δάσος... 484 Aπαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 498 Κριτήριο αξιολόγησης... 507 ΕΝΟΤΗΤΑ 16: Μουσεία Στο µουσείο... 510

Το άγαλµα που κρύωνε... 512 Μουσείο Αφής... 525 Ελληνικό Παιδικό Μουσείο... 532 Πάµε µουσεία;... 537 Aπαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 539 Κριτήριο αξιολόγησης... 549 ΕΝΟΤΗΤΑ 17: Πόλεµος και ειρήνη Ανατολή θανάτου Οµορφίτα... 552 Σκέψεις ενός παιδιού για τον πόλεµο... 554 Όαση Ειρήνης... 564 Συµµαχία Σταµατήστε τον Πόλεµο... 574 Aπαντήσεις στις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών... 577 Κριτήριο αξιολόγησης... 584 AΠANTHΣEIΣ ΣTIΣ ΣYMΠΛHPΩMATIKEΣ AΣKHΣEIΣ KAI ΣTA KPITHPIA AΞIOΛOΓHΣHΣ... 587

ÓfiÙËÙ 1 O ı Ï ÛÛÔapplefiÚÔ Ù ÓÔÒ ÙÔ Î ÌÂÓÔ 1. Tελικά, πόσο µακριά ταξιδεύει ο θαλασσοπόρος του ποιήµατος που µόλις διαβάσατε; Aπό ποιους στίχους το καταλαβαίνετε; TÔ ı Ì : ŒÓ ÌÈÎÚfi ÁfiÚÈ apple ÂÈ Ì ÙÔ Î Ú ÎÈ ÙÔ ÛÙË ÂÍ ÌÂÓ ÙÔ appleâúè- ÔÏÈÔ Î È ÔÓÂÈÚ ÂÙ È appleˆ Â Ó È ÙÚfi- ÌËÙÔ ı Ï ÛÛÔapplefiÚÔ, appleô Ù ÍÈ Â ÂÈ ÛÂ Ì ÚË Ì ÎÚÈÓ. O θαλασσοπόρος του ποιήµατος ταξιδεύει στα µακρινά µέρη που αναφέρει, µόνο µε τη φαντασία του. Στην πραγµατικότητα παραµένει στο περιβόλι του σπιτιού του. Aυτό φαίνεται στους παρακάτω στίχους: Στου περιβολιού µας τη δεξαµενή. Tο φεγγάρι µέσα απ το πυκνό πλατάνι. Προς τα πολυτρίχια, λίγο παρακεί, το τιµόνι αν στρίψω, να η Aµερική. Πίσω απ του κισσού µας τη χλωρή κουρτίνα, έγια µόλα, βάζω πλώρη για την Kίνα. ως να µε φωνάξει για φαΐ η µαµά. 2. Aπό ποια µέρη περνάει ο θαλασσοπόρος στο φανταστικό του ταξίδι; Mπορείτε να βρείτε τα µέρη αυτά στο χάρτη της τάξης σας και να σχεδιάσετε τη φανταστική του πορεία; Aπό ποιους ενδιάµεσους σταθµούς θα περάσει για να επισκεφτεί όλους τους τόπους που αναφέρονται στο ποίηµα; O θαλασσοπόρος του ποιήµατος περνάει από τα ακόλουθα µέρη: Iνδία (κράτος στη νοτιοανατολική Aσία), Bόλγας (ποταµός στην ευρωπαϊκή Pωσία), Mισσισσιππής (ποταµός στη Bόρεια Aµερική), Aµερική, Kίνα (κράτος στην κεντροανατολική Aσία), Σουέζ (πόλη στη βορειοανατολική Aίγυπτο), Πόλη (Kωνσταντινούπολη), Παναµάς (κράτος στην Kεντρική Aµερική). 11

Mια πιθανή πορεία του φανταστικού θαλασσοπόρου είναι η ακόλουθη: ξεκινά από την Eλλάδα, διασχίζει τη Mεσόγειο θάλασσα, περνά το στενό του Γιβραλτάρ και κατευθύνεται, διασχίζοντας τον Aτλαντικό ωκεανό, στην Aµερική. Φτάνει στον κόλπο του Mεξικού, όπου εκβάλλει ο ποταµός Mισσισσιππής. Aπό εκεί, περνώντας από την Kούβα, φτάνει στον Παναµά. Περνά τη διώρυγα του Παναµά και βγαίνει στον Eιρηνικό ωκεανό. Mε ενδιάµεσους σταθµούς τη Xαβάη και τις Φιλιππίνες φτάνει στην Kίνα. Στη συνέχεια κατευθύνεται στην Iνδία, περνώντας από την Iνδονησία. Aπό την Iνδία κατευθύνεται στην Aραβική θάλασσα, περνώντας από την Kεϋλάνη, κι από εκεί στην Eρυθρά θάλασσα. ιασχίζοντας τη διώρυγα του Σουέζ, βγαίνει στη Mεσόγειο θάλασσα και συνεχίζει βόρεια, όπου, περνώντας από τον Eλλήσποντο, την Προποντίδα και το Bόσπορο, φτάνει στην Kωνσταντινούπολη. Aπό εκεί πάλι µέσω του Bοσπόρου περνά στον Eύξεινο Πόντο και στη συνέχεια στην Aζοφική θάλασσα. Έπειτα συνεχίζει στον ποταµό Nτον (που εκβάλλει στην Aζοφική θάλασσα) και φτάνει στο Bόλγα, µε τον οποίο ο ποταµός Nτον συνδέεται µε πλωτή διώρυγα. ÂÍÈÏfiÁÈÔ (ο) θαλασσοπόρος: αυτός που κάνει µακρινά θαλάσσια ταξίδια. (ο) θαλασσοµάχος: αυτός που παλεύει µε τα κύµατα της θάλασσας έµπειρος ναυτικός. (οι) κάβοι: ακρωτήρια. (τα) πολυτρίχια: φυτά µε πολύ µακριά και λεπτά φύλλα που µοιάζουν µε τρίχες. βάζω πλώρη: ξεκινώ για κάπου. 12 Ο ΘΑΛΑΣΣΟΠΟΡΟΣ

T ıèó Î apple Ï K Ù ÓÔÒ ÙÔ ÎÂ ÌÂÓÔ TÔ ı Ì : OÈ Ó ÌÓ ÛÂÈ ÙË Û ÁÁÚ Ê - 1. Πώς ένιωθαν τα παιδιά για το αυτοκίνητο του πατέρα τους; Σε ποια σηµεία apple ÏÈfi ÙÔ Ûapple ÙÈ ÛÙÔ Î ËÙÙfi Î È applefi ˆ applefi ÙË ˆ ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÙË ÛÙÔ του κειµένου φαίνονται τα συναισθήµατά τους; ÙÔ apple Ìapple Ï ÈÔ ÙÔÎ ÓËÙÔ ÙÔ apple Ù Ú ÙË, ÙÈ Î ÚÈ Î ÙÈÎÂ fiïùâ ÛÙË ı Ï ÛÛ ÌÂ ÙÔÓ «K Ú ÛÎ ÎË», appleô appleúôî ÏÔ ÛÂ Â- Tα παιδιά φαίνεται πως ήταν περήφανα για ÓÙ appleˆûë ÌÂ ÙËÓ È È ÙÂÚË ÂÌÊ ÓÈÛ ÙÔ. το αυτοκίνητο του πατέρα τους, καθώς δεν έµοιαζε µε τ άλλα αµάξια που κυκλοφορούσαν, γεγονός που το έκανε να ξεχωρίζει. Aκριβώς λοιπόν επειδή το θεωρούσαν ξεχωριστό, πίστευαν πως άξιζε να έχει και όνοµα. Eίναι φανερό πως χαίρονταν και καµάρωναν που τραβούσε τα βλέµµατα των περαστικών και προκαλούσε εντύπωση µε την ιδιαίτερη εµφάνισή του. Tα παραπάνω συναισθήµατα φαίνονται στα ακόλουθα σηµεία του κειµένου: και µεις χαρήκαµε, γιατί το αυτοκίνητο του πατέρα δεν ήταν κοινό αυτοκίνητο και του άξιζε να έχει ένα όνοµα. ήταν ένα αυτοκίνητο µε δικό του χαρακτήρα και εµφάνιση προκλητική. 2. Ποιο όνοµα είχε δοθεί στο αυτοκίνητο και πώς προέκυψε αυτό; Tο αυτοκίνητο το έλεγαν «Kαραϊσκάκη». Έτσι το ονόµασε ένα παιδί, όταν το είδε να περνάει από κάποιον κεντρικό δρόµο της Aθήνας, κι από τότε του έµεινε το όνοµα αυτό. 13

ÂÍÈÏfiÁÈÔ (το) λαγωνικό: κυνηγόσκυλο. (η) σάλα: σαλόνι. (η) οβίδα: βλήµα πυροβόλου όπλου. (το) πετσί: δέρµα. µούργικος σκύλος: µαντρόσκυλο, µεγαλόσωµος ποιµενικός σκύλος. (ο) τσαλαπετεινός: πουλί µε εντυπωσιακό λοφίο και µακριά ουρά. κοντολογίς: µε λίγα λόγια. Ò appleâúèáú ÊÔ ÌÂ Ó ÓÙÈΠÌÂÓÔ Ú ÁˆÁ ÁÚ appleùô ÏfiÁÔ ñ ŸÙ Ó appleâúèáú ÊÔ ÌÂ Ó ÓÙÈΠÌÂÓÔ, Ó - Ê ÚÔ ÌÂ: TÈ Â Ó È, appleò ÙÔ Ï ÓÂ. Ô Ú ÛÎÂÙ È. Ò Â Ó È ÁÂÓÈÎ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ ( ÚÒÌ, Û Ì, Ì ÁÂıÔ, ÏÈÎfi Î.Ïapple.). È È ÙÂÚ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ ÛÈÎ ÏÂappleÙÔÌ ÚÂÈ ( ÂÓ Ó - Ê ÚÔ ÌÂ Û Ì ÓÙ appleôï «ÂÈ Èλ ÏÂappleÙÔÌ ÚÂÈÂ, ÁÈ Ù apple Ú ÂÈ Î Ó ÓÔ Ë appleâúèáú Ê Ì Ó ÎÔ Ú ÛÂÈ). IÛÙÔÚ (appleúô Ï ÛË Î Ù ÁˆÁ, apple.. Î appleôèô ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ Îfi ÎÂÈÌ ÏÈÔ Î appleôèô ÓÙÈΠÌÂÓÔ ÈÛÙÔÚÈÎ Í Ø Â Ó È Ê ÓÂÚfi appleˆ ÙÔ ÙÔ Â Ô ÔÈ appleïëúôêô- Ú Â ÂÓ Â Ó È appleô ÚˆÙÈÎ, ÏÏ ÂÍ ÚÙÒÓÙ È applefi ÙÔ ÓÙÈΠÌÂÓÔ appleô appleâúè- ÁÚ ÊÔ ÌÂ). XÚ ÛË Î È ÚËÛÈÌfiÙËÙ ÙÔ. Ò ÙÔ appleôîù Û ÌÂ. ÂÚÈÛÙ ÙÈÎ Û ÂÙÈÎ Ì Ùfi ( Ó apple Ú Ô Ó). Ó ÈÛı Ì Ù Î È ÛÎ ÂÈ Ì ÁÈ Ùfi. ÂÚÈÁÚ Ê Â Ó È Ë Ó apple Ú ÛÙ ÛË Ì ÏfiÁÈ (appleúôêôúèî ÁÚ appleù ) ÂÓfi ÓÙÈ- ÎÂÈÌ ÓÔ, ÂÓfi ÙfiappleÔ, ÂÓfi Ê ÈÓÔÌ ÓÔ, ÂÓfi ÁÂÁÔÓfiÙÔ, Û Ó ÈÛıËÌ ÙˆÓ Î.Ïapple. ñ T ÛÙÔÈ Â ÙË appleâúèáú Ê Ì ÔÚÁ ÓÒÓÔÓÙ È ˆ ÂÍ : ÂÎÈÓ Ì applefi Ù ÁÂÓÈÎ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ Î È appleúô ˆÚ Ì ÛÙÈ ÏÂappleÙÔÌ ÚÂÈ ( applefi ÙÔ ÁÂÓÈÎfi ÛÙÔ ÂÈ ÈÎfi). OÈ ÏÂappleÙÔÌ ÚÂÈÂ Ó Ê ÚÔÓÙ È Ì ÌÈ Û ÁÎÂÎÚÈÌ ÓË ÛÂÈÚ : apple.. applefi ͈ appleúô Ù Ì Û, applefi apple Óˆ appleúô Ù Î Ùˆ, applefi ÚÈÛÙÂÚ appleúô ÂÍÈ, Î È ÓÙ ÛÙÚÔÊ. T ÛÙÔÈ Â Ù Ó Ê ÚÔÓÙ È Û appleâ- Ú appleùˆûë appleô ÙÔ ÓÙÈΠÌÂÓÔ appleô appleâúè- ÁÚ ÊÔ ÌÂ Ì Ó ÎÂÈ Ô Ì Π- appleôè Û ÛË Ì Ùfi. 14 ΤΑ ΨΑΘΙΝΑ ΚΑΠΕΛΑ

ñ ŸÙ Ó appleâúèáú ÊÔ ÌÂ, ÚËÛÈÌÔappleÔÈÔ ÌÂ: EÓÂÛÙÒÙ (ÁÂÓÈÎ apple ÚÔÓÙÈÎÔ ÚfiÓÔ )Ø ÂÎÙfi Ó ÙÔ ÓÙÈΠÌÂÓÔ appleô appleâúè- ÁÚ ÊÔ Ì apple Ú Â ÛÙÔ apple ÚÂÏıfiÓ Î È ÙÒÚ appleè ÂÓ apple Ú ÂÈ ÂÌ  ÁÓˆÚ - Ô ÌÂ Ó apple Ú ÂÈ ( Ï. ÙÔ Î ÌÂÓÔ applefi T ıèó Î apple Ï, ÛÂÏ. 8 ÙÔ Û ÔÏ. È Ï - Ô, fiappleô Ë Û ÁÁÚ Ê appleâúèáú ÊÂÈ ÙÔ apple ÏÈfi ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ Îfi ÙÔÎ ÓËÙÔ). Eapple ıâù Î È ÂappleÈıÂÙÈÎÔ appleúôû ÈÔÚÈÛÌÔ ( ÓÔ Ó ˆÓÙ ÓÈ Î È apple Ú ÛÙ ÙÈÎfiÙËÙ Ø appleúô ÏÏÔÓÙ ÙÈ È ÈfiÙËÙ ÙÔ ÓÙÈÎÂÈÌ ÓÔ appleô appleâúèáú ÊÔ ÌÂ, Ì ÔËıÔ Ó Ó ÒÛÔ Ì ÌÈ ÎÚÈ Î È Û Ê ÂÈÎfiÓ ÙÔ ). TÔappleÈÎÔ appleúôû ÈÔÚÈÛÌÔ (Ë appleâúèáú Ê Û Ó ÂÙ È Ì ÙÔ ÒÚÔ). Ùfi Ô ÌÈ appleâúèáú Ê Â Ó È Ó ÒÛÂÈ ÌÈ ÎÚÈ Î È Û Ê ÂÈÎfiÓ ÙÔ appleô appleâúèáú ÊÂÙ È. µè Ï Ô ª ıëù 1. Bρείτε όσες πληροφορίες µάς δίνει το µέρος του κειµένου που περιγράφει τον «Kαραϊσκάκη», το παλιό αυτοκίνητο, και γράψτε τες στον πίνακα: Aapple ÓÙËÛË χρώµα καφέ ή γκρίζο ή ίσως και χακί σχήµα εσωτερικές λεπτοµέρειες εξωτερικές λεπτοµέρειες έµοιαζε µε οβίδα από µέσα ήταν στρωµένο µε βυσσινί πετσί αληθινό ψηλό, εντελώς ανοιχτό, χωρίς κουκούλα, η µηχανή µπροστά ήταν κοµµένη κατακόρυφα σαν φάτσα µούργικου σκύλου πίσω κατέληγε σε µύτη που θύµιζε ουρά τσαλαπετεινού εκεί υπήρχε κι ένα ξύλινο ντουλαπάκι 2. είτε τη σειρά µε την οποία η συγγραφέας παρουσιάζει τα στοιχεία της περιγραφής. Πρώτα αναφέρει αυτό που περιγράφεται: «ένα παµπάλαιο αυτοκίνητο...». 15

Στη συνέχεια αναφέρονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Ποια είναι αυτά; Πώς προχωράει µετά η περιγραφή, από το µέσα µέρος προς το έξω ή από το έξω µέρος προς το µέσα; Στο εξωτερικό του αυτοκινήτου, ποιο µέρος περιγράφεται πρώτα και ποιο µετά; Tα στοιχεία της περιγραφής παρουσιάζονται µε την ακόλουθη σειρά: Πρώτα αναφέρεται το αντικείµενο που περιγράφεται: ένα παµπάλαιο αυτοκίνητο. Έπειτα δίνονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά 1 του: το σχήµα του (έµοιαζε µε οβίδα), το όνοµά του («Kαραϊσκάκης»), το χρώµα του (καφέ ή γκρίζο ή ίσως και χακί). Στη συνέχεια η περιγραφή προχωράει από το µέσα µέρος (εσωτερική επένδυση από βυσσινί γνήσιο δέρµα) προς το έξω (ψηλό, ανοιχτό, χωρίς κουκούλα, µε µηχανή µπροστά κοµµένη κατακόρυφα σαν φάτσα µούργικου σκύλου, πίσω καταλήγει σε µύτη σαν ουρά τσαλαπετεινού, στην οποία υπάρχει ένα ξύλινο ντουλαπάκι). Στο εξωτερικό του αυτοκινήτου περιγράφεται πρώτα το µπροστινό µέρος (η µηχανή) και έπειτα το πίσω µέρος του (η µύτη στην οποία καταλήγει µε το ξύλινο ντουλαπάκι). 3. H συγγραφέας µάς δίνει και τις δικές της εντυπώσεις από το αυτοκίνητο, για να κάνει πιο ζωντανή την περιγραφή. Για παράδειγµα, λέει: «ένα παµπάλαιο αυτοκίνητο που έµοιαζε µε οβίδα». Συµπληρώστε τον παρακάτω πίνακα µε τα σχόλια που κάνει η συγγραφέας: µέρη αυτοκινήτου το αυτοκίνητο (γενικά) σχόλια ñ ένα παµπάλαιο αυτοκίνητο που µοιαζε µε οβίδα ñ δεν ήταν κοινό αυτοκίνητο και του άξιζε να έχει ένα όνοµα ñ ένα αυτοκίνητο µε δικό του χαρακτήρα και εµφάνιση προκλητική 1. H διατύπωση ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δεν είναι και τόσο εύστοχη, καθώς ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι και το ότι είναι ανοιχτό, χωρίς κουκούλα κ.ά. Ίσως πιο σωστή θα ήταν η διατύπωση γενικά χαρακτηριστικά, έτσι ώστε να φανεί πως η περιγραφή ξεκινά από µια γενική εικόνα του αντικειµένου που περιγράφεται και στη συνέχεια προχωράει σε επιµέρους στοιχεία και λεπτοµέρειες. 16 ΤΑ ΨΑΘΙΝΑ ΚΑΠΕΛΑ

εσωτερική επένδυση εξωτερικό µπροστινό µέρος εξωτερικό πίσω µέρος ξύλινο ντουλαπάκι µια πολυτέλεια που ερχόταν σε αντίθεση µε το σύνολο σαν φάτσα µούργικου σκύλου που θύµιζε ουρά τσαλαπετεινού όπου πετούσαµε τα κοστούµια του µπάνιου, τα ψαρικά, κι ό,τι άλλο, ανάκατα. 4. Είδατε σε µια βιτρίνα το ποδήλατο των ονείρων σας. Ένας συγγενής σας θέλει να σας το αγοράσει. Γράψτε ένα σύντοµο γράµµα για να του το περιγράψετε ακριβώς. Aγαπηµένε µου θείε Άρη, Bρήκα επιτέλους το ποδήλατο που θα ήθελα να µου κάνεις δώρο, όπως µου έχεις υποσχεθεί. Tο είδα προχθές στη βιτρίνα ενός καταστήµατος και έχω ενθουσιαστεί. Eίναι ακριβώς όπως το ονειρευόµουν. Ποδήλατο βουνού, µεγάλο, σε χρώµα µοβ και κίτρινο. O σκελετός του είναι από αλουµίνιο και φαίνεται πολύ γερός. Oι ρόδες του είναι µεγάλες και χοντρές µε «τρακτερωτή» επιφάνεια, κατάλληλες για ανώµαλο δρόµο, χωµατόδροµο, δρόµο µε χαλίκια (ό,τι πρέπει δηλαδή για το χωριό το καλοκαίρι). Στο τιµόνι µπροστά υπάρχουν οι ταχύτητες (δεκαοχτώ ταχύτητες, παρακαλώ!) κι ένα στρογγυλό µεταλλικό κουδούνι. Oι λαβές του τιµονιού επίσης έχουν ειδική επένδυση για να µη γλιστρούν τα χέρια. Στο πίσω µέρος υπάρχει σχάρα στην οποία θα µπορώ να κουβαλώ κάποια πράγµατα. H σέλα του είναι µαύρη δερµάτινη και πολύ άνετη. Σε κάποιο σηµείο του σκελετού υπάρχει και υποδοχή για δοχείο νερού. Πραγµατικά, από τη στιγµή που το είδα δεν µπορώ να το βγάλω από το µυαλό µου. Περιµένω πώς και πώς τη στιγµή που θα ανέβω πάνω του για να πάω βόλτα. Σε παρακαλώ, θείε µου, κανόνισε να έρθεις το συντοµότερο, να πάµε να το αγοράσουµε, γιατί φοβάµαι µήπως το πάρει κάποιος άλλος. Σε ευχαριστώ πολύ προκαταβολικά για το δώρο που θέλεις να µου κάνεις και σε περιµένω µε µεγάλη ανυποµονησία. Σε φιλώ, Kωστής 17

5. O υπολογιστής «θύµωσε» και αρνείται να γράψει δυο ίδια γράµµατα στη σειρά. Bρείτε ποιες λέξεις χρειάζονται διόρθωση. Σάβατο Σάββατο γράµα γράµµα παπού παππού Θεσαλονίκη Θεσσαλονίκη θάλασα θάλασσα απορίψουµε απορρίψουµε διάλειµα διάλειµµα περιβάλον περιβάλλον συνενοηθήκαµε συνεννοηθήκαµε κατειληµένες κατειληµµένες έκληση έκκληση ÌappleÏËÚˆÌ ÙÈÎ ÛÎ ÛÂÈ * 1. Στο παρακάτω κείµενο περιγράφεται ο αµφορέας. α) Ποια στοιχεία περιλαµβάνει η περιγραφή και µε ποια σειρά δίνονται αυτά; β) Σε ποιο χρόνο βρίσκονται τα ρή- µατα που χρησιµοποιούνται στην περιγραφή αυτή και γιατί; γ) Γιατί στη συγκεκρι- µένη περιγραφή απουσιάζουν σκέψεις και συναισθήµατα σχετικά µε το αντικείµενο που περιγράφεται; O ÌÊÔÚ Ù Ó applefi Ù ÛËÌ ÓÙÈÎfiÙÂÚ Â Ë ÁÁ ˆÓ ÙË Ú ÂÏÏËÓÈÎ ÁÁÂÈÔappleÏ ÛÙÈÎ. Ù Ó ÌÂÁ ÏÔ ÌÂÁ ıô ÁÁÂ Ô Ì ÛÊ ÈÚÈÎfi ˆÔÂÈ Û Ì Î È ÌËÏfi Ï ÈÌfi. E Â Ô Ï ÁÈ Ó ÌÂÙ Ê ÚÂÙ È Â ÎÔÏ Î È applefi ÙÈ Ô appleïâ Ú. OÈ ÌÊÔÚ Π٠ÛΠÔ- ÓÙ Ó applefi appleëïfi ÏÏ Î È applefi ÏÏ ÏÈÎ fiappleˆ ÏÎfi, Ú Ûfi, ÚÁ ÚÔ, apple ÙÚ (Ì ÚÌ ÚÔ Ï ÛÙÚÔ) Î È Ûapple ÓÈfiÙÂÚ applefi Á Ï. Ÿappleˆ Î È Ù ÏÏ ÁÁÂ, ÔÈ ÌÊÔÚÂ È ÎÔÛÌÔ - ÓÙ Ó Ì ÁˆÌÂÙÚÈÎ Û È ÌÂ Û ËÌ ÙÔappleÔÈËÌ Ó ÌÔÚÊ ÒˆÓ ÌÂ È ÊÔÚ ÂÈÎÔÓÈÛÙÈ- Î apple Ú ÛÙ ÛÂÈ, Ó ÏÔÁ Ì ÙÈ Î ÏÏÈÙ ÓÈÎ Ù ÛÂÈ appleô ÂappleÈÎÚ ÙÔ Û Ó Û Πıâ ÂappleÔ. O ÌÊÔÚ Ù Ó ÙÔ Û ÓËı ÛÙÂÚÔ ÁÁÂ Ô ÙË Î ıëìâúèó ˆ Î È ÙÔÓ ÚËÛÈÌÔappleÔÈÔ Û Ó ÁÈ Ó Ô Ó Û ÙfiÓ È ÊÔÚ appleúô fióù, fiappleˆ Ì ÏÈ, Á Ï, ÛÙ Ê ÏÈ Î È Î - Ú ˆ Ï È Î È ÎÚ Û. fiሠÙË Ì ÙÂÚ ÙÔ ÛË ÔÈ ÌÊÔÚ ÚËÛÈÌÔappleÔÈÔ ÓÙ Ó ÁÈ ÙË ÌÂÙ ÊÔÚ Î È ÂÍ ÁˆÁ Ï ÈÔ Î È ÎÚ ÛÈÔ ÌÂ Î Ú È. AÌÊÔÚ ÈÓ Ó Î È ˆ Ú Â Ô ÛÙÔ ÓÈÎËÙ ÙˆÓ ÁÒÓˆÓ Î Ù Ù Ó ı Ó È. Aapplefi ÙÔÓ ŸÌËÚÔ Âapple ÛË Â Ó È ÁÓˆÛÙ Ë Ú ÛË ÙÔ ÌÊÔÚ ˆ ÓÂÎÚÈÎÔ ÁÁ Ô, ÛÙÔ * Οι απαντήσεις στις Συµπληρωµατικές ασκήσεις δίνονται στο τέλος του βιβλίου. 18 ΤΑ ΨΑΘΙΝΑ ΚΑΠΕΛΑ

ÔappleÔ Ô Ê Ï Á Ó Ù ÔÛÙ Î È ÙËÓ Ù ÊÚ ÙÔ ÓÂÎÚÔ (ÂÈ ÈÎfiÙÂÚ Û ÂappleÔ fiappleô ÂappleÈÎÚ - ÙÔ ÛÂ Ë Î ÛË ÙˆÓ ÓÂÎÚÒÓ). EÁÎ ÎÏÔapple ÂÈ apple ÚÔ ÚÔ MappleÚÈÙ ÓÓÈÎ ( È ÛΠ) 2. Στο παρακάτω κείµενο η συγγραφέας περιγράφει ένα πουρνάρι, την Aσπρούδα. Mπορείτε να σηµειώσετε την πορεία που ακολουθεί η περιγραφή; H AÛappleÚÔ Ù Ó ÙÔ appleèô appleâú Ê ÓÔ appleô ÚÓ ÚÈ ÙË appleâúèô. TÔ appleèô ÌÂÁ ÏÔ Î È ÙÔ appleèô ËÏfi. Á Ó appleˆ Ù Ó ÛÙÔÈ ÂÈˆÌ ÓÔ ÓÙÚÔ, Ó, applefi ÎÂ Ó appleô Ù Î ÙÔÈÎÔ Û Ó ÓÂ- Ú È Â Î È ÍˆıÈ, ıâ Ô Ó ÛÈÂ, Ú Â AÌ Ú Â, appleô  Ó apple Ï ÙÈ appleïô ÌÈ- ÛÌ Ó ÛÙËÓ Î Ú È ÙÔ appleô ÚÓ ÚÈÔ. KÈ Ù ÙÔ appleôù ÓÂ, Ï ÂÈ, Î È ÙÔ Ù Á Ó Ì ıâ Î ÙÚÔÊ, ÎÈ ÏˆÛÂ Î È ı ÚÈ  ÎÈ ÊÙ ÛÂ Û Ì ÙÔ Âfi Î È ˆ ÙÔÓ Ô Ú Ófi ËÏ! K È ÎÚ ÊÔÌ Ï Á Ì ÙÔ ÊÂÁÁ ÚÈ... Ù Ó ıâfiú ÙÔ. OÈ Ú Â ÙÔ Ìapple ÈÓ Ó ıè ÎÈ ÁÁÈ Ó ÙËÓ Î Ú È ÙË ÁË. O ÎÔÚ- Ìfi ÙÔ Â Â ˆ Î Ì ÙÚ appleâúèê ÚÂÈ. KÈ ÔÈ ÎÏÒÓÔÈ ÙÔ appleïòó Ó ÎÈ ÁÁÈ Ó ÙÔ apple ÏÈfi- Î ÛÙÚÔ. KÈ ÂΠÓË Ë ıâfiú ÙË ÎÔÚÊ ÙÔ, appleô apple Á ÈÓ ÌÂÛÔ Ú Ó, appleâú Ê ÓË ÎÈ Ï ÁÈ- ÛÙË, fiûôè ÔÚÈ Â Î È ÓÔÙÈ Â ÎÈ Ó Ê ÛÔ Û Ó... EÏ ÓË XˆÚ ÓıË, «H AÛappleÚÔ», applefi ÙÔ AÓıÔÏfiÁÈÔ ÔÁÔÙ ÓÈÎÒÓ KÂÈÌ ÓˆÓ E Î È T ËÌÔÙÈÎÔ 3. Aπό τα προσωπικά σας αντικείµενα να επιλέξετε το πιο αγαπηµένο σας και να το περιγράψετε. 4. Nα συµπληρώσετε το γράµµα ή τα γράµµατα που λείπουν στις παρακάτω λέξεις: ε...λησία ξω...λήσι καταγγέ...ω καταγγε...ία λα...ούβα συ...βουλή συ...ετοχή Λυκαβη...ός εξισο...όπηση έ...οια ανα...ίχηση διάλει...α ά...ωστος γρα...ατική Xριστούγε...α απορρι...ατοφόρο επη...εάζω επι...οή αλει...ένος πο...απλάσιος πο...ύς κύ...αρο ελά...ωµα σύ...εφο 19

ÍÈ Â ÔÓÙ Ì ÂÏ Ê ÓÙ K Ù ÓÔÒ ÙÔ Î ÌÂÓÔ 1. Γιατί ο Iνδός αρνήθηκε αρχικά να νοικιάσει τον ελέφαντα στο Φιλέα Φογκ και δέχτηκε τελικά να τον πουλήσει, µόνο ό- ταν εκείνος του πρότεινε ένα πολύ µεγάλο ποσό; Όπως αναφέρεται στο κείµενο, οι ελέφαντες είχαν αρχίσει να σπανίζουν στην Iνδία. Aυτό τους έκανε περιζήτητους, µε αποτέλεσµα να µην είναι καθόλου φτηνοί. TÔ appleâúèâ fiìâóô ÙÔ ÎÂÈÌ ÓÔ ÌÂ Ï Á ÏfiÁÈ : O ºÈÏ ºÔÁÎ Ì ÙÔÓ appleëú ÙË ÙÔ Ûapple ÚÙÔ Ú ÛÎÔÓÙ È ÛÙËÓ IÓ Î È Ù ÍÈ- Â Ô Ó ÛÈ ËÚÔ ÚÔÌÈÎÒ Ì appleúôôúèûìfi ÙÔ AÏ Ìapple ÓÙ. OÈ ÁÚ ÌÌ ÙÔ ÙÚ ÓÔ fiìˆ ÂÓ Ô Ó ÔÏÔÎÏËÚˆıÂ Î È Â ÊÙ ÓÔ Ó ˆ ÂÎÂ. K ıò Â Ú ÛÎÂÙ È ÏÏÔ È ı ÛÈÌÔ ÌÂÙ ÊÔÚÈÎfi Ì ÛÔ, Ô Ûapple ÚÙÔ appleúôùâ ÓÂÈ ÛÙÔ ºÔÁÎ Ó Û Ó ÛÔ Ó ÙÔ Ù Í È ÙÔ Ì ÙÔÓ ÂÏ Ê ÓÙ ÂÓfi IÓ Ô. O È ÈÔÎÙ ÙË fiìˆ ÙÔ ÂÏ Ê ÓÙ ÚÓÂ Ù È Ó ÙÔÓ ÓÔÈÎÈ - ÛÂÈ. TÂÏÈÎ, Ô ºÔÁÎ Ó ÁÎ ÂÙ È Ó ÁÔÚ - ÛÂÈ ÙÔÓ ÂÏ Ê ÓÙ ÛÙËÓ Â͈ÊÚÂÓÈÎ ÙÈÌ ÙˆÓ Ô ÈÏÈ ˆÓ ÏÈÚÒÓ. 2. «Θεούλη µου!» φώναξε ο Πασπαρτού. «Xρυσό τον πληρώνουµε αυτό τον ελέφαντα!» Aπό την αντίδραση αυτή του Πασπαρτού ποια φαίνεται να είναι τα συναισθήµατά του τη συγκεκριµένη στιγµή; H συγκεκριµένη αντίδραση δείχνει πως ο Πασπαρτού είναι αγανακτισµένος που ο Iνδός µε τη στάση του τους ανάγκασε να αγοράσουν τον ελέφαντα σε εξωφρενική τιµή. 3. Πώς εξηγείται το γεγονός πως οι περισσότεροι ταξιδιώτες γνώριζαν για τη διακοπή των σιδηροδροµικών γραµµών, ενώ ο Φιλέας Φογκ, ο υπηρέτης του και ο κύριος Φράνσις το αγνοούσαν; Oι περισσότεροι ταξιδιώτες πρέπει να ήταν ντόπιοι ή άνθρωποι που έκαναν τακτικά το συγκεκριµένο δροµολόγιο, οπότε γνώριζαν για τη διακοπή των γραµ- µών. O Φιλέας Φογκ, ο υπηρέτης του και ο κύριος Φράνσις ήταν περαστικοί, τα- 20 TAΞI EYONTAΣ ME EΛEΦANTA

ξιδιώτες που δεν είχαν ξανακάνει τη συγκεκριµένη διαδροµή µε το τρένο. Ήταν φυσικό λοιπόν να αγνοούν το πρόβληµα µε τις σιδηροδροµικές γραµµές και προφανώς είχαν παραπλανηθεί και από τις εφηµερίδες που είχαν βιαστεί να αναγγείλουν την ολοκλήρωση των γραµµών, προτού συντελεστεί το σχετικό έργο. Ò ÊËÁÔ Ì ÛÙ ÌÈ ÈÛÙÔÚ ñ ŸÙ Ó ÊËÁÔ Ì ÛÙ ÌÈ ÈÛÙÔÚ, Ó Ê - ÚÔ ÌÂ: TÔÓ ÙfiappleÔ Î È ÙÔ ÚfiÓÔ appleô Û Ì ÓÂÈ Ë ÈÛÙÔÚ (appleô applefiùâ). T appleúfiûˆapple appleô Û ÌÌÂÙ Ô Ó ÛÙËÓ È- ÛÙÔÚ (Ô ÛÈÎfi Úˆ Î È Ù ÏÏ appleúfi- Ûˆapple ). Ú ÁˆÁ ÁÚ appleùô ÏfiÁÔ AÊ ÁËÛË Â Ó È Ë apple ÚÔ Û ÛË (appleúôêôúè- Î ÁÚ appleù ) ÂÓfi ÁÂÁÔÓfiÙÔ ÌÈ ÛÂÈ- Ú ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ (ÌÈ ÈÛÙÔÚ ) appleô ÌappleÔ- ÚÂ Ó Â Ó È Â Ù appleú ÁÌ ÙÈÎ Â ÙÂ Ê ÓÙ ÛÙÈ- Î. Yapple Ú Ô Ó È ÊÔÚ Â Ë ÊËÁËÌ ÙÈ- ÎÒÓ ÎÂÈÌ ÓˆÓØ apple.. È ÁËÌ, Ì ıèûùfiúë- Ì, appleôìóëìôóâ Ì Ù, apple Ú Ì ıè Î.Ïapple. TËÓ ÂÍ ÏÈÍË ÙË ÈÛÙÔÚ : appleò ÍÂÎÈÓ ÂÈ appleò appleúô ˆÚ ÂÈ ÛÙË Û Ó ÂÈ appleò ÙÂÏÂÈ- ÒÓÂÈ. TÈ ÛÎ ÂÈ Î È Ù Û Ó ÈÛı Ì Ù ÙˆÓ appleúôûòappleˆó ÙË ÈÛÙÔÚ ÙÔ ÊËÁËÙ. O ÊËÁËÙ ÌappleÔÚÂ Ó Ó ÎÂÈ ÛÙ appleúfiûˆapple ÙË ÈÛÙÔÚ, ÌappleÔÚ fiìˆ Î È fi È. ŒÙÛÈ, Ó ÊËÁÔ Ì ÛÙ ÌÈ ÈÛÙÔÚ fiappleô Û ÌÌÂÙ ÌÂ Î È ÌÂÈ, ÚËÛÈÌÔappleÔÈÔ Ì appleúfiûˆappleô, Ó fiìˆ ÂÓ apple Ú ÌÂ Ì ÚÔ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ appleô ÊËÁÔ Ì ÛÙÂ, Ë Ê - ÁËÛË Á ÓÂÙ È Û Á appleúfiûˆappleô. ñ È ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÔÚÁ ÓÒÓÔ Ì ÙËÓ Ê ÁËÛË ÛËÌÂÈÒÓÔ Ì ٠ÂÍ : H ÔÚÁ ÓˆÛË ÙË Ê ÁËÛË Á ÓÂÙ È Ì ÛË ÙÔ ÚfiÓÔ, Î ıò Ù ÁÂÁÔÓfiÙ appleô appleôùâïô Ó ÙËÓ ÈÛÙÔÚ appleô ÊËÁÔ Ì ÛÙ apple ÚÔ ÛÈ ÔÓÙ È Ì ÚÔÓÈÎ ÛÂÈÚ. 1 1. ÙË ÏÔÁÔÙ ÓÈÎ Ê ÁËÛË Ùfi ÂÓ ÈÛ ÂÈ apple ÓÙ. È apple Ú ÂÈÁÌ, Ë O ÛÛÂÈ ÙÔ OÌ ÚÔ, appleô ÊËÁÂ Ù È ÙËÓ appleâúèappleâùâèò Ë ÂappleÈÛÙÚÔÊ ÙÔ O ÛÛ ÛÙËÓ apple ÙÚ ÙÔ ÌÂÙ ÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ TÚˆÈÎÔ appleôï ÌÔ, ÂÓ ÍÂÎÈÓ ÂÈ applefi ÙËÓ Ú, applefi ÙËÓ Ó ÒÚËÛË ËÏ ÙÔ Úˆ applefi ÙËÓ TÚÔ, ÏÏ applefi Î appleôèô ÎÚ ÛÈÌÔ ÛËÌÂ Ô ÙÔ Î ÙÔ ÚfiÓÔ ÙˆÓ appleâúèappleï Ó ÛÂÒÓ ÙÔ. T ÁÂÁÔÓfiÙ appleô Ô Ó appleúôëáëıâ apple ÚÔ ÛÈ ÔÓÙ È Ì Û applefi ÊËÁ ÛÂÈ ÙÔ ÈÔ ÙÔ Úˆ. 21

Ó Ù ÁÂÁÔÓfiÙ ÙË ÈÛÙÔÚ appleô ÊËÁÔ Ì ÛÙÂ Û Ó ÔÓÙ È ÌÂÙ Í ÙÔ È- ÙÈÔÏÔÁÈÎ (Û ÛË ÈÙ appleôùâï ÛÌ ÙÔ ). ñ ÔÏÏ ÊÔÚ ÛÙËÓ Ê ÁËÛË ÌÈ ÈÛÙÔÚ ÌappleÔÚÂ Ó ÚËÛÈÌÔappleÔÈËıÂ Î È Ë appleâúè- ÁÚ Ê, Ë ÔappleÔ ÔËı ÂÈ ÛÙËÓ Î Ï ÙÂÚË Î Ù ÓfiËÛË Î È ÂÎÙ ÌËÛË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÙˆÓ appleúôûòappleˆó ÙË ÈÛÙÔÚ. ñ ŸÙ Ó ÊËÁÔ Ì ÛÙÂ, ÚËÛÈÌÔappleÔÈÔ ÌÂ: ÚÂÏıÔÓÙÈÎÔ ÚfiÓÔ (Î Ú ˆ fiúèûùô Î È apple Ú Ù ÙÈÎfi, ÏÏ Î È ÈÛÙÔÚÈÎfi ÂÓÂÛÙÒÙ ÁÈ ˆÓÙ ÓÈ ). XÚÔÓÈÎ appleúôù ÛÂÈ. XÚÔÓÈÎÔ Û Ó ÛÌÔ, ÚÔÓÈÎ ÂappleÈÚÚ Ì Ù, ÊÚ ÛÂÈ appleô ËÏÒÓÔ Ó ÚfiÓÔ. AÈÙÈÔÏÔÁÈÎ appleúôù ÛÂÈ. Ò ÁÚ ÊÔ Ì ÙËÓ appleâú ÏË Ë ÂÓfi ÎÂÈÌ ÓÔ ñ ÂÚ ÏË Ë Â Ó È Ë applefi ÔÛË ÌÂ Û ÓÙÔÌÔ ÙÚfiappleÔ ÙÔ appleâúèâ ÔÌ ÓÔ ÂÓfi ÎÂÈÌ ÓÔ. Ùfi Ô Ì ÛÙËÓ appleâú ÏË Ë ÂÓfi ÎÂÈÌ ÓÔ Â Ó È Ó ÎÚ Ù ÛÔ Ì fiïâ ÙÈ ÛÈÎ appleïëúôêôú Â, apple Ú Ï appleôóù Ù ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÛËÌ ÓÙÈÎ ÛÙÔÈ Â. ñ È Ó ÁÚ Ô Ì ÌÈ appleâú ÏË Ë ÂÚÁ fiì ÛÙ ˆ ÂÍ :. È Ô Ì appleúôûâîùèî ÙÔ Î ÌÂÓÔ, ÒÛÙÂ Ó Î Ù ÓÔ ÛÔ Ì ÙÔ appleâúèâ fiìâófi ÙÔ.. BÚ ÛÎÔ Ì ÙÔ ıâì ÙÈÎfi ÙÔ Î ÓÙÚÔ (ÙÔ Î ÚÈÔ ı Ì ). Á. XˆÚ Ô Ì ÙÔ Î ÌÂÓÔ Û apple Ú ÁÚ ÊÔ ÌÈÎÚfiÙÂÚ ÂÓfiÙËÙÂ, Ú ÛÎÔ Ì ÙÔ Î ÚÈÔ ı Ì Î ıâ apple Ú ÁÚ ÊÔ ÂÓfiÙËÙ Î È ÙÔ ÛËÌÂÈÒÓÔ Ì ÛÙÔ appleï È ÌÂ Ó Û ÓÙÔÌÔ Ù ÙÏÔ.. EÓÒÓÔ Ì ÙÔ Ù ÙÏÔ ÙˆÓ apple Ú ÁÚ ÊˆÓ, Î ÓÔÓÙ ÙÈ apple Ú ÙËÙ ÏÏ Á ÛÙË È Ù appleˆûë Î È ÚËÛÈÌÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ Î Ù ÏÏËÏÂ Û Ó ÂÙÈÎ Ï ÍÂÈ ÁÈ Ó ÂÓÒÛÔ Ì ÙÈ appleúôù ÛÂÈ ÌÂÙ Í ÙÔ. ÚÔÛ Ô ÌÂ: Ó ÌË ÌÈÌÔ Ì ÛÙ ÙË ÁÏÒÛÛ Î È ÙÔ ÊÔ ÙÔ ÎÂÈÌ ÓÔ. Ó ÌË Û ÔÏÈ Ô Ì ÂÚÌËÓÂ Ô Ì ÙÔ Î ÌÂÓÔ. 22 ΤΑΞΙ ΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΛΕΦΑΝΤΑ

ÁÚ ÌÌ ÙÈÎ Î È ÙÔ Û ÓÙ ÎÙÈÎfi ÙÔ Ì ı Ì ÙÔ OÈ ÚfiÓÔÈ ÙÔ Ú Ì ÙÔ OÈ ÚfiÓÔÈ Â Ó È ÔÈ È ÊÔÚ ÌÔÚÊ (Ù appleôè) appleô apple ÚÓÔ Ó Ù Ú Ì Ù ÁÈ Ó Ì Â - ÍÔ Ó applefiùâ Á ÓÂÙ È applefiùâ Î ÓÔ Ì ΠÙÈ. OÈ ÚfiÓÔÈ ÙÔ Ú Ì ÙÔ Â Ó È ÔÎÙÒ: EÓÂÛÙÒÙ, Ú Ù ÙÈÎfi, AfiÚÈÛÙÔ, EÍ ÎÔÏÔ ıëùèîfi M ÏÏÔÓÙ, ÓÔappleÙÈÎfi M ÏÏÔ- ÓÙ, Ú Î ÌÂÓÔ, YappleÂÚÛ ÓÙ ÏÈÎÔ, ÓÙÂÏÂÛÌ ÓÔ M ÏÏÔÓÙ. OÈ ÚfiÓÔÈ Ó ÏÔÁ Ì ÙË ÚÔÓÈÎ ıì (ÔÈ ÚÔÓÈÎ ıì Â Â Ó È ÙÚÂÈ : apple ÚÂÏıfiÓ, apple ÚfiÓ Î È Ì ÏÏÔÓ) È ÎÚ ÓÔÓÙ È Û apple ÚÂÏıÔÓÙÈÎÔ, apple ÚÔÓÙÈÎÔ, ÌÂÏÏÔÓÙÈÎÔ. APE ONTIKOI Ú Ù ÙÈÎfi (Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Î ÙÈ appleô ÁÈÓfiÙ Ó Û Ó ÂÈ ÛÙÔ apple - ÚÂÏıfiÓ)Ø apple.. K ıâ ÌÂÛËÌ ÚÈ ÌÂÙ ÙÔ Ê ÁËÙfi È Ù Ì ı Ì Ù ÙÔ Û ÔÏ Ô. AfiÚÈÛÙÔ (Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Î ÙÈ appleô ÁÈÓ Πappleôè ÛÙÈÁÌ ÛÙÔ apple - ÚÂÏıfiÓ)Ø apple.. XıÂ È Û ÛÙËÓ ÂÊËÌÂÚ Ó appleôï ÂÓ È Ê ÚÔÓ ÚıÚÔ. YappleÂÚÛ ÓÙ ÏÈÎÔ (Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Î ÙÈ appleô ÁÈÓÂ Î È ÙÂÏ ˆÛ ÛÙÔ apple ÚÂÏıfiÓ appleúèó applefi Î ÙÈ ÏÏÔ)Ø apple.. E È ÛÂÈ Ù Ì ı Ì Ù ÌÔ, fiù Ó ÔÈ ÁÔÓ ÌÔ Âapple - ÛÙÚÂ Ó applefi ÙË Ô ÏÂÈ. EÓÂÛÙÒÙ (Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Î ÙÈ appleô Á ÓÂÙ È ÙÒÚ Âapple Ó Ï Ì- ÓÂÙ È ÛÙÔ apple ÚfiÓ appleôùâïâ ÁÂÓÈÎ Ï ıâè )Ø apple.. H M Ú È ÂÈ Ó È Ï Ô. APONTIKOI K ıâ ÌÂÛËÌ ÚÈ, Á ÚÓÒÓÙ applefi ÙÔ Û ÔÏ Ô, È ˆ Ù Ì ı Ì Ù ÌÔ. H Ë Á Ú ÂÈ Á Úˆ applefi ÙÔÓ ÏÈÔ. Ú Î ÌÂÓÔ (Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Î ÙÈ appleô ÁÈÓ appleúèó applefi Ï ÁÔ Î È ÂÈ ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ ÙË ÛÙÈÁÌ appleô ÌÈÏ ÌÂ)Ø apple.. Œ ˆ È ÛÂÈ Ù Ì ı Ì Ù ÌÔ. ª π π EÍ ÎÔÏÔ ıëùèîfi M ÏÏÔÓÙ (Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Î ÙÈ appleô ı Á ÓÂÙ È Û Ó ÂÈ ÛÙÔ Ì ÏÏÔÓ)Ø apple.. È ˆ Ì appleúôûô Ù Ì ı Ì Ù ÌÔ. 23

ÓÔappleÙÈÎfi M ÏÏÔÓÙ (Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Î ÙÈ appleô ı Á ÓÂÈ Î - appleôè ÛÙÈÁÌ ÛÙÔ Ì ÏÏÔÓ)Ø apple.. ÚÒÙ ı È Ûˆ Ù Ì ı Ì Ù ÌÔ Î È ÌÂÙ ı apple ͈. ÓÙÂÏÂÛÌ ÓÔ M ÏÏÔÓÙ (Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Î ÙÈ appleô ı ÂÈ Á ÓÂÈ Î È ı Â Ó È ÙÂÏÂÈˆÌ ÓÔ ÛÙÔ Ì ÏÏÔÓ appleúèó applefi Î ÙÈ ÏÏÔ)Ø apple.. M ÚÈ Ó ÂappleÈÛÙÚ Ô Ó ÔÈ ÁÔÓ ÌÔ, ı ˆ È ÛÂÈ Ù Ì ı Ì Ù ÌÔ. ø ÙÔ appleúˆ ı Ô Ó Í ÛÙ fiï. Ò ËÏÒÓÔ Ì ÙÔ ÚfiÓÔ TÔ ÚfiÓÔ fiappleô Á ÓÂÙ È Î ÓÔ Ì ΠÙÈ ÌappleÔÚÔ ÌÂ Ó ÙÔÓ Â ÍÔ Ì ÌÂ: TÔ ÚfiÓÔ ÙÔ Ú Ì ÙÔ ( Ï. ÙÔÓ apple Ú apple Óˆ apple Ó Î ). TÈ ÚÔÓÈÎ appleúôù ÛÂÈ. T ÚÔÓÈÎ ÂappleÈÚÚ Ì Ù. ºÚ ÛÂÈ Ì appleúôı ÛÂÈ. O ÛÈ ÛÙÈÎ appleô ÏÂÈÙÔ ÚÁÔ Ó ˆ ÚÔÓÈÎ ÂappleÈÚÚ Ì Ù. ñ XÚÔÓÈÎ appleúôù ÛÂÈ : ÂÍ ÚÙËÌ Ó appleúô- OÈ appleúôù ÛÂÈ Ó ÏÔÁ Ì ÙË Û ÛË ÙÔ Ì ٠ÛÂÈ appleô ËÏÒÓÔ Ó ÙÔ ÚfiÓÔ appleô Á ÓÂÙ È ÏÏ appleúôù ÛÂÈ Ì Û Û ÌÈ appleâú Ô Ô È - Ùfi appleô ËÏÒÓÂÈ Ë Î ÚÈ appleúfiù ÛË applefi ÎÚ ÓÔÓÙ È Û ÓÂÍ ÚÙËÙ ( Î ÚÈ ) Î È ÙËÓ ÔappleÔ ÂÍ ÚÙÒÓÙ È. OÈ ÚÔÓÈÎ appleúôù - ÂÍ ÚÙËÌ Ó (  ÙÂÚÂ Ô Û )Ø ÛÂÈ ÂÈÛ ÁÔÓÙ È Ì ÚÔÓÈÎÔ Û Ó ÛÌÔ ÔÈ ÓÂÍ ÚÙËÙ appleúôù ÛÂÈ ÌappleÔÚÔ Ó Ó (fiù Ó, ÂÓÒ, ÊÔ, Î ıò, ÊfiÙÔ, appleúèó, Ò- ÛÙ ıô Ó ÌfiÓ ÙÔ ÛÙÔ ÏfiÁÔ. ÛappleÔ, fiappleôùâ, Ì Î.Ïapple.) ÊÚ ÛÂÈ appleô Ë- ÔÈ ÂÍ ÚÙËÌ Ó appleúôù ÛÂÈ ÂÓ ÌappleÔÚÔ Ó ÏÒÓÔ Ó ÚfiÓÔ (ÙË ÛÙÈÁÌ appleô, ÂΠappleô, ÙËÓ Ó ÛÙ ıô Ó ÌfiÓ ÙÔ ÛÙÔ ÏfiÁÔ Î È ÂÍ Ú- ÒÚ appleô, Î ıâ appleô Î.Ïapple.). ÙÒÓÙ È applefi ÏÏÂ, ÙÈ ÔappleÔ Â Û ÌappleÏËÚÒapple.. ŸÙ Ó Á Ú Ûˆ ÛÙÔ Ûapple ÙÈ, ı Û apple Úˆ ÙË- ÓÔ Ó appleúôû ÈÔÚ Ô Ó. Ï ÊˆÓÔ. TË ÛÙÈÁÌ appleô ÂÙÔÈÌ fiìô Ó Ó Ê Áˆ, Ù appleëûâ ÙÔ ÎÔ Ô ÓÈ. ñ XÚÔÓÈÎ ÂappleÈÚÚ Ì Ù : ÂappleÈÚÚ Ì Ù appleô ËÏÒÓÔ Ó ÚfiÓÔØ apple.. ıâ, Û ÌÂÚ, ÚÈÔ, applefi Â, ÓˆÚ, ÚÁ, Ê ÙÔ, apple Ú ÛÈ, Ì Ûˆ, apple ÓÙ, appleôù, Î appleôùâ Î.. ñ ºÚ ÛÂÈ Ì appleúôı ÛÂÈ : ÔÈ ÊÚ ÛÂÈ Ù appleôùâïô ÓÙ È applefi appleúfiıâûë + Ô ÛÈ ÛÙÈÎfi ñ T ÂappleÈÚÚ Ì Ù Â Ó È ÎÏÈÙÂ Ï ÍÂÈ appleô Û ÓÔ Â Ô Ó Î Ú ˆ Ú Ì Ù, ÏÏ Î È Âapple ıâù ÏÏ ÂappleÈÚÚ Ì Ù, Î È Ê ÓÂÚÒ- ÓÔ Ó ÙfiappleÔ, ÚfiÓÔ, ÙÚfiappleÔ, appleôûfi,  ˆ- ÛË, ÚÓËÛË Î.Ïapple. apple.. appleïˆû Ó ÍÂÎÔ Ú ÛÙÒ Ï ÁÔ. 24 ΤΑΞΙ ΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΛΕΦΑΝΤΑ

Âapple ÚÚËÌ Ø apple.. ÛÂ Ï ÁÔ, ÛÙÈ 11, ÛÙË ÛÙÈÁÌ, ÁÈ Ï ÁÔ, ÁÈ Ô ÏÂappleÙ, appleúô ÙÔ apple ÚfiÓ, Î Ù ÙÔ Ú, applefi ÓˆÚ, ÌÂÙ ÙÔ ÌÂÛËÌ ÚÈ. ñ O ÛÈ ÛÙÈÎ appleô ÏÂÈÙÔ ÚÁÔ Ó ˆ ÚÔ- ÓÈÎ ÂappleÈÚÚ Ì Ù : appleúfiîâèù È ÁÈ Î appleôè Ô ÛÈ ÛÙÈÎ Û Ó ıˆ Û appleùòûë ÈÙÈ ÙÈÎ, Ûapple ÓÈfiÙÂÚ Û ÁÂÓÈÎ, appleô Ê ÓÂÚÒÓÔ Ó ÚfiÓÔØ apple.. ÙÔ appleúˆ, ÙÔ ÍËÌ ÚˆÌ, ÙÔ Ú, ÙÔ ÙÔ, ÙÔÓ IÔ ÓÈÔ, ÙÔ ÚfiÓÔ Î.. Xı Á ÚÈÛÂ ÓˆÚ ÛÙÔ Ûapple ÙÈ. Ó È appleôï Í appleóô. Ú Û ÙfiÛÔ fiìôúê. ñ OÈ appleúôı ÛÂÈ Â Ó È ÌÈÎÚ ÎÏÈÙÂ Ï - ÍÂÈ appleô Ìapple ÓÔ Ó ÌappleÚÔÛÙ applefi Ô ÛÈ - ÛÙÈÎ, Âapple ıâù ÂappleÈÚÚ Ì Ù Î È Ê ÓÂ- ÚÒÓÔ Ó È ÊÔÚ ÂappleÈÚÚËÌ ÙÈÎ Û - ÛÂÈ Ø apple.. ÙfiappleÔ, ÙÚfiappleÔ, ÚfiÓÔ, ÈÙ, appleô- Ûfi, ÛÎÔapplefi Î.Ïapple. apple.. O ËÁÔ Û Ì appleôïï appleúôûô. ŒÎ ÓÂ Ó È ÏÂÈÌÌ ÁÈ Ê ÁËÙfi. µè Ï Ô ª ıëù 1. Bρείτε ποιες από τις φράσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες λανθασµένες (Λ). ñ Oι εφηµερίδες... είχαν ολοκληρωθεί. Σ ñ O Πασπαρτού... µε έναν ελέφαντα. Σ ñ O Kιούνι... µε µεγάλη ταχύτητα. Λ ñ O Iνδός... κι αν του έδωσαν. Λ 2. Θέλετε να διηγηθείτε µε λίγα λόγια σε ένα φίλο σας την ιστορία που διαβάσατε. Xρειάζεται δηλαδή να του πείτε: ποιος είναι ο βασικός ήρωας και ποια άλλα πρόσωπα παίρνουν µέρος πού και πότε συµβαίνει η ιστορία πώς ξεκινάει η περιπέτεια τι γίνεται µετά ποιο είναι το αποτέλεσµα τι σκέφτονται ή αισθάνονται τα πρόσωπα για ό,τι συνέβη. Aπαντήστε µε µια φράση σε κάθε ερώτηση και συνδέστε τις φράσεις µεταξύ τους σε ένα κείµενο (χρησιµοποιώντας συνδέσµους και άλλες λέξεις), για να διηγηθείτε περιληπτικά την ιστορία. 25

H ιστορία διαδραµατίζεται στην Iνδία το 1872. O Φιλέας Φογκ, ο υπηρέτης του Πασπαρτού και ο κύριος Φράνσις ταξιδεύουν σιδηροδροµικώς για το Aλάχα- µπαντ. Όµως, σε κάποιο σηµείο οι γραµµές διακόπτονται και οι τρεις συνταξιδιώτες είναι αναγκασµένοι να συνεχίσουν µε άλλο µέσο το ταξίδι τους. Kαθώς δε βρίσκεται άλλο µεταφορικό µέσο διαθέσιµο, ο Πασπαρτού προτείνει να ταξιδέψουν µε τον ελέφαντα ενός Iνδού χωρικού. O Iνδός όµως αρνείται να τους νοικιάσει τον ελέφαντα παρά την πολύ καλή προσφορά που του κάνει ο Φογκ. Tελικά όµως, έπειτα από σκληρό παζάρεµα, ο Iνδός δέχεται να τους τον πουλήσει στην εξωφρενική τιµή των 2.000 λιρών. Σ όλη τη διάρκεια του παζαρέµατος ο Φογκ διατηρεί την ψυχραιµία του, ενώ ο Πασπαρτού παρακολουθεί µε αγωνία αλλά και αγανάκτηση, που γίνεται ακόµα µεγαλύτερη, όταν το αφεντικό του αναγκάζεται να πληρώσει πολύ ακριβά τον ελέφαντα του κατεργάρη Iνδού. 3. O συγγραφέας διηγείται µια ιστορία που έγινε στο παρελθόν. Φανταστείτε ότι διηγείται το παρακάτω µέρος της ιστορίας σαν να συµβαίνει τώρα. Ξαναγράψτε την ιστορία αλλάζοντας τους χρόνους. Σε ποιο χρόνο θα βάλετε τα ρήµατα για να δείξετε ότι τα γεγονότα συµβαίνουν τη στιγµή που µιλάει; Πέντε λεπτά αργότερα, ο Φιλέας Φογκ, ο σερ Φράνσις Kρόµαρτι και ο Πασπαρτού φτάνουν σε µια καλύβα, χτισµένη πλάι σε ένα χωράφι που το περιζώνει ένας ψηλός φράχτης από πασσάλους. Mέσα στην καλύβα υπάρχει ένας Iνδός και στο χωράφι ένας ελέφαντας. O Iνδός τούς οδηγεί στο χωράφι. Eκεί αντικρίζουν ένα ζώο, σχεδόν εξηµερωµένο. Aναµφίβολα ο Kιούνι έτσι λένε το ζώο µπορεί, όπως όλοι οι ελέφαντες, να καλύψει µε µεγάλη ταχύτητα µεγάλες αποστάσεις και, καθώς δεν υπάρχει άλλο διαθέσιµο µεταφορικό µέσο, αποφασίζουν να τον χρησιµοποιήσουν. Ποιος χρόνος είναι καλύτερος για να διηγηθούµε µια ιστορία µε πιο ζωντανό τρόπο, σαν να συµβαίνει τώρα; Aπό το παραπάνω απόσπασµα γίνεται φανερό πως όταν θέλουµε να διηγηθούµε µια ιστορία µε πιο ζωντανό τρόπο, είναι καλύτερο να χρησιµοποιήσουµε τον ιστορικό ενεστώτα (έτσι ονοµάζεται ο ενεστώτας που χρησιµοποιείται αντί για παρελθοντικό χρόνο στην αφήγηση, προκειµένου να δοθεί ζωντάνια στο λόγο µας). 26 ΤΑΞΙ ΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΛΕΦΑΝΤΑ

4. Θέλετε να διηγηθείτε κάτι ασυνήθιστο που έγινε σε ένα ταξίδι. Bρείτε έναν τίτλο και προσπαθήστε η ιστορία σας να περιέχει όσο το δυνατόν περισσότερα από τα κύρια στοιχεία που υπάρχουν στην άσκηση 2. Mην ξεχάσετε ότι, συνήθως, όταν διηγούµαστε µια ιστορία, βάζουµε τα γεγονότα σε χρονική σειρά. Mπορείτε να ξεκινήσετε τις προτάσεις σας µε τις παρακάτω λέξεις και φράσεις που δηλώνουν χρόνο. [...] Ένα ταξίδι µε απρόοπτα Πέρυσι το Mάιο είχαµε κανονίσει να περάσουµε ένα Σαββατοκύριακο σ ένα χωριό χτισµένο σε µια καταπράσινη πλαγιά του Παρνασσού, που κάποιος οικογενειακός φίλος µάς το είχε συστήσει. Tην Παρασκευή, επιστρέφοντας ο πατέρας από τη δουλειά, ξεκινήσαµε αµέσως. Στην αρχή του ταξιδιού όλα κυλούσαν µια χαρά. O καιρός ήταν πολύ καλός, η διαδροµή υπέροχη, και µέσα στο αυτοκίνητο υπήρχε αρκετό κέφι και ενθουσιασµός. Όλα έδειχναν πως θα περνούσαµε ένα υπέροχο Σαββατοκύριακο. Στη µέση περίπου της διαδροµής άρχισαν τα προβλήµατα. Πρώτα ο πατέρας άρχισε να δείχνει κάπως ανήσυχος και νευρικός. Έπειτα εξήγησε στη µητέρα µου πως το αυτοκίνητο είχε ανεβάσει θερµοκρασία. Ήταν σίγουρος πως το ψυγείο του αυτοκινήτου είχε νερό, γιατί ο ίδιος το είχε γεµίσει πριν ξεκινήσουµε, γι αυτό και δεν µπορούσε να καταλάβει τι συνέβαινε. Ξαφνικά ατµοί άρχισαν να βγαίνουν από το καπό του αυτοκινήτου. Tην ίδια στιγµή ο πατέρας οδήγησε τ αµάξι στην άκρη του δρόµου, έσβησε τη µηχανή και µας είπε να βγούµε έξω. O ίδιος άνοιξε το καπό κι άρχισε να περιεργάζεται τη µηχανή. ιαπίστωσε λοιπόν πως το ψυγείο ήταν σχεδόν άδειο, γεγονός που σήµαινε πως µάλλον είχε τρυπήσει. Eποµένως ήταν αδύνατο να συνεχίσουµε το ταξίδι µας. Bρισκόµαστε λοιπόν σ ένα µικρό επαρχιακό δρόµο ανάµεσα σε χωράφια µε ελιές, χωρίς να µπορούµε να διακρίνουµε εκεί κοντά κάποιο ίχνος ανθρώπινης ύπαρξης. H µητέρα ανήσυχη ρωτούσε συνέχεια τον πατέρα τι θα κάνου- µε. Eκείνος έδειχνε πιο ψύχραιµος ήταν φανερό πως προσπαθούσε να βρει κάποιον τρόπο για να βγούµε από τη δύσκολη θέση στην οποία βρισκόµαστε. Eκείνη τη στιγµή ένα αµάξι περνούσε από κει. O πατέρας τού έκανε νόηµα να σταµατήσει, αλλά ο οδηγός προσπέρασε, χωρίς να µας δώσει την παραµικρή σηµασία. Ύστερα από λίγο φάνηκε να έρχεται προς το µέρος µας ένα τρακτέρ µε καρότσα. O πατέρας έκανε πάλι νόηµα στον οδηγό του να σταµατήσει. Eυτυχώς αυτή τη φορά 27

ο οδηγός σταµάτησε. O πατέρας τού εξήγησε το πρόβληµα κι εκείνος προθυµοποιήθηκε να µας πάει µέχρι το κοντινότερο χωριό, που ήταν λίγα χιλιόµετρα πιο µακριά. Aφού πήραµε τις αποσκευές µας από το αυτοκίνητο, το κλειδώσαµε κι ανεβήκαµε στην καρότσα του τρακτέρ, ανάµεσα σε σακιά µε ζωοτροφές. Ήταν φανερό πως όλη αυτή η αναστάτωση και η ταλαιπωρία είχαν χαλάσει τη διάθεση των γονιών µας. Kάτι που δε συνέβαινε µε µας τα παιδιά, τα οποία είχαµε ενθουσιαστεί µε το γεγονός πως µια τυπική εκδροµή του Σαββατοκύριακου είχε εξελιχθεί σε µια απρόβλεπτη περιπέτεια. Tελικά, τα γέλια και τα αστεία µας έκαναν τους γονείς µας να ξαναβρούν το κέφι τους, κι άρχισαν κι αυτοί να γελούν και να αστειεύονται µαζί µας. Λίγο πριν φτάσουµε στον προορισµό µας, στο κοντινότερο δηλαδή χωριό, κάναµε και µια στάση στο µαντρί του χωρικού, για να ξεφορτώσει τις ζωοτροφές. Eυκαιρία για µένα και την αδελφή µου να χαζέψουµε λίγο µε τις κατσίκες, τα πρόβατα και τ άλλα ζώα που υπήρχαν εκεί. Tέλος, φτάσαµε στο χωριό. Eκεί βρήκαµε να µείνουµε στο µοναδικό ξενώνα του χωριού και, όπως καταλαβαίνετε, εκεί περάσαµε κι όλο µας το Σαββατοκύριακο. Παρά την ταλαιπωρία όµως και την ανατροπή του προγράµµατός µας, περάσαµε πολύ όµορφα, γιατί και το χωριό, αν και µικρό, ήταν πολύ γραφικό και οι άνθρωποί του πολύ φιλόξενοι. Όσο για τη βλάβη του αυτοκινήτου, φρόντισε ο πατέρας, µε τη βοήθεια κάποιας εταιρείας οδικής βοήθειας που κάλεσε, να έχει αποκατασταθεί µέχρι την Kυριακή το απόγευµα, ώστε να µπορούµε να επιστρέψουµε. Tο ασυνήθιστο αυτό ταξίδι µε τα απρόοπτά του ήταν για µένα µια ξεχωριστή εµπειρία που θα µου µείνει αξέχαστη. Aκόµα και τώρα καµιά φορά, όταν ταξιδεύουµε µε τους γονείς µου, θυµόµαστε τη βόλτα µας πάνω στην καρότσα του τρακτέρ ανάµεσα στα σακιά µε τις ζωοτροφές και ξεκαρδιζόµαστε στα γέλια. ÌappleÏËÚˆÌ ÙÈÎ ÛÎ ÛÂÈ * 1. Nα συµπληρώσετε τα κενά βάζοντας τα ρήµατα που βρίσκονται στην παρένθεση στον κατάλληλο χρόνο. α. O Γαλιλαίος καταδικάστηκε από την Iερά Eξέταση επειδή... (υποστηρίζω) ότι η Γη... (γυρίζω) γύρω από τον Ήλιο. * Οι απαντήσεις στις Συµπληρωµατικές ασκήσεις δίνονται στο τέλος του βιβλίου. 28 ΤΑΞΙ ΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΛΕΦΑΝΤΑ

β. Θυµάµαι πως όταν... (είµαι) παιδί,... (θέλω) να γίνω αεροπόρος. γ. Πρότεινα στον Kώστα να πάµε µια βόλτα µε τα ποδήλατα, αλλά... (αρνιέµαι), γιατί δεν... (τελειώνω) ακόµα µε τα µαθήµατά του. δ. Mέχρι το επόµενο Σαββατοκύριακο πιστεύω πως... (ολοκληρώνω) την εργασία µου. ε. Mέχρι τώρα... (ταξιδεύω) σε πολλές χώρες της Eυρώπης. στ. Άµα κλείσουν τα σχολεία,... (ξυπνάω) ό,τι ώρα θέλω. ζ. Mου υποσχέθηκε ότι... (βοηθώ). 2. Να αφηγηθείτε το παρακάτω απόσπασµα µεταφέροντας τα γεγονότα στο παρόν. Ê Á applefi ÙÔ ÛappleÈÙ ÎÈ, ÙÚÂÍ Ì Û ÛÙË ÓÂÚÔappleÔÓÙ, apple Ú ÍÂÓË Ú ÌÂ Â Â Û ÓÂapple ÚÂÈ, Û ÌÂı ÛÈ. E ÊÙ ÛÂÈ ˆ ÙÔ ÚfiÌÔ, ÂÓ ÌapplefiÚÂÛ Ó ÙÔÓ appleâú Ûˆ, Ù Ó appleôù Ìfi, Î È ÛÙ ıëî Î È ÎÔ Ù : M Ì ٠ÓÂÚ Î ÏÔ Û Ó ÁÎ ÏÈ ÁÎ ÏÈ Ù ÌÂÛÔÍÂÚ Ì Ó ÛÙ Ê ÏÈ, Ô Ìfi ÙÔ ÙË ÚÔÓÈ, ÙÚÂ Ó Î Ù ÙË ı Ï ÛÛ Î È ÓÔ ÓÙ Ó. 1 O ıú ÓÔ Ó ÌˆÓÂ, ÌÂ- ÚÈÎ Á Ó ÎÂ Â Ó ˆı ˆ Ù ÁfiÓ Ù Ì Û ÛÙ ÓÂÚ Î È Ì Ô ÓÙ Ó 2 Ó appleâúèûòûô Ó Ï ÁË ÛÙ Ê Ø ÏÏ fiúıèâ ÛÙËÓ ÎÚË ÙÔ ÚfiÌÔ, Â Ó Á ÏÂÈ ÙÈ ÌappleÔÏ Â 3 ÙÔ Î È Û ÚÔÌ ÈÔ ÓÙ Ó. 4 3. Στις παρακάτω προτάσεις να αντικαταστήσετε τις υπογραµµισµένες λέξεις, φράσεις ή προτάσεις που δηλώνουν χρόνο µε άλλες που έχουν το ίδιο νόηµα. α. Tην επόµενη χρονιά θα πάµε διακοπές στο εξωτερικό. β. Όταν ξηµερώσει, θα ξεκινήσουµε. γ. Aφού περάσουν δέκα λεπτά, δοκίµασε πάλι να του τηλεφωνήσεις. δ. Ώσπου να βραδιάσει, θέλω να έχω τελειώσει µε το διάβασµά µου. ε. Tην ώρα που ο Γιώργος διάβαζε, ο αδελφός του άκουγε µουσική στη διαπασών. στ. Aκούσαµε ξαφνικά φωνές και τρέξαµε στη στιγµή να δούµε τι είχε συµβεί. 1. χάνουνταν: χάνονταν. 2. µάχουνταν: µάχονταν. 3. µπολίδες: τα τσεµπέρια, τα κεφαλοµάντιλα. 4. συροµαδιούνταν: τραβούσαν τα µαλλιά τους. 29

ζ. Έφυγε ξαφνικά από τον κινηµατογράφο πριν από το τέλος της ταινίας. η. Mετά το ατύχηµα οδηγεί πιο προσεκτικά και δεν τρέχει πολύ. θ. Kάποτε θα καταλάβεις το λάθος σου. 4. α. Aφού διαβάσετε τον παρακάτω µύθο του Aισώπου, να βρείτε ποια από τα στοιχεία που συνήθως αναφέρουµε σε µια αφήγηση και τα οποία δίνονται στην άσκηση 2 του σχολικού βιβλίου, σελ. 14 υπάρχουν στο συγκεκριµένο µύθο. β. O αφηγητής του µύθου συµµετέχει στην ιστορία ή όχι και σε ποιο γραµµατικό πρόσωπο γίνεται η αφήγηση; K appleôùâ Ó Ì ÚÌËÁÎ ÎÈ appleïëû ÛÂ Û Ó appleôù Ì ÎÈ Ó appleèâè ÓÂÚfi, ÏÏ ÙÔ ÚÂ Ì ÙÔ apple Ú - Û ÚÂ Î È ÎÈÓ ÓÂ Â Ó appleóèáâ. TfiÙ ÙÔ Â Â Ó appleâúèûù ÚÈ Î È ÙÔ Ï apple ıëîâ. TÔ ÚÈÍÂ Ó ÎÏ Î È ÙÔ Ì ÚÌËÁÎ ÎÈ appleè ÛÙËÎÂ Î È ÛÒıËÎÂ. ÙËÓ fi ıë appleô Á ΠÙÔ Ì ÚÌËÁÎ ÎÈ Â - Â Ó Ó Î ÓËÁfi appleô   ÏÂÈ ÛÙÔ Ì ÙÈ ÙÔ appleâúèûù ÚÈ. TÔ Ì ÚÌËÁÎ ÎÈ ÙÚÂÍ fiûô appleèô ÁÚ ÁÔÚ ÌappleÔÚÔ ÛÂ Î È ÙËÓ ÒÚ appleô Ô Î ÓËÁfi ÂÙÔÈÌ fiù Ó Ó appleè ÛÂÈ ÙÔ appleâúèûù ÚÈ, ÙÔ Ì ÚÌËÁÎ ÎÈ ÙÔÓ ÁΈÛÂ Ó Ù ÛÙËÓ apple ÙÔ Û Î È ÙÔÓ Í ÊÓÈ ÛÂ. ŒÙÛÈ, ÙÔ appleâúèûù ÚÈ appleúfiï Â Î È apple Ù ÍÂ Ì ÎÚÈ. Aapplefi ÙÔ Ì ıô ÙÔ AÈÛÒappleÔ (ÂÏ ÊÚÒ È ÛΠÛÌ ÓÔ) 30 ΤΑΞΙ ΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΛΕΦΑΝΤΑ

Ô Ì ÚÂ ÛÙÔ Ô Ófi K Ù ÓÔÒ ÙÔ ÎÂ ÌÂÓÔ 1. Σε τι αφορά η συγκεκριµένη ανακοίνωση; H συγκεκριµένη ανακοίνωση αφορά σ ένα διήµερο στον Παρνασσό που διοργανώνει ο Eλληνικός Oρειβατικός Σύλλογος Aχαρνών για παιδιά και εφήβους από 7 έως 18 χρόνων ή και για µικρότερα παιδιά µε τη συνοδεία όµως των γονιών τους. 2. Ποιες πληροφορίες δίνονται µε τη συγκεκριµένη ανακοίνωση; Ποιο είναι το γεγονός: Ένα διήµερο στον Παρνασσό. Ποιος το διοργανώνει: ο Eλληνικός Oρειβατικός Σύλλογος Aχαρνών. Ποιοι µπορούν να συµµετάσχουν: παιδιά και έφηβοι από 7 έως 18 χρόνων, καθώς και µικρότερα παιδιά αλλά µόνο µε τη συνοδεία των γονιών τους. Tι χρειάζεται να έχουν µαζί τους: σακίδιο, 2 φόρµες, 2 ζευγάρια παπούτσια, αδιάβροχο, µπλοκ σηµειώσεων, µολύβι, µεγεθυντικό φακό, σκούφο, γάντια, κασκόλ και γυαλιά ηλίου. Ποιος είναι ο στόχος του προγράµµατος: ένα διήµερο στη φύση µε δραστηριότητες. Tι προσφέρει το συγκεκριµένο πρόγραµµα: εξάσκηση στη χιονοδροµία, γνωριµία φίλων, ανακάλυψη της οµορφιάς της ελληνικής φύσης, εκµάθηση της ικανότητας προσανατολισµού, διασκέδαση µε θεατρικό παιχνίδι, απόλαυση καθαρού αέρα και στιγµών ξενοιασιάς. Πότε και πού ακριβώς θα γίνει: 15 και 16 Φεβρουαρίου στους ελφούς. Πώς θα γίνει η µετακίνηση: µε πούλµαν. Πώς µπορεί να συµµετάσχει κάποιος: να δηλώσει συµµετοχή έως τις 31 Iανουαρίου και να προκαταβάλλει µέρος των χρηµάτων που απαιτούνται. 31

Πού µπορεί να απευθυνθεί κάποιος για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε το πρόγραµµα και τις δηλώσεις συµµετοχής: δίνεται το τηλέφωνο επικοινωνίας και το όνοµα του υπεύθυνου του προγράµµατος στον οποίο µπορούν να απευθυνθούν όσοι ενδιαφέρονται να συµµετάσχουν. Ò ÁÚ ÊÔ Ì ÌÈ Ó ÎÔ ÓˆÛË Ú ÁˆÁ ÁÚ appleùô ÏfiÁÔ ñ H Ó ÎÔ ÓˆÛË Â Ó È Ó Û ÓÙÔÌÔ ÂÓËÌÂÚˆÙÈÎfi (appleïëúôêôúè Îfi) ΠÌÂÓÔ Ì ÙÔ ÔappleÔ Ô Á ÓÂÙ È ÁÓˆÛÙfi Û Ó Ó Â Ú ÙÂÚÔ Î ÎÏÔ ÓıÚÒappleˆÓ Î appleôèô ı Ì ÁÂÁÔÓfi (apple.. ÌÈ ÂΠψÛË, Ó ÛÂÌÈÓ ÚÈÔ, Ó appleúfiáú ÌÌ Î.Ïapple.). ñ ÂÓÈÎ Û ÌÈ Ó ÎÔ ÓˆÛË appleú appleâè Ó Ó Ê ÚÔ Ì ٠ÂÍ ÛÙÔÈ Â : ÔÈÔ Ó ÎÔÈÓÒÓÂÈ. TÈ Ó ÎÔÈÓÒÓÂÈØ ÙÔ ı Ì ËÏ ÙË Ó ÎÔ ÓˆÛË Ì fiïâ ÙÈ apple Ú ÙËÙ ÁÈ Ùfi appleïëúôêôú  (appleô Î È applefiùâ ı Û Ì Â, appleôèô Â Ó È Ô ÛÙfi Ô ÙÔ, ÙÈ appleâúè- Ï Ì ÓÂÈ, appleò ÌappleÔÚÂ Ó Û ÌÌÂÙ Û ÂÈ Î ÓÂ, ÙËÏ ÊˆÓ È ı ÓÛÂÈ ÁÈ ÌÂ- ÛË ÂappleÈÎÔÈÓˆÓ Î È ÏÂappleÙÔÌÂÚ ÛÙÂÚË ÂÓËÌ ÚˆÛË ÙˆÓ ÂÓ È ÊÂÚÔÌ ÓˆÓ Î.Ïapple.).  appleôèôó appleâ ı ÓÂÙ È (Û appleôèôó ÊÔÚ ) Ë Ó ÎÔ ÓˆÛË. ñ  ÌÈ Ó ÎÔ ÓˆÛË appleúôû Ô ÌÂ Ó Â Ó È: ÓÙÔÌË. Ê Î È appleâúèâîùèî ( ÓÔ Ì fiïâ ÙÈ apple Ú ÙËÙÂ, ÛÈÎ appleïëúôêôú  ). µè Ï Ô ª ıëù 1. ιαβάσατε την ανακοίνωση; Mπορείτε ν απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις; Aν σας βοηθάει, µπορείτε να υπογραµµίσετε την απάντηση και µέσα στο κείµενο! α. Ποιος διοργανώνει την εκδροµή στον Παρνασσό; Tην εκδροµή στον Παρνασσό διοργανώνει ο Eλληνικός Oρειβατικός Σύλλογος Aχαρνών. 32 ΥΟ ΜΕΡΕΣ ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ

β. Mε ποιον τρόπο µπορούν να πάρουν µέρος στην εκδροµή όσοι είναι µικρότεροι από 7 χρονών; Όσοι είναι µικρότεροι από 7 χρονών µπορούν να πάρουν µέρος στην εκδροµή µε την προϋπόθεση ότι θα συνοδεύονται από τους γονείς τους. γ. Mπορεί να πάει στην εκδροµή όποιος είναι µεγαλύτερος από 18 χρόνων; Στην εκδροµή δεν µπορούν να συµµετάσχουν όσοι είναι µεγαλύτεροι από 18 χρόνων, καθώς στην ανακοίνωση αναφέρεται πως µπορούν να πάρουν µέρος άτοµα από 7 έως 18 χρόνων. δ. Πότε θα γίνει η εκδροµή στον Παρνασσό και µε ποιο µεταφορικό µέσο; H εκδροµή στον Παρνασσό θα γίνει στις 15 και 16 Φεβρουαρίου µε πούλµαν. ε. Πότε είναι η τελευταία µέρα για να δηλώσει κανείς συµµετοχή; H τελευταία µέρα για να δηλώσει κάποιος συµµετοχή είναι η 31η Iανουαρίου. στ. Ποιος είναι ο κύριος Σαµούλης; O κ. Σαµούλης είναι ο υπεύθυνος του συγκεκριµένου προγράµµατος. ζ. Tι θα κάνετε αυτές τις δυο µέρες, σύµφωνα µε την ανακοίνωση; Σύµφωνα µε την ανακοίνωση, τις δυο αυτές µέρες θα εξασκηθούµε στη χιονοδροµία, θα γνωρίσουµε φίλους, θα ανακαλύψουµε την οµορφιά της ελληνικής φύσης, θα µάθουµε να προσανατολιζόµαστε, θα διασκεδάσουµε µε θεατρικό παιχνίδι, θα χορτάσουµε καθαρό αέρα και θα περάσουµε ξένοιαστες ώρες. 2. Παρακάτω θα διαβάσετε τις εντυπώσεις από ένα ταξίδι στα Zαγοροχώρια (σελ. 18 του σχολ. βιβλίου). 33

Θέλετε να δώσετε τις ίδιες πληροφορίες µε ένα γράµµα σε κάποιο φίλο σας που σκέφτεται να επισκεφτεί τα Zαγοροχώρια. Πηγαίνοντας στα Zαγοροχώρια θα συναντήσεις ένα σύνολο 46 χωριών στην ορεινή περιοχή της Πίνδου. Στο Zαγόρι δε θα βρεις άσχηµο χωριό. Στα απλά αγροτικά κτίσµατα και στις εκκλησίες οι λαξευµένες πέτρες διατηρούν κάτι από τη µεγάλη τέχνη των παλιών µαστόρων. Kαλοδιατηρηµένα χωριά θα δεις πολλά. Tο Πάπιγκο (Mικρό και Mεγάλο), το Mονοδένδρι, το ίλοφο, το Kαπέσοβο, το Tσεπέλοβο και πολλά άλλα ακόµα. O δρόµος που θα σε οδηγήσει ως το Πάπιγκο περνάει από την κεντρική αρτηρία για Kόνιτσα. Στη συνέχεια θα περάσεις από την Aρίστη και θα ανηφορήσεις προς τους δύο οικισµούς, το Mικρό και το Mεγάλο Πάπιγκο. Θα καθίσεις στην πλατεία του µικρού χωριού και θα κοιτάξεις τη θέα στις πλαγιές. Θα χαλαρώσεις στα καφενεδάκια και τις ταβέρνες του χωριού, κυρίως όµως θα χαρείς τη φύση. Θα αντικρίσεις τα λαµπερά νερά του Bοϊδοµάτη, τις κορυφές της Aστράκας, θα αγναντέψεις τη θέα προς το φαράγγι του Bίκου, θα επισκεφτείς τις κολυ- µπήθρες (φυσικές πισίνες στο δρόµο από Mεγάλο προς Mικρό Πάπιγκο) και, αν είσαι έτοιµος για πεζοπορία, θα πάρεις τη µεγάλη ανηφόρα της Tύµφης και θα γνωρίσεις τη ρακόλιµνη. 3. Aν γινόταν µια εκδροµή το καλοκαίρι στη θάλασσα, τι θα γράφατε στην εφηµερίδα του σχολείου σας για να το µάθουν όλοι οι συµµαθητές σας; Γράψτε µια ανακοίνωση µε τίτλο «υο µέρες στη θάλασσα». υο µέρες στη θάλασσα O Aθλητικός Όµιλος Περιστερίου διοργανώνει στις 20 και 21 Iουνίου ένα διή- µερο στις κατασκηνωτικές του εγκαταστάσεις στο Σούνιο για παιδιά κι εφήβους από 10 έως 18 χρόνων. Στόχος του προγράµµατος είναι η επαφή µε τη θάλασσα και µε τις δυνατότητες που µας προσφέρει για άθληση. Στη διάρκεια του διηµέρου όσοι συµµετάσχουν θα παρακολουθήσουν µαθήµατα κολύµβησης, θα γνωρίσουν από κοντά κάποια θαλάσσια σπορ, όπως κωπηλασία και σέρφιγκ, θα λάβουν µέρος σε διάφορα οµαδικά παιχνίδια-δραστηριότητες και, φυσικά, θα απολαύσουν τις χαρές της θάλασσας και θα περάσουν ξένοιαστες ώρες. Eπίσης, θα έχουν την ευκαιρία να πληροφορηθούν και 34 ΥΟ ΜΕΡΕΣ ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ

να συζητήσουν για τους κινδύνους που απειλούν τη θάλασσα και την ανάγκη προστασίας της, καθώς και για τον τρόπο µε τον οποίο καθένας µας µπορεί να συµβάλει σ αυτή. Aπαραίτητα εφόδια για όσους αποφασίσουν να συµµετάσχουν: 2 µαγιό, 2 τουλάχιστον πετσέτες θάλασσας, αντιηλιακό, γυαλιά ηλίου και καπέλο. H µεταφορά στο Σούνιο θα γίνει µε πούλµαν. Όσοι επιθυµείτε να συµµετάσχετε πρέπει να δηλώσετε συµµετοχή µέχρι τις 15 Mαΐου και να προκαταβάλετε µέρος των χρηµάτων. Tο κόστος συµµετοχής είναι 60! ανά άτοµο (συµπεριλαµβάνονται τα έξοδα µεταφοράς). Tηλέφωνο επικοινωνίας: 210... Hλεκτρονική διεύθυνση: www.... Yπεύθυνος προγράµµατος: Γεώργιος Παπαναστασίου 4. Φανταστείτε ότι µόλις γυρίσατε από την εκδροµή στον Παρνασσό και θέλετε να γράψετε ένα άρθρο στην εφηµερίδα του σχολείου σας για το πώς περάσατε, µε τίτλο «H εκδροµή στον Παρνασσό». H εκδροµή στον Παρνασσό Στις 15 και 16 Φεβρουαρίου πραγµατοποιήθηκε η διήµερη εκδροµή που διοργάνωσε ο Eλληνικός Oρειβατικός Σύλλογος Aχαρνών στον Παρνασσό, στην οποία είχα την τύχη να συµµετάσχω. H εκδροµή συνδύασε µε επιτυχία την ψυχαγωγία µε τη γνώση και τη µάθηση, περιλάµβανε πολλές και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, που δε σε άφηναν στιγµή να βαρεθείς, και µας πρόσφερε δυο υπέροχες µέρες απόδρασης στη φύση. Tην πρώτη µέρα το πρόγραµµα περιλάµβανε περιήγηση στο βουνό. Eίχαµε έτσι την ευκαιρία να απολαύσουµε τις οµορφιές της ορεινής φύσης, τον καθαρό αέρα µε τις βουνίσιες µυρωδιές του, καθώς και να δούµε από κοντά και να µάθουµε κάποια πράγµατα σχετικά µε τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Στη διάρκεια της περιήγησής µας, βέβαια, δεν έλειψαν και τα απρόοπτα. Kάποια στιγµή, ενώ προχωρούσαµε, αντιληφθήκαµε πως κάτι κινούνταν πίσω από έναν πυκνό θάµνο. Παγώσαµε από το φόβο µας, νοµίζοντας πως ήταν κάποιο άγριο ζώο. Oι υπεύθυνοι της εκδροµής, ψύχραιµοι, µας είπαν να παραµείνουµε ακίνητοι και ήσυχοι. Kαι τότε ένας λαγός ξεπετάχτηκε από το θάµνο. Mε το που αντιλήφθηκε όµως την παρουσία µας, το βαλε στα πόδια και χάθηκε πάλι πίσω από κάτι θάµνους, ενώ εµείς είχαµε ξεκαρδιστεί στα γέλια. 35