1 ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΡΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ: ΚΗΦΙΣΟΣ- ΠΟΔΟΝΙΦΤΗΣ- ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΗ Α. Αργυράκη, Κ. Παπαδοπούλου, Α. Μαγκλαροπούλου, Μ. Μαρμαρά, Φ. Παράσχου Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ «Διαχείριση και αξιοποίηση ρεμάτων στο αστικό περιβάλλον. Προκλήσεις και προοπτικές» 19 Νοεμβρίου 2012
Στόχοι έρευνας 2 Η αποτύπωση της παρούσας κατάστασης ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού και του ενεργού ιζήματος των ρεμάτων Κηφισού, Ποδονίφτη, Πικροδάφνης Νερό- κύρια ανιόντα, κατιόντα και βαρέα μέταλλα Ίζημα- βαρέα μέταλλα Η αξιολόγηση της φυσικής και ανθρωπογενούς επίδρασης στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των τριών υδατορεμάτων
Εμβαδόν λεκάνης: 540 Κm 2 3 (Μπάση, 2004)
Κηφισός- Ποδονίφτης- Πικροδάφνη 4 Διαρρέουν το Λεκανοπέδιο Αθηνών δέχονται απορροή του αστικού ιστού Έχουν συνεχή ροή ετησίως Τμηματική κάλυψη- εγκιβωτισμός κοίτης, αλλά υπάρχουν τμήματα φυσικής κοίτης Πηγάζουν από τους τρεις ορεινούς όγκους που περιβάλουν το Λεκανοπέδιο
Γεωλογία 5 (Παπανικολάου et al. 2004)
Μορφολογική σύγκριση ποτάμιων συστημάτων του λεκανοπεδίου 6 (Μπάση, 2004)
Γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά ρεμάτων 7 Κηφισός- Ποδονίφτης: Έως 500 ΜΑ πριν,ύπαρξη φυσικού φράγματος στο βόρειο τμήμα του σημερινού λεκανοπέδιου βασικό επίπεδο περί τα 100-140m ψηλότερα από το σημερινό. (μαιανδρική μορφή και αποθέσεις αναβαθμίδων) Σήμερα καθεστώς διάβρωσης Πικροδάφνη: Δεν παρατηρούνται ουσιαστικά αποθέσεις κοίτης που να έχουν σχηματίσει αναβαθμίδες. Εκβαθύνει συνεχώς, χωρίς να έχει φτάσει σε σταθερή, ισορροπημένη κατάσταση. Έντονη η κατά βάθος διάβρωση στα κατάντη της Πικροδάφνης.
8 Σταθμοί δειγματοληψίας
9 Σταθμοί δειγματοληψίας- Πικροδάφνη
Μέθοδοι ανάλυσης 10 Επιτόπου μετρήσεις T, ph, CND Ογκομέτρηση- digital titrator HACH alkalinity, hardness Φασματοφωτομετρία HACH NO3, PO4, SO4, Cl Φλογοφωτομετρία K, Na, Ca Φασματοσκοπία ατομικής απορρόφησης Pb, Zn, Mn, Cu, Ni, Co, Cd
Σύγκριση κύριων παραμέτρων- τύπος νερού ποτάμιων συστημάτων του Λεκανοπεδίου 11 Ca CATIONS Ca = Mg 270. mg/l Mg = 42. mg/l Na = Na 73. mg/l K = 32. mg/l K HCO3 ANIONS HCO3 = 350. mg/l Cl CO3 = 0. mg/l Cl = SO4 1,300. mg/l SO4 = 290. mg/l F = 0. mg/l F Κηφισός Πικροδάφνη Ποδονίφτης 100 80 60 40 20 0 0 20 40 60 80 100 Calcium(Ca) Chloride(Cl) + Fluoride(F)
CND (ms/ cm) ph Φυσικοχημικές παράμετροι ph- CND 12 8,2 8 7,8 7,6 7,4 7,2 7 6,8 1400 Ποδονίφτης WF1 WF2 WF3 WF4 ph Ιούνιος 2011 ph Νοέμβριος 2011 8,6 8,4 8,2 8 7,8 7,6 7,4 7,2 Πικροδάφνη PI 1 PI 2 PI 4 PI 3 PI 5 PI 6 PI 7 Απρίλιος 2012 Ιούλιος 2012 Νοέμβριος 2012 1200 1000 800 600 400 200 0 WF1 WF2 WF3 WF4 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 Απρίλιος 2012 Ιούλιος 2012 Νοέμβριος 2012 E.C(μS) Ιούνιος 2011 E.C(μS) Νοέμβριος 2011 0,00 PI 1 PI 2 PI 4 PI 3 PI 5 PI 6 PI 7
ΝΟ3 (mg / L) NO3 (mg/ L) NO3 (mg /L) Συγκεντρώσεις NO3 13 30 Κηφισός 25 20 15 10 5 Ιούλιος 2011 Νοέμβριος 2011 Μάιος 2012 Πικροδάφνη 0 K8 K9 K1 K2 K4 K3 K5 K6 K7 30 60 50 40 30 20 Ποδονίφτης NO3(mg/l) Ιούνιος 2011 NO3(mg/l) Νοέμβριος 2011 25 20 15 10 5 Απρίλιος 2012 Ιούλιος 2012 Νοέμβριος 2012 10 0 WF1 WF2 WF3 WF4 0 PI 1 PI 2 PI 4 PI 3 PI 5 PI 6 PI 7
PO4 (mg / L) PO4 (mg/ L) PO4 (mg /L) Συγκεντρώσεις PO4 14 16 14 12 10 Κηφισός 8 Νοέμβριος 2011 6 4 Μάιος 2012 Πικροδάφνη 2 10,0 0 K8 K9 K1 K2 K4 K3 K5 K6 K7 9,0 8,0 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 Ποδονίφτης PO4(mg/l) Ιούνιος 2011 PO4(mg/l) Νοέμβριος 2011 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 PI 1 PI 2 PI 4 PI 3 PI 5 PI 6 PI 7 Απρίλιος 2012 Ιούλιος 2012 Νοέμβριος 2012 0,5 0 WF1 WF2 WF3 WF4
15 Φυσικοί κύκλοι αζώτου, φωσφόρου
PO4 (mg/ L) Συγκεντρώσεις φωσφορικών & νιτρικών ιόντων στο νερό (άνοιξη 2012) NO3 (mg/ L) 16 14,0 60,0 12,0 50,0 10,0 8,0 6,0 όριο πόσιμου νερού 40,0 30,0 4,0 20,0 2,0 10,0 0,0 Πικροδάφνη Κηφισός Ποδονίφτης 0,0 Πικροδάφνη Κηφισός Ποδονίφτης
Na (mg / L) Na (mg/ L) Na (mg /L) Συγκεντρώσεις Νa 17 100000 Κηφισός 10000 1000 Ιούλιος 2011 100 10 Νοέμβριος 2011 Μάιος 2012 120,0 Πικροδάφνη 1 K8 K9 K1 K2 K4 K3 K5 K6 K7 100,0 120 100 80 60 40 Ποδονίφτης 80,0 60,0 40,0 Na(mg / L) Ιούνιος 20,0 2011 Na(mg /L) Νοέμβριος 2011 0,0 PI 1 PI 2 PI 4 PI 3 PI 5 PI 6 PI 7 Απρίλιος 2012 Ιούλιος 2012 20 0 WF1 WF2 WF3 WF4
Cl (mg / L) Cl (mg/ L) Cl (mg /L) Συγκεντρώσεις Cl 18 100000 Κηφισός 10000 1000 100 Ιούλιος 2011 Νοέμβριος 2011 Μάιος 2012 200 180 Πικροδάφνη 10 160 140 1 250 K8 K9 K1 K2 K4 K3 K5 K6 K7 Ποδονίφτης 120 100 80 Απρίλιος 2012 Ιούλιος 2012 200 60 40 150 100 Cl(mg/ l) Ιούνιος 2011 Cl(mg/l) Νοέμβριος 2011 20 0 PI 1 PI 2 PI 4 PI 3 PI 5 PI 6 PI 7 50 0 WF1 WF2 WF3 WF4
SO4 (mg / L) SO4 (mg/ L) SO4 (mg /L) Συγκεντρώσεις SO4 19 10000 Κηφισός 1000 100 10 Ιούλιος 2011 Νοέμβριος 2011 Μάιος 2012 Πικροδάφνη 140 1 K8 K9 K1 K2 K4 K3 K5 K6 K7 120 120 Ποδονίφτης 100 100 80 60 40 SO4(mg/l) Ιούνιος 2011 SO4(mg/l)Νοέμβριος 2011 80 60 40 20 Απρίλιος 2012 Ιούλιος 2012 20 0 PI 1 PI 2 PI 4 PI 3 PI 5 PI 6 PI 7 0 WF1 WF2 WF3 WF4
Συγκεντρώσεις ιχνοστοιχείων στο νερό των ρεμάτων μg /L 20 60 50 40 30 20 Mn Ni Cu 10 0 Πικροδάφνη Κηφισός Ποδονίφτης
μg/ g Βαρέα μέταλλα στο ενεργό ίζημα των ρεμάτων 21 300 250 200 150 Κηφισός Ποδονίφτης 100 50 0 Zn Cd Cu Ni Cr Co Mn Pb
22 «Βρέθηκε ψάρι 31 εκατοστά, στον Κηφισό!» Πέμπτη, 1 Ιουλίου 2010
Γένη διατόμων 23 Πικροδάφνη Κηφισός Ποδονίφτης Cyclotella Cymatopleura Navicula Cyclotella Gomphonema Synedra Synedra Cocconeis Gomphonema
Συμπεράσματα 24 Τα γεωχημικά χαρακτηριστικά των 3 ρεμάτων του λεκανοπεδίου δεν μαρτυρούν ιδιαίτερα έντονη ποιοτική υποβάθμιση του νερού και του ιζήματος ως προς τις παραμέτρους που εξετάστηκαν Διαπιστώθηκε ποιοτική διαφοροποίηση ως προς τις κύριες παραμέτρους του νερού δράση φυσικών διεργασιών Εξέταση πρόσθετων παραμέτρων νερού- ιζήματος (π.χ. οργανικοί ρύποι) Χρήση πρόσθετων δεικτών υγείας του οικοσυστήματος π.χ. πληθυσμοί διατόμων Δυνατότητα ανάδειξης και αξιοποίησης του φυσικού περιβάλλοντος
25
26 Ευχαριστώ