ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Εξάμηνο: Β (2013 2014) Μάθημα: Επιχειρησιακή Έρευνα και Προσομοίωση Διδάσκων: Ανδρέας Κ. Γεωργίου (Καθηγητής), Γραφείο 305, Κτίριο Θ, τηλ. 2301891569, fax 2310891544, email: acg@uom.edu.gr, Ιστοσελίδα: users.uom.gr/~acg, ώρες γραφείου: ανακοινώνονται στην ιστοσελίδα Χρησιμοποιούμενα εγχειρίδια: Anderson D. R., D. J. Sweeney and T. A. Williams, An introduction to Management Science: Quantitative Approaches to Decision Making, 8 th 11 th ed. Thomson. Extend (software) Manual and reference Software: QSB for Windows, Y. Chang, R. Sullivan, Wiley. Simulation Scholar, JMI Consulting Group. Extend Modeling Language, Imagine That Inc. MENTOR, Multimedia Educational Software for OR, Strathclyde University. DS, POM, QM, Prentice Hall Inc. LINDO Συνοπτική Περιγραφή: Στο μάθημα πραγματοποιείται πολύ συνοπτική ανασκόπηση τεχνικών της Επιχειρησιακής Έρευνας και μεθοδολογίας εφαρμογής στη λήψη βέλτιστων διοικητικών αποφάσεων. Δίνεται όμως έμφαση στη θεωρία ουρών αναμονής και στη μετάβαση στη τεχνική της προσομοίωσης διακριτών γεγονότων. Η διαδικασία της λήψης αποφάσεων πραγματοποιείται με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού. Για τις διδακτικές ανάγκες χρησιμοποιείται ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό υλικό. Το μάθημα διαιρείται σε δύο ανισοβαρή τμήματα εκ των οποίων το δεύτερο αναφέρεται στην προσομοίωση και το πρώτο στην συνοπτική εισαγωγή και στα συστήματα αναμονής και εξυπηρέτησης.
Στόχοι: Μετά την παρακολούθηση του μαθήματος οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να: Αναπτύσσουν ένα μοντέλο προσομοίωσης, που θα περιγράφει ένα πραγματικό πρόβλημα, εντοπίζοντας τα σημαντικά στοιχεία που μπορούν να επηρεάσουν τη λήψη της βέλτιστης απόφασης με βάση του στόχους που τίθενται. Εφαρμόζουν μία συστηματική μεθοδολογία εντοπισμού των εναλλακτικών λύσεων ενός προβλήματος. και να διερευνούν τη δομή τους. Εντοπίζουν τη λύση η οποία παράγει τη βέλτιστη τιμή ενός μέτρου απόδοσης, ή να συγκρίνουν εναλλακτικές προτάσεις αξιολογώντας τις προτεινόμενες λύσεις. Διερευνούν ένα πρόβλημα με τη μεθοδολογία της προσομοίωσης στον Η/Υ και να εκμεταλλεύονται τις δυνατότητές της για τη λήψη αποφάσεων σε επιχειρησιακό περιβάλλον. Περίγραμμα: 1. Η φύση της Επιχειρησιακής Έρευνας, Η προσέγγιση της λήψης αποφάσεων με τη χρήση μαθηματικών μοντέλων 2. Προσδιοριστικά μοντέλα Επιχειρησιακής Έρευνας 3. Θεωρία δικτύων 4. Εισαγωγή στη μεθοδολογία της προσομοίωσης - παραδείγματα 5. Στοχαστικές μέθοδοι Συστήματα αναμονής και εξυπηρέτησης 6. Εφαρμογές συστημάτων αναμονής 7. Εισαγωγή στην προσομοίωση. 8. Γεννήτριες τυχαίων αριθμών και κατανομές διακριτών γεγονότων 9. Επαλήθευση και εγκυρότητα μοντέλων προσομοίωσης. 10. Ανάλυση αποτελεσμάτων μοντέλων προσομοίωσης. 11. Στατιστική επεξεργασία αποτελεσμάτων 12. Ανάλυση περιπτώσεων προσομοίωσης. 13. Τελικές εξετάσεις. Μεθοδολογία Αξιολόγησης: Η μεθοδολογία αξιολόγησης στηρίζεται σε μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες διαδικασίες: Τελική εξέταση, ομαδική εργασία, συμμετοχή στο μάθημα. Τα αντίστοιχα ποσοστά συμμετοχής στον τελικό βαθμό είναι (περίπου) 60 70%, 30 20% και 10%. Βασικές αρχές εκπόνησης ομαδικής εργασίας:
Η εργασία είναι ανάλυση μίας εφαρμογής με τη μέθοδο της προσομοίωσης Το πρόβλημα μπορεί να είναι εναλλακτικά: (α) Ένα παράδειγμα από τη δική σας εμπειρία, (β) Μία περίπτωση (case study) από τη βιβλιογραφία, (γ) Μία περίπτωση που θα δοθεί από τον διδάσκοντα 1. Θα δοθούν επιπλέον μονάδες για έρευνα πεδίου (παρατηρήσεις, συνεντεύξεις). 2. Απαιτείται μία κριτική προσέγγιση στο πρόβλημα, όχι απλή παράθεση υλικού από το μάθημα ή απλή περιγραφή του προβλήματος. 3. Απαραίτητες οι αναφορές όλων των πηγών που χρησιμοποιήθηκαν. 4. Η εργασία θα πρέπει να είναι αποκλειστικό έργο της ομάδας που θα την αναλάβει. 5. Το παραδοτέο πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 σελίδες και όχι περισσότερο από 30. Θα πρέπει να είναι όλο σε ηλεκτρονική μορφή, τυπωμένο σε απλό χαρτί και συνοδευόμενο με τα data files που χρησιμοποιήθηκαν. 7. Η εργασία υπογράφεται από όλα τα μέλη της ομάδας ενώ πρέπει να υπάρχει δήλωση για το ποσοστό συμμετοχής του κάθε μέλους στην υλοποίηση της εργασίας (σύνολο 100%). Βιβλιογραφία: Eλληνική Βασιλείου Π.-Χ.Γ., Γ. Τσακλίδης και Ν. Τσάντας, Ασκήσεις στην Επιχειρησιακή Έρευνα, τόμος Α, εκδόσεις Ζήτη, 2001. Βασιλείου Π.-Χ.Γ., και Ν. Τσάντας, Εισαγωγή στην Επιχειρησιακή Έρευνα, εκδόσεις Ζήτη, 2001. Δερβιτσιώτης Κ.Ν., Διοίκηση Παραγωγής για Μεγαλύτερη Ανταγωνιστικότητα, Εκδόσεις Σταμούλη, 1991. Ευθύμογλου Π.Γ., Θέματα Χρηματοοικονομικής Διοίκησης, τεύχος Β, Θεσσαλονίκη 1992. Ευθύμογλου Π.Γ., και Γ.Σ. Οικονόμου, Θέματα Χρηματοοικονομικής Διοίκησης, τεύχος Α, Θεσσαλονίκη 1992. Λουκάκης Μ., Επιχειρησιακή Έρευνα: Γραμμικός Προγραμματισμός, Αριστοποίηση σε Δίκτυα, τόμος Α, Εκδοτικό Κέντρο Βόρειας Ελλάδας, Θεσσαλονίκη, 1990. Μηλιώτης Π.Α., Εισαγωγή στο Μαθηματικό Προγραμματισμό, εκδόσεις Σταμούλης, Πειραιάς, 1992. Μπότσαρης Χ.Ε., Επιχειρησιακή 'Ερευνα: Μέθοδοι και Προβλήματα, εκδόσεις Σμπίλιας, Αθήνα, 1981.
Οικονόμου Γ.Σ., Προβλήματα Επιχειρησιακής Έρευνας, Τόμος Α, Εκδόσεις Παπαζήση, 1985. Οικονόμου Γ.Σ. και Α.Κ. Γεωργίου, Ποσοτική Ανάλυση για τη Λήψη Διοικητικών Αποφάσεων, τόμος Α, εκδόσεις Μπένου, 2005. Οικονόμου Γ.Σ. και Α.Κ. Γεωργίου, Ποσοτική Ανάλυση για τη Λήψη Διοικητικών Αποφάσεων, τόμος Β, εκδόσεις Μπένου, 2000. Οικονόμου Γ.Σ., και Ν. Γεωργόπουλος Πληροφοριακά Συστήματα για τη Διοίκηση Επιχειρήσεων, Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα 1994. Οικονόμου Γ.Σ και Γ. Τσιότρας, Ποσοτική Ανάλυση Περιπτώσεων, Β έκδοση, εκδόσεις Μπένου, 1996. Πραστάκος Γ., Διοικητική Επιστήμη-Λήψη Επιχειρησιακών Αποφάσεων στην Κοινωνία της Πληροφορίας, Εκδόσεις Σταμούλη, 2003. Πραστάκος Γ., Διοικητική Επιστήμη στην Πράξη Εφαρμογές στη Σύγχρονη Επιχείρηση, Εκδόσεις Σταμούλη, 2002. Σίσκος Γ., Γραμμικός Προγραμματισμός, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών, Αθήνα, 1998. Τραχανάς Κ., Οικονομική της Διοίκησης: Ποσοτικές Μέθοδοι Επιχειρησιακής Λήψης Αποφάσεων, εκδόσεις Σταμούλης, Πειραιάς, 1994. Υψηλάντης Π., Επιχειρησιακή Έρευνα: Λήψη Επιχειρηματικών Αποφάσεων, εκδόσεις ΕΛΛΗΝ, Αθήνα, 1995 Ψωινός Δ.Π., Ποσοτική Ανάλυση, τόμος Α, 2η έκδοση, εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη, 1993. Γεωργίου, Α. Τεχνικές Προσομοίωσης, Πανεπιστημιακές Παραδόσεις, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 1999. Behrokh, Khoshnevis, Προσομοίωση Διακριτών Συστημάτων, Επιμέλεια: Π. Γεωργιάδης, Γ. Γυφτοδήμος, Δίαυλος, 1999. Ρουμελιώτης, Μ., Τεχνικές Προσομοίωσης», Παρατηρητής, 1998. Σφακιανάκης, Μ. Προσομοίωση και εφαρμογές, Πατάκης, 2001. Αγγλική 1. Austin L. M., and J. R. Burns, Management Science: An Aid for Managerial Decision Making, Macmillan Publ. Co., 1985. 2. Banks J., and J. Carson, Discrete event System Simulation, Prentice Hall Inc., Englewood Cliffs, N.J., 1984. 3. Cook T., and R. Russel, Introduction to Management Science, 4th Edition, Prentice Hall, 1989. 4. Curwin J., and Slater R., Quantitative Methods for Business Decisions", 3rd ed., Chapman 8. Hall, 1991.
5. Dennis L., and T. Dennis, Microcomputer Models for Management Decision- Making, West Publishing Co., 1986. 6. Eppen G. D. and F. J.. Gould, Quantitative Concepts for Management Decision Making Without Algorithms, 3rd Edition, Prentice-Hall Inter., 1989. 7. Eppen G. D., F. J.. Gould, C.P. Schmidt, J.H. Moore and L.R Weatherford, Introductory Management Science: Decision Modeling with Spreadsheets, Prentice-Hall Inter., 1998. 8. Fishman G.S., Princilples of Discrete Event Simulation, Wiley, New York, 1978. 9. Gogg T. and Jack Mott, Improve quality & Productivity with Simulation, 2nd Ed. JMI Consulting Group, 1995. 10. Gogg, T. and Mott A.R., Improve quality & Productivity with Simulation, 3rd Ed. JMI Consulting Group. 11. Gordon G. R., I. Pressman and S. Cohn, Quantitative Decision Making for Business, 3rd Edition, Prentice-Hall Inter., 1990. 12. Hillier F., and G. Lieberman, Introduction to Operations Research, 4th Edition, Holden-Day Inc., 1986. 13. Kalvelagen E., and H. Tijms, Exploring Operations Decision Making Statistics in the Micro Lab, Prentice-Hall Int., 1990. 14. Lapin L., Quantitative Methods for Business Decisions and cases, Harcourt Brace Javanovich, Publ., 1994. 15. Law A. M., and W. Kelton, Simulation Modelling and Analysis, McGraw Hill, New York, 1991. 16. Levin R.T, D.S Rubin, J.P. Stinson and E.S. Gardner, Jr., Quantitative Approaches to Management, 8 th ed. McGraw Hill, 1992. 17. Lewis P.A.W. and E.J. Orav, Simulation Methodology for Statisticians, Operations Analysts and Engineers Vol I, Wadsworth & Brooks/Cole, 1989. 18. Mathur K. and D. Sollow, Management Science, 2 nd ed. Wiley, 1994. 19. Ragsdale, C.T., Spreadsheet Modeling and Decision Analysis: A Practical Introduction to Management Science, 2 nd ed. SoutheWestern Publishing, 1998, 20. Payne A.J., Introduction to Simulation-Programming Techniques and Methods of Analysis, McGraw Hill, New York, 1982. 21. Pidd Michael (ed), Computer modelling for discrete simulation, Wiley, 1989. 22. Render B. and R. M. Stair, Microcomputer Software for Management Science and Operations Research, Allyn and Bacon, Inc., 1986. 23. Ripley B.D. Stochastic Simulation, Wiley, New York, 1987. 24. Schrage, L. Optimization Modeling with LINDO, 5 th ed. Duxbury Press. 1997 25. Taylor, B.W., Introduction to Management Science, 5 th ed. Prentice Hall, 1996. 26. Taha H., Operations Research: an introduction, 5th Edition, Maxwell Macmillan, 1992. 27. Thierauf R. J., R.C. Klekamp and M. L. Ruwe, Management Science: A Model Formulation Approach with Compter Applications, C.E. Merrill Publishing Co., 1985. 28. Tsiotras G., Instructional Software Packages for OR/MS and POM, Math. and Comp. Education Journal, Winter 1988, Vol. 22, No. 1, pp. 16-29. 29. Watson H. and J. Blackstone Jr, Computer Simulation in Business, Wiley, New York, 1989. 30. Williams H.P. Model Building in Mathematical Programming, 3 rd ed. Wiley, 1993.
31. Winston W., Operations Research: applications and algoritms, 2nd Edition, PWS-Kent Pub. Co., 1991. 32. Whigham D., Quantitative Business Methods Using Lotus 1-2-3, Prentice-Hall Int., 1991. Σχετικά Περιοδικά 1) Operations Research 2) European Journal of Operations Research 3) Journal of the Operational Research Society 4) Simulation Practice and Theory 5) Omega 6) International Transactions on Operational Resarch 7) Operations Research Letters 8) Computers and Industrial Engineering 9) Computers and Operations Research 10) International Journal of Production Economics 11) International Journal of Project Management 12) OR/MS Today 13) Interfaces