8. ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ & ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 8.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι η πλέον ήπια, καθαρή και φτηνή «μορφή» ενέργειας και δεν πρέπει να ταυτίζεται με την υποβάθμιση των συνθηκών εργασίας ή του επιπέδου ζωής. Εξοικονόμηση ενέργειας σημαίνει να χρησιμοποιείται ενέργεια όπου, όταν και όσο χρειαζόμαστε για την παραγωγή αγαθών ή την βελτίωση της ζωής μας, αρκεί η χρήση αυτή να γίνεται με τον βέλτιστο βαθμό απόδοσης. Η σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας είναι τεράστια για την οικιακή οικονομία, την βιωσιμότητα βιομηχανιών και επιχειρήσεων, το περιβάλλον και την Οικονομία ενός κράτους στο σύνολό της. Εκτιμάται ότι οι δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, μπορούν να εξοικονομήσουν 10 έως 30% της σημερινής κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας. Παράλληλα οι βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης θα αποταμίευαν δισεκατομμύρια Ευρώ στους διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, χάρη στη μείωση του κόστους προμήθειας ενέργειας. Οι κυριότεροι τρόποι εξοικονόμησης ενέργειας είναι οι παρακάτω: Εξάλειψη απωλειών Μετάβαση σε λιγότερο ενεργειοβόρες διεργασίες Περιορισμός των δραστηριοτήτων που απαιτούν κατανάλωση ενέργειας Βελτίωση της απόδοσης των δραστηριοτήτων που καταναλώνουν ενέργεια Η εξάλειψη των απωλειών μπορεί να γίνει με απλά μέτρα, όπως με την επισκευή προβλημάτων διαρροής ζεστού νερού, την επισκευή σπασμένων παραθύρων, τη θερμομόνωση αγωγών και δοχείων, το κλείσιμο του μη αναγκαίου φωτισμού. Παραδείγματα μετάβασης σε λιγότερα ενεργειοβόρες διεργασίες είναι η χρήση μαζικών μέσων μεταφοράς ή η ανακύκλωση υλικών. Περιορισμός των δραστηριοτήτων που απαιτούν κατανάλωση ενέργειας κατά βάση σημαίνει μια αλλαγή του τρόπου ζωής προς μια με λιγότερη εξάρτηση (χρήση) από το αυτοκίνητο ή τους κλιματιζόμενους χώρους. Η βελτίωση της απόδοσης μπορεί να επιτευχθεί για παράδειγμα, στα συστήματα θέρμανσης και ΕΞΕ - 1.
ψύξης, στις βιομηχανικές διεργασίες, κ.α. Στη συνέχεια του κεφαλαίου γίνεται αναφορά στους τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας στους τρεις μεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας του Ελληνικού Ενεργειακού Συστήματος, δηλαδή στην Βιομηχανία, στις Μεταφορές και στον Κτιριακό (Οικιακό-Εμπορικό) τομέα. 8.2. ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Η βιομηχανία είναι ένας από τους τρεις μεγάλους καταναλωτές ενέργειας στη χώρα μας. Την περίοδο 1970-97 κατανάλωνε το 22 έως 34% της ενέργειας τελικής χρήσης στη χώρα μας, ενώ το 2008 έπεσε στο 18%. Η αρνητική αυτή τάση δεν οφείλεται στην ορθολογικότερη χρήση της ενέργειας, αλλά σε σταδιακή συρρίκνωση του τομέα. Η ορθολογική χρήση της ενέργειας στη Βιομηχανία είναι πιο σύνθετο πρόβλημα από ότι στους άλλους τομείς, αφενός λόγω του μεγάλου φάσματος ενεργειακών αναγκών (σε ωφέλιμη ενέργεια) και του πλήθους των μορφών ενέργειας (κάρβουνο, κώκ, αέρια καύσιμα, μαζούτ, πετρέλαιο Diesel, ηλεκτρική ενέργεια, κτλ) που χρησιμοποιούνται σήμερα για την κάλυψη τους, και αφ ετέρου λόγω του πλήθους των παραγωγικών διεργασιών και της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται. Αφορά: α) Στην ελαχιστοποίηση των απωλειών θερμότητας (κατάλληλη μόνωση σωληνώσεων, δοχείων διεργασιών, κτλ). β) Στην αξιοποίηση/ανάκτηση της απόβλητης θερμότητας (π.χ. από καυσαέρια, ατμό ή ζεστό νερό). γ) Στην υποκατάσταση, σε συγκεκριμένες χρήσεις, μορφών ενέργειας με άλλες πιο κατάλληλες (π.χ. αντικατάσταση της ηλεκτρικής ενέργειας στη θέρμανση νερού πλύσης φιαλών με ηλιακή ενέργεια). δ) Στην βελτιστοποίηση της απόδοσης της λειτουργίας του υπάρχοντος εξοπλισμού (συντήρηση, ρύθμιση, κτλ). ε) Στην επέμβαση στην παραγωγική διαδικασία (process modification) με βελτίωση ή τροποποίησή της, στην αντικατάσταση της τεχνολογίας με νέα, στη χρήση αρχών πληροφορικής. στ) Στην εγκατάσταση συστημάτων συμπαραγωγής θερμικής-ηλεκτρικής ενέργειας όπου αυτό ενδείκνυται. ζ) Στην εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας (αποδοτικοί κινητήρες, διόρθωση cosφ, εξάλειψη των αρμονικών, φωτισμός, συντήρηση). Σε επίπεδο παραγωγικής μονάδας η ορθολογική χρήση της ενέργειας έχει σαν αποτέλεσμα την οικονομικότερη λειτουργία της καθώς και την επίτευξη στόχων περιβαλλοντικής βελτίωσης, ενώ σε ευρύτερο επίπεδο (κλάδου ή χώρας) βασικός στόχος είναι η συνολική εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας, η υποκατάσταση εισαγόμενων μορφών ενέργειας με εγχώριες, καθώς και η προστασία του περιβάλλοντος. Τα μέτρα και τα έργα που μπορούν να περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης μιας βιομηχανίας με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας χωρίζονται ανάλογα με το κόστος τους σε τρεις κατηγορίες: α) Μέτρα «χωρίς» οικονομικό κόστος: Με την αυστηρή έννοια του όρου, τέτοια μέτρα δεν υπάρχουν, αλλά εδώ αναφέρονται τα μέτρα που απαιτούν μηδαμινό κόστος σε σχέση με το συνολικό κόστος λειτουργίας τους. Τα μέτρα αυτής της κατηγορίας περιλαμβάνουν τα απλά μέτρα νοικοκυρέματος και επιμόρφωσης του προσωπικού, όπως οι βελτιώσεις των δικτύων σωληνώσεων, η βελτίωση της συντήρησης του εξοπλισμού, η παρακολούθηση του συντελεστή ισχύος των ηλεκτρικών μηχανών, η παρακολούθηση των συνθηκών καύσης ΕΞΕ - 2.
στους λέβητες, κτλ. Ανάλογα με τις συνθήκες και το είδος της βιομηχανίας, τα μέτρα αυτά μπορούν να ληφθούν με ελάχιστο κόστος και να επιδείξουν εξοικονόμηση ενέργειας που μπορεί να φτάσει το 15% της υπάρχουσας ενεργειακής κατανάλωσης. β) Μέτρα και έργα με χαμηλό οικονομικό κόστος: Εδώ περιλαμβάνονται τα μέτρα και έργα που απαιτούν κάποιο κόστος, που όμως θεωρείται χαμηλό σε σχέση με το συνολικό κόστος λειτουργίας. Τυπικά παραδείγματα είναι η εισαγωγή Ολοκληρωμένων Πληροφορικών Συστημάτων Διαχείρισης Ενέργειας, η εγκατάσταση οργάνων μέτρησης και αυτόματου ελέγχου παραγωγής, καθώς και συστήματα διαχείρισης φορτίου. Για την υλοποίηση των έργων αυτών απαιτείται επένδυση μικρού σχετικά κόστους και επιτυγχάνεται εξοικονόμηση που μπορεί να φθάσει το 25% της ενεργειακής κατανάλωσης, ενώ χρόνος αποπληρωμής των επενδύσεων κυμαίνεται από 6 ως 24 μήνες. γ) Έργα με υψηλό κόστος επένδυσης: Σε αυτήν την κατηγορία αναφέρονται τα έργα που απαιτούν σημαντικές επενδύσεις και παρεμβάσεις στην παραγωγική διαδικασία καθώς και την αλλαγή μέρους του εξοπλισμού της παραγωγικής μονάδας. Η εισαγωγή νέων ενεργειακών τεχνολογιών αποτελεί τυπικό παράδειγμα αυτής της κατηγορίας. Η εξοικονόμηση που μπορεί να επιτευχθεί φτάνει το 40% ενώ ο χρόνος αποπληρωμής τα 2-3 χρόνια. Εικόνα 8-1: Σχηματικό διάγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας και υλικών στη Βιομηχανία Τέλος δεν πρέπει να παραβλέπεται η ενέργεια η οποία μπορεί να εξοικονομηθεί από την ανακύκλωση υλικών. Με την ανακύκλωση υλικών το όφελος είναι διπλό καθώς και η καταναλισκόμενη ενέργεια είναι λιγότερη από την απαιτούμενη για επεξεργασία πρώτων (ακατέργαστων) υλών, αλλά και η κατανάλωση βασικών πρώτων υλών (χαρτί, σίδηρος και αλουμίνιο) δεν αυξάνεται γιατί γίνεται δευτερογενής ή και τριτογενής χρήση τους. Σύμφωνα με μελέτες που έγιναν στις ΗΠΑ, η συνολικά εξοικονομούμενη ποσότητα ενέργειας, αν όλα τα υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν ανακυκλώνονταν, θα έφτανε το 10% της συνολικά παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στις Η.Π.Α. Στον πίνακα 9-1 δίνεται το ποσοστό τις εξοικονομούμενης ενέργειας από την ανακύκλωση ΕΞΕ - 3.
διαφόρων υλικών. Πίνακας 8-1: Ποσοστό εξοικονομούμενης ενέργειας από την ανακύκλωση διαφόρων υλικών ΚΟΣΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ [kwh/ton} ΥΛΙΚΟ ΥΣΚΟΛΟ ΣΗΜΕΙΟ ΝΕΟ ΥΛΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΜΕΝΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ [%] ΕΥΚΟΛΙΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΑΤΣΑΛΙ λειωμένο ατσάλι 13.680 6.636 52 Υπάρχουσα τεχνολογία η οποία περιορίζεται από - ρύπους - διαχωρισμό - συλλογή ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ λειωμένο αλουμίνιο 65.780 2.400 96 Υπάρχουσα τεχνολογία η οποία περιορίζεται από - διαχωρισμό - συλλογή ΠΛΑΣΤΙΚΟ λειωμένο πολυμερές 13.238 586 96 Εξαιρετικά δύσκολη. εν υπάρχει ικανοποιητική τεχνολογία ΧΑΡΤΙ χαρτοπολτός 1.923 970 50 Υπάρχουσα τεχνολογία για διαχωρισμένα απορρίμματα. εν υπάρχει ικανοποιητική τεχνολογία για μη διαχωρισμένα απορρίμματα ΓΥΑΛΙ μεταφορά 2.287 2.287 0 ύσκολή και ακριβή 8.3. ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΑΚΟ - ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Ο οικιακός και ο εμπορικός τομέας στην Ελλάδα αποτελούν τον τρίτο μεγάλο καταναλωτή ενέργειας. Κατά την περίοδο 1975-97 οι δύο αυτοί τομείς κατανάλωναν το 21 έως 28% της χρήσης τελικής ενέργειας στο Ελληνικό ενεργειακό σύστημα, ενώ το 2008 κατανάλωσαν το 29%. Οι δύο αυτοί τομείς εξετάζονται μαζί όσο αφορά τις δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας, λόγω της χρήσης παρόμοιων χώρων και κτιριακών εγκαταστάσεων αλλά και εξοπλισμού. Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις σημαντικούς τομείς εξοικονόμησης ενέργειας: την θέρμανση, το δροσισμό και τον φωτισμό. α) Εξοικονόμηση ενέργειας στη θέρμανση Η μείωση της ενέργειας που καταναλώνεται για θέρμανση κτιρίων μπορεί να επιτευχθεί με περιορισμό του ολικού συντελεστή απωλειών του κτιρίου προσθέτοντας θερμομόνωση στο εξωτερικό κέλυφος του κτιρίου η χρησιμοποιώντας διπλά υαλοστάσια. Η προσθήκη μιας τέτοιας μόνωσης σε ένα υπάρχον κτίριο υπολογίζεται ότι θα μείωνε την καταναλισκόμενη θερμική ενέργεια κατά 17 έως 48%. Επίσης σημαντικά οφέλη έχει η ανάκτηση της αποβαλλόμενης θερμότητας στο σύστημα αερισμού και η βελτίωση της απόδοσης του συστήματος παραγωγής (π.χ. λέβητα) και διανομής θερμότητας. Για καινούργια κτίρια, σημαντική μείωση του θερμικού φορτίου μπορεί να γίνει με τον σωστό προσανατολισμό, αυξάνοντας έτσι τα άμεσα ηλιακά κέρδη. β) Εξοικονόμηση ενέργειας στο δροσισμό Η μείωση της ενέργειας που καταναλώνεται για τον δροσισμό των κτιρίων μπορεί να ΕΞΕ - 4.
επιτευχθεί με την βελτιστοποίηση του κελύφους των κτιρίων ώστε να μειωθούν οι απώλειες. Ο κατάλληλος σκιασμός των κτιρίων (ακόμα και με την απλή χρήση τεντών) μπορεί να μειώσει το ψυκτικό φορτίο κατά 30%, ενώ η χρήση αξονικών ανεμιστήρων σε συνδυασμό με τα σωστά επίπεδα αερισμού μειώνει το ψυκτικό φορτίο μέχρι και 70%. Σε μεγάλου μεγέθους κτίρια και εγκαταστάσεις, απαιτείται σωστός σχεδιασμός και καλή λειτουργία των κεντρικών μονάδων. Αν οι εγκαταστάσεις έχουν συγκεκριμένες ώρες ψύξης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα σύστημα παραγωγής και αποθήκευσης πάγου κατά τις νυχτερινές ώρες, για την κάλυψη του φορτίου σε άλλες περιόδους. γ) Εξοικονόμηση ενέργειας στον τεχνητό φωτισμό Μείωση της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται για τον τεχνητό φωτισμό των εσωτερικών χώρων, μπορεί να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας υψηλής απόδοσης φωτιστικά συστήματα, καθώς και με την σωστή χρήση του φυσικού φωτισμού. Από υπολογισμούς που έγιναν προκύπτει, ότι η αντικατάσταση των λαμπτήρων πυρακτώσεως με λαμπτήρες φθορισμού περιορίζει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κατά 24%, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται και η διάρκεια ζωής των λαμπτήρων. Γενικά, η εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμού, σε ένα σωστά σχεδιασμένο κτίριο μπορεί να μειώσει μέχρι και 80% την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε σύγκριση με ένα κτίριο που χρησιμοποιεί λαμπτήρες πυρακτώσεως. Για την Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων Ο Κανονισμός Ορθολογικής Χρήσης και Εξοικονόμησης Ενέργειας (Κ.Ο.Χ.Ε.Ε.) αρχικά και έπειτα ο Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Κ.Εν.Α.Κ.) επιβάλλει την εκπόνηση μελετών, όπως ενεργειακή μελέτη, για τη διαπίστωση του βαθμού ενεργειακής απόδοσης, την κατάταξη των κτιρίων στην αντίστοιχη ενεργειακή κατηγορία (βαθμονόμηση) στοιχεία που αναγράφονται στο Δελτίο Ενεργειακής Ταυτότητας Κτιρίου (ΔΕΤΑ). Οι βασικοί στόχοι των Κ.Ο.Χ.Ε.Ε./Κ.Εν.Α.Κ. είναι: εξοικονόμηση συμβατικής ενέργειας με συγκεκριμένους κανόνες και διατάξεις που περιορίζουν τις ενεργειακές ανάγκες (θέρμανση, ψύξη, αερισμός, φωτισμός, ζεστό νερό χρήσης) υποκατάσταση της συμβατικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την κάλυψη μέρους ή του συνόλου των αναγκών σε ενέργεια στα κτίρια σε συνδυασμό με εφαρμογή των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού. εξασφάλιση υγιεινής και άνετης διαβίωσης των ενοίκων του κτιρίου με τη διατήρηση των επιπέδων θερμικής και οπτικής άνεσης, καθώς και της καλής ποιότητας του εσωτερικού αέρα. οικονομία στο κόστος κατασκευής και λειτουργίας (αποδοτικής) των εγκαταστάσεων θέρμανσης - κλιματισμού. Περισσότερες λεπτομέρειες εδώ: http://portal.tee.gr/portal/page/portal/scientific_work/gr_energeias/kenak 8.4. ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Η κατανάλωση ηλεκτρισμού στην Ελλάδα το 2008 ήταν το 23% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας τελικής χρήσης. Την ίδια χρονιά στη Βιομηχανία ο ηλεκτρισμός κάλυψε το 32% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας, ενώ στον Οικιακό τομέα κάλυψε το 16%. Παραδείγματα χρήσης σύγχρονων τεχνολογιών που μπορούν να μειώσουν την χρήση ηλεκτρικής ενέργειας είναι: Αντικατάσταση αγωγών χαλκού με καλώδια οπτικών ινών. ΕΞΕ - 5.
Μείωση της ενέργειας για την παραγωγή καλωδίων. Μείωση απωλειών αγωγών. Βελτίωση απόδοσης φωτισμού. Απόδοση = παραγόμενη φωτεινή ένταση καταναλισκόμενη ηλεκτρική ισχύς ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΒΕΛΤΙΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ Σωστήμελέτηφωτισμού Φωτιστικά σώματα Υψίσυχνες ηλεκτρονικές στραγγαλιστικές διατάξεις Ηλεκτρονικοί εκκινητές κατάλληλη επιλογή φωτιστικού σώματος για την κάθε εφαρμογή εξαερισμός συντήρηση και καθαρισμός ευχάριστο και σταθερό φως αυξάνεται η διάρκεια ζωής του λαμπτήρα αυξάνεται η φωτεινή απόδοση καθώς είναι ανάλογη με τη συχνότητα λειτουργίας πολύ καλό cosφ δε χρειάζεται αντιστάθμιση μπορούν να είναι και διαβαθμιζόμενες παρατείνουν τη διάρκεια ζωής του λαμπτήρα αποφεύγονται οι άσκοπες προσπάθειες έναυσης τύπος ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΙ ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ απόδοση [lm/w] διάρκεια ζωής [hr] Πυρακτώσεως * Ατμών Hg Φθορισμού Ηλεκτρονικοί λαμπτήρες ** Ατμών Na υψηλής πίεσης Ατμών Na χαμηλής πίεσης *** <20 * 60 ~70 ~100 140 200 1.000 14.000-28.000 10.000 10.000 >20.000 20.000 * πολύ μικρό ποσοστό της ενέργειας που καταναλώνεται μετατρέπεται σε φωτεινή ενέργεια, ενώ το υπόλοιπο γίνεται θερμότητα ** συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού με ενσωματωμένη στραγγαλιστική διάταξη *** φώτα νέον ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Στις ηλεκτρικές συσκευές καταναλώνονται σημαντικά ποσά ηλεκτρικής ενέργειας, λόγω του μεγάλου πλήθους τους και της συχνής χρήσης τους σε κάθε κατοικία. Η βελτίωση της ΕΞΕ - 6.
ενεργειακής απόδοσης ηλεκτρικών συσκευών εντάσσεται στα μέτρα ενεργειακής πολιτικής για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία παράλληλα συμβάλλει στη: Μείωση των εκπομπών CO 2. Τεχνολογική εξέλιξη και ανάπτυξη της βιομηχανίας παραγωγής αποδοτικότερων ηλεκτρικών συσκευών Βασικό μέτρο μείωσης της κατανάλωσης των συσκευών αφορά τη λειτουργία τους σε κατάσταση αναμονής (stand by) κατά την οποία αναλώνεται έως και το 10% της κατανάλωσης της συσκευής. Οι συνηθέστερες συσκευές με σημαντική κατανάλωση σε κατάσταση αναμωνής είναι οι: τηλεόραση στερεοφωνικό dvd / vcr δορυφορική κεραία αποκωδικοποιητής υπολογιστής φωτοαντιγραφικό, κτλ. 8.5. ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Ο τομέας των μεταφορών (οδικών, αέρος, θαλάσσης και σιδηροδρόμων) στην Ελλάδα κατά το διάστημα 1970-97 κατανάλωσε το 29 έως 41% της συνολικής τελικής ενέργειας, ενώ το 2008 κατανάλωσε το 31%. Περισσότερα από τα 2/3 αυτής της ενέργειας καταναλώθηκαν στις οδικές μεταφορές. Στον πίνακα 9-2 δίνεται η κατανάλωση ενέργειας για μεταφορά επιβατών και φορτίων ανά χιλιομετρικό επιβάτη και τόνο για τις ΗΠΑ και την Ελλάδα. Πίνακας 8-2: Κατανάλωση ενέργειας για μεταφορά επιβατών και φορτίων ανά χιλιομετρικό επιβάτη και τόνο για τις ΗΠΑ και την Ελλάδα Χιλιομετρικοί επιβάτες ανά λίτρο πετρελαίου Χιλιομετρικοί τόνοι ανά λίτρο πετρελαίου ΗΠΑ Ελλάδα ΗΠΑ Ελλάδα Λεωφορεία - Ι.Χ. 13 8,50 8,5 16,19 Αεροπλάνο 7 6,20 2,0 4,80 Πλωτά Μέσα 2 12,15 75,0 57,47 Τρένο 22 58,82 85,0 28,00 Από τον πίνακα φαίνεται πόσο πλεονεκτεί ο σιδηρόδρομος, όπως και τα άλλα μέσα σταθερής τροχιάς, τόσο για τη μεταφορά επιβατών όσο και για τη μεταφορά φορτίων. Στην Ελλάδα οι σιδηρόδρομοι παίζουν πολύ μικρό ρόλο στη μεταφορά φορτίων και επιβατών. Αυτό οφείλεται: στο μικρό και παλαιό δίκτυο, στην κακή χάραξη του δικτύου, στη μονή γραμμή σε μεγάλο μέρος του δικτύου, στο παλαιό υλικό και την κακή οργάνωση. Για να μπορέσουμε να εξοικονομήσουμε ενέργεια από τον τομέα των μεταφορών είναι απαραίτητα τα ακόλουθα μέτρα: α) Χρησιμοποίηση των μαζικών μέσων μεταφοράς για ένα σημαντικό ποσοστό ΕΞΕ - 7.
επιβατοχιλιομέτρων, τουλάχιστον μέσα στα αστικά κέντρα. β) Απόσυρση των αυτοκινήτων παλαιάς τεχνολογίας και αντικατάσταση τους με νέα αποδοτικότερα. γ) Μετακίνηση μέρους των εμπορευμάτων και των επιβατών μέσω του σιδηροδρομικού δικτύου. δ) Βελτίωση του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. 8.6. ΤΟΜΕΙΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1. ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Σχεδιασμός κτιρίων. Θερμομόνωση. Αύξηση β.α. μηχανολογικού εξοπλισμού θέρμανσης. Κλιματισμός. Φωτισμός, ηλεκτρικές συσκευές. Τηλεθέρμανση, θέρμανση με γεωεναλλάκτες. Ηλιακή θέρμανση, ζεστό νερό χρήσης. 2. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Ατμός διεργασιών. Ανακύκλωση υλικών. Ολοκληρωμένα ενεργειακά συστήματα Συστήματα συμπαραγωγής. 3. ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Μαζικά μέσα μεταφοράς για σημαντικό ποσοστό επιβατο-χιλιομέτρων (αστικών). Μετακίνηση μέρους εμπορευμάτων και επιβατών στους σιδηρόδρομους. Πιο αποδοτικά αυτοκίνητα και άλλα οχήματα. Βελτίωση οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Εικόνα 8-2: Παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια. ΕΞΕ - 8.
Εικόνα 8-3: Διάγραμμα ισοζυγίου ενέργειας για ξεχωριστή και συνδυασμένη παραγωγή (συμπαραγωγή) ηλεκτρισμού θερμότητας Περιοχές προτεραιότητας για Εξοικονόμηση Ενέργειας είναι οι: 1. Θέρμανση και ψύξη χώρου (~ 15% της συνολικής χρήσης ενέργειας). 2. Αστικές και υπεραστικές μεταφορές ατόμων και φορτίων (~ 40% της συνολικής χρήσης ενέργειας). 3. Βιομηχανικές διεργασίες (~ 25% της συνολικής χρήσης ενέργειας). Βιβλιογραφία 1. Δημήτρη Κάργας, Εξοικονόμηση ενέργειας, Ενημερωτικό δελτίο Τ.Ε.Ε., τεύχος 1855. 2. Ενέργεια και περιβάλλον: Σήμερα και Αύριο, Ανάλεκτα Εξοικονόμησης Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος, HELECO 1999. 3. Β. Δούκα-Κότσιρα, Ι. Παπαϊωάννου, Ορθολογική διαχείριση ενέργειας στην βιομηχανία, Τεχνική Επιθεώρηση, Απρίλιος 1998. 4. Κ.Α. Μπαλαράς, Μ. Σανταμούρης, Δ.Ν. Ασημακόπουλος, Καταναλώσεις και δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας στα Ελληνικά κτίρια, Ανάλεκτα Εξοικονόμησης Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος, HELECO 1999. 5. Κοινή Υπουργική Απόφαση Για την Βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων, ΦΕΚ 880/Β, 19/8/98. ΕΞΕ - 9.