پژوهشهای حسابداری مالی سال هفتم شماره سوم پياپی )25( پایيز 1394 تاریخ وصول: 1394/7/14 تاریخ پذیرش: 1394/11/26 صص: 7590 تاثیر استراتژیهای پایداری بر رقابتی ریسک و مالی عملکرد چکیده 1 نشانی مكاتباتی نویسنده مسؤول: ** 1* محمد مرادی سعیده سپهوندی * استادیار حسابداری دانشگاه تهران ایران دانشگاه تهران دانشكده مدیریت. moradimt@ut.ac.ir Copyright 2015, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/byncnd/4.0/), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they cannot change it in any way or use it commercially. ** کارشناس ارشد حسابداری دانشگاه تهران ایران saeede_sepahvand@yahoo.com امروزه رقابت موجود در بازارها با گستردگی بيشتری نسبت به گذشته همراه است. بسياری از شرکتها تالش میکنند تا با تدوین استراتژیهای رقابتی مناسب مزیت رقابتی را بدست آورند و با افزایش ميزان رقابتپذیری محصوالت خود زمينه رشد و پيشرفت شرکت را فراهم سازند. افزایش ارزش برای مشتریان به منظور دستيابی به مزیت رقابتی ارتباط نزدیكی با انتخاب دقيق استراتژی توسط شرکت دارد. در این پژوهش تاثير استراتژیهای رقابتی بر پایداری عملكرد مالی و ریسک شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. برای آزمون روابط مذکور اطالعات سال شرکت شامل 130 شرکت طی سالهای 13921386 مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور اندازهگيری استراتژیهای رقابتی از تحليل عاملی اکتشافی استفاده شده است. تجزیه و تحليل دادهها و آزمون فرضيهها با استفاده از رگرسيون خطی چندمتغيره و ضریب همبستگی پيرسون صورت گرفته است. استراتژی تمایز نسبت به استراتژی رهبری هزینه منجر به عملكرد پایدارتری میشود ممكن است با ریسک بيشتری همراه باشد. واژههای كلیدی: استراتژی تمایز استراتژی رهبری هزینه پایداری عملكرد ریسک. نتایج نشان میدهد هر چند بكارگيری استراتژی تمایز اما
76/ پژوهشهای حسابداری مالی سال هفتم شماره سوم پياپی )25( پایيز 1394 مقدمه اخيرا پژوهشهای حسابداری مدیریت منابع و فرآیندهای شرکت را که ویژگیه یا باعث ایجاد مزیت رقابتی و همچنين عملكردی پایدار میشوند مورد بررسی قرار میدهند. مزیت رقابتی عاملی است که سبب میشود مشتری محصول )کاال و خدمات( یک شرکت را به رقبا ترجيح دهد. در واقع ارزش بيشتر برای مشتری همواره متناظر با مزیت رقابتی برای سازمان است. هدف اصلی سازمان از ایجاد مزیت رقابتی با تكيه بر منابع و قابليتهایی که در اختيار دارد رقابتپذیری و دستيابی به موقعيتی ممتاز از لحاظ عملكردی در بازار است [19]. به عقيده پورتر [18] هر بنگاهی در بلندمدت یک موقعيت قابل دفاع در صنعت برای خود ایجاد میکند. این موقعيت یک عامل مهم و تعيينکننده در موفقيت بنگاه در برابر رقبا میباشد. افزایش ارزش برای مشتریان به منظور دستيابی به مزیت رقابتی ارتباط نزدیكی با انتخاب دقيق استراتژی شرکت دارد. استراتژی در واقع این مسئله را بيان میکند که چگونه یک واحد تجاری میتواند برای خودش از طریق تمایز با سایر رقبا مزیت رقابتی ایجاد کند و چه رهبری هزینه وضعيت بهتری را در عملكرد جاری خواهد داشت [16]. از طرفی هر نوع استراتژی را که سازمانها انتخاب میکنند ریسکهایی را به همراه دارند. شرکتهایی که از استراتژی رهبری هزینه پيروی میکنند به منظور دستيابی به اقتصاد مقياس به طور قابل مالحظهای در داراییهای ثابت سرمایهگذاری میکنند. این موضوع موجب افزایش اهرم عملياتی شرکت میشود و حساست سود نسبت به تغييرات فروش را افزایش میدهد. از طرفی وجود نوآوری در استراتژی تمایز ممكن است موجب شكست یک محصول جدید در بازار شود و یا ممكن است هزینههای تحقيق و توسعه منجر به اثربخش نبودن این عوامل شود. میشود که استراتژی تمایز با ریسک همراه باشد. باعث بنابراین عالوه بر پایداری عملكرد اضافه ریسكی که از طریق پذیرش هر یک از استراتژیها به وجود میآید باید مورد توجه قرار گيرد. اخيرا پژوهشهای متعددی در زمينه بر عملكرد و ریسک انجام شده است. عوامل موثر صادقی و رحيمی [4] به بررسی رابطه بين ساختار مالكيت و عملكرد شرکتها با استفاده از سيستم معادالت همزمان پرداختند. رهنمای رودپشتی و همكاران [3] اثر افشای رویههای حسابداری انتقادی بر معيارهای ارزیابی عملكرد و کيفيت گزارشگری مالی را بررسی کردند. یاشنگ و جوهنی [20] رابطه بين استراتژی رقابتی پاداش مدیران اجرایی و عملكرد شرکت را مورد بررسی قرار دادند. عربصالحی و همكاران تاثير ریسک محيط استراتژی شرکت [5] و ساختار سرمایه بر عملكرد شرکتها را مورد بررسی قرار دادند. هدف اصلی این پژوهش نيز بررسی تاثير استراتژیهای رقابتی بر پایداری عملكرد مالی و ریسک شرکتها میباشد. نشان تجزیه و تحليل صورت گرفته در این پژوهش میدهد که عملكرد فعلی و آتی شرکتها با توجه به نوع استراتژی که در پيش میگيرند متفاوت خواهد بود. با توجه به نقش و اهميتی که انتخاب نوع استراتژی در تأمين اهداف شرکت و روشهای دستيابی به این اهداف دارد مدیران مالی شرکتها با تصميماتی که اتخاذ میکنند میتوانند بر عملكرد شرکت تأثير قابل توجهی داشته باشند. و همچنين ارائه راهكارهایی در به کارگيری استراتژیها برای
افزایش توان رقابتی شرکتها و ایجاد عملكرد باثباتتر با تاکيد بر تعادل بين ریسک و بازده شرکتها موجب کسب رضایت مشتری به عنوان عامل حياتی موفقيت در فعاليتهای اقتصادی خواهد شد. در این پژوهش دو مفهوم مهم بكار رفته است. اوال مفهوم عملكرد چند بعدی است و تنها به سود حسابداری محدود نمیشود و تعادل بين ریسک و بازده را در نظر میگيرد. ثانيا بجای تمرکز بر تاثير استراتژی بر عملكرد جاری شرکت یک تحليل طولی از پيوند بين استراتژی با عملكرد در نظر گرفته میشود. سوالی که مطرح میشود این است که آیا درک این که یک شرکت مزیت رقابتی پایداری دارد یا نه به آزمون عملكرد مالی در طول زمان نياز دارد و همچنين آیا نوع استراتژی انتخابی بر ریسک شرکت تاثير میگذارد این سواالت نمیتواند به تنهایی از طریق رسيدگی به عملكرد جاری آزمون شود [19]. در این پژوهش به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که چگونه اختالف در استراتژی شرکت بر پایداری عملكرد و ریسک شرکت اثر دارد. این مفهوم در پژوهشهای قبلی مورد بررسی قرار نگرفته است. مبانی نظری و پیشینه پژوهش پژوهشهای اخير در حسابداری مدیریت توجه بيشتری را به رویكردهای استراتژیكی که مبتنی بر شناخت اندازهگيری و مدیریت محرکهای کليدی ایجاد ارزش برای سهامداران است مبذول داشتها دن تاثير استراتژیهای رقابتی بر پایداری عملكرد مالی و ریسک /77.[19] شرکتها نيز به منظور ایجاد ارزش بيشتر و بلندمدت برای سهامداران از ساختار مدیریت بر مبنای 1 ارزش به صورت گسترده استفاده میکنند. بدین منظور تعریف و بكارگيری استراتژیهایی که عامل بالقوه ایجاد ارزش برای سهامداران میباشند جهت موفقيت مدیریت بر مبنای ارزش ضروری است. نظریهای [6] پورتر ارائه میدهد که در سه آن استراتژی کلی را بيان مینماید. وی معتقد است استراتژیهایی که یک شرکت میتواند جهت دستيابی به مزیت رقابتی به کار گيرد عبارتند از: استراتژی رهبری هزینه استراتژی تمایز و استراتژی تمرکز. شرکتهایی که استراتژی رهبری هزینه را پذیرفتهاند از طریق ایجاد هزینه پایين نسبت به رقبای خود قادر خواهند بود سهم بازار خود را افزایش دهند. از طرفی شرکتهایی که استراتژی تمایز را به کار میگيرند میتوانند از طریق فراهم کردن محصوالت و خدماتی که کيفيت منحصر به فردی داشته و مورد عالقه مشتریان است به مزیت رقابتی دست یابند. در اجرای سومين استراتژی یعنی استراتژی تمرکز بر نوع خاصی از محصول سازمان میکوشد تا بر بخشهایی خاص از بازار یا گروههایی خاص از خریداران متمرکز شود. شرکت میخواهد از طریق کاهش هزینهها و یا متمایز ساختن محصول و محدود کردن بازار به این هدف دست یابد. تمرکز اصلی در این پژوهش بر دو استراتژی رهبری هزینه و تمایز میباشد. [10] بارنی در مطالعاتش در زمينه استراتژیهای رقابتی این سوال را مطرح مینماید: آیا یک مزیت رقابتی میتواند ادامه یابد یا ادامه آن به توانایی رقبا در تقليد و یا تكرار آن وضعيت رقابتی بستگی دارد از مطالعات انجام شده میتوان به این موضوع پی برد که اگر یک مزیت رقابتی بتواند به آسانی توسط رقبا تقليد شود با گذشت زمان دوام نخواهد داشت و از 1 value based management
78/ پژوهشهای حسابداری مالی سال هفتم شماره سوم پياپی )25( پایيز 1394 بين میرود. پژوهشهای پورتر در طی سالهای 1996 تا 2001 بر این مفهوم تاکيد مینماید. پس از کار اوليه پورتر در زمينه استراتژی عمومی بسياری از مطالعات همچون راجيو و همكاران [19] و نوریفرد و درستكار [7] این مفهوم را مورد بررسی قرار دادند که شرکتها با استفاده از هر کدام از استراتژی تمایز و رهبری هزینه میتوانند به عملكرد برتری دست پيدا کنند و اتخاذ هر کدام از استراتژیها منجر به رشد فروش و نرخ باالتر بازده داراییها )ROA( میشود. شرکتها اساسا با به کارگيری استراتژی رهبری هزینه مزایای مبتنی بر اثربخشی عملياتی جاری را به دست میآورند. اما با گذشت زمان نمیتوانند عملكرد پایداری داشته باشند چون این مزایا به راحتی میتوانند به وسيله رقبا تقليد شوند. از سوی دیگر شرکتهایی که استراتژی تمایز را به کار میگيرند به دليل وجود نوآوری و تكنولوژی جدید قادرند مزایای مستمری را بدست آوردند و با گذشت زمان عملكرد خود را حفظ نمایند. با این وجود نوآوری در استراتژی تمایز ممكن است باعث شكست محصول جدید در بازار شود و یا ممكن است هزینههای که صرف تحقيق و توسعه میشود نتيجه بخش نباشد. این عوامل موجب میشود استراتژی تمایز با ریسک بيشتری نسبت به استراتژی رهبری هزینه رو به رو باشد. سهامداران اعتباردهندگان تامينکنندگان وغيره برای شرکتهایی که سود قابل پيشبينی و باثباتتری دارند اولویت بيشتری دارند. شرکتهایی که از استراتژی تمایز میکنند پيروی ممكن است به دليل پروژههای نوآورانه سود فرارتری داشته باشند [11]. بنابراین ریسک نيز باید به عنوان یک فرض اساسی در نظر گرفته شود. مبنای بررسیها در این پژوهش آزمون تجربی این فرضيههای منطقی میباشد. ادامه در به برخی از پژوهشهایی که در زمينه استراتژیهای رقابتی و معيارهای عملكرد انجام شده است در دو بخش مطالعات خارجی و داخلی اشاره میگردد. راجيو و همكاران [19] در مطالعهای رابطه بين استراتژیهای رقابتی و پایداری عملكرد را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که استراتژیهای رقابتی منجر به بهبود عملكرد جاری میشوند. با این حال استراتژی تمایز نسبت به استراتژی رهبری هزینه منجر به حفظ عملكرد در دورههای آتی میشود. همچنين استراتژی تمایز با ریسک بيشتری همراه است. یاشنگ و جوهنی [20] رابطه بين استراتژی رقابتی پاداش مدیران اجرایی و عملكرد شرکت را در سالهای 2005 2000 شرکت پذیرفته 515 در شده در بورس S&P 500 مورد بررسی قرار دادند. آنها با استفاده از تجزیه و تحليل خوشهای و محتوا برای طبقهبندی استراتژیهای شرکت به این نتيجه رسيدند که شرکتهایی که از استراتژی تمایز پيروی میکنند رهبری هزینه را دنبال میکنند نسبت به شرکتهایی که استراتژی از نسبت عملكرد پاداش )PLC( باالتری استفاده میکنند. عالوه بر این نتایج نشان میدهند که عدم تجانس بين استراتژی تجاری و ساختار پاداش یک اثر منفی بر عملكرد شرکت دارد. ناداکومار و همكاران [16] مطالعهای در زمينه استراتژیهای عمومی و عملكرد انجام دادند. آنها با استفاده از 124 پرسشنامه که بين مدیرعامل شرکتهای توليدی در بریتانيا توزیع گردید به این
نتيجه رسيدند شرکتهایی که از هر یک از استراتژیهای رهبری هزینه یا تمایز استفاده میکنند نسبت به شرکتهایی که استراتژی مشخصی ندارند یا از روش ترکيبی استفاده میکنند عملكرد بهتری دارند. دیوید و همكاران [13] اثرات عملكرد متناسب بين استراتژی رقابتی محصول و طراحی مدیریت خرید را مورد بررسی قرار دادند. هدف این مطالعه بررسی عملكرد بين استراتژی رقابتی محصول و طراحی سازمانی با استفاده از دادههای آرشيوی بود. این مطالعه به بررسی یک نمونه شامل 194 شرکت از 20 صنعت در سالهای 19941989 پرداخت. نتایج نشاندهنده یک رابطه احتمالی بين استراتژی رقابتی محصول ویژگیهای طراحی خرید و به طور کلی عملكرد شرکت )نرخ بازده داراییها( بود. ماهيت این رابطه احتمالی نشان میدهد که استراتژی رقابتی محصول شرکت باید قادر باشد یک طراحی مكمل در مدیریت خرید برای ترویج عملكرد شرکت انجام دهد. حدادیان و همكاران [2] در پژوهشی تاثير استراتژیهای تمرکز و تمایز بر عملكرد را با در نظر گرفتن نقش واسط قابليتهای بازاریابی و قابليتهای تكنولوژی مورد بررسی قرار دادند. از طریق فرمول کوکران با حجم جامعه نامعلوم 91 مدیر انتخاب و پرسشنامه پژوهش در اختيار آنها قرار گرفت. نتایج نشان داد رابطه مثبت و معنیداری بين تاثير استراتژی تمرکز و تمایز با در نظر گرفتن نقش واسط قابليتهای بازاریابی و قابليتهای تكنولوژی بر عملكرد وجود دارد. موسوی شيری و شاکری [6] پژوهشی با عنوان استراتژی حسابداری مدیریت استراتژیک و عملكرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را ارائه کردند. هدف اصلی این مطالعه ارزیابی این تاثير استراتژیهای رقابتی بر پایداری عملكرد مالی و ریسک /79 موضوع بود که آیا انطباق حسابداری مدیریت استراتژیک و استراتژی موجب بهبود عملكرد میگردد یا خير. به عالوه تاثير حسابداری مدیریت و استراتژی بر عملكرد نيز مورد آزمون قرار گرفت. به منظور گردآوری اطالعات از پرسشنامه استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بكارگيری استراتژی پویا و تكنيکهای هزینهیابی عملكرد را بهبود میبخشد. همچنين نتایج آشكار ساخت که انطباق حسابداری مدیریت استراتژیک و استراتژی موجب بهبود عملكرد میشود. نوریفرد و درستكار تاثير استراتژی [7] رهبری هزینه بر عملكرد مالی بلندمدت شرکتهای برتر پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار داد. نتایج حاصل نشان میدهد که اعمال استراتژی رهبری هزینه بر عملكرد مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران اثر مستقيم دارد. با این وجود اعمال این استراتژی با گذشت زمان منجر به عملكرد با دوام نخواهد شد. فرضیههای پژوهش با توجه به مبانی نظری و پيشينه تجربی فرضيههای پژوهش به شرح زیر طراحی شده است: فرضيه )1(. بكارگيری استراتژیهای رهبری هزینه و تمایز منجر به بهبود عملكرد میشود. فرضيه )2(. پایداری عملكرد در شرکتهایی با استراتژی تمایز بيشتر از شرکتهایی با استراتژی رهبری هزینه است. فرضيه )3(. شرکتهایی با استراتژی تمایز نسبت به شرکتهایی با استراتژی رهبری هزینه ریسک بيشتری دارند.
ر شو 80/ پژوهشهای حسابداری مالی سال هفتم شماره سوم پياپی )25( پایيز 1394 پژوهش برای تجزیه و تحليل دادهها و آزمون فرضيهها از رویكرد دادههای ترکيبی و رگرسيون خطی چندمتغيره استفاده شده است. به منظور تدوین مبانی نظری پژوهش از مطالعات کتابخانهای و آرشيوی استفاده است. شده دادههای مالی مورد نياز از نرمافزار رهآورد نوین و همچنين صورتهای مالی شرکت و سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران استخراج گردیده است. برای اندازهگيری استراتژیهای رقابتی از تحليل عاملی اکتشافی در نرمافزار آزمون فرضيهها از نرمافزار است. SPSS EVIEWS جامعه نمونه و روش نمونهگیری و برای استفاده شده جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. نمونه آماری این پژوهش با تعدیل جامعه آماری و از طریق اعمال محدودیتهایی انتخاب میگردد. به عبارت دیگر نمونه انتخابی در این پژوهش شرکتهایی میباشند که شرایط زیر را دارا باشند: 1. سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه باشد. 2. پژوهش برای شرکتهای غير مالی انجام میشود بنابراین به دليل ماهيت متفاوت صورتهای مالی بانکها و موسسات مالی )شرکتهای سرمایهگذاری بيمه واسطهگریهای مالی بانکها و ليزینگها( از نمونه حذف میشوند..3 دادههای مورد نياز پژوهش برای زمانی پژوهش قابل دسترسی باشد. تا 1386 در بازهی آنها دوره زمانی این پژوهش محدود به سالهای 1392 میباشد. کل نمونه شامل اطالعات مربوط به میباشد. سال مدلها و متغیرهای پژوهش شرکت شامل مدل آزمون فرضیه اول پژوهش پس از جمعآوری مشاهدات شرکت 130 تاثير استراتژیهای تمایز و رهبری هزینه بر عملكرد شرکتها طبق رابطه )1( بررسی میشود [19]: رابطه )1(. بررسی تاثير استراتژیهای تمایز و رهبری هزینه و عملكرد ROA it = α 0 + α 1 Diff it + α 2 Lead it + α 3 Size it + α 4 Lev it + α 5 BM it + α 6 Age it + ε it :ROA نرخ بازده دارایی )سود خالص به مجموع ارزش دفتری داراییها( :Diff :Lead استراتژی رهبری هزینه میباشد. به پيروی از راجيو و همكاران استراتژی تمایز [19] متغيرهای Size اندازهی شرکت فروش صنعت( LEV )نسبت فروش شرکت به اهرم شرکت )نسبت کل بدهیهای بلندمدت تقسيم بر حقوق صاحبان سهام( BM رشد شرکت )برابر نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام( AGE و عمر بورسی شرکت )معادل سال مورد رسيدگی منهای سال ورود شرکت به عنوان به بورس( متغيرهای کنترلی رابطه نظر گرفته شدهاند. انتظار میرود هر دو ضرایب α 1 )1( α 2 در و در رابطه )1( مثبت و معنیدار باشند. به بيان دیگر استراتژیهای رقابتی منجر به بهبود عملكرد میشوند. مدل آزمون فرضیه دوم پژوهش برای آزمون فرضيه )2( آزمون پایداری عملكرد استفاده آنجایی از الگوی میشود )2( برای [19]. از که هدف بررسی پایداری عملكرد در
دورههای آتی است از در نظر گرفته میشود. تاثير استراتژیهای رقابتی بر پایداری عملكرد مالی و ریسک /81 رابطه )32( ROA t+3 = γ 03 + γ 13 ROA it + γ 23 ROA it Diff it + γ 33 ROA it Lead it + γ 43 Size it + γ 53 Lev it + γ 63 BM it + γ 73 Age it + ε it در رابطه )32( برای متغيرهای مستقل و کنترلی ROA t+j به عنوان متغير وابسته رابطه )2(. بررسی تاثير استراتژیهای تمایز و رهبری هزینه بر پایداری عملكرد ROA t+j = γ 0j + γ 1j ROA it + γ 2j ROA it Diff it + γ 3j ROA it Lead it + γ 4j Size it + γ 5j Lev it + γ 6j BM it + γ 7j Age it + ε it 1,2,3=j i معرف شرکتهای عضو نمونه از یک الی 130 و t بازه زمانی تحقيق از سال 1386 الی 1392 میباشد. از آنجایی که هدف پژوهش بررسی پایداری عملكرد است لذا الگوی فوق به سه الگوی فرعی به شرح زیر تفكيک میشود [19]: رابطه )12( ROA t+1 = γ 01 + γ 11 ROA it + γ 21 ROA it Diff it + γ 31 ROA it Lead it + γ 41 Size it + γ 51 Lev it + γ 61 BM it + γ 71 Age it + ε it در رابطه )12( به منظور ارزیابی پایداری عملكرد برای متغيرهای مستقل و کنترلی از دادههای شرکتها از سال 89 تا 86 سال 87 تا 90 استفاده شده است. رابطه )22( و برای متغير وابسته از ROA t+2 = γ 02 + γ 12 ROA it + γ 22 ROA it Diff it + γ 32 ROA it Lead it + γ 42 Size it + γ 52 Lev it + γ 62 BM it + γ 72 Age it + ε it در رابطه )22( برای متغيرهای مستقل و کنترلی از دادههای شرکتها از سال 86 تا 89 و برای متغير وابسته از سال 88 تا 91 استفاده شده است. از دادههای شرکتها از سال 86 تا 89 و برای متغير وابسته از سال 89 تا 92 استفاده شده است. ضرایب استراتژیها و γ2j در رابطه γ3j نشاندهنده متغيرهای )2( هستند. بر این اساس در فرضيه )2( انتظار میرود ضریب γ2j ROAi,t Diffi,t در مثبت و معنیدار باشد و همچنين این ضریب نسبت به ضریب γ3j در ROAi,t Leadi,t بزرگتر باشد. به بيان دیگر انتظار بر این است که استراتژی تمایز اثر مثبتی بر حفظ عملكرد دوره جاری در دورههای آتی داشته باشد و این اثر نسبت به استراتژی رهبری هزینه بيشتر باشد. استراتژیهای رقابتی متغيرهای مستقل این پژوهش شامل استراتژی تمایز و استراتژی رهبری هزینه میباشد. به پيروی از پژوهشهای بالسام و همكاران [9] و راجيو و همكاران [19] از پنج متغير برای اندازهگيری موقعيت استراتژیک شرکت استفاده میشود. با توجه به نتایج تحليل عاملی اکتشافی دو متغير اول برای اندازهگيری استراتژی تمایز در یک عامل با عنوان Differentiation و سه متغير بعدی برای اندازهگيری استراتژی رهبری هزینه در یک عامل بارگيری میشوند. عنوان با CostLeadership SG&A/SALES.1 و فروش به فروش خالص. نسبت هزینههای عمومی اداری
.2 82/ پژوهشهای حسابداری مالی سال هفتم شماره سوم پياپی )25( پایيز 1394 SALSE/COGS تمام شده کاالی فروش رفته. SALES/CAPEX.3.4 نسبت فروش خالص به بهای نسبت فروش خالص به مخارج سرمایهای اموال ماشينآالت و تجهيزات. SALES/P&A نسبت فروش خالص به خالص ارزش دفتری ماشينآالت و تجهيزات. EMPLE/ASSETS.5 داراییها. مدل آزمون فرضیه سوم پژوهش نسبت تعداد کارکنان به کل برای آزمون فرضيه سوم پژوهش رابطه برآورد میشود [19]: )3( Beta i,t = α 0 + α 1 Diff i,t + α 2 Lead i,t + α 3 Size i,t + α 4 BM i,t + ε i,t رابطه 3( ) Beta سهام و شاخص ریسک شرکت )برابر با کوواریانس بازده بازار تقسيم بر واریانس شاخص بازار( Diff استراتژی تمایز و Lead استراتژی رهبری هزینه است. به پيروی از راجيو و همكاران [19] Size اندازهی شرکت فروش صنعت( BM و )نسبت متغيرهای فروش شرکت به رشد شرکت )برابر نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام( به عنوان متغيرهای کنترلی رابطه )3( در نظر گرفته شدهاند. ممكن است این دو متغير در آزمون فرضيه سوم تاثيرگذار باشند. در این مدل نيز انتظار میرود به α 1 عنوان ضریب استراتژی تمایز مثبت و معنیدار باشد و همچنين نسبت به به α 2 عنوان ضریب استراتژی رهبری هزینه بزرگتر باشد. در واقع استراتژی تمایز نسبت به رهبری هزینه رابطه مثبت و معنیدار بيشتری با ریسک شرکت دارد. یافتههای پژوهش در این بخش ابتدا نحوه اندازهگيری متغيرهای استراتژیهای تمایز و رهبری هزینه با استفاده از تحليل عاملی اکتشافی ارائه شده است و در ادامه نتایج آمار توصيفی و آزمون فرضيهها تشریح میشود. اندازهگیری متغیرهای استراتژیهای تمایز و رهبری هزینه با استفاده از تحلیل عاملی اكتشافی هدف اصلی روششناسی تحليل عاملی اکتشافی بررسی ساختار موجود در دادههای چندمتغيره میباشد. در واقع تحليل عاملی اکتشافی تكنيک آماری است که برای برآورد عاملها یا متغيرهای پنهان از یک طرف و کاهش تعداد زیادی متغير به تعداد کمتری عامل از طرف دیگر به کار میرود. در پژوهش حاضر برای اندازهگيری متغير استراتژی تمایز )Differentiation( به پيروی از بالسام و همكاران [9] و راجيو و همكاران [19] از دو نسبت هزینههای عمومی و اداری به فروش )SGA.S( و فروش به بهای تمام شده کاالی فروش رفته )S.COGS( و جهت اندازهگيری متغير استراتژی رهبری هزینه فروش به مخارج سرمایهای )CostLeadership( از سه نسبت ارزش دفتری ماشينآالت و تجهيزات )S.CAP( فروش به )S.PA( و نسبت تعداد کارکنان به کل داراییهای شرکت )EM.A( استفاده شد. در ادامه به منظور دستيابی به شاخصی واحد برای هر گروه از استراتژیهای فوق از تكنيک تحليل عاملی استفاده شده است. در تحليل عاملی پيش از انجام تحليل شایستگی دادهها توسط دو آزمون KMO نگاره )1( ارائه شد: و بارتلت بررسی و نتایج آن در
موقعیت استراتژیک نگاره 1. نتایج آزمونهای KMO و بارتلت استراتژی تمایز Differentiation KaiserMeyerOlkin Measure of Sampling. Adequacy ميزان کای.دو تاثير استراتژیهای رقابتی بر پایداری عملكرد مالی و ریسک /83 0/5 استراتژی رهبری هزینه CostLeadership 0/52 126/67 0/302 Bartlett's Test of Sphericity درجه آزادی احتمال معنیداری در آزمون KMO مقادیر بيشتر از 0/4 و در آزمون بارتلت معناداری کمتر از 0/1 نشاندهندهی شایستگی دادهها برای انجام آزمون است [1]. در نهایت متغيرهای استراتژی تمایز و رهبری هزینه به صورت ترکيب خطی از ضرایب مؤلفه اصلی استخراج شده در نگاره )2( بهدست میآیند. در نگاره )2( ضرایب مؤلفه اصلی به تفكيک برای شاخصهای استراتژی تمایز Differentiation متغیرها نسبت هزینههای عمومی و اداری به فروش )SGA.S( نسبت فروش به بهای تمام شده کاالی فروش رفته آمار توصیفی 3 1 معرف موقعيتهای استراتژیک ارایه گردیده که بر اساس این ضرایب معادلههای هر شاخص به صورت روابط )4( و )5( بهدست میآید: Differentiation= 0 / 713 SGA.S+ 0/ 713S.COGS رابطه )4( CostLeadership= 0/ 808S.CAP+ 0/ 813S.PA+ 0/ 20 EM رابطه 5( ) نگاره 2. ضرایب مؤلفه اصلی استخراج شده مؤلفه اول 0/713 استراتژی رهبری هزینه CostLeadership متغیرها سه نسبت فروش به مخارج سرمایهای )S.CAP( مؤلفه اول 0/808 0/713 )S.COGS( نگاره )3( خالصهای از آمار توصيفی متغيرهای متغیر تعداد میانگین فروش به ارزش دفتری ماشينآالت و تجهيزات 0/813 )S.PA( نسبت تعداد کارکنان به کل داراییهای )EM.A( پژوهش را نشان میدهد. نگاره 3. نتایج آمار توصیفی متغیرهای تحقیق انحراف معیار چولگی كشیدگی كمینه 0/20 13/19 1/29 0/71 11/20 12/45 ROA بیشینه 57/08 0/55 4/75 427/34 19/05 5/36 1/00 3/34 7/46 43/00 0/48 0/26 0/08 0/05 88/29 0/64 1/00 29/62 11/32 30/66 1/90 6/05 6/95 358/56 33/98 2/41 4/23 2/48 4/43 1/44 1/54 2/27 19/26 4/08 1/59 0/05 0/45 43/42 3/39 0/62 0/23 4/40 0/63 8/73 0/07 1/51 34/14 4/10 0/91 0/14 0/07 0/74 12/86 SGA.S S.COGS S.CAP S.PA EM.A Size Lev BM Age منبع: یافتههای پژوهش
84/ پژوهشهای حسابداری مالی سال هفتم شماره سوم پياپی )25( پایيز 1394 نتيجه نتيجه نگاره 4. نتایج آزمون F لیمر و هاسمن شاخص Beta ROA t+2 ROA t+2 ROA t+1 ROA Effects Test احتمال آماره احتمال آماره احتمال آماره احتمال آماره احتمال آماره 5/191 0/ 00 4/ 88 0/ 00 4/ 66 0/ 00 2/ 34 0/ 00 3/ 39 0/ آزمون ليمر 00 دادههای تابلویی دادههای تابلویی دادههای تابلویی دادههای تابلویی دادههای تابلویی 21/398 0/ 00 492/ 8 0/ 00 100/ 2 0/ 00 149/ 6 0/ 00 36/ 27 0/ آزمون هاسمن 00 منبع: یافتههای پژوهش روش اثرات ثابت ميانگين متغير بازده داراییها با مقدار روش اثرات ثابت 12 درصد نشان میدهد که سودخالص شرکتهای عضو نمونه بهطور متوسط 12 درصد کل داراییهای شرکت میباشند. منفی بودن کمترین مقدار در این متغير مربوط به شرکتهای زیانده میباشد و نشان میدهد در نمونه مورد مطالعه حداقل یک شرکت وجود دارد که زیان خالص آن در سال t 19 درسد از کل داراییهایش است. ميانگين 7 درصد برای متغير اهرم مالی بيانگر این است که نسبت استقراضهای بلندمدت در شرکتهای عضو نمونه 7 درصد حقوق صاحبان سهام میباشد. همچنين بهطور متوسط سن شرکتهای عضو نمونه تقریبا 13 سال میباشد. توجه به ضریب چولگی متغيرها نشان میدهد که اهرم مالی و رهبری هزینه دارای چولگی منفی و سایر متغيرها چوله به راست هستند. به عبارت دیگر به غير از این متغير توزیع سایر متغيرها تمایل به مقادیر کمتر از ميانه دارند. همچنين در متغيرهای تحقيق همهی ضرایب کشيدگی مثبت دارند. بنابراین پراکندگی توزیع متغيرهای نمونه از توزیع نرمال کمتر و تمرکز دادهها حول ميانگين از توزیع نرمال بيشتر است. نتایج آزمون فرضیههای پژوهش قبل از ارائه نتایج فرضيههای پژوهش ابتدا روش چيدمان دادهها شرح داده میشود. دادهها از آزمون F برای چيدمان ليمر استفاده شده است. نتایج روش اثرات ثابت روش اثرات ثابت روش اثرات ثابت موجود در نگاره )4( احتمال معناداری کمتر از % 5 را نشان میدهد. از این رو روش دادههای پانل بر روش دادههای تلفيقی ارجحيت دارد. همچنين نتایج آزمون هاسمن نشان میدهد که باید از روش اثرات ثابت به جای روش اثرات تصادفی استفاده شود. با توجه به معنادار بودن آمارههای آزمونهای F ليمر و هاسمن از روش اثرات ثابت برای هر دو مدل استفاده خواهد شد. بررسی )1( و )2( 5 فرضهای فرض عدم ناهمسانی واریانسها كالسیک رگرسیون برای فرضیه توجه به مقدار احتمال در نگاره )5( نشان میدهد که فرضيه صفر مبنی بر وجود همسانی واریانس در هر 4 الگو تأیيد میشود زیرا مقدار احتمال بزرگتر از درصد بوده و دليلی برای رد فرض صفر وجود ندارد. همچنين مدل مشكل ناهمسانی واریانس ندارد و میتوان از روش رگرسيون حداقل مربعات معمولی استفاده نمود.
تاثير استراتژیهای رقابتی بر پایداری عملكرد مالی و ریسک /85 نگاره 5. نتایج آزمون ناهمسانی واریانس باقیماندهها آزمون وایت متغیر وابسته آماره آزمونF درجه آزادی احتمال معناداری نتیجه )6 417( 1/83 ROA )7 416( 12/49 )7 416( 1/66 )7 416( 0/72 ROA t+1 ROA t+2 ROA t+3 منبع: یافتههای پژوهش نگاره 6. نتایج عدم خودهمبستگی آزمون دوربین واتسون متغیر ROA t+2 ROA t+2 ROA t+1 ROA وابسته الگو 2/39 2/ 09 1/ 63 1/ 69 آماره دوربين واتسون عدم وجود خودهمبستگی بين جمالت باقيمانده الگو نتيجه فرض عدم وجود خودهمبستگی این فرض از مدل کالسيک رگرسيون خطی بيان میدارد که بين جمالت باقيماندهی رگرسيون همبستگی وجود ندارد. برای بررسی استقالل باقيماندهها ازآماره دوربين واتسون استفاده شده است. اگر مقدار آماره دوربين واتسون نزدیک به 0/0913 برقراری فرض همسانی واریانس باقيماندهها 0/0518 برقراری فرض همسانی واریانس باقيماندهها 0/116 برقراری فرض همسانی واریانس باقيماندهها 0/658 برقراری فرض همسانی واریانس باقيماندهها عدد 2 باشد یا به عبارتی در فاصلهی 1/52/5 قرار داشته باشد میتوان استقالل باقيماندهها را پذیرفت [1]. نتایج حاصل از این آزمون که در نگاره )6( ارائه شده است حاکی از آن است که الگوهای تحقيق با مشكل همبستگی جمالت خطا روبرو نيستند. فرض عدم وجود همخطی برای تشخيص وجود همخطی در این تحقيق از شاخص تورم واریانس )VIF( استفاده شد. در ارتباط با شاخص تورم واریانس مقادیر کمتر از 5 نشاندهنده عدم وجود همخطی کامل میباشد. نتایج حاصل از این آزمون در نگاره )7( نشان میدهد که ميزان تورم واریانس متغيرهای مستقل الگو در حد مجاز خود قرار دارد. Tolerance 0/204 0/244 0/225 0/987 0/989 0/847 0/943 نگاره 7. نتایج آزمون همخطی شاخص تورم واریانس )VIF( رابطه )2( رابطه )1( VIF نام متغیر Tolerance VIF Constant 4/895 ROA 0/826 1/211 4/095 ROA*DIFF 0/874 1/144 4/446 ROA*LEAD 0/991 1/009 1/013 Size 0/985 1/015 1/013 Lev 0/894 1/116 1/18 BM 0/948 1/055 1/06 Age نام متغیر Constant Diff Lead Size Lev BM Age منبع: نتایج پژوهش
86/ پژوهشهای حسابداری مالی سال هفتم شماره سوم پياپی )25( پایيز 1394 در ادامه به منظور آزمون فرضيه )1( تاثير استراتژیهای رهبری هزینه و تمایز بر حفظ عملكرد شرکتها بررسی میشود. نتایج آزمون رابطه )1( در نگاره )8( ارائه شده است. انتظار میرود که در این مدل دو ضریب γ 3j γو 2j ارتباط مثبت و معناداری با متغير وابسته داشته باشند و ضریب متغير ROA it Diff it نگاره 8. نتایج آزمون فرضیه اول ROA it Lead it باشد. در طی دوره j بزرگتر از ضریب ROA it = α 0 + α 1 Diff it + α 2 Lead it + α 3 Size it + α 4 Lev it + α 5 BM it + α 6 Age it + ε it متغیر عرض از مبدأ استراتژی تمایز هزینه استراتژی رهبری هزینه اندازه شرکت اهرم مالی نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سن شرکت 0/63 ضریب تعيين 0/55 ضریب تعيين تعدیل یافته نتایج حاصل از تخمين رابطه )1( نشان میدهد که هر دو استراتژی رهبری هزینه و تمایز هزینه اثر مثبت و معناداری بر عملكرد شرکتها دارند. بنابراین دليلی برای رد فرضيه اول وجود ندارد. به منظور بررسی پایداری این اثر در طی دورههای بعد از سال t در فرضيه )2( به تخمين رابطه )2( در سه دوره بعد از سال t پرداخته میشود. نتایج حاصل از برآورد رابطه )2( در نگاره )9( ارائه شده است. نتایج حاصل از تخمين رابطه )1( نشان میدهد که هر دو استراتژی رهبری هزینه و تمایز هزینه اثر مثبت و معناداری بر عملكرد شرکتها دارند لذا به منظور بررسی پایداری این اثر در طی دورههای بعد از سال t به تخمين رابطه )2( در سه دوره بعد از سال t نيز پرداخته میشود. نتایج حاصل از برآورد رابطه )2( نشان میدهد که در دوره 1=j یعنی یک دوره بعد از انتخاب استراتژی احتمال آماره t ضریب 0/185 1/327 2/426 0 6/494 0/914 1 3/245 0/146 0/061 1/874 0/312 0/481 0/705 2 0/567 0/572 0 0/141 1/475 0/023 7/97 آماره F فيشر احتمال آماره F فيشر در هر دو گروه شرکتها استراتژیها رابطه معناداری با عملكرد آتی شرکت دارند. اما این ارتباط برای شرکتهایی که استراتژی تمایز را انتخاب کردهاند قویتر میباشد زیرا ضریب این متغير با مقدار 0/20 از ضریب شرکتهایی که استراتژی رهبری هزینه را انتخاب کردهاند بيشتر است. نتایج برای دو دورهی بعدی نشان میدهد که در شرکتهایی که استراتژی تمایز را انتخاب کردهاند همچنان این استراتژی اثر مثبت و معناداری بر عملكرد شرکت دارد. در صورتی که برای دورههای 2=j وj=3 استراتژی رهبری هزینه اثر معنادار بر عملكرد شرکت ندارد. لذا نتایج پژوهش بيانگر این است که استفاده از استراتژی تمایز عملكرد بادوامتر و پایدارتری را نسبت به استفاده از استراتژی رهبری هزینه به همراه دارد و مطابق یافتههای تحقيق دليلی برای رد فرضيه دوم وجود ندارد.
نگاره 9. نتایج آزمون فرضیه دوم تاثير استراتژیهای رقابتی بر پایداری عملكرد مالی و ریسک /87 ROA t+j = γ 0j + γ 1j ROA it + γ 2j ROA it Diff it + γ 3j ROA it Lead it + γ 4j Size it + γ 5j Lev it + γ 6j BM it + γ 7j Age it + ε it ROA t+3 ROA t+2 ROA t+1 متغیر وابسته ضریب آماره احتمال ضریب آماره احتمال ضریب آماره احتمال Variable 0/03 2/16 0/36 1/00 2/75 0/38 0/16 40/1 0/18 C 0/30 1/05 0/21 0/25 1/16 0/20 0/03 2/17 0/33 ROA 4/18 0/44 0/03 2/13 0/19 0/01 2/49 0/20 ROA*DIFF 0/11 1/58 0/17 0/05 1/95 0/17 0/05 0/90 0/14 ROA*LEAD 0/70 0/38 0/07 0/86 0/18 0/03 0/98 0/02 SIZE 0/85 10/19 0/12 1/56 0/01 0/05 1/98 0/01 LEV 0/07 1/84 0/13 0/07 1/80 0/11 0/36 0/92 0/05 BM 0/02 0/38 0/35 2/83 0/35 0/03 2/15 0/24 AGE 0/34 0/47 0/56 R2 0/34 0/47 0/56 R 2 تعدیل شده 29/94 52/80 74/15 آمارة F فيشر منبع: یافتههای پژوهش بررسی فرضهای كالسیک رگرسیون برای فرضیه )3( عالوه بر این نتایج مربوط به همخطی نيز در نگاره در نگاره )10( نتایج آزمون وایت و دوربين واتسون )7( ارائه شده است که حاکی از عدم وجود همخطی ارائه شده است. این نتایج نشان میدهد که این بين متغيرها است. فرضهای رگرسيون برای فرضيه )3( نيز برقرار است. نگاره 10. بررسی پیش فرضهای الگوهای رگرسیونی در رابطه )3( نام آزمون آماره درجه آزادی احتمال نتیجه 0/675 )4779( 0/582 وایت عدم وجود ناهمسانی واریانس دوربين واتسون 1/695 عدم وجود خودهمبستگی منبع: یافتههای پژوهش در ادامه به بررسی رابطه بين استراتژیهای رهبری هزینه و تمایز و ریسک شرکتها پرداخته شده است. نتایج حاصل از این آزمون در نگاره )11( ارائه شدهاند. Beta i,t = α 0 + α 1 Diff i,t + α 2 Lead i,t + Size i,t + BM i,t + Ɛ i,t نگاره 11. نتایج آزمون فرضیه سوم متغیر ضریب آماره t احتمال 5 2/836 0/406 عرض از مبدأ 0/017 0/402 0/261 استراتژی تمایز 0/124 1/540 1 استراتژی رهبری هزینه 0 4/166 0/598 اندازه شرکت 0/141 1/475 0/023 نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار 5/33 آماره F فيشر 0/59 ضریب تعيين 0/48 ضریب تعيين تعدیل یافته احتمال آماره F فيشر
88/ پژوهشهای حسابداری مالی سال هفتم شماره سوم پياپی )25( پایيز 1394 در نگاره )11( ضریب تعيين حدود %48 است. این امر نشان میدهد که %48 از تغييرات ریسک شرکتها توسط متغيرهای مستقل و کنترلی این الگو توضيح داده میشود. احتمال آماره صفر کمتر از F 0/05 فيشر با مقدار است و در سطح اطمينان %95 مدل رگرسيون به طور کلی تأیيد میشود. با توجه به نتایج آزمون معنادار بودن ضرایب رگرسيون احتمال متغير استراتژی تمایز با مقدار 0/01 کمتر از 0/05 است و ضریب این متغير با مقدار 0/26 مثبت میباشد. لذا در سطح اطمينان 95 درصد رابطه مثبت و معناداری ميان استفاده از استراتژی تمایز و ریسک شرکتها وجود دارد. به عبارت دیگر در شرکتهای نمونه استفاده از استراتژی تمایز منجر به افزایش ریسک شرکتها میشود. در صورتی که استفاده از استراتژی رهبری هزینه اثر معنادار بر ریسک شرکتها نداشته و همچنين مقدار ضریب این متغير با مقدار تمایز 1 کوچكتر از ضریب متغير استراتژی میباشد. بنابراین در مقام مقایسه استفاده از استراتژی تمایز نسبت به استفاده از روش استراتژی رهبری هزینه شرکتها را با ریسک بيشتری همراه میکند. بنابراین فرضيه سوم رد نمیشود. نتیجهگیری پورتر [17] با ارائه چارچوبی بيان کرد شرکتهایی که یكی از استراتژیهای تمایز یا رهبری هزینه را به کار میگيرند از عملكرد بهتری برخوردار خواهند شد. رهبری هزینه در درجه اول موجب کارایی عملياتی میشود با این وجود به راحتی تقليد میشود و عملكرد برتر حاصل از این استراتژی در طول زمان انتشار نمییابد. از طرف دیگر تمایز از طریق خدمات و محصوالت منحصر به فردی که به مشتریان ارائه میشود به شرکتها اجازه میدهد تا عملكرد برتر خود را در طول زمان حفظ کنند. از طرفی گرافورد [11] نشان داد که هر یک از استراتژیها با ریسکهایی همراه هستند. بنابراین در انتخاب نوع استراتژی شرکت باید به ریسکهایی که در نتيجه بكارگيری آن استراتژی به وجود میآیند توجه شود. یافتههای پژوهش از بررسی 130 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بازدهی زمانی 13921386 رهبری هزینه نشان میدهند که استراتژی تمایز و رابطه مثبت و معناداری بر عملكرد دوره جاری دارند بدین معنی که اتخاذ استراتژیهای رقابتی منجر به بهبود عملكرد میشود. این نتایج با پژوهش های راجيو و همكاران [19] ناداکومار و همكاران [9] و نوریفرد و درستكار [7] سازگار است. اما در آزمون تاثير استراتژیها بر عملكرد آتی نشان داده شد که استراتژی تمایز اثر مثبت و معنیداری بر عملكرد آتی دارد. در حالی که استراتژی رهبری هزینه رابطه معنیداری با عملكرد آتی ندارد. بنابراین اتخاذ استراتژی تمایز نسبت به استراتژی رهبری هزینه منجر به پایداری عملكرد در دورههای آتی میشود. با این حال بين استراتژی تمایز و ریسک رابطه مثبت معنیداری وجود دارد و این موضوع نشان میدهد که استفاده از استراتژی تمایز ریسک را افزایش داده و درآمد ریسكی و بیثباتتری را نسبت به استراتژی رهبری هزینه به همراه دارد. این نتایج با پژوهشهای راجيو و همكاران [19] قماوات [14] و دنيل و همكاران [12] سازگار است. در ادامه به محدودیتها و پيشنهادهای پژوهش اشاره میشود.
تاثير استراتژیهای رقابتی بر پایداری عملكرد مالی و ریسک /89 محدودیتهای پژوهش برای اندازهگيری استراتژی تمایز از نسبت هزینههای R&D به فروش بدليل عدم وجود متغير R&D در صورتهای مالی شرکتهای مورد بررسی صرفنظر شده است. پیشنهادهای كاربردی تجزیه و تحليل صورت گرفته در این پژوهش بيان میکند که عملكرد فعلی و آتی شرکتها با توجه به نوع استراتژی که در پيش میگيرند متفاوت خواهد بود. با توجه به نقش و اهميتی که انتخاب نوع استراتژی در تأمين اهداف شرکت و روشهای دستيابی به این اهداف دارد مدیران مالی شرکتها با تصميماتی که اتخاذ میکنند میتوانند بر عملكرد شرکت تأثير قابل توجهی داشته باشند. برخی از منابع و فرآیندها به راحتی تقليد میشوند. اگر مدیران در چنين منابعی سرمایهگذاری کنند ممكن است قادر باشند به برتری عملياتی در کوتاهمدت دست یابند. اما این مزیت ممكن است پایدار نباشد چون رقبا میتوانند به آسانی این منابع را تقليد کنند. البته این موضوع بدین معنی نيست که تمام شرکتها از بكارگيری استراتژی تمایز سودمند میشوند. یک تعادل باید توسط مدیران در نظر گرفته شود. از آنجایی که استراتژی تمایز منجر به درآمد ریسكی و بیثباتتری میشود مدیران باید به دقت مشخص کنند که آیا منابع حاصل از پایداری عملكرد بيشتر از ریسک اضافی است که این استراتژی به ذینفعان مختلف شرکت یعنی تامينکنندگان کارکنان سهامدارن و غيره تحميل میکند. پیشنهاد برای پژوهشهای آتی از آنجایی که در زمينه استراتژیهای رقابتی پژوهشهای محدودی صورت گرفته است به پژوهشگران توصيه میشود که تاثير این استراتژیها را بر سایر عوامل حسابداری )مانند مدیریت سود رقابت بازار محافظهکاری و سایر عوامل( نيز مورد بررسی قرار دهند. منابع 1 2 3 بایزدی ابراهيم اوالدی بهنام و نرگس عباسی. )1390(. تحليل دادههای پرسشنامهای به کمک.SPSS PASW 19 تهران. انتشارات عابد تهران. حدادیان عليرضا و منظمی برهانی مسعود و ابراهيم رحيمی. )1393(. تاثيراستراتژیهای تمرکز و تمایز بر عملكرد با در نظر گرفتن نقش واسط قابليتهای بازاریابی و قابليتهای تكنولوژی. اولين کنفرانس بينالمللی اقتصاد مدیریت حسابداری و علوم اجتماعی رشت ایران. رهنمایرودپشتی فریدون یعقوبنژاد احمد نوریفرد یداله و احمد گودرزی. )1390(. ارزیابی تاثير افشای رویههای حسابداری انتقادی بر معيارهای ارزیابی عملكرد و کيفيت گزارشگری مالی. مجله پژوهشهای حسابداری مالی سال پنجم شماره دوم صص 9273. 4 صادقی حسين و پریسا رحيمی. )1390(. بررسی رابطه بين ساختار مالكيت و عملكرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله پژوهشهای حسابداری مالی. سال چهارم شماره چهارم صص 10289.
13 David, J.S., and Hwang, Y., and Pei, B.K., Reneau, W. (2002). The Performance Effects of Congruence between Product Competitive Strategies and Purchasing Management Design. Management Science, Vol. 48, No. 7, Pp. 866886. 14 Ghemawat, P. (1986). Sustainable Advantage. Harvard Business Review, Vol. 64, No. 5, Pp. 5358. 15 Miller, A., and Dess, G. G. (1993). Assessing Porter s (1980) Model in Terms of Its Generalizability, Accuracy and Simplicity. Journal of Management Studies, Vol. 30, No. 4, Pp. 553585. 16 Nandakumar, M.K., and Ghobadian, A., and O Regan, N. (2011). Generic Strategies and Performance Evidence from Manufacturing Firms. International Journal of Productivity and Performance Management, Vol. 60, No. 3, Pp. 222251. 17 Porter, M.E. (1996). Towards a Dynamic Theory of Strategy. Strategic Management Journal, 95 119. 18 Porter, M. (2001). Strategy and the Internet. Harvard Business Review, Vol. 79, No. 3, Pp. 6278. 19 Rajiv, D. B., and Raj, M., and Arindam. T. (2014). Does a Differentiation Strategy Lead to More Sustainable Financial Performance than a Cost Leadership Strategy?. Management Decision, Vol. 52, No. 5, Pp. 872 896 20 Yasheng, C., and Johnny, J. (2014). Business Strategy, Executive Compensation and Firm Performance. Journal Accounting and Finance, Vol. 54, Pp. 113 134. 90/ پژوهشهای حسابداری مالی سال هفتم شماره سوم پياپی )25( پایيز 1394 5 عربصالحی مهدی مؤیدفر رزیتا و سجاد کریمی. )1390(. تاثير ریسک محيط استراتژی شرکت و ساختار سرمایه بر عملكرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله پژوهشهای حسابداری مالی سال چهارم شماره سوم صص 7047. موسویشيری محمود و ماهرخ شاکری. ) 1393 (.استراتژی حسابداری مدیریت استراتژیک و عملكرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله حسابداری مدیریت دوره 7 شماره 20 صص 10793. 6 7 نوری فرد یداله و مليحه درستكار. )1389(. تاثير استراتژی مدیریت هزینه بر عملكرد مالی بلندمدت شرکتهای برتر پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. همایش بررسی راهكارهای ارتقا مباحث حسابداری مدیریت در صنعت دورد ایران. 8 Allen, R.S., and Helms, M.M. (2006). Linking Strategic Practices and Organizational Performance to Porter s Generic Strategies. Business Process Management Journal, Vol. 12, No. 4, Pp. 433454. 9 Balsam, S., and Fernando, G.D., and Tripathy, A. (2011). The Impact of Firm Strategy on Performance Measures Used in Executive Compensation. Journal of Business Research, Vol. 64, Pp. 187193. 10 Barney, J. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage. Journal of Management 99 120. 11 Crawford, C. M. (1977). Marketing Research and the New Product Failure Rate. Journal of Marketing, Vol. 41 No. 2, Pp. 5161. 12 Daniel, I. P. (2007). The Relationship between Competitive Strategies and Product Quality. Industrial Management and Data Systems. Vol. 107 No. 1, Pp. 69 83.