ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

Σχετικά έγγραφα
ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

Νευροφυσιολογία και Αισθήσεις

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας (προσωπικό) (γραμματεία)

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ (I)

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία

Δυναμικό ηρεμίας Δυναμικό ενεργείας. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. Γιώργος Ανωγειανάκις Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας (προσωπικό) (γραμματεία)

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ

Ηλεκτροφυσιολογία της Κυτταρικής Μεμβράνης

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics

Ανατοµία του Εγκεφάλου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων

Η ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΥΔΩΝ ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ. ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Φατούρος Γ. Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής ΣΥΣΠΑΣΗΣ

Μεθοδολογική προσέγγιση της Βιοηλεκτρικής βάσης του νευρικού ενεργού δυναμικού

Θέµατα διάλεξης ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΜΥΪΚΗ ΣΥΣΤΟΛΗ. Τρόποι µετάδοσης των νευρικών σηµάτων. υναµικό Ηρεµίας. Νευρώνας

Μεμβρανική Βιοφυσική

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΗ ΣΥΝΑΨΗ

ΜΑΘΗΜΑ 2ο ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΟΥΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ

Κεφαλαιο 11 ο ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Νευρικό 1

Συναπτική ολοκλήρωση. Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα. Τετάρτη, 20 Μαρτίου 13

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Κεφάλαιο 1: Βασικές αρχές ανατοµίας και οργάνωσης του νευρικού συστήµατος

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ

Βιοϊατρική τεχνολογία

Βιολογία. Θετικής κατεύθυνσης. Β λυκείου. ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολόγος 3 ο λύκ. ηλιούπολης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Μεμβρανική Βιοφυσική. Το δυναμικό ενέργειας Διδάσκων: Λεκ. Χαράλαμπος Λαμπρακάκης

Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32)

ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ

Δοµή και Λειτουργία του Νευρώνα και του Εγκεφάλου

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΟΝΣΟΥΛΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος

Σκοπός: Περιγραφή της συμπεριφοράς των νευρικών κυττάρων και ποσοτικά και ποιοτικά.

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ:ΔΟΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Νευρικό σύστημα - εισαγωγή. Μιχάλης Ζωγραφάκης - Σφακιανάκης Νοσηλευτής ΠΕ, M.Sc. Καθηγητής Εφαρμ. Νοσηλευτικής ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 9. Νευρικό Σύστημα. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων

2 Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο. Δ. Αρζουμανίδου

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί. Ανιόντα (Κεντροµόλα) Δεµάτια


Βιοδυναμικά: Ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα τα οποία παράγονται στους ιστούς των ζωντανών οργανισμών κατά τις βιολογικές λειτουργίες.

3. Να συμπληρώσετε κατάλληλα τα μέρη από τα οποία αποτελείται ένας νευρώνας.

Ηλεκτροφυσιολογία της Κυτταρικής Μεμβράνης

«ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Λειτουργία Νευρικού Συστήματος

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Μεμβρανική Βιοφυσική. Εισαγωγή Διδάσκων: Λέκτορας Χαράλαμπος Λαμπρακάκης

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Δομή και λειτουργία των νευρικών κυττάρων. Ηλιάνα Καρβουντζή Βιολόγος

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

2. Μεμβρανικά δυναμικά του νευρικού κυττάρου

Τα κύτταρα του νευρικού συστήµατος. Το βιολογικό υπόστρωµα της συµπεριφοράς. Το κυτταρικό σώµα περιέχει τον πυρήνα. Ηδοµήκαιηλειτουργίατωννευρώνων

Παθητική και ενεργητική μεταφορά μέσω μεμβρανών

Η βαθμίδα του ηλεκτρικού πεδίου της μεμβράνης τείνει να συγκρατήσει τα θετικά φορτισμένα ιόντα.

9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ. Νευρώνες

Νωτιαίος Μυελός. Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος

ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑΣ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ ΜΕΣΩ ΑΠΤΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΩΝ

Οι Κυριότερες Νευρικές Οδοί

13. Μεµβρανικοί δίαυλοι και αντλίες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Δυναμικό ηρεμίας Δυναμικό ενεργείας. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων. Μεταιχµιακό Σύστηµα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Περιοδική υπερκαλιαιμική παράλυση

Λείος μυς. Ε. Παρασκευά Αναπλ. Καθηγήτρια Κυτταρικής Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 2017

Κινητικό σύστηµα. Κινητικός φλοιός

Θάλαμος, Φλοιός του Εγκεφάλου & Δικτυωτός Σχηματισμός. Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας

1. Κεντρικό Νευρικό Σύστημα

Εγκέφαλος και Έλεγχος της Κίνησης

ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Μηχανισμός Αγωγής του Δυναμικού Ενεργείας. Βασικές Έννοιες στην Μεμβρανική Ηλεκτροφυσιολογία ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ - ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 6ο ΜΕΡΟΣ Β ΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Νευρικό σύστημα (σύντομη θεωρία ερωτήσεις)

Σύναψη µεταξύ της απόληξης του νευράξονα ενός νευρώνα και του δενδρίτη ενός άλλου νευρώνα.

Σημειώσεις Βιοφυσικής 1

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος:

Κυτταροαρχιτεκτονική Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

9. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ. Νευρώνες

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα;

Κρανίο - Εγκέφαλος ανατομία

Εισαγωγή στη Νευροψυχολογία

Η βιολογία της μάθησης και της μνήμης: Μακρόχρονη ενδυνάμωση/αποδυνάμωση

Αίσθηση και Αντίληψη...ΚΑΙ ΛΙΓΟ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ B. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΣΚΗΣΗ: MΕΤΡΗΣΗ ΜΕΤΑΣΥΝΑΠΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΙΚΩΝ ΣΕ ΤΟΜΕΣ ΙΠΠΟΚΑΜΠΟΥ ΑΡΟΥΡΑΙΟΥ.

Σκοπός του μαθήματος είναι ο συνδυασμός των θεωρητικών και ποσοτικών τεχνικών με τις αντίστοιχες περιγραφικές. Κεφάλαιο 1: περιγράφονται οι βασικές

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία

5o Μάθηµα. Αισθητικά Συστήµατα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. ΕΓΚΕΦΑΛΟΝΩΤΙΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Χωρίζεται σε Κεντρικό Νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) και σε Περιφερικό Νευρικό Σύστημα.

Τεχνική και μεθοδολογία της ηλεκτροεγκεφαλογραφικής καταγραφής Το μηχάνημα που χρησιμοποιείται για τη λήψη του ΗΕΓ ονομάζεται

Αμυγδαλή (ΑΜΥ)* Ι. Εισαγωγή ΙΙ. Ανατομική οργάνωση

Σημειώσεις Βιοφυσικής 1

Φυσιολογία ΙΙ Ενότητα 1:

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου

Transcript:

Εισαγωγή ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Δρ. Κυριακή Σιδηροπούλου Λέκτορας Νευροφυσιολογίας Γραφείο: Γ316δ ΤΗΛ: 2810394071 (γραφείο), 2810394051, 2810394442 (εργ) E-MAIL: sidirop@imbb.forth.gr Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 1

Νευροβιολογία/Νευροεπιστήµη Η µελέτη/κατανόηση του νευρικού συστήµατος ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΟΡΙΑΚΗ/ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Υπολογιστικές επιστήµες Φυσική/Μαθηµατικά Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 2

Νευρικό Σύστηµα Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα Εγκέφαλος Φλοιός Ηµισφαίρια Διάµεσος εγκέφαλος Εγκεφαλικό στέλεχος Παρεγκεφαλίδα Νωτιαίος µυελός Περιφερειακό Νευρικό Σύστηµα Σωµατικό Αυτόνοµο Συµπαθητικό Παρασυµπαθητικό Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 3

Νευρικό σύστηµα και συµπεριφορά Gall (1800) Χωριστές περιοχές του εγκεφάλου έχουν ξεχωριστές λειτουργίες π.χ. χρόνος, µίµηση, ελπίδα Δηλαδή, ο εγκέφαλος αποτελείται από πολλά ανεξάρτητα όργανα Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία Flourens (1823) Υποστήριξε ότι κάθε περιοχή του εγκεφάλου µπορεί να εκτελέσει οποιαδήποτε λειτουργία 4

Νευρικό σύστηµα και συµπεριφορά Εικόνα 1.5 Υπάρχει διαµερισµατοποίηση του εγκεφάλου, κυρίως όσον αφορά τις διάφορες αισθήσεις, τη µνήµη, τη γλώσσα (παράλληλη επεξεργασία) Υπάρχει όµως και συνέργεια και ολοκλήρωση διαφορετικών λειτουργιών 5

Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα - Δοµή Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία Εικόνα 1.4 6

Λοβοί του εγκεφαλικού φλοιού Μετωπιαίος (frontal) Βρεγματικός (parietal) Κροταφικός (temporal) Ινιακός (occipital) Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 7

Περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού που φαίνονται εξωτερικά Περιοχές Broadman Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία Περιοχή 1, 2, 3: πρωτοταγής σωµατοαισθητικός φλοιός Περιοχή 17: πρωτοταγής οπτικός φλοιός Περιοχή 41, 42: πρωτοταγής ακουστικός φλοιός 8

Λειτουργική ανατοµία Μετωπιαίος λοβός - Πρωτοταγής κινητικός φλοιός Βρεγµατικός λοβός - Πρωτοταγής σωµατοαισθητικός φλοιός Ινιακός λοβός - Πρωτοταγής οπτικός φλοιός Κροταφικός λοβός - Πρωτοταγής ακουστικός φλοιός 9

Συντεταγμένες του εγκεφάλου Ραχιαία Κοιλιακή Πρόσθια Οπίσθια Ρυγχιαία ( ουριαία Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 10

Διάφορες όψεις του εγκεφάλου Ρυγχιαία Ραχιαία όψη των ηµισφαιρίων 2 1 3 1 3 2 1. Μετωπιαίος 2. Βρεγµατικός 3. Ινιακός 4. Κεντρική αύλακα 5. Προκεντρική έλικα 6. Μετάκεντρική έλικα ουριαία http://www.columbia.edu/itc/hs/medical/neuroanatomy/neuroanat/ Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 11

Διάφορες όψεις του εγκεφάλου Κοιλιακή όψη των ηµισφαιρίων 1 1 2 3 4 6 5 8 7 9 1. Οσφρητικός βολβός 2. Οπτικό νεύρο 3. Οπτικό χίασµα 4. Γέφυρα 5. Προµήκης µυελός 6. Πυραµίδες 7. Παρεγκεφαλίδα 8. Μετωπιαίος λοβός 9. Κροταφικός λοβός http://www.columbia.edu/itc/hs/medical/neuroanatomy/neuroanat/ Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 12

Μεσοπλευρική όψη 10 2 1 4 7 2 3 10 6 9 1. Μεσολόβιο 2. Έλικα του προσαγωγίου 3. Θάλαµος 4. Οπτικό χίασµα 5. Παρεγκεφαλίδα 6. Γέφυρα 7. Κροταφικό λοβός 8. Ινιακός λοβός 9. Βρεγµατικό λοβός 10.Μετωπιαίος λοβός http://www.columbia.edu/itc/hs/medical/neuroanatomy/neuroanat/ 5 8 Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 13

Κάθετες τοµές 3 2 1 8 4 4 3 5 1. Μεσολόβιο 2. Έλικα του προσαγωγίου 3. Ραβδωτό 4. Πλάγια κοιλία 5. Έσω κάψα 6. Κροταφικός λοβός 6 http://www.columbia.edu/itc/hs/medical/neuroanatomy/neuroanat/ 14

Λειτουργική ανατοµία Βασικά γάγγλια κίνηση Παρεγκεφαλίδα κίνηση Αµυγδαλή συναίσθηµα, φόβος Ιππόκαµπος µνήµη Υποθάλαµος συναίσθηµα/ενδοκρινική λειτουργία Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 15

Κυτταρικοί τύποι στο νευρικό σύστημα Νευρικά κύτταρα Νευρογλοιακά κύτταρα Ο εγκέφαλος αποτελείται από 100 δισεκατομύρια νευρώνες Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 16

Νευρογλοιακά κύτταρα Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 17

Νευρικά κύτταρα Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 18

Νευρικά κύτταρα Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 19

Χαρακτηριστικά νευρικών κυττάρων Ηλεκτρικά σήματα Συναπτική διαβίβαση (νευροδιαβιβαστής) Μυελίνωση Συνδεσιμότητα Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 20

Ηλεκτρικά σήματα - Ρεύματα Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 21

Ηλεκτρικά σήματα δυναμικό ενεργείας Εισαγωγή Stuart and Sakmann, 1994, Nature Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 22

Camillo Golgi Ramon y Cajal ΝΕΥΡΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 23

Μετασχηματισμός σημάτων σε ένα νευρωνικό κύκλωμα Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 24

Μετάδοση σημάτων - Σύναψη Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 25

Ποικιλομορφία νευρικών κυττάρων Νευροδιαβιβαστής Γλουταμινικό οξύ GABA Ντοπαμίνη Ακετυλοχολίνη Νορεπινεφρίνη Σεροτονίνη Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 26

Μυελίνωση Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 27

Συνδεσιμότητα Υπάρχουν 10 11 νευρώνες στον ανθρώπινο εγκέφαλο Κάθε νευρώνας δέχεται 10.000 συνάψεις Κάθε νευρώνας δημιουργεί συνάψεις με πολλαπλά κύτταρα Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 28

Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 29

Νευρωνικό κύκλωμα και Συμπεριφορά Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 30

Δομή μαθήματος Διαλέξεις Πρόοδος 40% Παρουσίαση 30% Εργασία 30% Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 31

Καταληκτική ημερομηνία για δήλωση παρουσίασης/εργασίας 27 Φεβρουαρίου 2015 Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 32

Θέματα εργασιών Λειτουργία νευρογλοιακών κυττάρων GABA Κινητικό σύστημα (Brain- machine interface) Αυτισμός Προσοχή Μνήμη/μάθηση Νευρο- ανοσολογία 33

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΗΡΕΜΙΑΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΥΛΟΙ ΙΟΝΤΩΝ ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΥΝΑΠΤΙΚΗΣ ΔΙΑΒΙΒΑΣΗΣ Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 34

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΙΟΝΤΩΝ Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 35

Κατανοµή Ιόντων Ιόν Εξωκυττάριο υγρό Na + 145mM 15mM Ενδοκυττάριο υγρό K + 4mM 150mM Ca ++ 2mM 10-8 M Mg ++ 2mM 0.5mM P i 2mM 40mM Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 36

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ Χηµικό δυναµικό Ηλεκτρικό δυναµικό Δµ(Χ)=µ εξω (Χ)-µ µέσα (Χ)= RTln([X] έξω /[Χ] µέσα ) + zf(e έξω -Ε µέσα ) Ηλεκτροχηµική ισορροπία Εξίσωση Nerst (E έξω -Ε µέσα ) = (RT/zF) ln([x] έξω /[Χ] µέσα ) Hermann (Walther) Nernst 1864-1941 1920 Nobel Prize for chemistry Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 37

Δυναµικό ισορροπίας ιόντων E Χ =(60/z)*log 10 ([Χ] έξω / [Χ] µέσα ) Κάλλιο E k =(60/1)*log 10 (0,004/0,15) = - 90 mv Νάτριο E Na =(60/1)*log 10 (0,145/0,015) = + 60mV Ασβέστιο E Ca =(60/2)*log 10 (0,002/0,0000001) = + 120mV Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 38

Υπολογισµός του δυναµικού της µεµβράνης ΕΞΙΣΩΣΗ GOLDMAN- HODGKIN- KATZ ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ Το δυναµικό της µεµβράνης δεν µεταβάλλεται Η κίνηση των ιόντων γίνεται σύµφωνα µε την εξίσωση Nerst Τα διαφορετικά είδη ιόντων κινούνται ανεξάρτητα Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 39

Υπολογισµός του δυναµικού ηρεµίας της µεµβράνης P K :P Na :P Cl = 1:0.03:0.1 Vrest=(RT/F) *ln[(4*1+145*0.03+10*0.1)/ (1*150+0.03*15+110*0.1) Vrest = 58*log[(4+4.35+1)/(150+0.45+11)] = 58 * log(9.35/161.45) Vrest = 58 *log(0.06) Vrest = 58* (-1.22) = -70mV Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 40

Μεµβρανικό Δυναµικό Ηρεµίας Κινητήριος Δύναµη Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 41

Δυναμικό ενεργείας Voltage (mv) 40 20 0-20 -40-60 ουδός Όλον ή ουδέν Ουδός Διάρκεια Ύψος Ανερέθιστη περίοδος 180 182 184 ms 186 188 190 Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 42

Υπολογισµός του δυναµικού της µεµβράνης κατά τη διάρκεια των δυναµικών ενεργείας P K :P Na :P Cl = 1:15:0.1 V=(RT/F) *ln[(4*1+145*15+10*0.1)/(1*150+15*15+110*0.1) ó V = 58*log[(4+2175+1)/(150+225+11)] = 58 * log(2180/386) V = 58 *log(5.65) V = 58* 0.75 = 43.5 mv 40 20 Volta 0-20 -40-60 Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 180 182 43 184 186 m 188 190

Γιγαντιαίος άξονας του καλαµαριού http://www.iac-usnc.org/methods/squid/dissection1.html Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 44

Καταγραφή δυναµικού ενεργείας Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 45

Καταγραφή δυναµικού ενεργείας Κεφάλαιο 7, 8, 9 Hodgkin and Huxley, 1939, Nature 46 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία

Καταγραφή του δυναµικού της µεµβράνης Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 47

Πειραµατική µεταβολή στο δυναµικό της µεµβράνης Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 48

Πειραµατική µεταβολή στο δυναµικό της µεµβράνης Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 49

Ορολογία σχετικά µε το δυναµικό της µεµβράνης Εκπόλωση --> Διέγερση Υπερπόλωση --> Αναστολή Δυναµικό ενεργείας Ουδός Υπο-ουδικό σήµα Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 50

ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ ΜΕ ΕΝΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ ΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΚΗ ΣΤΟΙΒΑΔΑ =ΠΥΚΝΩΤΗΣ Φωσφορικές ομάδες Λιπιδικές ουρές C = 1µF/cm 2 Κεφάλαιο 7, 8, 9 Q = C*ΔV <=> I m = C m * (dv/dt) Q = φορτίο C = χωριτικότητα ΔV = διαφορά δυναµικού Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 51

ΠΑΘΗΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ Δυναµικό ηρεµίας Αντίσταση της µεµβράνης Χρονική σταθερά της µεµβράνης Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 52

Χρονική σταθερά της μεμβράνης Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 53

ΔΙΑΥΛΟΙ ΙΟΝΤΩΝ Διαμεμβρανικές πρωτεΐνες Μεταφορά ιόντων Παθητικά Μεγάλη ταχύτητα Επιλεκτικότητα στο ιόν που μεταφέρουν Δίαυλοι νατρίου Δίαυλοι καλίου Δίαυλοι ασβεστίου Ανοίγουν και κλείνουν ανάλογα με τα ερεθίσματα που δέχονται Δυναμικό της μεμβράνης Πρόσδεση μορίων Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 54

Δομή των διαύλων Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 55

Μοριακή υπόσταση των διαύλων Οικογένεια τασο- ελεγχόμενων διαύλων Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 56

Έλεγχος του διαύλου νατρίου από το δυναμικό της μεμβράνης Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 57

ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΔΙΑΥΛΩΝ ΙΟΝΤΩΝ Νικοτινικός υποδοχέας της ακετυλοχολίνης Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 58

Επιλεκτικότητα των διαύλων Συνολικό μέγεθος του ιόντος (ιόν + μόρια νερού) Πόρος: ηθμός επιλογής Χημικοί δεσμοί με τα αμινοξέα στο τοίχωμα του διαύλου Πύλη του διαύλου Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 59

ΔΙΑΥΛΟΙ ΙΟΝΤΩΝ Διαμεμβρανικές πρωτεΐνες Μεταφορά ιόντων Παθητικά Μεγάλη ταχύτητα Επιλεκτικότητα στο ιόν που μεταφέρουν Ανοίγουν και κλείνουν ανάλογα με τα ερεθίσματα που δέχονται 60 Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 29

Ρύθμιση των διαύλων από εξωγενή μόρια Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 61

Μηχανισμοί που επηρεάζουν τη διαμόρφωση των διαύλων ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΚΛΕΙΣΤΟΣ ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 62

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΩΝ ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ A. B. ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ ΡΕΥΜΑΤΑ ΙΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ PATCH- CLAMP ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ ΡΕΥΜΑΤΑ ΙΟΝΤΩΝ Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 63

ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΘΗΛΩΣΗΣ ΚΗΛΙΔΑΣ ΚΑΘΗΛΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΡΗΣΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ ΚΑΘΗΛΩΣΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΜΕΤΡΗΣΗ ΡΕΥΜΑΤΩΝ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ Maurice et al, 2001, Journal of Neuroscience,21(7): 2268-2277 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 64

Δωµάτιο ηλεκτροφυσιολογίας Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 65

Επιφάνεια εργασίας (patch-clamp) Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 66

Διαδικασία της patch- clamp http://life.nthu.edu.tw/~g864264/graph/pair.gif Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 67

Γιγαντιαίος άξονας του καλαμαριού http://www.iac-usnc.org/methods/squid/dissection1.html Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 68

Καταγραφή δυναμικού ενεργείας Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 69

Τεχνική καθήλωσης τάσης Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 70

Αποµόνωση ρευµάτων νατρίου και καλίου Τετραδοτοξίνη -> µπλοκάρει τους διαύλους νατρίου Τετρα-αιθυλαµµώνιο (ΤΕΑ) -> µπλοκάρει τους διαύλου καλίου Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 43

Τεχνική καθήλωσης τάσης Υπολογισµός αγωγιµότητας των διαύλων I K = g K * (V m E K ) I Na = g Na * (V m E Na ) Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 44

Ιοντική Βάση του Δυναµικού Ενεργείας Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 45

ΤΥΠΟΙ ΔΙΑΥΛΩΝ ΙΟΝΤΩΝ ΤΑΣΟ- ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΙ (VOLTAGE- GATED) ΔΙΑΥΛΟΙ ΝΑΤΡΙΟΥ ΔΙΑΥΛΟΙ ΚΑΛΙΟΥ ΔΙΑΥΛΟΙ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΑΣΒΕΣΤΟ- ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟΙ ΔΙΑΥΛΟΙ ΚΑΛΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ (LIGAND- GATED) ΝΙΚΟΤΙΝΙΚΟΣ ΥΠΟΔΟΧΕΑΣ ΑΚΕΤΥΛΟΧΟΛΙΝΗΣ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΤΟΥ ΓΛΟΥΤΑΜΙΝΙΚΟΥ ΟΞΕΩΣ ΜΗΧΑΝΟ- ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΙ ΔΙΑΥΛΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ Κεφάλαιο 7, 8, 9 Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 46

Ρεύµα του διαύλου νατρίου Δίαυλοι νατρίου Ταχέως ενεργοποιηµένος δίαυλος νατρίου Γρήγορη απενεργοποίηση Maurice et al, 2001, Journal of Neuroscience Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 47

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΡΕΥΜΑΤΩΝ Νόμος του Ohm: I = V / R ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑ = 1/ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ I = V * g Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 32

ΓΡΑΦΗΜΑ ΡΕΥΜΑΤΟΣ- ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Δυναμικό αναστροφής ΔΙΑΥΛΟΣ ΓΡΑΜΙΚΙΔΙΝΗΣ Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 33

Σχέσεις δυναμικού- ρεύματος των διαύλων ιόντων Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 34

Ποικιλομορφία των διαύλων ιόντων Δίαυλοι καλίου Βραδύς ανορθωτικός Ταχύς παροδικός Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 48

Ποικιλοµορφία των διαύλων ιόντων Δίαυλοι ασβεστίου Τύπου L Τύπου N Τύπου P/Q Τύπου T Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 49

Κατανοµή των διαύλων στο νευρώνα Άξονας: δίαυλοι νατρίου και καλίου Σώµα: όλοι οι δίαυλοι Δενδρίτες δίαυλοι νατρίου σε µικρότερη συγκέντρωση Δίαυλοι ασβεστίου Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 50

Οπισθόδροµα δυναµικά στους δενδρίτες 82 Stuart and Sakmann, 1994, Nature, 367:69-72

Μετάδοση σηµάτων κατά µήκος δενδριτών και άξονα Δενδρίτες Μετασυναπτικά δυναµικά Παθητική αγωγή Άξονας Δυναµικά ενεργείας 83

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΤΟΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 84

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΤΟΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΑΘΕΡΑ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ λ = (r m /r a ) 1/2 R m : Αυξάνεται με το πάχος της μεμβράνης R a :Μειώνεται ανάλογα με τη διάμετρο της αποφυάδας (άξονας/ δενδρίτης) Rm Ra Kyriaki Sidiropoulou 85

Μετάδοση του δυναμικού ενεργείας 86

Μετάδοση δυναµικών ενεργείας Προς µία κατεύθυνση Απενεργεοποίσ η διαύλων νατρίου http://bio1152.nicerweb.com/locked/media/ch48/axon.html 87

Αλματώδης μετάδοση δυναμικών ενεργείας σε άξονες με μυελίνη 88

Αποµυελινωτικές διαταραχές Σκλήρυνση κατά πλάκας Μείωση της ταχύτητας διάδοσης του δυναµικού ενεργείας Μείωση της ικανότητας αίσθησης, κίνησης 89