ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 15.3.2017 COM(2017) 131 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2016/369 για την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης EL EL
Πίνακας περιεχομένων I. Εισαγωγή... 3 II. Τα οφέλη που προκύπτουν από τον κανονισμό για τη στήριξη έκτακτης ανάγκης 5 1) Προστιθέμενη αξία του Μέσου στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης... 5 α) Ταχεία παροχή βοήθειας... 5 β) Έμπειροι ανθρωπιστικοί εταίροι αντιμετωπίζουν τις ανάγκες του πληγέντος πληθυσμού.. 5 γ) Σαφής εστίαση στην ανθρωπιστική βοήθεια... 5 δ) Συμπληρωματικά προς τις υπάρχουσες ικανότητες... 6 ε) Διάθεση αποδεδειγμένων ικανοτήτων εμπειρογνωσίας και εποπτείας... 6 2) Εκροές και αποτελέσματα... 6 α) Καταλύματα... 7 β) Δραστηριότητες προσαρμογής στις χειμερινές συνθήκες... 7 γ) Χρηματική ενίσχυση... 8 δ) Δραστηριότητες προστασίας... 8 ε) Εκπαίδευση... 9 στ) Παροχή υπηρεσιών υγείας... 9 ζ) Παροχή τροφίμων και άλλων μη επισιτιστικών ειδών και λοιπές δραστηριότητες... 9 III. Συντονισμός και επικοινωνία... 10 1) Συντονισμός των μέτρων αντιμετώπισης της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης σε επίπεδο ΕΕ... 10 2) Συντονισμός και συνεργασία με το πληττόμενο κράτος μέλος... 10 3) Συντονισμός μεταξύ των οργανώσεων-εταίρων... 11 4) Επικοινωνία σχετικά με δράσεις στήριξης έκτακτης ανάγκης στην Ελλάδα... 11 IV. Μελλοντικές ενέργειες... 12 2
I. Εισαγωγή Το 2015 και το 2016, σχεδόν 1,1 εκατομμύρια άτομα που ενδεχομένως έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας και παράτυποι μετανάστες (στο εξής αναφέρονται ως «πρόσφυγες και μετανάστες») έφτασαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ακολουθώντας τη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου. Στην κορύφωση της προσφυγικής κρίσης, το καλοκαίρι του 2015, 10 000 μετανάστες και πρόσφυγες έφταναν καθημερινά στην Ελλάδα. Αυτή η αιφνίδια εισροή δημιούργησε κατάσταση έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης εντός της ΕΕ. Ενώ η ΕΕ έχει ήδη καταρτίσει χρηματοδοτικά μέσα για να συνδράμει τα κράτη μέλη ώστε να ανταποκριθούν σε διάφορους τύπους εσωτερικών προκλήσεων και να εκφράσουν έμπρακτη αλληλεγγύη προς περιοχές που έχουν πληγεί από καταστροφές, η εξαιρετικά μεγάλη κλίμακα της προσφυγικής κρίσης κατέδειξε ότι κανένα από αυτά δεν ήταν απόλυτα κατάλληλο για την αντιμετώπιση των εκτεταμένων ανθρωπιστικών αναγκών στην ΕΕ. Μία πτυχή που τονίστηκε στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την πορεία υλοποίησης των δράσεων προτεραιότητας, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος δράσης για τη μετανάστευση 1, είναι η ανάγκη να αποκτήσει η ΕΕ ικανότητα παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας εντός των συνόρων της, προκειμένου να υποστηρίξει τα κράτη μέλη που βρίσκονται αντιμέτωπα με μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών. Απαιτούνταν ένα ευέλικτο χρηματοδοτικό εργαλείο με ικανότητα ταχείας απόκρισης, βασισμένο στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και την ικανότητα να κινητοποιήσει την υφιστάμενη εμπειρογνωσία. Στο πλαίσιο αυτό, στις 19 Φεβρουαρίου 2016, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να συμβάλει στο «να αποκτήσει η ΕΕ ικανότητα να παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια εσωτερικώς, σε συνεργασία με οργανώσεις όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, ώστε να στηριχθούν οι χώρες που αντιμετωπίζουν μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών, με βάση την εμπειρία της Υπηρεσίας Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ» 2. Στις 2 Μαρτίου 2016, η Επιτροπή ενέκρινε την πρότασή της για τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/369 του Συμβουλίου για την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης 3. Ο κανονισμός εκδόθηκε από το Συμβούλιο στις 15 Μαρτίου 2016 4. Όπως ζήτησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο κανονισμός αξιοποιεί τη σημαντική πείρα που επί σειρά ετών έχει αποκτήσει η Γενική Διεύθυνση Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας (ECHO) στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της, γεγονός που της επιτρέπει να χρησιμοποιήσει στην Ένωση την τεχνογνωσία που αποκτήθηκε από τις δράσεις που υλοποιεί σε τρίτες χώρες. Επιπλέον, ο κανονισμός δεν αποσκοπεί μόνο στην αντιμετώπιση των έκτακτων ανθρωπιστικών προβλημάτων που προέκυψαν από την τρέχουσα μεταναστευτική πίεση στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, αλλά και στην αντιμετώπιση κάθε είδους φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών με ευρύτερης εμβέλειας ανθρωπιστικές επιπτώσεις εντός της ΕΕ. Ως εκ τούτου, ο κανονισμός προβλέπει ότι το σύνολο της στήριξης έκτακτης ανάγκης που χρηματοδοτείται από την ΕΕ χορηγείται και υλοποιείται σύμφωνα με τις διεθνώς συμφωνημένες θεμελιώδεις ανθρωπιστικές αρχές του ανθρωπισμού, της ουδετερότητας, της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας. Επιπλέον, προς μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας, ο κανονισμός προβλέπει ότι η εφαρμογή των επιχειρήσεων αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης διενεργείται από οργανισμούς 1 COM(2016) 85 final, Βρυξέλλες, 10.02.2016 2 Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου EUCO 1/16, Βρυξέλλες, 18-19 Φεβρουαρίου 2016 3 COM(2016) 115 final, Βρυξέλλες, 2.03.2016 4 ΕΕ L 70 της 16.3.2016, σ. 1. 3
εταίρους 5, με τους οποίους η Επιτροπή έχει συνάψει συμφωνίες-πλαίσιο εταιρικής σχέσης ή χρηματοδοτική και διοικητική συμφωνία-πλαίσιο. Ταυτόχρονα, δεδομένου ότι η στήριξη έκτακτης ανάγκης παρέχεται στην επικράτεια ενός κράτους μέλους της ΕΕ, εφαρμόζονται ειδικές απαιτήσεις. Ειδικότερα, η βοήθεια έκτακτης ανάγκης πρέπει να παρέχεται ώστε να «στηρίζει και (να) συμπληρώνει τις ενέργειες του πληγέντος κράτους μέλους» 6, με το οποίο πρέπει να εξασφαλίζεται στενή συνεργασία και διαβούλευση. Η νομική βάση ορίζει ότι η στήριξη έκτακτης ανάγκης ενεργοποιείται επί τριετή περίοδο έως τις 16 Μαρτίου 2019 για την διαχείριση των ανθρωπιστικών επιπτώσεων της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης. Λίγο μετά την έκδοση του κανονισμού του Συμβουλίου, η κατάσταση στη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου άλλαξε άρδην. Ύστερα από τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, της 18ης Μαρτίου 2016 7, μειώθηκαν σημαντικά οι παράτυπες διελεύσεις από την Τουρκία στην Ελλάδα, με μέσο όρο αφίξεων 79 άτομα την ημέρα, έως τις 6 Μαρτίου 2017 8. Ωστόσο, η προσωρινή επαναφορά των συνοριακών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα από ορισμένα κράτη μέλη και στα εξωτερικά σύνορα ορισμένων άλλων χωρών κατά μήκος της διαδρομής της Ανατολικής Μεσογείου είχε ως αποτέλεσμα να απομένουν στην Ελλάδα περισσότεροι από 62 000 πρόσφυγες και μετανάστες, μεταξύ των οποίων πάνω από 14 000 στα νησιά 9. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να προκύψουν σημαντικές ανθρωπιστικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων της επισιτιστικής βοήθειας, της στέγασης, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής (WASH), μη εδώδιμων προϊόντων (NFI) και προστασίας. Σημειωτέον ότι το 2016, η Ελλάδα ήταν το μόνο κράτος μέλος που πληρούσε τους δύο όρους «επιλεξιμότητας» που ορίζονται στον κανονισμό: την εξαιρετικά μεγάλη κλίμακα και τις επιπτώσεις της καταστροφής που προκαλούν σοβαρές και εκτεταμένες ανθρωπιστικές συνέπειες σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη και την έλλειψη άλλου επαρκούς νομικού μέσου στα κράτη μέλη και την Ένωση. Ως εκ τούτου, όλες οι δράσεις που χρηματοδοτήθηκαν βάσει του εν λόγω κανονισμού έως σήμερα στράφηκαν αποκλειστικά στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κατάστασης στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 του κανονισμού, σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι να παράσχει επισκόπηση των βασικών επιπτώσεων του Μέσου για την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης («ESI») από τη στιγμή της ενεργοποίησής του, ανάλυση των κύριων προβλημάτων που αντιμετωπίστηκαν, καθώς και περιγραφή των προγραμματισμένων μελλοντικών δραστηριοτήτων. 5 Περιλαμβάνονται διεθνείς οργανισμοί, μη κερδοσκοπικές μη κυβερνητικές οργανώσεις, καθώς και εξειδικευμένες υπηρεσίες των κρατών μελών. 6 Βλ. άρθρο 1 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/369 του Συμβουλίου 7 Βλ. http://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2016/03/07-eu-turkey-meeting-statement/ 8 Με βάση στοιχεία που παρασχέθηκαν από τις ελληνικές αρχές στην SRSS 9 Στοιχεία της 28/02/2017, σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές: http://mindigital.gr/index.php/προσφυγικό-ζήτημαrefugee-crisis/1009-summary-statement-of-refugee-flows-03-03-2017 4
II. Τα οφέλη που προκύπτουν από τον κανονισμό για τη στήριξη έκτακτης ανάγκης Με βάση τις κατευθύνσεις που δόθηκαν από τις ελληνικές αρχές, οι οποίες εξακολουθούν να φέρουν την τελική ευθύνη για τη διαχείριση της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης στην Ελλάδα, ο κανονισμός επέτρεψε στους ανθρωπιστικούς φορείς να συμβάλουν ταχέως στη διαχείριση των ανθρωπιστικών επιπτώσεων της κρίσης αυτής. Τούτο οδήγησε σε απτά αποτελέσματα σε όλους τους τομείς για περισσότερους από 45 000 δικαιούχους σε περισσότερες από 30 εγκαταστάσεις στα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Στη συνέχεια περιγράφονται τα βασικά πλεονεκτήματα του νέου αυτού εργαλείου και τα κύρια επιχειρησιακά αποτελέσματα. 1) Προστιθέμενη αξία του Μέσου στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης Το ESI σχεδιάστηκε για να ανταποκριθεί στις σοβαρές ανθρωπιστικές συνέπειες που προκύπτουν από οξείες κρίσεις. Κατά την περίοδο 2016-2017, δόθηκε η δυνατότητα στην Ένωση να παράσχει κατάλληλη και έγκαιρη στήριξη για πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα. Τα εγγενή χαρακτηριστικά του σχεδίου περιλαμβάνουν: α) Ταχεία παροχή βοήθειας Το ESI βασίζεται σε διαδικασίες προσαρμοσμένες και προσωπικό εκπαιδευμένο στην αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σε όλο τον κόσμο. Έπειτα από αξιολόγηση των αναγκών για τον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων χρηματοδότησης, στις 19 Απριλίου 2016, μόλις πέντε εβδομάδες μετά την έκδοση του κανονισμού, η Επιτροπή ανακοίνωσε ένα πρώτο κονδύλιο ύψους 83 εκατ. EUR 10 για οκτώ οργανισμούς-εταίρους. Με άμεση ισχύ μετά την υπογραφή των συμβάσεων και λίγες μόνο ημέρες αφού η αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή είχε χορηγήσει αρχική χρηματοδότηση, παρεχόταν ήδη επιτόπου στέγαση, ύδρευση, αποχέτευση και υγιεινή, υπηρεσίες υγείας, προστασία και εκπαίδευση. β) Έμπειροι ανθρωπιστικοί εταίροι αντιμετωπίζουν τις ανάγκες του πληγέντος πληθυσμού Η βοήθεια υλοποιείται από έμπειρους ανθρωπιστικούς εταίρους οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών, διεθνείς οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις, των οποίων τα προσόντα, η επαγγελματική εμπειρία και η χρηστή διαχείριση στην ταχεία ανταπόκριση σε ανθρωπιστικές ανάγκες οδήγησαν στην υπογραφή συμφωνιών-πλαισίου με την Επιτροπή. Μέχρι στιγμής διατέθηκε από την Επιτροπή ενωσιακή χρηματοδότηση σε δεκατέσσερις εταίρους που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ήδη από τα πρώτα στάδια της προσφυγικής κρίσης. Οι εταίροι αυτοί διασφαλίζουν επίσης ότι η βοήθεια παρέχεται τηρουμένων των διεθνών ανθρωπιστικών αρχών. γ) Σαφής εστίαση στην ανθρωπιστική βοήθεια Ενώ άλλα υφιστάμενα μέσα της ΕΕ, όπως το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (AMIF/ΤΑΜΕ), το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ISF/ΤΕΑ), το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (FEAD/ΤΕΒΑ) ή σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ (EUSF/ΤΑΕΕ), μπορούν να παράσχουν σημαντικούς χρηματοδοτικούς πόρους για την παροχή βοήθειας εντός της Ευρώπης, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις διοικητικές και επιχειρησιακές ικανότητες των εθνικών κυβερνήσεων, που ενδέχεται να βρίσκονται ήδη υπό σημαντική χρηματοπιστωτική και οικονομική πίεση. 10 Βλ. IP/16/1447, Βρυξέλλες, 19.04.2016 5
Επιπλέον, τα εν λόγω μέσα δεν έχουν σχεδιαστεί για τις αμιγώς ανθρωπιστικές ανάγκες μεγάλων ομάδων προσφύγων και μεταναστών. Ομοίως, ο υφιστάμενος Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ (UCPM/ΜΠΠΕ) εξασφαλίζει την απαραίτητη στήριξη μέσω εθελοντικών εισφορών σε είδος από τα κράτη μέλη, αλλά δεν είναι κατάλληλα εξοπλισμένος για την αντιμετώπιση των εκτεταμένων διαρθρωτικών ανθρωπιστικών αναγκών που προκύπτουν από την προσφυγική κρίση. Αντίθετα με αυτά τα μέσα, το ESI μπορεί γρήγορα να χρηματοδοτήσει καλά στοχευμένη ανθρωπιστική βοήθεια σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. δ) Συμπληρωματικά προς τις υπάρχουσες ικανότητες Προκειμένου να επωφεληθούν από τη στήριξη έκτακτης ανάγκης, τα θιγόμενα κράτη μέλη δεν χρειάζεται να δημιουργήσουν νέες δομές ή θεσμικούς μηχανισμούς. Το ESI μάλλον συμπληρώνει την ανθρωπιστική απόκριση με την παροχή συμπληρωματικών ανθρώπινων και χρηματοδοτικών πόρων. Οι εργασίες στην Ελλάδα κατέδειξαν ότι οι λειτουργικοί δίαυλοι επικοινωνίας και ο αποτελεσματικός μηχανισμός συντονισμού, σε συνδυασμό με το αντίστοιχο προσωπικό στις αρμόδιες εθνικές αρχές, είναι καίριας σημασίας για την επιτυχία του εγχειρήματος. ε) Διάθεση αποδεδειγμένων ικανοτήτων εμπειρογνωσίας και εποπτείας Η Επιτροπή διαθέτει δίκτυο επιτόπιων εμπειρογνωμόνων, τομεακών και έργων, σε όλον τον κόσμο. Σε τρεις από τους εν λόγω εμπειρογνώμονες ανατέθηκε η επιτόπια παρακολούθηση και ο συντονισμός των χρηματοδοτούμενων δράσεων. Η παρουσία αυτών των εμπειρογνωμόνων ήταν καθοριστική για τη στήριξη ανθρωπιστικών εταίρων στο έργο τους και για τη διατήρηση της επαφής με τις ελληνικές αρχές. Η εν λόγω άμεση δράση ήταν καθοριστικής σημασίας για την ταχεία εγκατάσταση των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ έργων. Επιπλέον, ορισμένοι από τους παγκόσμιους θεματικούς εμπειρογνώμονες της Επιτροπής (π.χ. στις υπηρεσίες υγείας, την προστασία και τα θέματα φύλου) απεστάλησαν επίσης στην Ελλάδα, προκειμένου να δρομολογήσουν την επιχειρησιακή δράση στα πεδία εμπειρογνωσίας τους. 2) Εκροές και αποτελέσματα Το 2016, οι κυριότερες επιχειρησιακές προτεραιότητες ήταν η παροχή καταλυμάτων και διαχείμασης, βοήθειας μέσω μεταβιβάσεων μετρητών, προστασίας ασυνόδευτων ανηλίκων (UAMs/ΑΑ), εκπαίδευσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, καθώς και υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης 11. Το 2016 υπογράφηκαν συνολικά συμβάσεις ύψους 191,9 εκατ. EUR, ως εξής: Εταίρος 12 Ποσό της 11 Επιχειρησιακές προτεραιότητες της απόφασης χρηματοδότησης για στήριξη έκτακτης ανάγκης (Emergency Support Financing Decision Operational Priorities), διατίθεται στη διεύθυνση http://ec.europa.eu/echo/sites/echo-site/files/esop.pdf 12 Oxfam, Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM/ΔΟΜ), Διεθνής Ομοσπονδία των Εταιριών του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC), Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (IRC), Danish Refugee Council (DRC), Arbeiter-Samariter- Bund (ASB), Save the Children (STC), Γιατροί του Κόσμου (MDM), Norwegian Refugee Council (NRC) και Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF), Care International (CARE), Mercy Corps (MCE) και Terre des Hommes (TDH). 6
σύμβασης OXFAM-NL 6 000 000 STC-UK 7 000 000 DRC-DK 14 870 000 IRC-UK 16 500 000 UNHCR-CH 65 000 000 MDM-BE 7 000 000 ASB-DE 6 800 000 IFRC-CH 17 000 000 NRC-NO 11 000 000 IOM-CH 17 800 000 CARE-DE 3 500 000 MCE-UK 6 250 000 UNICEF-US 8 500 000 TDH-CH 4 700 000 ΣΥΝΟΛΟ 191 920 000 Πίνακας: Η χρηματοδότηση της ΕΕ κατανεμημένη ανά εταίρο το 2016 α) Καταλύματα Η Επιτροπή έχει διαθέσει 80 εκατ. EUR σε UNHCR, IOM, IRC, IFRC, ASB, DRC, NRC και Oxfam για την παροχή καταλυμάτων σε περισσότερους από 35 000 πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα. Σε συντονισμό με τις ελληνικές αρχές, έργα χρηματοδοτημένα από το ESI πραγματοποιήθηκαν σε 30 προσωρινές και μόνιμες εγκαταστάσεις από τις 49 εγκαταστάσεις που έχουν προσδιοριστεί από την ελληνική κυβέρνηση στην ηπειρωτική χώρα. Στις 14 Φεβρουαρίου 2017, οι εγκαταστάσεις αυτές φιλοξενούσαν 11 568 κατοίκους σε συνολική χωρητικότητα 18 510. Οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν έργα ανάπτυξης των εγκαταστάσεων, παροχή σκηνών (στα αρχικά στάδια), εγκατάσταση οικίσκων κοντέινερ, καθώς και την προσαρμογή στις χειμερινές συνθήκες και την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων. Στην αντιμετώπιση περιλαμβάνεται επίσης χρηματοδότηση για την αποκατάσταση, την αναβάθμιση και την κατασκευή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης (WASH), συστημάτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και ηλεκτρισμού. β) Δραστηριότητες προσαρμογής στις χειμερινές συνθήκες Οι οργανώσεις εταίροι ανέλαβαν δράσεις που συμβάλλουν στην προσαρμογή στις χειμερινές συνθήκες και περιλαμβάνουν παρεμβάσεις στέγασης και υγιεινής (WASH) και τη σχετική συντήρηση, που έχουν συμβάλει σημαντικά στην αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης και παρέχουν ασφαλές καταφύγιο κατά τους χειμερινούς μήνες. Το σύνολο των 30 εγκαταστάσεων που χρηματοδοτούνται από το ESI είναι προσαρμοσμένο στις χειμερινές συνθήκες. Στις δραστηριότητες που έχουν αναληφθεί περιλαμβάνονται βελτίωση της μόνωσης, εγκατάσταση συσκευών θέρμανσης και αναβαθμίσεις ασφάλειας για περιστολή του αυξημένου κινδύνου πυρκαγιάς. Στην UNHCR έχει αναθέσει αποκλειστικά η ελληνική κυβέρνηση το καθήκον ανάπτυξης υποδομών και προσαρμογής στις χειμερινές συνθήκες σε 14 εγκαταστάσεις στην ηπειρωτική 7
χώρα 13. Οι εργασίες προσαρμογής στις χειμερινές συνθήκες σε εγκαταστάσεις που έχουν ανατεθεί στην UNHCR ποικίλλουν από μια τοποθεσία σε άλλη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η UNHCR εγκατέστησε προκατασκευασμένα σπίτια 14, ενώ σε άλλες τοποθεσίες η UNHCR αποκατέστησε υφιστάμενα κτίρια και αναβάθμισε τον εξοπλισμό 15. Μεταξύ άλλων αναφέρονται τα ακόλουθα παραδείγματα: Η ΔΟΕΣ παρέσχε καταλύματα έκτακτης ανάγκης στις προσωρινές θέσεις Softex και Χέρσο, συμπεριλαμβανομένων σκηνών, παλετών δαπέδου, μόνωσης, καθώς και θερμαστρών και κηροζίνης. Η ASB συνέδεσε κτίρια με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, για τον απαιτούμενο φωτισμό και τη θέρμανση χώρων στα Διαβατά, στο στρατόπεδο Αναγνωστοπούλου. Ο ΔΟΜ εκτελεί εργασίες ανακατασκευής/ανακαίνισης στις ακόλουθες 6 εγκαταστάσεις: Αγ. Ανδρέας I, Άγιος Ανδρέας II, Θήβα, Σέρρες, Δράμα, Καβάλα. Ως άμεσο μέτρο προσαρμογής στις χειμερινές συνθήκες, αριθμός ατόμων που διαμένουν σε ανεπαρκείς/ελλιπείς εγκαταστάσεις μεταφέρθηκε επίσης σε ξενοδοχεία ή διαμερίσματα. Στις 28 Φεβρουαρίου 2017, η UNHCR αποκλειστικά έχει μεταφέρει περισσότερα από 3 100 άτομα. Ο πληθυσμός που ζούσε σε αυτές τις εγκαταστάσεις ήταν εκτεθειμένος σε αντίξοες καιρικές συνθήκες και διαβιούσε σε ακατάλληλα καταλύματα, γεγονός που επιδείνωσε περαιτέρω τους κινδύνους για την υγεία. Οι εργασίες προσαρμογής στις χειμερινές συνθήκες που έχουν υλοποιηθεί μέχρι σήμερα έχουν προϋπολογιστεί σε περίπου 52 εκατ. EUR. γ) Χρηματική ενίσχυση Η συνολική χρηματική βοήθεια που παρασχέθηκε σε πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα το 2016 ανήλθε σε 28,7 εκατ. EUR. Το ποσό αυτό καλύπτει μια δέσμη βασικών αναγκών, αντικαθιστώντας τη διανομή ειδών πρώτης ανάγκης εκτός από την επισιτιστική βοήθεια. Όταν ολοκληρωθούν επαρκώς εξοπλισμένα μαγειρεία στις εγκαταστάσεις, το σύνολο των βασικών αναγκών των προσφυγικών νοικοκυριών στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της επισιτιστικής βοήθειας, θα μπορεί να καλύπτεται με επιχορηγήσεις πολλαπλών χρήσεων. Έως τα τέλη Φεβρουαρίου 2017, περισσότερα από 35 000 άτομα που ζουν σε 55 εγκαταστάσεις στην ηπειρωτική χώρα και στα νησιά, καθώς και σε δύο αστικές περιοχές, έχουν λάβει χρηματική βοήθεια, η οποία παρέχεται μέσω προπληρωμένων καρτών πληρωμών. Η χρηματική βοήθεια παρέχει αξιοπρέπεια στους πρόσφυγες και τους μετανάστες, διευρύνοντας την ελευθερία επιλογής τους αποφέρει άμεσο οικονομικό όφελος στις τοπικές κοινότητες υποδοχής (όπου αγοράζονται τα τρόφιμα αλλά και μη επισιτιστικά προϊόντα) και συνιστά πολύ αποδοτικότερη οικονομικά λύση. δ) Δραστηριότητες προστασίας Στο πλαίσιο του ESI, η Επιτροπή χορήγησε ποσό 33 εκατ. EUR σε ASB, Oxfam, IRC, DRC, UNHCR, IFRC, NRC, STC, MCE, CARE, TDH και UNICEF για δραστηριότητες προστασίας στην Ελλάδα. Από το συνολικό αυτό ποσό, 23 εκατ. EUR έχουν διατεθεί σε δραστηριότητες για την προστασία των παιδιών, που αφορούν περισσότερους από 21 000 13 Οι εν λόγω εγκαταστάσεις βρίσκονται στην Αλεξάνδρεια, τη Νέα Καβάλα, τον Κατσικά, τη Φιλιππιάδα, τα Λαγκαδίκια, τη Ραιδεστό, την Πέτρα Ολύμπου, το Σχιστό, την Ανδραβίδα, τον Ελαιώνα, την Ελευσίνα, το Κυψελοχώρι, τις Θερμοπύλες και τη Ραφήνα. 14 150 στην Αλεξάνδρεια, 180 στα Λαγκαδίκια, 100 στη Φιλιππιάδα, 100 στον Κατσικά, 180 στο Σχιστό και 180 στη Νέα Καβάλα. 15 Στην Ανδραβίδα, την Ελευσίνα, τις Θερμοπύλες, τον Ελαιώνα, τη Ραφήνα. 8
ανήλικους πρόσφυγες και μετανάστες που διαμένουν στην Ελλάδα 16. Οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν την παροχή ψυχοκοινωνικής στήριξης, φιλικών για τα παιδιά χώρων, συστήματα διαχείρισης υποθέσεων, αναζήτηση της οικογένειας και 417 χώρους έκτακτης ανάγκης για τους ΑΑ σε ειδικές εγκαταστάσεις, σύμφωνα με τα ελληνικά πρότυπα φροντίδας. Τα δύο τρίτα των παιδιών που διαμένουν σε καταυλισμούς επωφελούνται από φιλικούς για παιδιά χώρους, δηλαδή ειδικά διαμορφωμένους ασφαλείς χώρους όπου τα παιδιά μπορούν να συγκεντρωθούν, να παίξουν και να ανακτήσουν μια αίσθηση ομαλότητας, ενώ, παράλληλα, θα είναι δυνατό να εντοπιστούν τα ευάλωτα παιδιά για τα οποία απαιτείται ειδική υποστήριξη από ομάδα επαγγελματιών κοινωνικών λειτουργών και να διευκολυνθεί στενότερη επαφή με τους γονείς. Άλλες δραστηριότητες περιλαμβάνουν την προστασία των γυναικών, των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρία, ενώ εξασφαλίζεται ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες ενημερώνονται κατάλληλα σχετικά με την ιδιότητα και τα δικαιώματά τους. ε) Εκπαίδευση Έχουν ήδη διατεθεί 2,8 εκατ. EUR στον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM /ΔΟΜ) για τη μεταφορά των παιδιών στα σχολεία και τη διανομή σχολικών ειδών σε μερικά από τα παιδιά πρόσφυγες σχολικής ηλικίας (4-17 ετών) που διαμένουν στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη στρατηγική του ελληνικού Υπουργείου Παιδείας για παροχή πρόσβασης στην εκπαίδευση σε όλους. Παράλληλα, χορηγήθηκαν 7,7 εκατ. EUR για τη στήριξη της παροχής συμπληρωματικών δραστηριοτήτων μη τυπικής εκπαίδευσης 17 σε περισσότερα από 9 000 παιδιά που διαμένουν σε καταυλισμούς και σε αστικά κέντρα, που αφορούν βασικές γνώσεις μαθηματικών και γραμματισμού, καθώς και μαθήματα ελληνικών, αγγλικών και της μητρικής γλώσσας των παιδιών των προσφύγων. στ) Παροχή υπηρεσιών υγείας Κατά τη διάρκεια του 2016, με επείγουσα στήριξη ύψους σχεδόν 15 εκατ. EUR παρασχέθηκε πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη, εξειδικευμένη υγειονομική περίθαλψη, ψυχοκοινωνική υποστήριξη και παραπεμπτικό σε νοσοκομείο σε περισσότερα από 38 100 άτομα σε 26 καταυλισμούς στην ηπειρωτική χώρα και στα νησιά. Κάθε μήνα παρασχέθηκαν, κατά μέσο όρο, πάνω από 10 000 ιατρικές επισκέψεις, επιπλέον των εμβολιασμών και της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά την πρωτοβάθμια περίθαλψη, η IFRC προσέφερε 67 994 νέες επισκέψεις 18 η ASB 15 000 και οι Γιατροί του Κόσμου 25 966. Όσον αφορά τους εμβολιασμούς, 2 763 παιδιά εμβολιάστηκαν από την IFRC και 1 527 από τους Γιατρούς του Κόσμου, επιπλέον των εμβολιασμών που διενέργησε το Υπουργείο Υγείας. Διακομίστηκαν όλοι οι ασθενείς που χρειάστηκαν παραπεμπτικό σε νοσοκομείο. ζ) Παροχή τροφίμων και άλλων μη επισιτιστικών ειδών και λοιπές δραστηριότητες Στήριξη έκτακτης ανάγκης ύψους 18,6 εκατ. EUR διατέθηκε για παροχή τροφίμων και άλλων μη επισιτιστικών ειδών. Το 2016 και τους δύο πρώτους μήνες του 2017, μόνο η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες διέθεσε περισσότερα από 820 000 βασικά είδη πρώτης ανάγκης (κουβέρτες, ενδύματα, αδιάβροχα, καλύμματα κεφαλής, γάντια, κτλ.). Άλλα 6,2 εκατ. EUR διατέθηκαν σε οργανώσεις-εταίρους και συνέβαλαν στην κάλυψη της 16 Δεδομένα έως 31 Ιανουαρίου 2017. https://www.unicef.org/ceecis/general_data_january_2017_(1).pdf 17 Ανεπίσημες εκπαιδευτικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται εκτός των επίσημων εθνικών συστημάτων (δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το ESI). Μεταξύ άλλων, παρέχουν τη δυνατότητα σε όσους έχασαν έτη σχολικής φοίτησης να καλύψουν την απόσταση και στη συνέχεια να ενταχθούν στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα. 18 Άτομα που επισκέπτονται γιατρό για πρώτη φορά ή για διαφορετικό ιατρικό λόγο. 9
διαχείρισης των εγκαταστάσεων (ένας εταίρος ανά τόπο εργασίας), τη στήριξη των εργασιών, καθώς και δράσεις συντονισμού. III. Συντονισμός και επικοινωνία Η καλή συνεργασία σε όλα τα επίπεδα αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την επίτευξη ουσιαστικών αποτελεσμάτων. Ειδικότερα, οι οργανώσεις-εταίροι υπογράμμισαν ότι τα επιτυχή αποτελέσματα επιτεύχθηκαν όταν ήταν εξασφαλισμένη η καλή συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, καθώς και με τοπικούς εταίρους. Αντιθέτως, καθυστερήσεις στην ανθρωπιστική δράση σημειώθηκαν όπου η συνεργασία αυτή δεν ήταν η βέλτιστη (π.χ. στην παροχή καταλυμάτων, την προσαρμογή στις χειμερινές συνθήκες και την ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων, την παροχή τροφής, τα θέματα ασφάλειας). Η επικοινωνία σε όλα τα επίπεδα αποτελεί έναν άλλο σημαντικό παράγοντα. Η βελτίωση της επικοινωνίας με τις τοπικές κοινότητες και τους δικαιούχους της βοήθειας είναι καίριας σημασίας για την απόδοση και την αποτελεσματικότητα της απόκρισης. Η εξωτερική επικοινωνία είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της κατάλληλης προβολής και κατανόησης της ανθρωπιστικής απόκρισης της ΕΕ. Το 2017, η Επιτροπή θα συνεχίσει να εργάζεται με τους εταίρους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας για την αντιμετώπιση του θέματος αυτού. 1) Συντονισμός των μέτρων αντιμετώπισης της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης σε επίπεδο ΕΕ Οι δράσεις στο πλαίσιο του ESI πρέπει να εφαρμοστούν σε πλήρη συνέργεια και συμπληρωματικότητα με άλλα χρηματοδοτικά μέσα, ιδίως με εκείνα που παρέχουν διαφορετικές μορφές βοήθειας έκτακτης ανάγκης. Το 2015 και το 2016, η ΕΕ ήταν με μεγάλη διαφορά ο μεγαλύτερος χορηγός ανθρωπιστικής βοήθειας για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης στην Ελλάδα, καθώς συνέβαλε κατά 77 % στη συνολική χρηματοδότηση 19. Για να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος και να αποφευχθούν επικαλύψεις ή κενά, είναι απαραίτητο να υπάρξει υψηλό επίπεδο συντονισμού στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και με άλλα ενωσιακά θεσμικά όργανα, οργανισμούς και φορείς, καθώς και με τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών. 2) Συντονισμός και συνεργασία με το πληττόμενο κράτος μέλος Η Επιτροπή οφείλει να διατηρήσει τη στενή συνεργασία και συνεννόηση με το πληττόμενο κράτος μέλος, ιδιαίτερα όσον αφορά την επιλογή των εταίρων. Επιπλέον, δεδομένου ότι η βοήθεια έκτακτης ανάγκης που παρέχεται για τη στήριξη και συμπληρωματικά προς τις ενέργειες του πληττόμενου κράτους μέλους, η Επιτροπή και οι εταίροι της πρέπει να εργαστούν σύμφωνα με το σχέδιο που έχουν καθορίσει οι ελληνικές αρχές. Ενώ η ΕΕ διαθέτει σημαντική εμπειρία από τη χρηματοδότηση ανθρωπιστικής βοήθειας σε τρίτες χώρες, το μέσο αυτό παρέσχε μια πρώτη ευκαιρία για την ανάληψη ανθρωπιστικών δράσεων σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ. Πρέπει, επίσης, να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές δεν είχαν στο παρελθόν εμπειρία ανθρωπιστικής κρίσης αυτού του εύρους. Αποβλέποντας στη διευκόλυνση καλύτερα διαρθρωμένου συντονισμού με το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, η Επιτροπή διοργανώνει, από τον Μάιο του 2016, τακτικές βιντεοδιασκέψεις με τη συμμετοχή εκπροσώπων του υπουργείου και όλων των οργανώσεωνεταίρων. Η πρακτική αυτή εξασφαλίζει πλήρη ροή των πληροφοριών σχετικά με τις 19 Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Συντονισμό των Ανθρωπιστικών Υποθέσεων («UN OCHA»), Σεπτέμβριος 2016 10
αποφάσεις των εθνικών αρχών και των οργανώσεων-εταίρων επιτόπου και παρέχει τη δυνατότητα εξέτασης των διαφόρων προτεραιοτήτων, καθώς και τον εντοπισμό άμεσων λύσεων σε ενδεχόμενα προβλήματα. Ο σαφής μελλοντικός προγραμματισμός από τις αρχές του πληττόμενου κράτους μέλους αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την εμπέδωση καλού συντονισμού, ο οποίος είναι με τη σειρά του προϋπόθεση για την ανάληψη αποτελεσματικής, αποδοτικής και συνεκτικής ανθρωπιστικής δράσης. Σε ό,τι αφορά τον οικονομικό σχεδιασμό έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος. Κατά τη διάρκεια του Φεβρουαρίου 2017, η ελληνική κυβέρνηση και οι αρμόδιες υπηρεσίες της Επιτροπής συμφώνησαν σχετικά με τον χρηματοδοτικό προγραμματισμό που θα καλύπτει τις εγκαταστάσεις υποδοχής και τις ανάγκες των προσφύγων και μεταναστών με χρηματοδότηση από τον εθνικό προϋπολογισμό, το ΤΑΜΕ και το ESI. Έχει σημειωθεί πρόοδος, ενώ ο συντονισμός με τις εθνικές αρχές, που είναι οι τελικά υπεύθυνες για την αντιμετώπιση της κατάστασης, παραμένει ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική και έγκαιρη παράδοση της βοήθειας. Τούτο θα εξακολουθήσει να αποτελεί προτεραιότητα κατά τη διάρκεια του 2017, με ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση του σχεδιασμού και της επιχειρησιακής λήψης αποφάσεων. 3) Συντονισμός μεταξύ των οργανώσεων-εταίρων Το 2016, 14 οργανώσεις-εταίροι υπέγραψαν συμβάσεις με την Επιτροπή για την υλοποίηση στην Ελλάδα δράσεων που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του κανονισμού. Οι οργανισμοί αυτοί, με τη σειρά τους, συνεργάζονται με διάφορους εταίρους υλοποίησης. Ο αποτελεσματικός συντονισμός είναι ουσιαστικής σημασίας δεδομένου ότι οι δικαιούχοι είναι διάσπαρτοι σε ολόκληρη τη χώρα, σε ενοικιαζόμενα καταλύματα και σε επίσημες και ανεπίσημες εγκαταστάσεις στην ηπειρωτική και στα νησιά. Σειρά από θεματικές ομάδες εργασίας συγκροτήθηκαν σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, ενώ οι πληροφορίες συγκεντρώθηκαν με χρήση εργαλείων ΤΠ 20. Η Επιτροπή και οι ελληνικές αρχές συμμετέχουν σε αυτές τις ομάδες εργασίας, που διευκολύνουν την ανταλλαγή πληροφοριών και τον συντονισμό, και υποστηρίζουν ενεργά τις αρχές στον συντονισμό της ανθρωπιστικής δράσης. Η διατήρηση αποτελεσματικού συντονισμού μεταξύ όλων των φορέων ανθρωπιστικής βοήθειας και, παράλληλα, των υψηλότερων προτύπων απόκρισης, θα αποτελέσει βασική προτεραιότητα για το 2017. 4) Επικοινωνία σχετικά με δράσεις στήριξης έκτακτης ανάγκης στην Ελλάδα Για τους πολίτες της ΕΕ, το ΕSI αποτελεί σαφές τεκμήριο αλληλεγγύης, αποδεικνύοντας ότι η ΕΕ μπορεί να ανταποκριθεί σε επείγουσες ανθρωπιστικές προκλήσεις, σε μια συλλογική προσπάθεια. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή προωθεί ενεργά την αποτελεσματική επικοινωνία και προβολή από ανθρωπιστικούς εταίρους, ενώ έχει επίσης αυξήσει τις επικοινωνιακές της δραστηριότητες, ιδίως στον ιστότοπό της και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επιπροσθέτως, η επικοινωνία πρέπει επίσης να στοχεύει τόσο τις τοπικές κοινότητες όσο και τον μεταναστευτικό πληθυσμό στην Ελλάδα, αποβλέποντας στην αύξηση της συμμετοχής 20 Βλ. http://data.unhcr.org/mediterranean/regional.php 11
τους και την καλύτερη αντιμετώπιση της αντίδρασης αυτών των ομάδων σε υπό εξέλιξη επιχειρήσεις. Μολονότι το 2016 είχε επιτευχθεί σημαντική πρόοδος, το 2017 πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες και να προκύψουν περισσότερα αποτελέσματα από τους οργανισμούς εταίρους όσον αφορά τις δραστηριότητες προβολής και επικοινωνίας με τους μετανάστες και τους τοπικούς πληθυσμούς. IV. Μελλοντικές ενέργειες Είναι γεγονός ότι έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος όσον αφορά την αντιμετώπιση των πλέον επειγουσών ανθρωπιστικών αναγκών στην Ελλάδα, παραμένουν, ωστόσο, ελλείψεις που δεν έχουν ακόμα αντιμετωπιστεί, όπως περιγράφεται λεπτομερέστερα στο έγγραφο για τις επιχειρησιακές προτεραιότητες για τη στήριξη έκτακτης ανάγκης 21. Η στήριξη έκτακτης ανάγκης θα εφαρμοστεί πλήρως σύμφωνα με τον δημοσιονομικό προγραμματισμό του 2017 που συμφωνήθηκε μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των αρμόδιων υπηρεσιών της Επιτροπής, ώστε να εξασφαλίζεται η συμπληρωματικότητα όλων των μέσων και δραστηριοτήτων. Σε ό,τι αφορά τα καταλύματα, πρόσφυγες και μετανάστες φιλοξενούνται σε διαφορετικές εγκαταστάσεις με διαφορετικά πρότυπα ποιότητας, συμπεριλαμβανομένων τόσο προσωρινών όσο και πιο μακροπρόθεσμων λύσεων στέγασης. Η προτεραιότητα για το 2017 είναι η στροφή προς προγράμματα ενοικίασης σε πόλεις με πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες, καθώς έτσι παρέχεται πιο αξιοπρεπής στέγαση σε περιπτώσεις παρατεταμένης διαμονής. Μερίδες ζεστού φαγητού παρέχονταν σε καθημερινή βάση σε καταυλισμούς προσφύγων το 2016 και τους πρώτους μήνες του 2017. Προκειμένου να παρέχεται η δυνατότητα στους πρόσφυγες και μετανάστες να αγοράσουν και να προετοιμάσουν το δικό τους φαγητό, ο στόχος είναι να επεκταθεί προοδευτικά το σύστημα πολλαπλών σκοπών σε μετρητά, βάσει των προγραμμάτων χρηματικής βοήθειας για μη επισιτιστικά είδη, που εκπονήθηκε το 2016. Το σύστημα αυτό θα συμπληρώσει τις επενδύσεις στις υποδομές στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και στον εξοπλισμό κοινών μαγειρείων, οι οποίες είχαν ήδη πραγματοποιηθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη στις εγκαταστάσεις. Στο πεδίο της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, πρέπει να εξασφαλίζεται δυνατότητα παροχής πρώτων βοηθειών και επείγουσας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης με κατάλληλα παραπεμπτικά στο εθνικό σύστημα υγείας. Η πρόσβαση σε βασική δέσμη υπηρεσιών υγείας πρέπει να εξασφαλίζεται και να διευκολύνεται με μεταφορά και μετάφραση. Οι εκστρατείες εμβολιασμού πρέπει να επεκταθούν. Οι εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέτευσης εξακολουθούν να είναι ανεπαρκείς σε πολλές τοποθεσίες. Ως εκ τούτου, πρέπει να συνεχιστεί η διάθεση αυτών των εγκαταστάσεων. Όσον αφορά την προστασία, πρέπει να έχουν προτεραιότητα δραστηριότητες που αφορούν την προστασία των παιδιών σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως η αναζήτηση της οικογένειας και η επανένωση, οι ψυχοκοινωνικές ανάγκες των παιδιών που έχουν πληγεί από τις ένοπλες συγκρούσεις και την εκτόπιση. Θα χρηματοδοτηθούν επίσης υπηρεσίες διερμηνείας για διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στη δική τους γλώσσα(-ες). Εκτός από τους ανήλικους, στις ανάγκες προστασίας περιλαμβάνεται η διαχείριση υποθέσεων ευάλωτων ατόμων, όπως τα άτομα με αναπηρία, οι ανύπαντρες μητέρες, κλπ. 21 Βλ. http://ec.europa.eu/echo 12
Όσον αφορά την εκπαίδευση, παραμένουν οι ανάγκες στο πεδίο της άτυπης εκπαίδευσης για τη συμπλήρωση των προσπαθειών της ελληνικής κυβέρνησης για παροχή δημόσιας εκπαίδευσης σε όλα τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες. Οι πρόσφυγες και μετανάστες νέοι (ηλικίας 15-24 ετών) χρειάζονται επίσης πρόσβαση σε ποιοτικές και χωρίς αποκλεισμούς ευκαιρίες μάθησης, καθώς και σε επαγγελματική κατάρτιση και μαθήματα γλωσσών για ενήλικες ώστε να αναπτύξουν βιοτικές δεξιότητες και να στηρίξουν την επιτυχή ένταξή τους στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Η παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης στην Ελλάδα ξεκίνησε αμέσως μετά την έκδοση του κανονισμού. Ένα έτος αργότερα, εξακολουθούν να υπάρχουν ανάγκες επιτόπου δεν είναι, επομένως, σκόπιμο να διακοπεί η παροχή συνδρομής σε αυτό το στάδιο. Ωστόσο, πρέπει να εξεταστούν διάφορες επιλογές για βαθμιαία κατάργηση και μεταβίβαση της απόκρισης στις ελληνικές αρχές. Ειδικότερα, προς το τέλος του 2017, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί συζήτηση με τους εταίρους, προκειμένου να καταρτιστεί μια στρατηγική εξόδου για το 2018, δεδομένου ότι ο κανονισμός ενεργοποιήθηκε για χρονική περίοδο μόλις τριών ετών. Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους εφαρμογής, τα οφέλη των δράσεων δυνάμει του παρόντος κανονισμού είναι προφανή. Η ευελιξία που προβλέπει ο κανονισμός, ο οποίος, για παράδειγμα, επέτρεψε στην Επιτροπή να συνεργαστεί με εδραιωμένους και έμπειρους εταίρους, διευκόλυνε την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών αναγκών στην Ελλάδα. Η μεταβίβαση της γνώσης των δράσεων σε τρίτες χώρες σε κράτος μέλος της ΕΕ συνέβαλε επίσης στην ταχεία απόκριση. 13