Εγχειρίδιο 2016-2017 ΕΝΕΡΓΟΊ ΚΑΙ ΥΠΕΎΘΥΝΟΙ ΠΟΛΊΤΕΣ Ο ΣΕΒΑΣΜΌΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΆΛΛΟΥΣ ΙΑΚΟ Ε Ρ Ε Φ Ι Ρ Ε B Π Σ ΥΚΩΣΙΑ Ε Λ Ο Ι Σ Α ΜΝ ΓΥ ERASMUS + Bullying and Cyber bullying: How to Prevent and Fight the violence at school
Όλ Μπο Το σύγχρονο δημοκρατικό σχολείο έχει υποχρέωση να προετοιμάζει τους μαθητές ως ενεργούς πολίτες. 02
οι Μαζί ρούμε ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ; Μια επιθετική, σκόπιμη πράξη ή συμπεριφορά που εκδηλώνεται από ένα άτομο ή ομάδα ατόμων επαναλαμβανόμενα, έχει διάρκεια στο χρόνο και απευθύνεται σε ένα άτομο (θύμα) που δεν μπορεί να υπερασπιστεί εύκολα τον εαυτό του. (Olweus, 1993) ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Συμμετοχή σε προγράμματα και δράσεις με εθελοντικό και αλληλέγγυο χαρακτήρα. Συμμετοχή και ανάληψη πρωτοβουλιών για την καταπολέμηση του Σχολικού Εκφοβισμού. Διεκδίκηση των δικαιωμάτων στον δημόσιο χώρο. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΥΒΕΡΝΟΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ; Μια επιθετική, σκόπιμη πράξη που εκδηλώνεται από μια ομάδα ατόμων ή ένα άτομο με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων επαφής, που είναι επαναλαμβανόμενη, έχει διάρκεια στο χρόνο και απευθύνεται σε ένα θύμα που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του. (Smith et al., 2008) 03
ΛΈΜΕ ΟΧΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΌ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ Σπάσε τη Σιωπή 04
ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Να συζητούν μεταξύ τους οι μαθητές για τα δικαιώματά τους, τους κανόνες συμπεριφοράς, στο σχολείο και τους τρόπους αντιμετώπισης του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο. Να συμμετέχουν οι επιθετικοί μαθητές σε διάφορα αθλήματα, τέχνες, κοινωνικές οργανώσεις έτσι ώστε να μην εκφράζουν την επιθετικότητα τους στο σχολείου. Να ευαισθητοποιούνται όταν βλέπουν περιστατικά απομόνωσης και περιθωριοποίησης μαθητών. Να δείχνουν ενδιαφέρον για την ένταξη στη σχολική ομάδα των νεοφερμένων συμμαθητών ή των συμμαθητών με ειδικά προβλήματα και ανάγκες. Να ενημερώνουν ενήλικες για σοβαρά περιστατικά. Να γνωρίζουν ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα μόνο αν «σπάσει η σιωπή». 05
Ενσυναίσθηση Εμπιστοσύνη Αλληλοβοήθεια ΑΛΛΗΛΕΓΓΎΗ Η αλληλεγγύη σχετίζεται με έννοιες όπως η συμπαράσταση και η αλληλοβοήθεια. Στηρίζεται στο αίσθημα ενότητας μεταξύ ατόμων που τους συνδέουν κοινά συμφέροντα, κοινοί στόχοι ή κίνδυνοι.. Η αλληλο- συνεισφορά είναι το κύριο χαρακτηριστικό της αλληλεγγύης Ενισχύοντας τη φιλία και την αλληλεγγύη μεταξύ των μαθητών, δημιουργούμε το κατάλληλο μέσο για την αντιμετώπιση περιστατικών εκφοβισμού και βίας στο σχολείο. Παρόλο Που Δεν Μπορείς Να Αλλάξεις Ότι Έχει Συμβεί, Μπορείς Να Αλλάξεις Τη Συμπεριφορά Σου Από Εδώ Και Πέρα. 06
Η Δύναμ η της Oμάδας Βάλε τον εαυτό σου στη δική τους θέση. Σκέψου πως μπορεί να αισθάνονται. Εάν νιώθεις ότι μπορείς να τους πληγώνεις και να τους δημιουργείς πόνο με τις πράξεις σου τότε σταμάτα. Ρώτησε τους να σου πουν τι νιώθουν. Μπορεί να ντρέπονται ή να φοβούνται να μιλήσουν οι ίδιοι από μόνοι τους. Απέτρεψε τους φίλους σου να εκφοβίζουν άλλους μαθητές. Εάν οι φίλοι σου εκφοβίζουν άλλους μαθητές, βοήθησε τους να καταλάβουν ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά πληγώνει και δημιουργεί πόνο 07
Μικρά Σενάρια Σενάριο 1 Ο Αντρέας μετακόμισε από ένα χωριό σε ένα καινούργιο σχολείο στην πόλη. Όταν πρωτομπήκε στο σχολείο τα παιδιά του φέρθηκαν φιλικά. Όταν όμως άρχισε να μιλά τότε τα πράγματα άλλαξαν. Είχε μια παράξενη προφορά όταν μιλούσε. Τα παιδιά άρχισαν να τον μιμούνται κοροϊδευτικά. Τον έλεγαν χαζό Ο Αντρέας τα χασε και ταράχτηκε. Ποτέ δεν του είχε περάσει από το μυαλό πως δεν θα ταίριαζε στο περιβάλλον. Κάποια παιδιά χαίρονταν βλέποντας τον να είναι μόνος. Όποτε έλεγε κάτι τον κοροϊδευαν, ώσπου έπαψε να μιλά τελείως. Αρκετά σύντομα, τα πειράγματα σε βάρος του έγιναν συνήθεια στους συμμαθητές του. Δεν ήξεραν πως τον αναστάτωνε τόσο, επειδή ποτέ δεν τους το είπε. Ένοιωθε δυστυχισμένος και δεν ήθελε πια να πηγαίνει στο σχολείο. Σενάριο 2 Η Άννα ζούσε με τη μαμά της, αλλά όταν η μαμά της αρρώστησε, αναγκάστηκε να μείνει για λίγο σε ανάδοχη οικογένεια. Οι θετοί γονείς της ήταν πολύ καλοί, αλλά τα πράγματα δεν ήταν εύκολα στο σχολείο. Κάποια παιδιά θεώρησαν διασκεδαστικό να αποκαλούν την Άννα «κατοικίδιο». Κάθε φορά που συναντούσαν την Άννα στο σχολείο ή στην τάξη την φώναζαν έτσι. Η Άννα ένοιωθε πολύ μόνη και τρομοκρατημένη, με τη μαμά της στο νοσοκομείο και τους συμμαθητές της να την ενοχλούν. 08
Σενάριο 3 Η Στέλλα μισούσε το σχολικό λεωφορείο. Τα μεγάλα κορίτσια στις πίσω σειρές μιλούσαν άσχημα και της πετούσαν πατατάκια. Η Στέλλα δεν τους έδινε σημασία, τα μεγάλα κορίτσια άρχισαν να πετάτε τη τσάντα της και να την αδειάζουν, σκορπίζοντας παντού μες στο λεωφορείο τα πράγματα της. Την απειλούσαν πως αν τολμούσε να μιλήσει τα πράγματα θα γίνονταν χειρότερα γι αυτήν. Σενάριο 4 Ο Γιάννης ήταν ο άριστος μαθητής της τάξης. Όλοι οι καθηγητές πίστευαν ότι ήταν εκπληκτικός αλλά όλα τα παιδιά τον έλεγαν «Σπασίκλα». Μερικά πειράγματα έγιναν πολύ μοχθηρά. Ο Γιάννης μπούχτισε. Αποφάσισε να πάψει να είναι πρώτος στην τάξη ώστε να του αφήσουν επιτέλους ήσυχο. Δυστυχώς τα πειράγματα δεν σταμάτησαν, το «σπασικλάκι» απλά είχε άρχισε να χάνει τα πρωτεία! Τα πειράγματα δεν σταματούσαν, ο Γιάννης ένοιωθε απελπισμένος. Όλα τα παιδιά ενοχλούνται μερικές φορές από τους νταήδες, εξυπνάκηδες και δήθεν φίλους, αλλά κάποια χειρίζονται την κατάσταση καλύτερa από τα άλλα. Εσύ πόσο καλά μπορείς να το χειριστείς; Τι κάνεις όταν βλέπεις τέτοια περιστατικά να συμβαίίνουν γύρω σου; Πως νοιώθεις όταν βλέπεις παιδιά σε αυτές τις καταστάσεις; Τι θα συμβούλευες τα παιδιά αυτά και πως θα τα βοηθούσες; 09
ΣΥΜΒΟΥΛΈΣ Οι δυσκολίες στο σχολείο είναι πολλές. Τα μαθήματα, τα πολλά παιδιά... πολλά θέματα μπορεί να προκύψουν. Είμαστε στο σχολείο όμως και αυτό που μαθαίνουμε είναι ότι κάθε πρόβλημα έχει τη λύση του. Απλά να θυμάσαι: 1. Για αυτό που συμβαίνει δεν φταις εσύ. Δεν υπάρχει καμία πραγματική αιτία για να σε χτυπήσει κάποιος ή για να μιλήσει άσχημα για σένα. 2. Πολλά παιδιά στα σχολεία βιώνουν τέτοιες καταστάσεις. 3. Είμαστε περήφανοι για τον εαυτό μας. Δεν ντρεπόμαστε εμείς για κάτι άσχημο που έκανε κάποιος άλλος. 4. Εάν μας συμβεί κάτι το μοιραζόμαστε με τους δασκάλους και τους γονείς μας. Δεν μαρτυράμε το άλλο παιδί, βοηθάμε τον εαυτό μας. 5. Οι δυσκολίες δεν εξαφανίζονται ποτέ από μόνες τους. Εάν συμβεί μια φορά είναι πολύ πιθανό να ξανασυμβεί. 6. Η απομόνωση δεν είναι η λύση. Και άλλα παιδιά μπορεί να έχουν ενοχληθεί από τη συμπεριφορά εκφοβισμού. Μοιράσου την εμπειρία σου. 10
7. Η αδιαφορία δεν είναι λύση. Η δράση ναι. 8. Το να απαντήσεις με τον ίδιο τρόπο, δεν θα σε βοηθήσει. Απλά θα κάνεις κάτι που έτσι και αλλιώς σε ενοχλεί. 9. Είσαι πολύ σημαντικός για πολλούς ανθρώπους. Εάν κοιτάξεις γύρω σου θα τους βρεις, και αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να σε βοηθήσουν 10. Ξεκίνα να μιλάς είναι ο καλύτερος τρόπος να σε βοηθήσουν και να σταμτήσει ο εκφοβισμός. 11. Μην αφήσεις τον φόβο να σε ρίξει κάτω. 11
Αναγνωρίζω Αρνούμαι Αντιδρώ στη βία στο σχολείο!