Hazard Assessment for Radiological or Nuclear Emergencies Αξιολόγηση κινδύνου ραδιολογικής ή πυρηνικής έκτακτης ανάγκης Δ. Μητράκος, Μ. Νικολάκη, Χ. Παφίλης, Α. Μποζιάρη, Α. Μαλτέζος, Κ. Ποτηριάδης Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) www.eeae.gr www.eeae.gr
Το πλαίσιο Η νέα Οδηγία 59/2013 και τα νέα διεθνή πρότυπα (πχ ΔΟΑΕ) φέρνουν σημαντικές αλλαγές: Η απόκριση δεν στηρίζεται πια σε μεμονωμένα μέτρα, αλλά στην εφαρμογή στρατηγικών προστασίας (συνδυασμός μέτρων). Τα κράτη πρέπει, κατά τη φάση της προετοιμασίας, να αναπτύξουν και να βελτιστοποιήσουν τις στρατηγικές προστασίας (έως μέρος των σχεδίων έκτακτης ανάγκης) με τελικό στόχο την προστασία πληθυσμού από ραδιολογικούς κινδύνους με τον ελάχιστο αντίκτυπο. Ο σχεδιασμός του συστήματος διαχείρισης έκτακτης ανάγκης στηρίζεται στην εθνική αξιολόγηση κινδύνου (ΑΚ). 2
Παραμένουσα δόση Σχεδιασμός Αξιολόγηση κινδύνου Σενάρια Προσδιορισμός, βελτιστοποίηση στρατηγικής προστασίας (ΣΠ) Εκτίμηση ραδιολογικών επιπτώσεων ΣΠ 1 (μίγμα μέτρων 1) ΣΠ 2 Επίπεδο αναφοράς (20-100mSv/έτος) Δεξαμενή μέτρων προστασίας Ενημέρωση Συστάσεις ατομικής προστασίας Ιατρικός έλεγχος, φροντίδα Παραμονή σε κλειστό χώρο Λήψη σταθερού Ιωδίου Περιορισμοί στην κατανάλωση και παραγωγή προϊόντων Εκκένωση Μετεγκατάσταση Χρόνος ΣΠ 3 1 έτος 3
Πυρηνικά ατυχήματα: Δυνητικοί κίνδυνοι για τη χώρα Δύο τύποι σεναρίων: Ο πιο κοντινός σταθμός στη χώρα είναι σε απόσταση 250 km από τα σύνορά μας Πυρηνικά πλοία, συμπεριλαμβανομένων αεροπλανοφόρων τύπου Nimitz 600km 700km 250km 320km 4
Διαθέσιμη υπολογιστική υποδομή (1/2) Ατμοσφαιρική διασπορά και υπολογισμός δόσεων: HYSPLIT (US NOAA), με τροποποιημένες από την ΕΕΑΕ ρουτίνες (μετεωρολογικά δεδομένα, υπολογισμός δόσεων): κατάλληλος για μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις HOTSPOT (για μικρής απόστασης υπολογισμούς, πχ αεροπλανοφόρα) JRODOS: Εργαλείο υποστήριξης αποφάσεων (χάρτες, βάση δεδομένων, ατμοσφαιρική διασπορά, εκτίμηση δόσεων, προσομοίωση μέτρων): κατάλληλο για μικρές και μεσαίες αποστάσεις Πρωτόκολλο συνεργασίας με ΕΜΥ για την καθημερινή παροχή μετεωρολογικών δεδομένων από το ECMWF Γεωαναφορά, Βάσεις δεδομένων: ArcGis Υποδομή: Servers και προσωπικοί υπολογιστές 5
Διαθέσιμη υπολογιστική υποδομή (2/2) Προσομοίωση ατυχήματος Fukushima (Μ. Παπαδιονυσίου, 2015, μεταπτυχιακή εργασία στα πλαίσια του Post Graduate Educational Course on Radiation Protection and Safety of Sources, ΕΕΑΕ) Έκλυση Διασπορά του νέφους Υπολογισμοί Μετρήσεις Ρυθμός δόσης λόγω εναπόθεσης 6
ΑΚ: Επιπτώσεις δυνητικού πυρηνικού ατυχήματος εκτός χώρας (1/2) Αξιολόγηση ραδιολογικών επιπτώσεων στη χώρα, λόγω μείζονος πυρηνικού ατυχήματος εκτός συνόρων Υπολογισμοί θεωρώντας ολική ποσότητα ραδιενέργειας και χρονοσειρά έκλυσης όμοια με αυτή του ατυχήματος στη Fukushima Μοντέλο: HYSPLIT Υποθετική χρονική στιγμή έναρξης της έκλυσης: Επιλογή μέσα από μετεωρολογικά δεδομένα ενός έτους (ECMWF), με κριτήριο να αποτελούν ιδιαιτέρως δυσμενείς συνθήκες για τη ρύπανση στην Ελλάδα (μακροπρόθεσμες συνέπειες) 7
ΑΚ: Επιπτώσεις δυνητικού πυρηνικού ατυχήματος εκτός χώρας (2/2) Εναπόθεση ραδιενεργού Cs-137 Δόση το πρώτο έτος Εναπόθεση Cs-137 ανά νομό (Mitrakos et al. 2016, Nuclear Engineering and Design, 2016) 8
ΑΚ: Επιπτώσεις δυνητικού πυρηνικού ατυχήματος σε πυρηνοκίνητο πλοίο Τα διαθέσιμα τεχνικά στοιχεία για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες των στρατιωτικών πλοίων είναι σπάνια Η μόνη διαθέσιμη πηγή είναι η αντίστοιχη ΑΚ της ομόλογης αρχής της Αυστραλίας (ARPANSA, 2005), η οποία έχει προσδιορίσει δύο ζώνες έκτακτης ανάγκης 0,8 και 3,7km Αντίστοιχοι υπολογισμοί θα πραγματοποιηθούν στα πλαίσια της ΑΚ που είναι σε εξέλιξη 9
Συμπεράσματα μελλοντικές ανάγκες Η ΑΚ είναι σε εξέλιξη Στηρίζεται σε διεθνή πρότυπα, εμπειρία και δεδομένα πραγματικών ατυχημάτων, πρακτικές άλλων χωρών, δικές μας εκτιμήσεις μέσω των υπολογιστικών δυνατοτήτων που διαθέτουμε Τα έως τώρα αποτελέσματα δείχνουν ότι ένα δυνητικό πυρηνικό ατύχημα δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι θα έχει κάποιες επιπτώσεις που θα απαιτούν αξιολόγηση από άποψη ραδιολογικής ασφάλειας και συνεπώς και τη λήψη μέτρων Σε περίπτωση πραγματικής έκτακτης ανάγκης, έχουν κρίσιμη σημασία και οι δυνατότητες μέτρησης και η συνέργεια αυτών με τους υπολογισμούς ώστε να έχουμε αποτελεσματικά και γρήγορα μία ολοκληρωμένη και αξιόπιστη εικόνα για την πραγματική ραδιολογική κατάσταση στη χώρα. 10
Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Τ. Θ. 60092 Αγία Παρασκευή 15310, Αθήνα T: 210 650 6700 F: 210 650 6748 E: info@eeae.gr www.eeae.gr facebook.com/eeaegr twitter.com/#eeaegr 11