ΛΑΤΙΝΙΚΑ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιο σας το παρακάτω κείμενο Sulpicius Gallus legatus Aemili Pauli erat, qui bellum adversus Persen regem gerebat. Serena nocte subito luna defecerat; ob repentinum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat. Tum Sulpicius Gallus de caeli ratione et de stellarum lunaeque statu ac motibus desputavit eoque modo exercitum alacrem in pugnam misit. Sedulius, dux et princeps Lemovicum, occiditur; dux Arrermorum vivus in fuga comprehenditur; signa militaria LXXIIII (septtuaginta quattuor) ad Caesarem referuntur; magnus numerus hostium capitur atque interficitur; reliqui ex fuga in civitates discedunt. Postero die ad Caesarem legati mittuntur. Caesar iubet arma tradi ac principes produci. Ipse pro castris consedit ; eo duces producuntur. Vergingetorix deditur, arma proiciuntur. Β. Παρατηρήσεις 1. α. regem, exercitus, ratione, hostium, civitates, arma: να γράψετε την αφαιρετική του ενικού και τη γενική του πληθυντικού των παραπάνω λέξεων β. serena, nocte, eo modo, magnus numerus: Να γράψετε τη γενική του ενικού και τη γενική του πληθυντικού των παραπάνω λέξεων 2. α gerebat, misit, interficitur, deditur: να γράψετε το β ενικό πρόσωπο του ενεστώτα, παρατατικού, μέλλοντα και παρακειμένου των ρημάτων στη φωνή που βρίσκονται. β. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για τις παρακάτω λέξεις: invaserat: μετοχή μέλλοντα και στα τρία γένη της ενεργητικής φωνής. comprehenditur: απαρέμφατο παρακειμένου ενεργητικής φωνής. consedit: μετοχή ενεστώτα ενεργητικής φωνής. 3. α. Να χαρακτηρίσετε πλήρως τη συντακτική λειτουργία των παρακάτω λέξεων: nocte : είναι stellarum : είναι. alacrem : είναι princeps : είναι tradi: είναι principes: είναι 4. α. Η ακόλουθη πρόταση να μετατραπεί σε ενεργητική σύνταξη: Caesar iubet arma tradi ac principes produci (a militibus) Sedulius, dux et princeps Lemovicum occiditur: η προηγούμενη πρόταση να μεταφερθεί σε απαρεμφατική σύνταξη με εξάρτηση από το ille dicit. 1
5. α. Που οφείλονται οι ομοιότητες της Λατινικής με την Ελληνική; β. Ποια χαρακτηριστικά του Μάρκου Τύλλιου Κικέρωνα τον κατέστησαν κορυφαίο υπόδειγμα λατινικού λόγου; ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Μετάφραση Σε ηλικία πενήντα χρονών ο Κλαύδιος έγινε αυτοκράτορας χάρης σε ένα παράδοξο τυχαίο γεγονός. Όταν οι δολοφόνοι του Καλιγούλα τον έδιωξαν (από τα ο Παλάτι) αποσύρθηκε σε μια θερινή κατοικία, που ονομάζεται Ερμαίο. Λίγο αργότερα, τρομοκρατημένος από τα νέα της σφαγής, σύρθηκε προς το λιακωτό που ήταν πολύ κοντά του και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρεμόντουσαν στην πόρτα. Ένας στρατιώτης που έτρεχε πέρα δώθε πρόσεξε τα πόδια του. τον αναγνώρισε που κρυβόταν. τον τράβηξε έξω και τον προσαγόρευσε αυτοκράτορα. Από εκεί τον οδήγησε στους συντρόφους του. Μετά τη ναυμαχία του Ακτίου ο Κάσσιος από την Πάρμα, που είχε υπηρετήσεις το στρατό του Μάρκου Αντώνιου, κατέφυγε στην Αθήνα. Εκεί πριν καλά καλά παραδώσει στον ύπνο την ταραγμένη του ψυχή, του εμφανίστηκε ξαφνικά μια φρικτή μορφή. Νόμισε πως ερχόταν προς το μέρος του ένας άνθρωπος με πελώριο ανάστημα και βρώμικη όψη, όμοιος με είδωλο νεκρού. Μόλις τον είδε ο Κάσσιος, τον έπιασε φόβος και θέλησε να πληροφορηθεί το όνομά του. Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. α. anno: annorum (γενική πληθυντικού) anno (αφαιρετική ενικού) aetatis: aetatum κ -ium (γενική πληθυντικού) aetate (αφαιρετική ενικού) miles: militum (γενική πληθ.) milite (αφαιρετική ενικού) diaetam: diaetarum(γενική πληθ.) timorem: timorum (γενική πληθ.) nomen: niominum (γενική πληθ.) diaeta (αφαιρετική ενικού) timore (αφαιρετική ενικού) nomine(αφαιρετική ενικού) β. mirabili casu: mirabili casui animum sollicitum: animo sollicito species horrenda: speciei horrendae 2
2. α cepit: capis (β εν. ενεστώτα) capies (β εν. μέλλοντα) recesserat: recedis (β εν. ενεστώτα) recedes (β εν. μέλλοντα) animadvertit: animadvertis (β εν. ενεστώτα) animadvertes (β εν. μέλλοντα) dederat: das (β εν. ενεστώτα) dabis (β εν. μέλλοντα) β. 1δ, 2ε, 3γ 3. cui: είναι δοτική προσωπική κτητική από το ρήμα est se: είναι αντικείμενο στο ρήμα abdidit Athenas: είναι απρόθετη αιτιατική ονόματος πόλης, που δηλώνει κατεύθυνση effigiei: είναι δοτική αντικειμενική στο similem 4. α. cepit: ρήμα, Claudius: υποκείμενο ρήματος, imperium: αντικείμενο ρήματος, anno: αφαιρετική χρόνου, casu: αφαιρετική αιτίας, quinquagesimo: επιθετικός προσδ. στο anno, aetatis: γενική διαιρετική από το anno, suae: επιθετικός προσδ. στο aetatis, mirabili, quodam : επιθετικοί προσδ. στο casu β. Ibi vix animus sollicitus a Cassio somno datus erat. 5. α. Απάντηση στο σχολικό βιβλίο, Εισαγωγή, σελίδα 15 «Χαρακτηριστική για την εποχή.επιγράμματα». β. - ρήτορες - απομνημονευμάτων - ηρωικού, διδακτικού, ποιμενικού ειδυλλίου 3
2 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιο σας το παρακάτω κείμενο Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu. Exclusus ab insiatoribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui est Hermaeum Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit Discurrens miles pedes animadvertit ; eum latentem adgnovit ; extractum imperatorem eum salutanit. Hins ad commilitones suos eum adduxit. Post bellum Actiacum Cassius Paranensis, qui in exercitu M. Antonii fuerat, Athenas confugit. Ibi vix animum sollicitum somno dederat, cum repente apparuit ei species horrenda. Existimavti ad se venire hominem ingentis magnitudinis et facie squalida similem effigiei mortui. Quem simul apexit Cassius, timorem concepit nomenque eius audire cupivit. Β. Παρατηρήσεις 1. α anno, aetatis, miles, diaetam, timorem, nomen: να γράψετε τη γενική του πληθυντικού και την αφαιρετική του ενικού των παραπάνω λέξεων β. mirabili casu, animum sollicitum, species horrenda: Να γράψετε την δοτική του ενικού αριθμού των παραπάνω συνεκφορών 2. α cepit, recesserat, animadrertit, dederat: να γράψετε το β πρόσωπο του ενικού αριθμού του ενεστώτα της ενεργητικής φωνής και το β πρόσωπο του ενικού αριθμού του μέλλοντα της ενεργητικής φωνής. β. Να γράψετε στο τετράδιο σας τους αριθμούς της στήλης Α και δίπλα το γράμμα της στήλης Β που αντιστοιχεί στον καθένα από αυτούς. Δύο στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν. Α Β 1. prorepsit α. Απαρέμφατο ενεργητικού παρακειμένου 2. extractum β. Τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής ενεργητικού ενεστώτα 3. audire γ. Απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής φωνής δ. Τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής ενεργητικού παρακειμένου ε. Μετοχή παρακειμένου ενεργητικής φωνής 3. Να μεταφέρετε στο τετράδιο σας την παρακάτω άσκηση συμπληρώνοντας τα κενά, ώστε να χαρακτηρίζεται πλήρως η συντακτική λειτουργία των εξής λέξεων του κειμένου cui: είναι..... se: είναι.στο.(το se είναι από το πρώτο κείμενο) Athenas: είναι.... effigiei: είναι...στο. 4
4. α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους όρους της παρακάτω πρότασης Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit milabili quodam casu. β. ibi vix Cassiuς animum sollicitum somno dederat: Να μετατρέψετε την παραπάνω πρόταση ενεργητικής σύνταξης σε παθητική 5. α. Τι γνωρίζετε για το «κίνημα των Νεωτέρων»; β. Να συμπληρώσετε τα κενά Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων υπήρξε πρώτα πρώτα ένας από τους μεγαλύτερους αρχαιότητας. Ο Ιούλιος Καίσαρ είναι ο καλλιτέχνης του είδους των Ο Βεργίλιος είναι ο ποιητής του και. έπους και του 5