ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Αισιοδοξία για την αύξηση του ΑΕΠ το 217, περισσότερα τα ερωτηματικά για την επίτευξη του στόχου για μεγέθυνση κατά 1,8%. Η αύξηση του ΑΕΠ κατά,8% το Β τρίμηνο του 217 οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση των εξαγωγών (+9,5%) και της δημόσιας κατανάλωσης (+3,3%). Αρνητική εξέλιξη η μείωση των επενδύσεων (ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) κατά 4,6%. Σταθερά μειούμενη η ανεργία για έκτο συνεχόμενο μήνα, διαμορφώνεται στο 21,2%. Θετικά η μεταποίηση, σημαντική κάμψη στον κατασκευαστικό κλάδο. Οι δείκτες οικονομικού κλίματος και καταναλωτικής εμπιστοσύνης εμφανίζουν σταθερή βελτίωση. Ελαφρώς ελλειμματικό το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2ο τρίμηνο του 217, σε βελτιωμένη θέση σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 216. Ο ρυθμός αύξησης των άμεσων ξένων επενδύσεων φαίνεται από τα μέσα του 216 να σταθεροποιείται σε υψηλότερα επίπεδα. 1 Το πρωτογενές πλεόνασμα σε επίπεδο ΚΠ και ΓΚ διαμορφώνεται σε αντίστοιχα με τα περσινά επίπεδα, γεγονός που καθιστά το στόχο για 1,75% του ΑΕΠ εφικτό για το 217. Ερωτηματικά προκαλεί η υστέρηση των εισπράξεων στο φόρο εισοδήματος ως προς τον στόχο που έχει τεθεί στο ΜΠΔΣ 218-21. Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Ελληνικού Δημοσίου είναι ελαφρώς αυξημένες τον Ιούλιο του 217 σε σχέση με τον Ιούνιο, αλλά σημαντικά μειωμένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 216. Οι ΟΚΑ και τα νοσοκομεία διατηρούν τα «πρωτεία» όσον αφορά στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις αφού αυτές ξεπερνούν το 72% του συνόλου των οφειλών της ΓΚ. Συνεχίζεται η συσσώρευση απαιτήσεων του ελληνικού δημοσίου. Οι νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το ελληνικό δημόσιο ξεπέρασαν τα 5 δισ. ευρώ στο Α εξάμηνο, με φθίνοντα όμως ρυθμό. Η απόδοση των ελληνικών δεκαετών ομολόγων διαμορφώνεται περί το 5,5%. Κυμαίνεται δηλαδή στα χαμηλά επίπεδα της περιόδου της κρίσης. Παραμένει ωστόσο πολύ υψηλότερα από τα αντίστοιχα των χωρών της ευρωζώνης που εξήλθαν των «προγραμμάτων στήριξης».
Α.Ε.Π. Κατά το Β τρίμηνο του 217 το ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές 21) αυξήθηκε κατά,8% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 216. Η ελαφρά αύξηση του ΑΕΠ για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο αποτελεί μία θετική εξέλιξη υπό την έννοια ότι εδραιώνεται η προσδοκία για αύξηση του ΑΕΠ το 217. Ωστόσο ο στόχος για αύξηση της τάξης του +1,8% μπορεί να επιτευχθεί εάν το 2 ο εξάμηνο η μεγέθυνση φθάσει το 3,1% σε σχέση με πέρυσι. Διάγραμμα 1: Εξέλιξη Α.Ε.Π. Β τριμήνου (σε χιλ. και μεταβολή σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους) Σταθερές τιμές 21 47. 46.5 46. 45.5 45. 44.5,1%,4% -2,4%,7% -,7% -,5% 2,% -1,%,4% I II ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II,8% 2,5% 2,% 1,5% 1,%,5%,% -,5% -1,% -1,5% -2,% -2,5% -3,% 215 216 217 ΑΕΠ % μεταβολής y-o-y Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ (στοιχεία με εποχική και ημερολογιακή διόρθωση) Η άνοδος του ΑΕΠ οφείλεται πρωτίστως στη σημαντική αύξηση των εξαγωγών (+9,5% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 216) και δευτερευόντως στην άνοδο δημόσιας (+3,3%) και ιδιωτικής κατανάλωσης (+,7%). Ανησυχητική εξέλιξη αποτελεί η σημαντική μείωση των επενδύσεων κατά -4,6% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 216. Η πτώση αυτή μπορεί να αποδοθεί στην αυξημένη αβεβαιότητα που προκάλεσαν οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της β αξιολόγησης κατά το δεύτερο τρίμηνο του 217. Τα στοιχεία για την εξέλιξη των επενδύσεων το επόμενο τρίμηνο θα βοηθήσουν στην εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων. Διάγραμμα 2: Βασικές Συνιστώσες του ΑΕΠ (σε χιλ. και μεταβολή σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 216) Σταθερές τιμές 21 35. 3. 25. 2. 15. 1. 5.,7% Ιδιωτική κατανάλωση 3,3% Δημόσια Κατανάλωση Αξία -4,6% 9,5% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ (στοιχεία με εποχική και ημερολογιακή διόρθωση) 3,1% Επενδύσεις Εξαγωγές Εισαγωγές % μεταβολής y-o-y 12% 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% 2 Απασχόληση Διάγραμμα 3: Εξέλιξη του ποσοστού ανεργίας κατά μήνα (εποχικά προσαρμοσμένο) Η ανεργία εμφανίζει σταθερή μείωση για έκτο συνεχόμενο μήνα, με το ποσοστό της εποχικά διορθωμένης ανεργίας να ανέρχεται σε 21,2%, το οποίο είναι το χαμηλότερο ποσοστό από το Δεκέμβριο του 211. Παραμένει ωστόσο σημαντικά υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που ανέρχεται σε 7,7%. 25% 24% 23% 22% 21% 2% 19% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
Ισοζύγιο Πληρωμών Ελαφρώς ελλειμματικό το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2ο τρίμηνο του 217, βρίσκεται πάντως σε βελτιωμένη θέση σε σχέση με πέρυσι. Στο εξάμηνο η εικόνα εμφανίζεται συνολικά χειρότερη σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 216. Τα επιμέρους ισοζύγια δεν παρουσιάζουν αξιοσημείωτες μεταβολές: Το ισοζύγιο αγαθών παραμένει ελλειμματικό. Το ισοζύγιο υπηρεσιών πλεονασματικό με τις εποχικές του μεταβολές. Το δεύτερο τρίμηνο βελτιωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό. Πλεονασματικό είναι και το ισοζύγιο των εισοδημάτων με σημάδια καμπής στην αυξητική πορεία του κατά το δεύτερο τρίμηνο. Το πλεονασματικό ισοζύγιο χρηματ/κών συναλλαγών κατά το μήνα Ιούνιο, ανέκοψε μια πορεία συνεχόμενων μηνιαίων ελλειμμάτων τα οποία είχαν επαναφέρει την ελλειμματικότητα του ισοζυγίου σε επίπεδα 215. Διάγραμμα 4: Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Πηγή: ΤτΕ, Μηνιαία Στοιχεία Ισοζυγίου Πληρωμών (21/8/217) Διάγραμμα 5: Ισοζύγιο χρηματ/κών συναλλαγών 3 Η πορεία των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα, ο ρυθμός αύξησης των οποίων φαίνεται από τα μέσα του 216 να σταθεροποιείται σε υψηλότερα επίπεδα, αντανακλάται στην κίνηση του λογαριασμού άμεσων επενδύσεων (στο σκέλος των υποχρεώσεων των κατοίκων της χώρας προς του αλλοδαπούς που επενδύουν στην Ελλάδα). Πηγή: ΤτΕ, Μηνιαία Στοιχεία Ισοζυγίου Πληρωμών (21/8/217) Διάγραμμα 6: Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (υποχρεώσεις) Πηγή: ΤτΕ, Μηνιαία Στοιχεία Ισοζυγίου Πληρωμών (21/8/217)
216M1 216M2 216M3 216M4 216M5 216M6 216M7 216M8 216M9 216M1 216M11 216M12 217M1 217M2 217M3 217M4 217M5 217M6 217M7 217M8 Κλαδικές Εξελίξεις / Δείκτες Οικονομικού Κλίματος Διάγραμμα 7: Προστιθέμενη αξία ανά κλάδο: (%) Μεταβολή από β τρίμηνο 216 Όσον αφορά στην κλαδική συμμετοχή στο ΑΕΠ, τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση προστιθέμενης αξίας σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο παρουσίασε ο κλάδος της μεταποίησης ακολουθούμενος από υπο-κλάδους υπηρεσιών όπως η ψυχαγωγία και το εμπόριο. Οι κατασκευές σημείωσαν σημαντική πτώση σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ενθαρρυντική είναι η εικόνα από την πλευρά της ζήτησης (καταναλωτές). Συγκεκριμένα, όσον αφορά στην καταναλωτική εμπιστοσύνη (αριστερός άξονας) παρατηρείται συνεχής βελτίωση, ανερχόμενη πλέον στο καλύτερο επίπεδο των τελευταίων δύο ετών. Επίσης, ο κίνδυνος ανεργίας (δεξιός άξονας) εμφανίζεται σταθερά μειούμενος, παρά τη μικρή επιδείνωση κατά τον Αύγουστο. Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Διάγραμμα 8: Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης και Απώλειας θέσης εργασίας (Ελλάδα) 8 6 4 2 Πηγή: EUROSTAT Προσδοκίες για απώλεια εργασίας το επόμενο 12μηνο Καταναλωτική Εμπιστοσύνη Διάγραμμα 9: Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (Ελλάδα & ΕΕ-28) -2-4 -6-8 4 Ο δείκτης οικονομικού κλίματος εμφανίζει σταθερή βελτίωση και ανέρχεται πλέον σε 99 μονάδες, ήτοι στο υψηλότερο επίπεδο από το Φεβρουάριο του 215. 115 11 15 1 95 9 85 EU-28 GR Πηγή: EUROSTAT
Κρατικός Προϋπολογισμός (ΚΠ) Ο Κρατικός Προϋπολογισμός (ΚΠ), σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (Ιουλίου 217) εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα 1,7%, ελαφρώς αυξημένο σε σύγκριση με αυτό της αντίστοιχης περιόδου έτους 216 (1,5%) και ως προς τον «στόχο» (1,2%). Το αποτέλεσμα αυτό είναι κατά βάση απόρροια της συγκράτησης δαπανών, η οποία ωστόσο εκτιμάται ότι είναι μάλλον πρόσκαιρη. Μειωμένες έναντι του στόχου εμφανίζονται τόσο οι πρωτογενείς δαπάνες περίπου κατά 1 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της κάμψης που εμφανίζουν οι επιχορηγήσεις σε νοσοκομεία πρωτοβάθμια υγεία, οι πληρωμές για Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης και αποδιδόμενους πόρου όσο και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Στο σκέλος των εσόδων ερωτηματικά προξενεί η εξέλιξη των εισπράξεων άμεσων φόρων η οποία υστερεί τόσο ως προς τα περσινά επίπεδα (-654 εκ. ευρώ**) όσο και ως προς τον «στόχο» (237 εκ. ευρώ). Οι εισπράξεις έμμεσων φόρων κινούνται ικανοποιητικά. Σημειωτέον ότι σε αυτές περιλαμβάνονται 296 εκατ. ευρώ (Φ.Π.Α. αποκρατικοποιήσεων), το οποίο το επόμενο διάστημα θα καταγραφεί ως έσοδο αποκρατικοποιήσεων, με ανάλογη μείωση των εσόδων από έμμεσους φόρους. Σημαντική είναι η συνεισφορά των εσόδων από αποκρατικοποιήσεις. Θετικό στοιχείο η επιτάχυνση πληρωμών για επιστροφές φόρου. Πίνακας 1: Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού (Ιανουάριος-Ιούλιος 217) Σε εκat. ευρώ Ιανουάριος Ιούλιος 216 217 Δ (%) Δ ( ) 217/ 16 217/ 16 Στόχος Ιαν.-Ιουλ. 217 Απόκλιση από στόχο Α. Καθαρά Έσοδα Κ.Π. (I+III) 28.8 27.316-2,7% -764 27.952-2,3% Β. Δαπάνες Κ.Π. (II+IV) 29.755 28.667-3,7% -1.88 3.232-5,2% I. Καθαρά έσοδα Τ.Π. 26.33 26.251,8% 218 26.933-2,5% Επιστροφές φόρων 172 2.31 34,3% 59 1934 19,4% Έσοδα προ επιστροφών φόρων 27.697 27.593 -,4% -14 27.556,1% 1. Άμεσοι Φόροι 9.938 9.284-6,6% -654 9.521-2,5% 2. Έμμεσοι Φόροι 14.245 14.796 3,9% 551 14.566 1,6% 3. Λοιπά μη φορολογικά έσοδα* 3.569 4.481 25,6% 912 4.78-6,3% II. Δαπάνες Τ.Π. 28.5 27.553-1,8% -497 28.596-3,6% 1. Τόκοι 4.391 4.375 -,4% -16 4.378 -,1% 2. Πρωτογενείς δαπάνες 23.66 23.178-2,% -482 24.218-4,3% III. Έσοδα Π.Δ.Ε. 2.47 165-48,% -982 1.19 4,5% IV. Δαπάνες Π.Δ.Ε. 1.75 1.114-34,7% -591 1.636-31,9% Έλλειμμα/πλεόνασμα Κ.Π. -1.675-1.351-19,3% 324-2.28 Έλλειμμα/πλεόνασμα Κ.Π. (% του ΑΕΠ) -1,% -,7% - - -1,2% Πρωτογενές Αποτέλεσμα Κ.Π. Πρωτογενές Αποτέλεσμα Κ.Π. (% του ΑΕΠ) 2.716 3.24 11.3% 38 2.98 1,5% 1.7% - - 1.2% Πηγή: Υπ.Οικ. Δελτίο Εκτέλεσης ΚΠ Ιανουαρίου-Ιουλίου 217 * Συμπεριλαμβάνονται: Μη φορολογικά Έσοδα, Μη τακτικά έσοδα & Έσοδα Αποκρατικοποιήσεων ** Η καταγεγραμμένη μείωση στα έσοδα από άμεσους φόρους οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. λόγω του διαφορετικού τρόπου καταβολής των δόσεων (κατεβλήθη μία δόση λιγότερη το 217) και στις συνταξιοδοτικές και λοιπές εισφορές λόγω της σύστασης του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης οι οποίες καταγράφονται ως έσοδα σε επίπεδο ΓΚ και όχι πλέον στον ΚΠ. Συνεπώς δεν καταγράφεται σημαντική πραγματική υστέρηση σε σχέση με το 216. Από τους άμεσους φόρους, οι εισπράξεις από τον φόρο εισοδήματος υστερούν ως προς τον στόχο που έχει τεθεί στο ΜΠΔΣ 218-21. 5
Γενική Κυβέρνηση (ΓΚ) Σε επίπεδο ΓΚ τόσο τα έσοδα όσο και οι δαπάνες είναι μειωμένα σε σχέση με το 216. Το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώνεται στα επίπεδα του 216 (2,3% του ΑΕΠ), συνεπώς χωρίς κάποια απρόβλεπτη αρνητική εξέλιξη σε υποτομείς της ΓΚ τους επόμενους μήνες, ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα σε όρους «Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης» (ΣΧΔ) στο 1,75% του ΑΕΠ είναι επιτεύξιμος. Ληξιπρόθεσμες Υποχρεώσεις Δημοσίου Όσον αφορά στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του ελληνικού δημοσίου αυτές κινήθηκαν πτωτικά σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 216 αλλά ανοδικά σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Επισημαίνεται πάντως ότι οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), ο μεγαλύτερος υποτομέας της ΓΚ μετά τον Κρατικό Προϋπολογισμό (ΚΠ), εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσχέρειες, παρά το γεγονός ότι στο επτάμηνο τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές ήταν αυξημένα, έναντι του 216. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στο τέλος Ιουλίου, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των ΟΚΑ ανέρχονταν σε 2.33 εκατ. και των Νοσοκομείων σε 55 εκατ. ευρώ. Συνολικά οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ΟΚΑ και Νοσοκομείων αντιστοιχούσαν στο 72,9% του συνόλου των οφειλών της ΓΚ. Οι δημοσιονομικές εξελίξεις στους ΟΚΑ, απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και δεν δικαιολογούν κανέναν απολύτως εφησυχασμό. Πίνακας 2: Εκτέλεση Προϋπολογισμού σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης Ιαν.-Ιούλ. 216 Πηγή: Υπ.Οικ.:Δελτίο Μηνιαίων Στοιχείων ΓΚ (Ιούλιος 217) Ιαν-Ιούλ. 217 Έσοδα 43.574 42.912-1,5% Φόροι 25.447 24.863-2,3% Ασφαλιστικές Εισφορές 11.521 12.66 4,7% Μεταβιβάσεις 4.223 2.677-36,6% Πωλήσεις μη χρημ/κών 61 969 1488,5% παγίων Λοιπά Έσοδα 2.322 2.337,6% Δαπάνες 43.529 42.81-1,7% Αμοιβές προσωπικού 9.68 9.327 2,9% Αγορά αγαθών και υπηρεσιών 2.969 3.122 5,2% Τόκοι καταβληθέντες 4.82 3.993-2,2% Επιδοτήσεις 897 1.18 13,5% Μεταβιβάσεις 2.262 2.97-7,3% Κοινωνικές παροχές 22.32 21.695-2,8% Αγορές μη χρημ/κών παγίων 1.919 1.542-19,6% Λοιπές δαπάνες 12 16 33,3% Ισοζύγιο (έλλειμα (-)) 45 12 126,7% Ως % του ΑΕΠ,%,1% Πρωτογενές Πλεόνασμα 4.127 4.95 -,8% Ως % του ΑΕΠ 2,3% 2,3% Διάγραμμα 1: Ληξιπρόθεσμες Υποχρεώσεις Ελληνικού Δημοσίου. Σύνολο και ανά κατηγορία (σε εκ. ) 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 6.889 3.28 1. ΚΠ 2. ΝΠ 3. ΟΤΑ 4. ΟΚΑ 5.91 1.356 1.521 1.119 1.252 677 338 371 497 554 486 55 233 35 226 349 Δ% 5. Νοσοκομεία 6. Εκκρ. Επιστροφές Φόρων ΣΥΝΟΛΟ 5.435 2.25 2.33 Ιούλιος 216 Ιούνιος 217 Ιούλιος 217 Πηγή: Υπ.Οικ. Δελτίο Μηνιαίων Στοιχείων ΓΚ (Ιούλιος 217) 6
Ληξιπρόθεσμες Απαιτήσεις Δημοσίου Η σχετικά χαμηλή εισπραξιμότητα έναντι του παλιού και του νέου ληξιπρόθεσμου χρέους συνεχίζει να τροφοδοτεί τη διόγκωση του συνολικού ληξιπρόθεσμου χρέους προς το ελληνικό δημόσιο. Το πρώτο εξάμηνο του 217 δημιουργήθηκαν νέες οφειλές προς το ελληνικό δημόσιο της τάξης των 5,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων εισπράχθησαν περί τα 8 εκ. ευρώ εντός του Α εξαμήνου. Πάντως η τάση συσσώρευσης νέων ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων δείχνει επιβράδυνση. Σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 216 οι νέες ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις μειώθηκαν κατά 1.332 εκ. ευρώ. Αποδόσεις Ομολόγων Η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου του ελληνικού δημοσίου έχει αποκλιμακωθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια του 217. Συγκεκριμένα η απόδοση στο επίπεδο του 5,53% είναι από τις χαμηλότερες που έχουν επιτευχθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης. Σημειώνεται ότι τέλος Ιουλίου υπήρξε επιτυχής έξοδος στην διεθνή κεφαλαιαγορά με έκδοση πενταετούς ομολόγου από την οποία το ελληνικό δημόσιο άντλησε 3 δισ. ευρώ με απόδοση της τάξης του 4,625%. Θετικές προοπτικές και αναβάθμιση του αξιόχρεου του ελληνικού δημοσίου, κατά την θερινή περίοδο, από τους διεθνείς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης Μοοdy s (Ioύνιος), S&P (Ιούλιος) και Fitch (Αύγουστος, 217). Διάγραμμα 11: Ληξιπρόθεσμες Απαιτήσεις Ελληνικού Δημοσίου (οφειλές φορολογουμένων προς το δημόσιο) και συνολικές εισπράξεις. Στοιχεία Εξαμήνων 214-217 (σε εκ. ) 1. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. Διάγραμμα 12: Απόδοση 1ετούς ομολόγου ελληνικού δημοσίου (%) Πηγή: Bloomberg 6.225 5.89 1.733 1.685 6.87 5.475 2.358 2.346 Ά Εξάμηνο 214 Ά Εξάμηνο215 Ά Εξάμηνο216 Ά Εξάμηνο217 Συνολικό Παλαιό Ληξιπρόθεσμο κεφάλαιο "Νέο" ληξιπρόθεσμο χρέος που προστέθηκε στα βιβλία έως τον προηγούμενο μήνα του εξαμήνου αναφοράς ( σε εκατ. ευρώ) Συνολικές Εσπράξεις "παλαιού και "νέου" Ληξιπρόθεσμου χρέους ( σε εκατ.ευρώ) "Παλαιό" ληξιπρόθεσμο κεφάλαιο Φυσικών και Νομικών Προσώπων (σε εκατ ευρώ) Πηγή: Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε) 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 7