Κεφάλαιο 22 Γενετική του καρκίνου Η πρωτεΐνη p53 προσδένεται στο DNA. 1
ΕΙΚΟΝΑ 22.1 Μαστογραφία που απεικονίζει έναν όγκο. Όγκος 2
ΕΙΚΟΝΑ 22.2 Ορισμένα από τα μοριακά γεγονότα που ελέγχουν τον κυτταρικό κύκλο. Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2009 igenetics 3
ΕΙΚΟΝΑ 22.3 Ρυθμιστικοί μηχανισμοί που ελέγχουν την κυτταρική διαίρεση σε φυσιολογικά κύτταρα. igenetics Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2009 4
GGR TC-(NE)R UVDDB 5 P RNA Pol IIo CSB open XPC closed open closed Μηχανισμός εκτομής Νουκλεοτιδίων CEN2 RAD23 5 ROC1 USP7 Cul4A DDB1 CSA UVSSA CSB XAB2 TFIIS P HMGN1 p300 (Nucleotide excision repair) 5 3 p8 XAB2 p52 XPA XPB p62 p34 p44 XPD XPG RPA 3 5 CAK Cyclin H Mat1 Cdk2 ERCC1 XPF T A C A...A A GT... T T C G XPG DNA liga 5 3 DNA ligiii- XRCC1 RFC PCNA Pol δ/ε RPA 3 5 igenetics 5
Nucleotide excision repair 1 Chromatin HMGN1 CSA Ub CSB p300 MED Rad23 ERCC1Gadd45α CEN2 XPF XPC XPA RPA TFIIH TFIID IIB Promoter CSB IIE IIF IIA Pol II XPG CBP/ p300 UV-DDB 2 Transcription TSS 3 DNA repair CSB P P Pol II T A C G G G T C A A G C C C A G T T GC TCR NER igenetics 6
Transcription DNA lesions Transcription failure Developmental defects NER defects Genome instability Cancer, Progeria DNA repair 7
ΕΙΚΟΝΑ 22.4 Σχεδιάγραμμα της δομής ενός ρετροϊού. igenetics Ακαδημαϊκές Εκδόσεις 2009 8
ΕΙΚΟΝΑ 22.5 To γονιδίωμα RNA του ιού του σαρκώματος του Rous (RSV) και ένα μοντέλο του μηχανισμού ενσωμάτωσης του προϊικού DNA στο χρωμόσωμα του ξενιστή (κύτταρα κότας). (α) To γονιδίωμα RNA του ιού του σαρκώματος του Rous. (β) Το προϊικό DNA του RSV συντίθεται από την αντίστροφη μεταγραφάση. (γ) Κυκλοποίηση του προϊικού DNA. (δ) Ασυμπτωτικές εγκοπές στο κυτταρικό DNA και κοπή του ιικού γονιδιώματος. 9
ΕΙΚΟΝΑ 22.5 To γονιδίωμα RNA του ιού του σαρκώματος του Rous (RSV) και ένα μοντέλο του μηχανισμού ενσωμάτωσης του προϊικού DNA στο χρωμόσωμα του ξενιστή (κύτταρα κότας). (ε) Με ανασυνδυασμό, τα άκρα του ιικού DNA συνδέονται με τα άκρα του χρωμοσωμικού DNA του κυττάρου. (στ) Οι μονόκλωνες περιοχές συμπληρώνονται και προκύπτει ένας πλήρης, δίκλωνος, ενσωματωμένος προϊός RSV. 10
Eικόνα 22.6 Ο βιολογικός κύκλος ενός μη ογκογόνου ρετροιού. 11
12
ΕΙΚΟΝΑ 22.7 Το πρωτο-ογκογονίδιο c-src της κότας και η σχέση του με το v-src του ιού του σαρκώματος του Rous. (α) Στο επάνω μέρος φαίνεται η μοριακή οργάνωση του πρωτο-ογκογονιδίου src στο γονιδίωμα της κότας. Το γονίδιο περιλαμβάνει 12 εξόνια (απεικονίζονται ως μοβ περιοχές). Στο κάτω μέρος παρουσιάζεται η μοριακή οργάνωση του γονιδιώματος RNA του ιού RSV. Είναι προφανής η σχέση του κυτταρικού πρωτο-ογκογονιδίου src με το v-src: το v-src σχηματίστηκε από την αφαίρεση των ιντρονίων από το κυτταρικό πρωτο-ογκογονίδιο src. 13
ΕΙΚΟΝΑ 22.7 Το πρωτο-ογκογονίδιο c-src της κότας και η σχέση του με το v-src του ιού του σαρκώματος του Rous. (β) Τα mrna που παράγονται από τη μεταγραφή του προϊικού γονιδιώματος DNA του RSV. 14
15
ΕΙΚΟΝΑ 22.8 Ο ρόλος της πρωτεΐνης Ras (μιας συνδεδεμένης με τη μεμβράνη πρωτεΐνης G) στην ενεργοποίηση της μεταγραφής γονιδίων-στόχων που ενέχονται στη ρύθμιση του κυτταρικού κύκλου. Πηγή: http://oregonstate.edu/instruction/bb492/fignames/ras3/html. 16
17
ΕΙΚΟΝΑ 22.9 Όγκος στον οφθαλμό παιδιού με ρετινοβλάστωμα. 18
ΕΙΚΟΝΑ 22.10 Το μοντέλο δύο πληγμάτων του Knudson για τις οικογενείς μορφές καρκίνου. Με βάση αυτό το μοντέλο μπορεί να εξηγηθεί: (α) το σποραδικό ρετινοβλάστωμα ως αποτέλεσμα δύο ανεξάρτητων μεταλλαγών των δύο αντιγράφων του γονιδίου του ρετινοβλαστώματος (RB) και (β) το κληρονομικό ρετινοβλάστωμα που προκύπτει όταν, σε ένα κύτταρο που έχει κληρονομήσει, μέσω της αναπαραγωγικής σειράς, ένα μεταλλαγμένο αλληλόμορφο του γονιδίου RB, συμβεί μια μεταλλαγή στο μοναδικό αλληλόμορφο άγριου τύπου. 19
ΕΙΚΟΝΑ 22.11 Ο ρόλος της prb στη ρύθμιση του κυτταρικού κύκλου στο σημείο ελέγχου G 1 προς S. 20
ΕΙΚΟΝΑ 22.12 Η δράση της p53 κατά τον έλεγχο του κυτταρικού κύκλου. 21
ΕΙΚΟΝΑ 22.13 Μοντέλο της πολυσταδιακής φύσης της ανάπτυξης κληρονομικής αδενωματώδους πολυποδίασης (FAP), μιας μορφής καρκίνου του παχέος εντέρου. Διακρίνονται τα κρίσιμα γονίδια που μεταλλάσσονται σε κάθε στάδιο. 22