ιεθνής Σύµβαση CITES Ρανουνκουλίδες (RANUNCULACEAE). Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Η παρούσα καταχώρηση, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, αφορά στην οικογένεια των ρανουγκουλίδων (RANUNCULACEAE) και δεν αποσκοπεί στην εισαγωγή νέων δεδοµένων στο ισχύον θεσµικό πλαίσιο. Σκοπό έχει την παροχή θεµατικών οδηγιών προς τις υπηρεσίες που εµπλέκονται µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην εφαρµογή της Σύµβασης και στην τήρηση των προβλεπόµενων από αυτήν διατάξεων ( ιαχειριστικές Αρχές CITES, λοιπές ασικές Υπηρεσίες, Τελωνειακές Αρχές κ.α.) και στοχεύει στην παροχή πληροφόρησης και εργαλείων που θα υποβοηθήσουν το έργο των ως άνω υπηρεσιών στην προσπάθεια άσκησης των καθηκόντων τους για την εφαρµογή των διατάξεων της Σύµβασης CITES. Β. Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΡΑΝΟΥΓΚΟΥΛΙ ΩΝ (RANUNCULACEAE): Η οικογένεια των ρανουγκουλίδων (Family: RANUNCULACEAE) περιλαµβάνεται στην τάξη RANUNCULALES (order) του φυτικού βασιλείου (PLANTAE = FLORA) και απαριθµεί, σύµφωνα µε τα στοιχεία του UNEP- WCMC, 1633 τάξα (είδη/ species, υποείδη/ subspecies, ποικιλίες/ varieties και µορφές/ forms) τα οποία κατανέµονται στα κάτωθι 46 γένη (GENERA). Βασίλειο/ Kingdom: ΦΥΤΑ/ PLANTAE Κλάση/ Class: MAGNOLIOPSIDA Τάξη/Order: RANUNCULALES Οικογένεια/ Family: ΡΑΝΟΥΓΚΟΥΛΙ ΕΣ/ RANUNCULACEAE 1 Aconitum 21 Dichocarpum 41 Pulsatilla 2 Actaea 22 Enemion 42 Ranunculus 3 Adonis 23 Eranthis 43 Semiaquilegia 4 Anemone 24 Ficaria 44 Shibateranthis 5 Aquilegia 25 Garidella 45 Thalictrum 6 Atragene 26 Halerpestes 46 Trollius 7 Barneoudia 27 Hamadryas 8 Batrachium 28 Helleborus 9 Beckwithia 29 Hepatica 10 Callianthemum 30 Hydrastis 11 Caltha 31 Isopyrum 12 Ceratocephala 32 Kingdonia 13 Ceratocephalus 33 Knowltonia 14 Cimicifuga 34 Laccopetalum 15 Clematis 35 Megaleranthis 16 Clematopsis 36 Miyakea 17 Consolida 37 Myosurus 18 Coptis 38 Nigella 19 Cyprianthe 39 Oreithales 20 Delphinium 40 Oxygraphis 1
Στην οικογένεια RANUNCULACEAE ανήκουν κυρίως ποώδη, πολυετή φυτά, µε φύλλα κατ εναλλαγή και σχισµένα. Τα άνθη στα περισσότερα φυτά είναι ακτινόµορφα µε ωραία έντονα χρώµατα, ερµαφρόδιτα µε πολλούς στήµονες και συνήθως πολλές απόκαρπες ωοθήκες. Κοινό γνώρισµα της οικογένειας είναι επίσης το φαινόµενο του µετασχηµατισµού των µερών του άνθους σε βράκτια και φύλλα (π.χ. Helleborus) ή σε στήµονες (Anemone hepatica). Είναι φυτά κυρίως των ψυχρών βόρειων και αρκτικών περιοχών, πολυετή (λίγα ετήσια), ποώδη και µερικά ξυλώδη (π.χ. Clematis vitalba). Στην οικογένεια RANUNCULACEAE υπάγονται και πολλά δηλητηριώδη ή φαρµακευτικά φυτά που περιέχουν αλκαλοειδή, γλυκοζίτες, σαπωνίνες και άλλες ουσίες που σε µεγάλες δόσεις είναι ισχυρά δηλητήρια, όπως τα: Helleborus cyclophyllus, Aconitum napellus, Ranunculus acer, Adonis vernalis. Γ.1 Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΡΑΝΟΥΓΚΟΥΛΙ ΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ CITES : Από τα πολυάριθµα είδη των γενών, ως εκτέθηκαν ανωτέρω, της οικογένειας RANUNCULACEAE, στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των εφαρµοστικών αυτής Κανονισµών της Ε.Ε. περιλαµβάνονται µόνο δύο είδη: Ένα είδος του γένους Adonis και Ένα είδος του γένους Hydrastis. Όπως θα έχετε διαπιστώσει από το Παράρτηµα της Σύµβασης CITES και τα δύο αυτά είδη της οικογένειας Ranunculaceae που αποτελούν αντικείµενο της Σύµβασης, περιλαµβάνονται στο Παράρτηµα ΙΙ. Από το Παράρτηµα εξάλλου του Κανονισµού (ΕΚ) 338/1997 -όπως αυτό αντικαταστάθηκε στο σύνολό του από το παράρτηµα του Κανονισµού (ΕΕ) 101/2012 το οποίο ισχύει σήµερα θα έχετε επίσης διαπιστώσει ότι και τα δύο αυτά είδη, που αποτελούν αντικείµενο του Κανονισµού, περιλαµβάνονται στον Πίνακα Β. Όπως γνωρίζετε και έχει αναφερθεί και στο παρελθόν, η χώρα µας εφαρµόζει, σ ότι αφορά τις δεσµεύσεις και υποχρεώσεις που αποδέχθηκε προσχωρώντας στη Σύµβαση CITES, τους σχετικούς -µε τη Σύµβαση- Κανονισµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι επιβάλλουν αυστηρότερα µέτρα προστασίας και διακίνησης των ειδών CITES. Κατά συνέπεια, προκειµένου να διαπιστώσετε πως θα αντιµετωπίσετε µια περίπτωση που έχει να κάνει µε κάποιο συγκεκριµένο είδος Ρανουγκουλίδας, θα πρέπει πρώτιστα να ανατρέξετε στους Πίνακες του Παραρτήµατος του Κανονισµού 338/1997 όπως ισχύει κάθε φορά [στην παρούσα χρονική στιγµή στους πίνακες του Καν. (ΕΕ) 101/2012] για να διαπιστώσετε εάν, και σε ποιόν Πίνακα το είδος αυτό έχει καταλογογραφηθεί. Σηµαντικό είναι να γίνει κατανοητό ότι υπάρχουν ορισµένες εξαιρέσεις για συγκεκριµένα µέρη ή τρόπους παραγωγής κ.λ.π από τα υπαγόµενα στο Παράρτηµα ΙΙ της Σύµβασης και στον Πίνακα Β του Κανονισµού της Ε.Ε. είδη, 2
για τα οποία δεν έχει εφαρµογή η Σύµβαση CITES και οι εφαρµοστικοί αυτής Κανονισµοί της Ε.Ε. Οι εξαιρέσεις αυτές προκύπτουν από τους αριθµούς και τα σύµβολα που έχουν τεθεί µετά την επιστηµονική ονοµασία των ειδών, η επεξήγηση των οποίων δίνεται στις Ερµηνευτικές Σηµειώσεις των σχετικών Παραρτηµάτων. Κατά συνέπεια: σύµφωνα µε την ένδειξη #2 του Κανονισµού της Ε.Ε. (που είναι ταυτόσηµη µε την ένδειξη #2 της Σύµβασης) : δεν υπόκεινται στις διατάξεις του Κανονισµού και της Σύµβασης CITES (αντιµετωπίζονται δηλαδή ως είδη µη cites Non cites): σπέρµατα και γύρη, και τελικά συσκευασµένα προϊόντα, έτοιµα για διάθεση στο λιανικό εµπόριο. σύµφωνα µε την ένδειξη #8 του Κανονισµού της Ε.Ε. (που είναι ταυτόσηµη µε την ένδειξη #8 της Σύµβασης) : δεν υπόκεινται στις διατάξεις του Κανονισµού και της Σύµβασης CITES (αντιµετωπίζονται δηλαδή ως είδη µη cites Non cites): Όλα τα υπέργεια µέρη και παράγωγά τους, καθώς αντικείµενο της CITES και του Κανονισµού αποτελούν µόνο τα υπόγεια µέρη (ήτοι ρίζες, ριζώµατα): ολόκληρα, µέρη και σε µορφή σκόνης. Στον Κατάλογο που ακολουθεί παρουσιάζονται ανακεφαλαιωτικά τα είδη των ρανουγκουλίδων (που αποτελούν αντικείµενο της Σύµβασης CITES), µε τις αντίστοιχες ενδείξεις σε ποιο Παράρτηµα της Σύµβασης και σε ποιο Πίνακα του Κανονισµού της Ε.Ε. υπάγεται το κάθε είδος: Ανώτερη ταξινοµική βαθµίδα (παρατίθεται για λόγους ταξινοµικούς µόνο) RANUNCULACEAE ΡΑΝΟΥΝΚΟΥΛΙ ΕΣ (RANUNCULACEAE) Επιστηµονική ονοµασία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES «για το διεθνές εµπόριο των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν» κυρωθείσης µε το Ν.2055/1992 (ΦΕΚ 105/τ.Α /30-06-1992) ΠΙΝΑΚΑΣ (Εφαρµοστικού της Σύµβασης CITES) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 338/1997 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης εκεµβρίου 1996 «για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας µε τον έλεγχο του εµπορίου τους» (L 61/03-03-1997), όπως τροποποιήθηκε µε τον ΚΑΝ. (ΕΕ) 101/2012 Κοινή ονοµασία Adonis vernalis II # 2 Β # 2 Άδωνις ο χειµερινός Hydrastis II # 8 Β # 8 Υδράστις η canadensis Καναδική 3
Υπενθυµίζεται ότι η εφαρµογή της Σύµβασης CITES και των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών (ΕΚ), έχει ανατεθεί στα αρµόδια διαχειριστικά όργανα CITES, τις δασικές και τελωνειακές αρχές του Κράτους (βλέπε και άρθρο 4 ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 ΦΕΚ 1570/Β /26-10-2006), που κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους οφείλουν να µεριµνούν ώστε να τηρούνται απαρέγκλιτα οι προβλεπόµενες από το ισχύον θεσµικό πλαίσιο διατάξεις, ακολουθώντας τις επιβεβληµένες κατά περίπτωση διαδικασίες. Γ.2 ΜΗ CITES ΕΙ Η ΡΑΝΟΥΓΚΟΥΛΙ ΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ (ΑΠΛΗ) Α ΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ, ΕΞΑΓΩΓΗΣ Κ.Λ.Π., σύµφωνα µε το άρθρο 8 της ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 (ΦΕΚ 1570/τ.Β /26-10-2006): Όπως θα έχετε διαπιστώσει και από το παράρτηµα (µε τα προστατευόµενα µη CITES είδη χλωρίδας και άγριας πανίδας) που συνοδεύει την αριθµ. 96646/4202/20-07-2006 διευκρινιστική εγκύκλιό µας, στο πεδίο εφαρµογής του άρθρου 8 της ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 (ΦΕΚ 1570/τ.Β /26-10-2006), όπως ισχύει, περιλαµβάνονται τα µη CITES είδη Ρανουγκουλίδων του παρακάτω (αποσπάσµατος) καταλόγου (για τα οποία απαιτείται απλή άδεια εισαγωγής, εξαγωγής κ.λ.π.). Κατά συνέπεια, για την εισαγωγή, εξαγωγή κ.λ.π. οποιουδήποτε τύπου δείγµατος αυτών απαιτείται απλή άδεια της αρµόδιας διαχειριστικής αρχής CITES. Ο εκάστοτε ενδιαφερόµενος που υποβάλλει αίτηση για έκδοση τέτοιας άδειας, οφείλει να συνυποβάλλει αποδεικτικά έγγραφα της νόµιµης κατοχής των δειγµάτων, ανάλογα µε το κατά περίπτωση του είδους ισχύον καθεστώς προστασίας. ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΑ ΜΗ CITES ΕΙ Η ΡΑΝΟΥΓΚΟΥΛΙ ΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΗ CITES ΕΙ Η του Π.. 67/1981 (ΦΕΚ 23/τ.Α /30-01-1981) «Περί προστασίας της αυτοφυούς Χλωρίδος και Άγριας Πανίδος και καθορισµού διαδικασίας συντονισµού και Ελέγχου της Ερεύνης επ αυτών», όπως διορθώθηκε µε το ΦΕΚ 43/τ.Α /18-02-1981 και τροποποιήθηκε µε το Π.. 256/1987 (ΦΕΚ 114/τ.Α /07-07- 1987) ΜΗ CITES ΕΙ Η του Παραρτήµατο ς Ι της ΚΥΑ 414985/29-11- 1985, όπως τροποποιήθηκ ε µε την ΚΥΑ 294283/23-12- 1997 η οποία κατήργησε και την ΚΥΑ 366599/1996 ΜΗ CITES ΕΙ Η του Παραρτήµατος της από 11-12- 1998 ΚΥΑ «Καθορισµός µέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτηµάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» (ΦΕΚ 1289/τ.Β /28-12- 1998) ΜΗ CITES ΕΙ Η των Παραρτηµάτων της ΣΎΜΒΑΣΗΣ ΒΕΡΝΗΣ «για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης», κυρωθείσης µε το Ν.1335/1983 (ΦΕΚ32/τ. Α /14-03-1983 4
RANUNCULACEAE ΧΛΩΡΙ Α (FLORA) Aquilegia cazorlensis Aquilegia alpina Aquilegia kitaibelii Clematis elisabethaecarolae Consolida samia Consolida tuntasiana Delphinium hellenicum Delphinium hirschfeldianum Delphinium caseyi Myosurus heldreichii Nigella carpatha Nigella hustei Nigella icarica Nigella stricta Ranunculus creticus Ranunculus cupreus Ranunculus kykkoensis Ranunculus miliarakesii Ranunculus millii Ranunculus rhodensis Ranunculus subhomophyllus Ranunculus thasius Ranunculus weyleri Adonis cyllenea Aquilegia amaliae Aquilegia vulgaris Delphinium albiflorum Garidella unquicularis Helleborus orientalis Nigella fumariifolia Ranunculus ficarioides Ranunculus reuterianus Thalictrum orientale Στην σύγχρονη εποχή της κοινωνίας της πληροφόρησης και του διαδικτύου, είναι πολύ εύκολο, ανατρέχοντας στους κατάλληλους δικτυακούς τόπους (http://www.google.com, http://www.cites.org, http://www.unep-wcmc.org), να συλλέξετε εικόνες και πληροφορίες για οποιοδήποτε είδος. 5