3 Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου: Tα οικονομικά αποτελέσματα, η κεφαλαιουχική διάρθρωση και η χρηματοδότηση των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ το 2013

3 Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου: Tα οικονομικά αποτελέσματα, η κεφαλαιουχική διάρθρωση και η χρηματοδότηση των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ το 2013

3.1. Εισαγωγή Γενική εικόνα Στο Μέρος αυτό παρουσιάζεται η συνολική εικόνα του ελληνικού εμπορίου, ο απολογισμός του 2013, οι εκτιμήσεις των εκπροσώπων του ελληνικού εμπορίου για το 2014 και οι προβλέψεις τους για το 2015. Καταγράφονται επίσης και αναλύονται τα οικονομικά αποτελέσματα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ για το 2013. Με τον τρόπο αυτό πιστεύουμε ότι δίνεται μια όσο το δυνατόν πιο επίκαιρη και ολοκληρωμένη εικόνα της πορείας της επιχειρηματικότητας του ελληνικού εμπορίου. Το Μέρος αποτελείται από δύο ενότητες: Στην παρούσα (Ενότητα 3.1), έπειτα από μια σύντομη ενημέρωση για τη δομή της ανάλυσης, παρουσιάζεται μια συνολική εικόνα των ευρημάτων. Στην Ενότητα 3.2 γίνεται εκτενής απολογισμός των οικονομικών στοιχείων των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου κατά το έτος 2013. Ειδικότερα, παρουσιάζεται ανάλυση της πορείας των κερδών και των πωλήσεων (Υποενότητα 3.2.1), των συνολικών κεφαλαίων (Υποενότητα 3.2.2), της χρηματοδότησης του εμπορίου (Υποενότητα 3.2.3) και των βασικών χρηματοοικονομικών δεικτών αποδοτικότητας και ρευστότητας (Υποενότητα 3.2.4). 3.1.1. Ο οικονομικός απολογισμός για τις εμπορικές επιχειρήσεις το 2013 Το 2013 η ελληνική οικονομία λειτούργησε για μία ακόμη φορά σε συνθήκες ύφεσης, γεγονός που σαφώς καθορίζει τη λειτουργία και τις επιδόσεις των επιχειρήσεων της χώρας. Η συνεχιζόμενη προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής είχε ως αποτέλεσμα την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 0,8% του ΑΕΠ, γεγονός οπωσδήποτε θετικό. Παράλληλα δε σημειώθηκε και αποκλιμάκωση του ρυθμού μείωσης του ΑΕΠ, σε -3,3% το 2013 (έναντι ρυθμού -6,6% το 2012). Σε κάθε περίπτωση, η συνεχιζόμενη ύφεση, που είχε ως συνέπεια τη μείωση των εισοδημάτων και την υποχώρηση της ζήτησης (τάση που συνεχίζεται), επηρεάζει δυσμενώς την εμπορική δραστηριότητα. Η εικόνα που προκύπτει από τα τελευταία διαθέσιμα ενοποιημένα αποτελέσματα χρήσεως των εμπορικών επιχειρήσεων νομικής μορφής ΑΕ και ΕΠΕ δείχνει ότι αρχίζουν να αμβλύνονται οι αρνητικές συνέπειες της παρατεταμένης ύφεσης. Το 2013 σημειώθηκε για πέμπτο συνεχές έτος υποχώρηση του κύκλου εργασιών των ΑΕ και ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου, παράλληλα όμως επιβραδύνθηκε σημαντικά ο ρυθμός μείωσης. Ωστόσο, η απρόσμενη θετική εξέλιξη, που μπορεί να θεωρηθεί και σημείο έναρξης της μεταστροφής των αρνητικών επιπτώσεων, ήταν η εντυπωσιακή επάνοδος στην κερδοφορία για τις ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου, ύστερα από τριετή περίοδο συσσώρευσης ζημιών. Όσον αφορά την εικόνα των επιχειρήσεων για την εξέλιξη των αποτελεσμάτων τους, αυτή είναι πολύ πιο δυσμενής στην πλευρά των μικρών εμπορικών επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, από την τελευταία δειγματοληπτική έρευνα που διεξήγαγε το ΙΝΕΜΥ προκύπτει ότι πάνω από 6 στις 10 ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ δήλωσαν σημαντική μείωση (άνω του 10%) τόσο των πωλήσεων όσο και των κερδών τους, συνιστώντας την απόλυτη πλειοψηφία. Μάλιστα, εάν συνεκτιμηθούν όσες δήλωσαν γενικά υποχώρηση (ανεξαρτήτως ποσοστού), τότε σχεδόν οι 8 στις 10 επιχειρήσεις δήλωσαν μείωση, τόσο των πωλήσεων όσο και των κερδών τους, για το 2013. Από την άλλη πλευρά, στις εμπορικές ΑΕ και ΕΠΕ ξεπερνούν τις 5 στις 10 οι εταιρείες που δηλώνουν είτε στασιμότητα είτε αύξηση των πωλήσεων και των κερδών τους. Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 133

Διάγραµµα 3.1 Πωλήσεις και κέρδη των επιχειρήσεων του ελληνικού εµπορίου το 2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) Πωλήσεις ΑΕ-ΕΠΕ 14,8 10,2 30,6 22,2 22,2 0,0 Πωλήσεις ΑτΕ-ΟΕ-ΕΕ 2,2 6,5 12,7 16,7 61,4 0,5 Κέρδη ΑΕ-ΕΠΕ 4,6 11,1 35,2 25,0 24,1 0,0 Κέρδη ΑτΕ-ΟΕ-ΕΕ 1,3 5,2 12,5 17,4 62,4 1,2 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Άνοδος Μείωση 5% 10% Άνοδος 5% 10% Μείωση >10% Στασιµότητα (±5%) Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ Η εικόνα της άμβλυνσης των αρνητικών εξελίξεων απεικονίζεται πλήρως στις επιδόσεις των ΑΕ και ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου τo 2013, βάσει των δημοσιευμένων ισολογισμών. Από τα ενοποιημένα αποτελέσματα χρήσης που δημοσιεύτηκαν προκύπτει υποχώρηση του κύκλου εργασιών των ΑΕ και ΕΠΕ (για πέμπτο συνεχές έτος), ωστόσο επιβραδύνθηκε σημαντικά ο ρυθμός μείωσης. Οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 5,4% το 2013 και ήταν σαφώς μικρότερης έντασης από την πτώση του 2012 (-12,9%). Και στο επίπεδο των μεικτών κερδών η μείωση συνεχίστηκε, αλλά με πολύ χαμηλότερη ένταση το 2013. Συγκεκριμένα, τα μεικτά τους κέρδη ήταν μειωμένα μόνο κατά 3,6% έναντι του 2012, ενώ στην περσινή έρευνα είχε καταγραφεί πτώση σε διψήφιο ποσοστό. Πίνακας 3.1 Συνοπτικά ενοποιημένα αποτελέσματα χρήσης των ΑΕ και ΕΠΕ: 2013-2011 ('000 ) Μέγεθος 2013 2012 2011 2013/2012 2012/2011 Πωλήσεις 52.852.727 55.887.023 64.150.109-5,4% -12,9% Κόστος πωληθέντων 42.573.685 45.224.602 51.832.608-5,9% -12,7% Μεικτά κέρδη 10.279.309 10.658.314 12.313.261-3,6% -13,4% Λοιπά λειτουργικά έσοδα 1.394.841 1.034.026 996.754 34,9% 3,7% Λοιπά λειτουργικά έξοδα 9.721.909 10.633.427 12.487.605-8,6% -14,8% Χρηματοοικονομικές δαπάνες 814.838 1.096.715 1.174.542-25,7% -6,6% Λειτουργικά κέρδη 1.137.404-37.803-352.133 3108,8% 89,3% Μη λειτουργικά έσοδα 549.565 752.021 652.991-26,9% 15,2% Μη λειτουργικά έξοδα 592.847 1.037.336 1.142.274-42,8% -9,2% Μη ενσωματωθείσες αποσβέσεις 30.962 16.069 19.083 92,7% -15,8% Καθαρά κέρδη 1.063.160-339.187-860.498 413,4% 60,6% Πηγή: ΙCAP DATABANK Παρά την ελαφρά υποχώρηση των προαναφερθέντων μεγεθών, ο σημαντικός περιορισμός των λειτουργικών δαπανών και των χρεωστικών τόκων ήταν οι καθοριστικοί παράγοντες που οδήγησαν στην επάνοδο σε λειτουργική κερδοφορία των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ, με 134

την καταγραφή λειτουργικών κερδών ύψους 1,14 δισ. περίπου το 2013, έναντι λειτουργικών ζημιών ύψους 37,8 εκατ. το 2012. Σε επίπεδο καθαρών αποτελεσμάτων, η κερδοφορία των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου επανέκαμψε ύστερα από τρία συνεχή έτη καταγραφής ζημιογόνων αποτελεσμάτων, τα δε κέρδη προ φόρου ξεπέρασαν το 1 δισ.. Το ποσοστό καθαρού κέρδους έλαβε και πάλι θετικό πρόσημο, ανερχόμενο σε 2,0% το 2013. Όσον αφορά τις επενδύσεις, από τη δειγματοληπτική έρευνα επίσης επιβεβαιώνεται (για τρίτη συνεχή χρονιά) το γεγονός ότι ξεπέρασαν τις 8 στις 10 οι επιχειρήσεις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ οι οποίες δήλωσαν ότι δεν πραγματοποίησαν επενδύσεις παγίου κεφαλαίου το 2013, ενώ και στις ΑΕ και ΕΠΕ το 75% των επιχειρήσεων δήλωσαν ότι «απείχαν» από επενδύσεις την ίδια περίοδο. Βάσει των δημοσιευμένων ισολογισμών των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου, για την περίοδο 2011-2012 είχε καταγραφεί παντελής απουσία επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, καθιστώντας αναμφισβήτητη την καμπή της επενδυτικής δραστηριότητας. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις για τάση αντιστροφής των αρνητικών εξελίξεων το 2013, με την προσθήκη (έστω και οριακή) νέων παγίων στο σύνολο των ακαθάριστων παγίων του εμπορίου. Τα νέα πάγια που προστέθηκαν ανήλθαν σε (μόλις) 35,6 εκατ. παρ ότι όμως ήταν εξαιρετικά χαμηλά, ενδεχομένως να σηματοδοτούν την αρχή μιας περιόδου ανάκαμψης όσον αφορά την επενδυτική δραστηριότητα, φαινόμενο που χρήζει επιβεβαίωσης στις επόμενες χρήσεις. Μια άλλη σημαντική εξέλιξη ήταν η επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης του συνολικού ενεργητικού, μέγεθος που παρουσιάζει μείωση από το 2009. Τα συνολικά κεφάλαια των εμπορικών εταιρειών κατέγραψαν και πάλι μείωση, κατά 5,6%, σε συνέχεια της πτώσης (κατά 12,2%) του 2012. Η μείωση του ενεργητικού οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη συρρίκνωση του κυκλοφορούντος κατά 11,1% κατά δεύτερο λόγο δε στον περιορισμό της αξίας των παγίων (-1,4%). Το μεγαλύτερο τμήμα της μείωσης του κυκλοφορούντος αφορούσε τις βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις (κατέγραψαν πτώση 13,9% σε σχέση με το 2012) και ιδιαίτερα τις απαιτήσεις έναντι πελατών γραμμάτια εισπρακτέα (ελαττώθηκαν κατά 2,1 δισ. περίπου). Αξίζει, βέβαια, να επισημανθεί ότι το τελευταίο έτος καταγράφηκε σημαντική αύξηση των ρευστών διαθεσίμων. Η μείωση του συνολικού ενεργητικού το 2013 αντανακλάται στο σκέλος της χρηματοδότησης από την πτώση των συνολικών υποχρεώσεων (-10,2%), μεταβολή στην οποία συνέβαλε καθοριστικά η συρρίκνωση του βραχυπρόθεσμου χρέους και ιδιαίτερα της βραχυπρόθεσμης τραπεζικής χρηματοδότησης. Η πτώση αυτή των υποχρεώσεων αντισταθμίστηκε, ως ένα βαθμό, από την παράλληλη αύξηση των ιδίων κεφαλαίων. Όσον αφορά την τραπεζική χρηματοδότηση του εμπορίου, πέραν της βραχυπρόθεσμης καταγράφηκε υποχώρηση (πολύ χαμηλότερης έντασης) και της αντίστοιχης μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης. Συνεπώς μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το πλήγμα που δέχτηκε η εμπορική δραστηριότητα από τη συνεχιζόμενη ύφεση στην εγχώρια αγορά, σε συνδυασμό και με την περικοπή της χρηματοδότησης, συνέχισαν να αποτελούν φραγμό στην πορεία ανάκαμψης του ελληνικού εμπορίου κατά το 2013. Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 135

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Πίνακας 3.2 Πηγές και χρήσεις των νέων κεφαλαίων των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ το 2013-2011 ('000 ) Πηγές νέων κεφαλαίων Μεταβολή Μερίδιο επί Μεταβολή Μερίδιο επί 2013/2012 της μεταβολής 2012/2011 της μεταβολής του παθητικού του παθητικού Α.1 Μετοχικά κεφάλαια 181.968-7,7% -533.138 9,0% Α.2 Αποθεματικά και αποτελέσματα εις νέον 549.714-23,3% 278.278-4,7% Α. Ίδια κεφάλαια 731.682-31,0% -254.860 4,3% Β.1 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις -3.014.379 127,8% -4.488.677 76,1% Β.1.1 Βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις -2.161.172 91,6% -1.044.904 17,7% Β.1.2 Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις -853.208 36,2% -3.443.773 58,4% Β.2 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις -76.436 3,2% -1.156.647 19,6% Β.2.1 Μακροπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις -17.211 0,7% -1.176.620 19,9% Β.2.2 Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις -59.226 2,5% 19.973-0,3% Β. Υποχρεώσεις -3.090.816 131,0% -5.645.324 95,7% Αύξηση παθητικού -2.359.134 100,0% -5.900.184 100,0% Χρήσεις νέων κεφαλαίων Μεταβολή Μερίδιο επί Μεταβολή Μερίδιο επί 2013/2012 της μεταβολής 2012/2011 της μεταβολής του ενεργητικού του ενεργητικού Γ. Καθαρά πάγια -202.133 8,6% -835.238 14,2% Δ.1 Αποθέματα -323.696 13,7% -1.446.193 24,5% Δ.2 Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις -2.420.819 102,6% -3.147.653 53,3% Δ. Κυκλοφορούν -2.744.514 116,3% -4.593.846 77,9% Ε. Διαθέσιμα 587.513-24,9% -471.100 8,0% Αύξηση ενεργητικού -2.359.134 100,0% -5.900.184 100,0% Διάγραµµα 3.2 Χρηµατοδότηση της αύξησης του ενεργητικού των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2013/2012 και 2012/2011 ('000 ) Πηγή: ΙCAP DATABANK Μεταβολή 2012/2011 Μεταβολή 2013/2012-3.500.000-3.000.000-2.500.000-2.000.000-1.500.000-1.000.000-500.000 0 500.000 1.000.000 Μετοχικά κεφάλαια Αποθεµατικά και αποτελέσµατα εις νέον Βραχυπρόθεσµες τραπεζικές υποχρεώσεις Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις Μακροπρόθεσµες τραπεζικές υποχρεώσεις Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις Μεταβολή 2012/2011-533.138 278.278-1.044.904-3.443.773-1.176.620 19.973 Μεταβολή 2013/2012 181.968 549.714-2.161.172-853.208-17.211-59.226 136

Διάγραµµα 3.3 Αύξηση του ενεργητικού των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2013/2012 και 2012/2011 ('000 ) Μεταβολή 2012/2011 Μεταβολή 2013/2012-3.500.000-3.000.000-2.500.000-2.000.000-1.500.000-1.000.000-500.000 0 500.000 1.000.000 Καθαρά πάγια Αποθέµατα Βραχυπρόθεσµες απαιτήσεις Διαθέσιµα Μεταβολή 2012/2011-835.238-1.446.193-3.147.653-471.100 Μεταβολή 2013/2012-202.133-323.696-2.420.819 587.513 Διάγραµµα 3.4 Αποδοτικότητα ιδίων και συνολικών κεφαλαίων και ποσοστό καθαρού κέρδους εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2011-2013 (%) Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 10 8 6 4 2 0-2 0,7-1,3-2,8 1,8-0,6 8,3 4,7 2,0-4 -6-8 -6,9 2011 2012 2013 Αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων Αποδοτικότητα συνολικών κεφαλαίων Περιθώριο καθαρού κέρδους Όπως προαναφέρθηκε, η κερδοφορία των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου επανήλθε το 2013, ύστερα από τρία συνεχή έτη καταγραφής ζημιογόνων αποτελεσμάτων. Δεδομένων αυτών των εξελίξεων, καταγράφηκε θεαματική βελτίωση του δείκτη της αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων, ο οποίος ανέκτησε θετικό πρόσημο και διαμορφώθηκε σε 8,3% το 2013, έναντι αντίστοιχου δείκτη -2,8% το 2012. 137

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Η ανάκτηση της κερδοφορίας στο εμπόριο ήταν ο καθοριστικός παράγοντας που οδήγησε στη δραστική βελτίωση και του δείκτη αποδοτικότητας των συνολικών κεφαλαίων, σε 4,7% το 2013 από 1,8% το 2012. Από τους ισολογισμούς των ΑΕ και ΕΠΕ προκύπτει επίσης ότι το 2013 ο ρυθμός μείωσης του κυκλοφορούντος και διαθέσιμου κεφαλαίου (-7,7%) ήταν αισθητά χαμηλότερος από τον αντίστοιχο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων (-10,2%), με αποτέλεσμα η γενική ρευστότητα να βελτιωθεί το 2013 στο 1,21. Περαιτέρω, από την έρευνα του ΙΝΕΜΥ φαίνεται ότι το ήμισυ ακριβώς των ΑΕ και ΕΠΕ δήλωσαν ότι η ρευστότητά τους είτε παρέμεινε σταθερή είτε αυξήθηκε το 2013, αναλογία σημαντικά βελτιωμένη συγκριτικά με την περσινή έρευνα, όπου η απόλυτη πλειοψηφία (76,2%) των εταιρειών αυτών είχε δηλώσει ότι η ρευστότητά τους περιορίστηκε γενικά. Ωστόσο, η αίσθηση για επιδείνωση της γενικής ρευστότητας παραμένει πολύ ισχυρή στις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ, καθώς οι 6 στις 10 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι η επάρκειά τους σε κεφάλαιο κίνησης μειώθηκε σημαντικά και το 2013. Ρευστότητα ΑΕ-ΕΠΕ Διάγραµµα 3.5 Η ρευστότητα των επιχειρήσεων του ελληνικού εµπορίου το 2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 5,6 6,5 38,0 23,1 25,01,9 Ρευστότητα ΑτΕ-ΟΕ-ΕΕ 0,7 3,4 18,7 14,5 59,6 3,1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος >10% Μείωση 5% 10% Άνοδος 5% 10% Μείωση >10% Στασιµότητα (±5%) Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ 138 3.1.2. Οι εκτιμήσεις των εμπορικών επιχειρήσεων για το 2014 Από τα τέλη του προηγούμενου έτους και στη διάρκεια του 2014 καταγράφεται τάση αποκλιμάκωσης της ύφεσης που πλήττει την ελληνική οικονομία, με κύριο γνώρισμα τη σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης του ΑΕΠ. Η δειγματοληπτική έρευνα του ΙΝΕΜΥ αποτύπωσε τον αντίκτυπο του μακροοικονομικού περιβάλλοντος στις πωλήσεις, στα κέρδη, στις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, στα αποθέματα και στην απασχόληση των επιχειρήσεων του ελληνικού εμπορίου. Από την επεξεργασία των ευρημάτων της τελευταίας έρευνας προκύπτει μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ των εμπορικών επιχειρήσεων, αναλόγως της νομικής τους μορφής, γεγονός ενδεικτικό του ότι η αίσθηση επιδείνωσης είναι πολύ εντονότερη στις μικρότερες

επιχειρήσεις. Πράγματι, πάνω από 6 στις 10 ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ εκτιμούν ότι οι πωλήσεις τους θα μειωθούν το 2014, ενώ μόνο το 12% προσδοκά άνοδο. Στις ΑΕ και ΕΠΕ επικρατεί πολύ μεγαλύτερη αισιοδοξία, αφού μόνο οι 2 στις 10 επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας εκτιμούν μείωση πωλήσεων για το 2014, ενώ πάνω από το ένα τρίτο των ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμά αύξηση πωλήσεων για το 2014. Από την πλευρά των μικρότερων επιχειρήσεων φαίνεται ότι το 2014 εκτιμούν ότι οι πωλήσεις θα υποστούν μεγάλη μείωση, γεγονός που «αιφνιδιάζει» και πάλι τις ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ, αφού η μερίδα όσων στην περσινή έρευνα προέβλεπαν επιδείνωση ήταν σαφώς μικρότερη (σχεδόν 8 ποσοστιαίες μονάδες) σε σχέση με τις παρούσες εκτιμήσεις περί μείωσης πωλήσεων. Αντίθετα, στις ΑΕ και ΕΠΕ οι απαισιόδοξες προβλέψεις τους μάλλον «διαψεύστηκαν», αφού η μερίδα όσων στην περσινή έρευνα προέβλεπαν επιδείνωση ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη (20 ποσοστιαίες μονάδες) σε σχέση με τις παρούσες εκτιμήσεις περί μείωσης πωλήσεων. Ανάλογη με την εικόνα των πωλήσεων είναι και οι εκτιμήσεις για την κερδοφορία κατά το 2014. Πράγματι, οι 3 στις 5 εμπορικές ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ εκτιμούν επιδείνωση κερδών (μερίδα που συνιστά την απόλυτη πλειοψηφία). Από την πλευρά των μεγαλύτερων επιχειρήσεων υπάρχει πολύ μεγαλύτερη αισιοδοξία, αφού μόνο οι 2 στις 10 εταιρείες νομικής μορφής ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν μειωμένη κερδοφορία για το 2014, ενώ το 35% αυτών εκτιμά άνοδο κερδών για το τρέχον έτος. Περαιτέρω, οι περσινές προβλέψεις των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ για την εξέλιξη των κερδών τους «διαψεύστηκαν» σε μεγάλο βαθμό, εφόσον το ποσοστό όσων εκτιμούν στην παρούσα φάση επιδείνωση της κερδοφορίας είναι σαφώς μεγαλύτερο (σχεδόν κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες) συγκριτικά με τις περσινές προβλέψεις τους. Αντίθετα, στις ΑΕ και ΕΠΕ η μερίδα όσων στην περσινή έρευνα προέβλεπαν επιδείνωση της κερδοφορίας ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη (18,5 ποσοστιαίες μονάδες) σε σχέση με τις παρούσες εκτιμήσεις περί μείωσης κερδών. Βάσει της νέας έρευνας, φαίνεται ότι η επενδυτική «απραξία» που παρατηρήθηκε την τελευταία τριετία συνεχίζεται. Το 2014 η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 Διάγραµµα 3.6 Οι εκτιµήσεις των εµπορικών επιχειρήσεων για τις πωλήσεις και τα καθαρά κέρδη τους το 2014 (% ποσοστά επιχειρήσεων) Πωλήσεις ΑΕ-ΕΠΕ 34,3 46,3 19,4 0,0 Πωλήσεις ΑτΕ-ΟΕ-ΕΕ 12,4 24,3 62,3 1,1 Κέρδη ΑΕ-ΕΠΕ 35,2 44,4 19,4 0,9 Κέρδη ΑτΕ-ΟΕ-ΕΕ 8,7 25,5 64,2 1,6 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιµότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ 139

Διάγραµµα 3.7 Σύγκριση εκτιµήσεων και προβλέψεων των εµπορικών ΑτΕ-ΟΕ-ΕΕ για τις πωλήσεις και τα κέρδη του 2014 (% ποσοστά επιχειρήσεων) Εκτίµηση πωλήσεων 12,4 24,3 62,3 1,1 Πρόβλεψη πωλήσεων 8,4 26,0 54,5 11,1 Εκτίµηση κερδών 8,7 25,5 64,2 1,6 Πρόβλεψη κερδών 7,4 26,0 54,6 12,0 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιµότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α Διάγραµµα 3.8 Σύγκριση εκτιµήσεων και προβλέψεων των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ για τις πωλήσεις και τα κέρδη του 2014 (% ποσοστά επιχειρήσεων) Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ Εκτίµηση πωλήσεων 34,3 46,3 19,4 0,0 Πρόβλεψη πωλήσεων 14,6 35,4 39,4 10,6 Εκτίµηση κερδών 35,2 44,4 19,4 0,9 Πρόβλεψη κερδών 14,1 34,8 37,9 13,1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιµότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ νομικής μορφής, εξακολουθεί να δηλώνει στασιμότητα επενδύσεων, φαινόμενο σχετικά πιο έντονο στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και AτE του εμπορίου, όπου επιπρόσθετα παρατηρείται και σημαντικό ποσοστό επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι οι επενδύσεις τους μειώθηκαν το 2013. Όσον αφορά τα αποθέματα, η απόλυτη πλειοψηφία των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ δηλώνουν στασιμότητα το 2014, ενώ 2 στις 10 δήλωσαν αυξημένη αποθεματοποίηση. Στην πλευρά ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ η σχετική πλειοψηφία των επιχειρήσεων δηλώνουν στασιμότητα αποθεμάτων (σχεδόν το 47%), ωστόσο σε αυτή την κατηγορία είναι περισσότερο έντονη η πτώση της αποθεματοποίησης, αφού πάνω από 4 στις 10 επιχειρήσεις μείωσαν τα αποθέματά τους. 140

Διάγραµµα 3.9 Οι εκτιµήσεις των εµπορικών επιχειρήσεων για τα αποθέµατα και τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου του ελληνικού εµπορίου το 2014 (% ποσοστά επιχειρήσεων) Αποθέµατα ΑΕ-ΕΠΕ 20,4 54,6 24,1 0,9 Αποθέµατα ΑτΕ-ΟΕ-ΕΕ 8,3 46,9 43,1 1,6 Επενδύσεις ΑΕ-ΕΠΕ 18,5 70,4 10,2 0,9 Επενδύσεις ΑτΕ-ΟΕ-ΕΕ 6,0 74,0 18,6 1,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιµότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α Στο μέτωπο της απασχόλησης, οι απώλειες στη διάρκεια των προηγούμενων ετών ήταν μεγάλες, φαίνεται δε ότι η κατάσταση έχει μάλλον παγιωθεί στην παρούσα φάση. Από τη δειγματοληπτική έρευνα του ΙΝΕΜΥ προκύπτει ότι για το 2014 σχεδόν οι 9 στις 10 ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ και οι 7 στις 10 ΑΕ και ΕΠΕ δήλωσαν στασιμότητα απασχόλησης. 3.1.3. Οι προβλέψεις των εμπορικών επιχειρήσεων για το 2015 Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ Οι προσδοκίες και οι προβλέψεις των εμπορικών επιχειρήσεων σχετικά με την εξέλιξη των βασικών οικονομικών μεγεθών τους κατά το 2015 παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές, αναλόγως της νομικής μορφής (και κατ επέκταση του μεγέθους) των επιχειρήσεων, με σαφώς υψηλότερα ποσοστά απαισιοδοξίας να επικρατούν μεταξύ των μικρότερων επιχειρήσεων. Όσον αφορά τον κύκλο εργασιών για το 2015, διαπιστώνεται ότι επικρατεί πολύ μεγαλύτερη αισιοδοξία στις προβλέψεις των επιχειρήσεων νομικής μορφής ΑΕ και ΕΠΕ. Στην παρούσα έρευνα, στις ΑΕ και ΕΠΕ η μερίδα των αισιόδοξων εταιρειών συγκεντρώνει περισσότερες από 4 στις 10 επιχειρήσεις, αναλογία υπερτριπλάσια σε σχέση με πέρυσι. Παράλληλα, το ποσοστό των επιχειρήσεων που προβλέπουν μείωση πωλήσεων για το επόμενο έτος υπολείπεται σχεδόν κατά 23 ποσοστιαίες μονάδες από το αντίστοιχο μερίδιο των «απαισιόδοξων» επιχειρήσεων στην προηγούμενη έρευνα. Στην πλευρά ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ φαίνεται να υπερισχύει η απαισιοδοξία, εφόσον οι 4 στις 10 επιχειρήσεις προβλέπουν μείωση πωλήσεων για το 2015, με τη μερίδα αυτή να συνιστά τη σχετική πλειοψηφία. Παράλληλα όμως υπάρχει εντονότατη η αίσθηση της αβεβαιότητας, αφού πάνω από το ένα τρίτο των επιχειρήσεων φαίνεται ότι αδυνατούν να αξιολογήσουν τις προοπτικές και να προβούν σε συγκεκριμένη πρόβλεψη για το επόμενο έτος. Σε κάθε περίπτωση, παραμένει πολύ σοβαρή η διαφορά μεταξύ των απαισιόδοξων και των αισιόδοξων προβλέψεων. Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 141

Διάγραµµα 3.10 Oι προβλέψεις των επιχειρήσεων του ελληνικού εµπορίου για τις πωλήσεις του 2015 και του 2014 Ανάλυση ανά κατηγορία νοµικής µορφής (% ποσοστά επιχειρήσεων) ΑΕ-ΕΠΕ 2015 46,3 27,8 16,7 9,3 ΑΕ-ΕΠΕ 2014 14,6 35,4 39,4 10,6 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2015 10,4 14,7 39,8 35,1 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2014 8,4 26,0 54,5 11,1 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιµότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ Διάγραµµα 3.11 Οι προβλέψεις των επιχειρήσεων του ελληνικού εµπορίου για τα κέρδη του 2015 και του 2014 Ανάλυση ανά κατηγορία νοµικής µορφής (% ποσοστά επιχειρήσεων) ΑΕ-ΕΠΕ 2015 46,3 27,8 16,7 9,3 ΑΕ-ΕΠΕ 2014 14,1 34,8 37,9 13,1 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2015 8,7 16,3 39,3 35,8 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2014 7,4 26,0 54,6 12,0 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιµότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ 142 Ανάλογη εικόνα προκύπτει και αναφορικά με τις προβλέψεις για την κερδοφορία τους το 2015. Στις ΑΕ και ΕΠΕ η μερίδα των αισιόδοξων εταιρειών συγκεντρώνει περισσότερες από 4 στις 10 επιχειρήσεις, με την ομάδα αυτή να αποτελεί τη σχετική πλειοψηφία. Παράλληλα, το ποσοστό των επιχειρήσεων που προβλέπουν μείωση κερδών για το επόμενο έτος υπολείπεται κατά 21 ποσοστιαίες μονάδες από το αντίστοιχο μερίδιο των «απαισιόδοξων» επιχειρήσεων στην προηγούμενη έρευνα. Από την άλλη πλευρά, οι προβλέψεις για επιδείνωση εξακολουθούν να επικρατούν στις μικρότερες επιχειρήσεις του εμπορίου, όμως η έκταση των αρνητικών προσδοκιών είναι

σαφώς πιο περιορισμένη σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα. Στην κατηγορία των ΟΕ- ΕΕ και ΑτΕ η μερίδα των απαισιόδοξων, παρ ότι έχει περιοριστεί σημαντικά, εξακολουθεί να συγκεντρώνει τη σχετική πλειοψηφία, ενώ παράλληλα διαπιστώνεται και συρρίκνωση του μεριδίου των επιχειρήσεων που προβλέπουν στασιμότητα. Στις επιχειρήσεις αυτές, οι 4 στις 10 προβλέπουν και πάλι επιδείνωση της κερδοφορίας τους το 2015. Ωστόσο, και σε αυτό το επίπεδο διαπιστώνεται πολύ έντονη αίσθηση της αβεβαιότητας, αφού πάνω από το ένα τρίτο των επιχειρήσεων δεν προέβη σε προβλέψεις για την κερδοφορία του. Όσον αφορά τον προγραμματισμό επενδύσεων παγίου κεφαλαίου για το 2015, η έρευνα επιβεβαιώνει και πάλι την επικράτηση συνθηκών επενδυτικής «απραξίας», ωστόσο έχει περιοριστεί η έκταση του φαινομένου. Η στασιμότητα όσον αφορά τις επενδύσεις του 2015 είναι η κυρίαρχη τάση και στις δύο ομάδες επιχειρήσεων, ιδιαίτερα στις ΑΕ και ΕΠΕ, όπου η απόλυτη πλειοψηφία των εταιρειών εξακολουθούν να δηλώνουν στασιμότητα (παρ ότι το ποσοστό αυτής της μερίδας έχει μειωθεί κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες περίπου). Αξίζει ωστόσο να επισημανθεί ότι η μερίδα των ΑΕ και ΕΠΕ που δηλώνουν πρόθεση να αυξήσουν τις επενδύσεις τους συγκεντρώνει σχεδόν το 29%, ενώ στην προηγούμενη έρευνα είχε πολύ χαμηλό (μονοψήφιο) ποσοστό. Διάγραµµα 3.12 Οι προβλέψεις των επιχειρήσεων του ελληνικού εµπορίου για τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου του 2015 και του 2014 Ανάλυση ανά κατηγορία νοµικής µορφής (% ποσοστά επιχειρήσεων) ΑΕ-ΕΠΕ 2015 28,7 52,8 9,3 9,3 ΑΕ-ΕΠΕ 2014 5,6 71,2 10,6 12,6 Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2015 6,4 47,5 10,1 36,1 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2014 4,4 57,5 26,1 12,0 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιµότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ Οι προβλέψεις για την απασχόληση κατά το 2015 εξακολουθούν να μην είναι ενθαρρυντικές για μία ακόμη φορά. Η απόλυτη πλειοψηφία όλων των εμπορικών επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, προβλέπει στασιμότητα απασχόλησης, με τη διαφορά ότι έχει περιοριστεί αισθητά το ποσοστό αυτών των αναφορών. Παράλληλα, στις ΑΕ και ΕΠΕ ειδικότερα εντοπίζεται σημαντική αύξηση του μεριδίου όσων σχεδιάζουν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας το 2015, ενώ στην πλευρά των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ επικρατεί διάχυτη αβεβαιότητα. Όσον αφορά τη ρευστότητα για το 2015, οι προβλέψεις των επιχειρήσεων χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη αισιοδοξία συγκριτικά με πέρυσι. 143

Διάγραµµα 3.13 Οι προβλέψεις των επιχειρήσεων του ελληνικού εµπορίου για την απασχόληση του 2015 και του 2014 Ανάλυση ανά κατηγορία νοµικής µορφής (% ποσοστά επιχειρήσεων) ΑΕ-ΕΠΕ 2015 26,9 54,6 9,3 9,3 ΑΕ-ΕΠΕ 2014 9,1 66,7 10,6 13,6 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2015 3,8 54,3 6,1 35,9 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2014 3,2 75,0 9,9 11,9 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιµότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ Στην πλευρά των εταιρειών ΑΕ και ΕΠΕ, οι προβλέψεις εμφανίζουν ουσιώδη μεταβολή, εφόσον περισσότερες από 4 στις 10 επιχειρήσεις προβλέπουν βελτίωση της ρευστότητάς τους το 2015, αναδεικνύοντας αυτή την ομάδα σε σχετική πλειοψηφία. Το γεγονός αυτό ενδεχομένως αντικατοπτρίζει τις προσδοκίες τους για αποκατάσταση των συνθηκών χρηματοδότησης στην ελληνική αγορά, με δεδομένο ότι αυτές οι επιχειρήσεις έχουν μεγαλύτερες (σχετικά) δυνατότητες πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Στην κατηγορία των ΟΕ-ΕΕ και ΑτΕ προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι, αναφορικά με την εξέλιξη της ρευστότητάς τους κατά το 2015, κυριαρχεί η αίσθηση της αβεβαιότητας (συγκεντρώνει το υψηλότερο σχετικά ποσοστό). Περαιτέρω, εξακολουθούν να υπερτερούν Διάγραµµα 3.14 Οι προβλέψεις των επιχειρήσεων του ελληνικού εµπορίου για τη ρευστότητα του 2015 και του 2014 Ανάλυση ανά κατηγορία νοµικής µορφής (% ποσοστά επιχειρήσεων) ΑΕ-ΕΠΕ 2015 45,4 28,7 16,7 9,3 ΑΕ-ΕΠΕ 2014 14,1 34,8 38,9 12,1 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2015 5,4 24,6 33,8 36,2 ΟΕ-ΕΕ-ΑτE 2014 7,8 25,8 55,0 11,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Άνοδος Στασιµότητα Μείωση Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ 144

οι απαισιόδοξες προβλέψεις έναντι των αισιόδοξων, ωστόσο αξιολογείται προς τη θετική κατεύθυνση το γεγονός ότι οι απαισιόδοξες προβλέψεις για τη ρευστότητα του 2015 εκφράζονται πλέον από τη 1 στις 3 επιχειρήσεις, ενώ στην περσινή έρευνα είχαν την απόλυτη πλειοψηφία. 3.2. Ο οικονομικός απολογισμός για τις ΑΕ & ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου το 2013 Οι βασικές διαπιστώσεις για το 2013 Το 2013 συνεχίστηκε η μείωση των πωλήσεων και των μεικτών κερδών του εμπορίου, όμως υπήρξε σοβαρή εξασθένηση του ρυθμού υποχώρησης σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Οι μεν πωλήσεις μειώθηκαν κατά 5,4%, τα δε μεικτά κέρδη κατά 3,6%. Οι πωλήσεις υποχώρησαν στους δύο εκ των τριών τομέων του εμπορίου. Εντονότερη ήταν η μείωση στο χονδρικό εμπόριο και οριακή στο λιανικό εμπόριο. Το ποσοστό μεικτού κέρδους στο εμπόριο συνολικά διαμορφώθηκε σε 19,4%. Ετήσια βελτίωση του δείκτη σημειώθηκε και στους τρεις τομείς. Το 2013 ήταν το έτος που σηματοδότησε την επάνοδο στην κερδοφορία για τις ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου, με κέρδη προ φόρου ύψους 1 δισ. περίπου, έπειτα από τριετή περίοδο συσσώρευσης ζημιών. Το ποσοστό καθαρού κέρδους ανήλθε σε 2,0% και η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων σε 8,3% το 2013. Στο χονδρικό και στο λιανικό εμπόριο υπήρξε θεαματική αναστροφή, από ζημίες σε κέρδη. Ζημιογόνο παραμένει το αποτέλεσμα μόνο στο εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, οι ζημίες όμως του τομέα μειώθηκαν δραστικά το 2013. Το συνολικό ενεργητικό κατέγραψε και πάλι μείωση, κατά 5,6%. Στη μείωση συνέβαλε κυρίως το κυκλοφορούν και (σε πολύ μικρό βαθμό) το πάγιο ενεργητικό, ενώ τα ρευστά διαθέσιμα αυξήθηκαν. Η παντελής απουσία επενδύσεων παγίου κεφαλαίου στο ελληνικό εμπόριο που είχε καταγραφεί τη διετία 2011-2012 φαίνεται να αντιστρέφεται το 2013, με την προσθήκη, έστω και οριακή, νέων παγίων. Η αποεπένδυση εντοπίζεται πλέον μόνο στον τομέα του χονδρικού εμπορίου. Τα ίδια κεφάλαια των εμπορικών εταιρειών ανέκαμψαν το τελευταίο έτος, καταγράφοντας αύξηση ποσοστού 6%, η οποία προήλθε αποκλειστικά από το λιανικό εμπόριο. Το συνολικό χρέος των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ μειώθηκε κατά 10,2% το 2013, γεγονός το οποίο προήλθε από τη συρρίκνωση του βραχυπρόθεσμου χρέους. Η δανειακή επιβάρυνση περιορίστηκε σε 67,8% το 2013. Η γενική ρευστότητα βελτιώθηκε (1,21) το τελευταίο έτος. Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 3.2.1. Οι πωλήσεις και η κερδοφορία των ΑΕ & ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου το 2013 Ο κύκλος εργασιών Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων χρήσης που έχουν δημοσιευτεί και υπάρχουν στο αρχείο της ICAP προκύπτει ότι το 2013 υπήρξε για πέμπτο συνεχές έτος υποχώρηση του κύκλου εργασιών των ΑΕ και ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου, ωστόσο επιβραδύνθηκε 145

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου σημαντικά ο ρυθμός μείωσης. Η μείωση των πωλήσεων διαμορφώθηκε σε 5,4% συνολικά και ήταν σαφώς μικρότερης έντασης από την πτώση που είχε καταγραφεί καθ όλη την προηγούμενη τετραετία. Μεταξύ των ΑΕ και ΕΠΕ η μείωση των πωλήσεων καταγράφηκε στους δύο από τους τρεις κύριους τομείς. Εντονότερη ήταν η μείωση στο χονδρικό εμπόριο (-7,6%), ενώ οριακή υποχώρηση καταγράφηκε στο λιανικό εμπόριο. Αντίθετα, στον τομέα της εμπορίας αυτοκίνητων-ανταλλακτικών σημειώθηκε χαμηλή ποσοστιαία αύξηση πωλήσεων (1,8%). Περαιτέρω, επί συνόλου 15 επιμέρους κλάδων και των τριών τομέων, πέντε κλάδοι εμφάνισαν αύξηση πωλήσεων το 2013, ενώ το 2012 οι επιδόσεις ήταν σαφώς χειρότερες (μόνο δύο κλάδοι είχαν αύξηση πωλήσεων). Μεταξύ των κλάδων που κατέγραψαν απώλειες εσόδων οι σημαντικότερες μειώσεις καταγράφηκαν στο χονδρικό εμπόριο καυσίμων και χημικών (ποσοστό μείωσης 12,9%), καθώς και στο χονδρικό εμπόριο λοιπών ενδιάμεσων προϊόντων (-9,8%). Από την άλλη πλευρά, την υψηλότερη ποσοστιαία αύξηση εμφάνισαν οι πωλήσεις στο λιανικό εμπόριο ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης. 1 Πίνακας 3.3 Πωλήσεις 2013 Μείωση πωλήσεων στους δύο εκ των τριών τομέων του εμπορίου. Εντονότερη ήταν η μείωση στο χονδρικό εμπόριο και οριακή στο λιανικό εμπόριο. Οι πωλήσεις των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2013-2011 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο ('000 ) Κλάδος 2013 2012 2011 Μεταβολή Μεταβολή 2013/2012 2012/2011 Αυτοκίνητα 2.055.402 2.112.394 3.420.953-2,7% -38,3% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 1.354.016 1.236.879 1.217.718 9,5% 1,6% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 3.409.418 3.349.273 4.638.671 1,8% -27,8% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 763.780 782.604 853.387-2,4% -8,3% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 5.891.885 5.830.594 6.525.918 1,1% -10,7% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 10.689.507 11.410.235 13.524.741-6,3% -15,6% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 12.117.575 13.914.524 15.102.119-12,9% -7,9% Χ/Ε λοιπών ενδιάμεσων προϊόντων 2.076.699 2.302.948 2.850.342-9,8% -19,2% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 4.173.630 4.451.485 5.105.739-6,2% -12,8% Άλλο χονδρικό εμπόριο 1.154.635 1.211.256 1.607.847-4,7% -24,7% Χονδρικό εμπόριο 36.867.711 39.903.645 45.570.092-7,6% -12,4% Γενικό λιανικό εμπόριο 7.721.402 8.262.327 8.844.366-6,5% -6,6% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 111.531 103.518 108.963 7,7% -5,0% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 1.148.725 904.692 1.247.438 27,0% -27,5% Λ/Ε καλλυντικών 358.702 363.830 433.198-1,4% -16,0% Λ/Ε οικιακών συσκευών 1.048.320 1.112.877 990.384-5,8% 12,4% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 2.186.920 1.886.860 2.316.995 15,9% -18,6% Λιανικό εμπόριο 12.575.599 12.634.105 13.941.345-0,5% -9,4% Γενικό σύνολο 52.852.727 55.887.023 64.150.109-5,4% -12,9% 1. Η άνοδος των πωλήσεων στον συγκεκριμένο κλάδο μπορεί να θεωρηθεί «πλασματική», καθώς οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μετακίνηση στον κλάδο πολύ μεγάλης εταιρείας (κορυφαίας σε κερδοφορία), που συνέβαλε στη «διόγκωση» των αποτελεσμάτων. 146

Διάγραµµα 3.15 Ρυθµός αύξησης των πωλήσεων: 2011-2013 (%) 2013-5,4 2012-12,9 2011-7,4-14,0-12,0-10,0-8,0-6,0-4,0-2,0 0,0 Περαιτέρω, από την έρευνα του ΙΝΕΜΥ στις ΑΕ και ΕΠΕ διαπιστώνεται τάση αποκλιμάκωσης των απωλειών στο εμπόριο. Το 2013 προκύπτει ότι περίπου οι 7 στις 10 επιχειρήσεις του εμπορίου δήλωσαν και πάλι περιορισμό ή στασιμότητα των πωλήσεών τους, συνιστώντας την απόλυτη πλειοψηφία των εμπορικών επιχειρήσεων, ωστόσο το μερίδιό τους έχει σαφώς μειωθεί σε σχέση με το 2012. Επίσης, το ποσοστό των επιχειρήσεων που δήλωσαν ότι οι πωλήσεις τους μειώθηκαν σημαντικά (πάνω από 10%) περιορίστηκε σε 22,2% το 2013 (έναντι αντίστοιχου ποσοστού 56,1% το 2012). Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 Διάγραµµα 3.16 Διαχρονική εξέλιξη των πωλήσεων των ΑΕ και ΕΠΕ του εµπορίου: 2011-2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 0,0 0,5 0,0 100% 22,2 80% 65,2 56,1 22,2 60% 40% 20% 0% 12,8 13,9 3,2 4,8 2011 έναντι 2010 12,1 24,2 3,5 3,5 30,6 10,2 14,8 2012 έναντι 2011 2013 έναντι 2012 Σηµαντικά υψηλότερες Υψηλότερες Περίπου στάσιµες Χαµηλότερες Σηµαντικά χαµηλότερες Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ 147

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Μεικτά, λειτουργικά και καθαρά κέρδη Η εικόνα που προκύπτει και στο επίπεδο των μεικτών κερδών των ελληνικών εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ είναι ανάλογη εκείνης των πωλήσεων, αφού η μείωση που είχε ήδη καταγραφεί τα προηγούμενα έτη συνεχίστηκε, αλλά με πολύ χαμηλότερη ένταση το 2013. Συγκεκριμένα, τα μεικτά τους κέρδη διαμορφώθηκαν σε 10.279,3 εκατ. και ήταν μειωμένα μόνο κατά 3,6% έναντι του 2012, ενώ στην περσινή έρευνα είχε καταγραφεί πτώση σε διψήφιο ποσοστό. Το γεγονός ότι η ποσοστιαία μείωση των μεικτών κερδών ήταν μικρότερη από την αντίστοιχη των πωλήσεων είναι ενδεικτικό του ότι εντάθηκε η προσπάθεια περιορισμού του κόστους πωληθέντων, η οποία μάλλον απέδωσε. Το 2013 τα μεικτά κέρδη των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ μειώθηκαν μόνο στον τομέα του χονδρικού εμπορίου (-6%), ενώ στους άλλους δύο τομείς η μεταβολή είχε θετικό πρόσημο. Στον τομέα της εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών τα μεικτά κέρδη αυξήθηκαν κατά 2,9%, ενώ οριακή μόνο αύξηση καταγράφηκε στο λιανικό εμπόριο. Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι καταγράφεται βελτίωση της μεικτής κερδοφορίας (το 2013) σε 6 από τους 15 κλάδους και των τριών τομέων. Υψηλότερη ποσοστιαία αύξηση εμφανίζουν οι κλάδοι του λιανικού εμπορίου ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης καθώς και Η/Υ μηχανών γραφείου λοιπού λιανικού εμπορίου. Οι μεγαλύτερες απώλειες σημειώθηκαν στους κλάδους του γενικού λιανικού εμπορίου και του λιανικού εμπορίου οικιακών συσκευών. Πίνακας 3.4 Τα μεικτά κέρδη των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2013-2011 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο ('000 ) Κλάδος 2013 2012 2011 Μεταβολή Μεταβολή 2013/2012 2012/2011 Αυτοκίνητα 347.223 340.487 498.755 2,0% -31,7% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 206.792 197.790 219.155 4,6% -9,7% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 554.014 538.277 717.911 2,9% -25,0% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 147.683 158.326 170.238-6,7% -7,0% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 1.046.293 1.092.444 1.230.558-4,2% -11,2% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 3.086.184 3.375.940 3.836.138-8,6% -12,0% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 649.594 689.444 805.025-5,8% -14,4% Χ/Ε λοιπών ενδιάμεσων προϊόντων 372.982 396.355 529.985-5,9% -25,2% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 916.790 898.788 1.023.613 2,0% -12,2% Άλλο χονδρικό εμπόριο 195.846 211.508 272.644-7,4% -22,4% Χονδρικό εμπόριο 6.415.371 6.822.804 7.868.202-6,0% -13,3% Γενικό λιανικό εμπόριο 1.689.592 1.949.139 2.070.527-13,3% -5,9% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 28.943 26.484 26.821 9,3% -1,3% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 500.910 378.756 538.563 32,3% -29,7% Λ/Ε καλλυντικών 108.061 110.426 133.990-2,1% -17,6% Λ/Ε οικιακών συσκευών 260.643 282.730 287.508-7,8% -1,7% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 721.774 549.697 669.739 31,3% -17,9% Λιανικό εμπόριο 3.309.924 3.297.232 3.727.148 0,4% -11,5% Γενικό σύνολο 10.279.309 10.658.314 12.313.261-3,6% -13,4% 148

Ο χαμηλότερος ρυθμός μείωσης των μεικτών κερδών των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ σε σύγκριση με εκείνο των πωλήσεων είχε ως αποτέλεσμα τη μικρή βελτίωση του ποσοστού μεικτού κέρδους στο εμπόριο, σε 19,4% το 2013. Ετήσια βελτίωση του δείκτη σημειώθηκε και στους τρεις τομείς το 2013. Ο τομέας της εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών εξακολουθεί να εμφανίζει το χαμηλότερο (μεταξύ των τριών) περιθώριο μεικτού κέρδους, ωστόσο ο δείκτης παρουσιάζει σταθερή βελτίωση στη διάρκεια της τριετίας. Το λιανικό εμπόριο είναι ο τομέας με τον υψηλότερο δείκτη διαχρονικά (26,3% το 2013). Συνολικά 8 κλάδοι εμφανίζουν βελτίωση (έστω και μικρή), ενώ οι λοιποί 7 εμφανίζουν επιδείνωση του δείκτη κατά το 2013. Σημαντική βελτίωση του ποσοστού μεικτού κέρδους καταγράφηκε στον κλάδο του λιανικού εμπορίου Η/Υ μηχανών γραφείου λοιπού Λ/Ε. Αξιόλογη αύξηση του δείκτη σημειώθηκε επίσης στους κλάδους του χονδρικού εμπορίου μηχανημάτων - ειδών εξοπλισμού και του λιανικού εμπορίου ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης. Αντίθετα, οι μεγαλύτερες απώλειες του δείκτη εντοπίζονται στο γενικό λιανικό εμπόριο. Πίνακας 3.5 Ποσοστό μεικτού κέρδους των ΑΕ και ΕΠΕ κατά τομέα και κλάδο: 2013-2011 Κλάδος 2013 2012 2011 Αυτοκίνητα 16,9% 16,1% 14,6% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 15,3% 16,0% 18,0% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 16,2% 16,1% 15,5% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 19,3% 20,2% 19,9% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 17,8% 18,7% 18,9% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 28,9% 29,6% 28,4% Χ/Ε καυσίμων και χημικών 5,4% 5,0% 5,3% Χ/Ε λοιπών ενδιάμεσων προϊόντων 18,0% 17,2% 18,6% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 22,0% 20,2% 20,0% Άλλο χονδρικό εμπόριο 17,0% 17,5% 17,0% Χονδρικό εμπόριο 17,4% 17,1% 17,3% Γενικό λιανικό εμπόριο 21,9% 23,6% 23,4% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 26,0% 25,6% 24,6% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 43,6% 41,9% 43,2% Λ/Ε καλλυντικών 30,1% 30,4% 30,9% Λ/Ε οικιακών συσκευών 24,9% 25,4% 29,0% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 33,0% 29,1% 28,9% Λιανικό εμπόριο 26,3% 26,1% 26,7% Γενικό σύνολο 19,4% 19,1% 19,2% Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 Στο επίπεδο της λειτουργικής κερδοφορίας του εμπορίου, οι εξελίξεις ήταν πολύ θετικές το 2013. Παρά την ελαφρά υποχώρηση των μεικτών κερδών, ο σημαντικός περιορισμός των λοιπών λειτουργικών δαπανών (-8,6%) και των χρεωστικών τόκων (-25,7%) ήταν οι καθοριστικοί παράγοντες που οδήγησαν στην επάνοδο σε λειτουργική κερδοφορία των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ, με την καταγραφή λειτουργικών κερδών ύψους 1.137,4 εκατ. το 2013 έναντι λειτουργικών ζημιών ύψους 37,8 εκατ. το 2012. 149

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Το 2013 καταγραφή λειτουργικών ζημιών σημειώθηκε μόνο στον τομέα εμπορίας αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, ήταν όμως περιορισμένης έκτασης συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη. Από την άλλη πλευρά, τα (υψηλά για τις παρούσες οικονομικές συνθήκες) λειτουργικά κέρδη των άλλων δύο τομέων εμπορικής δραστηριοποίησης, οι οποίοι είχαν ανακτήσει τη λειτουργική κερδοφορία ήδη από το 2012, υπερίσχυσαν οδηγώντας στο πολύ θετικό αυτό αποτέλεσμα. Αξίζει να επισημανθεί ότι τα λειτουργικά κέρδη του λιανικού εμπορίου ιδιαίτερα κατέγραψαν θεαματική άνοδο το 2013 (έντεκα φορές μεγαλύτερα σε σχέση με το 2012). Από κλαδική σκοπιά, θετικό λειτουργικό αποτέλεσμα κατά το 2013 εμφανίζουν 10 από τους 15 κλάδους. Εντυπωσιακή αναστροφή, από λειτουργικές ζημίες σε κέρδη, εμφάνισε ο κλάδος του λιανικού εμπορίου ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης. 2 Επίσης, θεαματική ήταν η βελτίωση της λειτουργικής κερδοφορίας και στο χονδρικό εμπόριο ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης. Οι δύο αυτοί κλάδοι αναδείχτηκαν κορυφαίοι, καθώς παρουσίασαν τα υψηλότερα οργανικά κέρδη το 2013, ακολουθούμενοι από το λιανικό εμπόριο Η/Υ μηχανών γραφείου κλπ. Αντίθετα, τις μεγαλύτερες λειτουργικές ζημίες κατά το 2013 κατέγραψε και πάλι ο κλάδος του εμπορίου αυτοκινήτων, αξίζει ωστόσο να επισημανθεί η εντονότατη συρρίκνωση των ζημιών (εξέλιξη που ουσιαστικά συνιστά θετική μεταβολή για τις συνθήκες του κλάδου). Πίνακας 3.6 Τα λειτουργικά κέρδη των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2013-2011 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο ('000 ) Κλάδος 2013 2012 2011 Μεταβολή Μεταβολή 2013/2012 2012/2011 Αυτοκίνητα -78.098-207.737-233.103 62,4% 10,9% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 13.968 2.751 2.998 407,7% -8,2% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά -64.129-204.986-230.105 68,7% 10,9% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 33.985 21.232 28.502 60,1% -25,5% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 127.222 90.130 119.235 41,2% -24,4% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 195.976 32.614-247.343 500,9% 113,2% Χ/Ε καυσίμων και χημικών -18.567-33.194 26.158 44,1% -226,9% Χ/Ε λοιπών ενδιάμεσων προϊόντων -10.595-41.196-17.479 74,3% -135,7% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 92.435 25.620-32.396 260,8% 179,1% Άλλο χονδρικό εμπόριο 9.094 1.817 14.358 400,4% -87,3% Χονδρικό εμπόριο 429.550 97.023-108.966 342,7% 189,0% Γενικό λιανικό εμπόριο 155.520 133.354 81.929 16,6% 62,8% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 2.300 627-1.103 267,1% 156,8% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 480.196-84.869-99.542 665,8% 14,7% Λ/Ε καλλυντικών -360-7.631-1.750 95,3% -336,2% Λ/Ε οικιακών συσκευών -33.871-52.674-44.015 35,7% -19,7% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 168.198 81.354 51.418 106,7% 58,2% Λιανικό εμπόριο 771.984 70.160-13.061 1000,3% 637,2% Γενικό σύνολο 1.137.404-37.803-352.133 3108,8% 89,3% 2. Η άνοδος των πωλήσεων στον συγκεκριμένο κλάδο μπορεί να θεωρηθεί «πλασματική», καθώς οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μετακίνηση στον κλάδο πολύ μεγάλης εταιρείας (κορυφαίας σε κερδοφορία), που συνέβαλε στη «διόγκωση» των αποτελεσμάτων. 150

Καθαρά αποτελέσµατα 2013 Επάνοδος στην κερδοφορία για τις ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου, ύστερα από τριετή περίοδο συσσώρευσης ζημιών. Το 2013 το καθαρό αποτέλεσμα ήταν κερδοφόρο, με κέρδη προ φόρου ύψους 1 δισ. περίπου. Κερδοφόροι αναδείχτηκαν οι δύο από τους τρεις τομείς του εμπορίου το 2013. Στο χονδρικό και το λιανικό εμπόριο υπήρξε θεαματική αναστροφή, από ζημίες σε κέρδη. Ζημίες εξακολουθεί να εμφανίζει μόνο το εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, οι οποίες όμως μειώθηκαν δραστικά. Εξαιρετικά θετική είναι η εικόνα που προκύπτει από τα ενοποιημένα αποτελέσματα χρήσεως των εμπορικών επιχειρήσεων το 2013. Σε επίπεδο καθαρών αποτελεσμάτων, η κερδοφορία των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου επανήλθε ύστερα από τρία συνεχή έτη καταγραφής ζημιογόνων αποτελεσμάτων, τα δε κέρδη προ φόρου ξεπέρασαν το 1 δισ.. Το ποσοστό καθαρού κέρδους έλαβε και πάλι θετικό πρόσημο, ανερχόμενο σε 2,0% το 2013. 6,0 4,0 2,0 0,0-2,0 Διάγραµµα 3.17 Ποσοστό καθαρού κέρδους των εµπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2011-2013 Ανάλυση κατά τοµέα (%) -1,9-1,1-0,2 1,2-0,7-0,2 5,4-1,3-0,6 2,0 Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3-4,0-5,4-6,0-6,8-8,0 Ανταλλακτικά αυτοκινήτων Χονδρικό εµπόριο Λιανικό εµπόριο Σύνολο 2011 2012 2013 Όσον αφορά τα ευρήματα της τελευταίας έρευνας του ΙΝΕΜΥ στις ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου σχετικά με την εξέλιξη της κερδοφορίας, προκύπτει ότι οι 5 στις 10 δήλωσαν ότι διατήρησαν ή βελτίωσαν την κερδοφορία τους το 2013, ενώ μόνο το 24,1% των επιχειρήσεων δήλωσαν ότι τα κέρδη τους μειώθηκαν σημαντικά (σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10%). Τα παραπάνω συνιστούν πολύ θετική εξέλιξη σε σχέση με την περσινή έρευνα, όπου η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων δήλωνε σημαντική μείωση των κερδών. 151

Διάγραµµα 3.18 Διαχρονική εξέλιξη των καθαρών κερδών των ΑΕ και ΕΠΕ του εµπορίου: 2011-2013 (% ποσοστά επιχειρήσεων) 0,0 0,5 0,0 100% 24,1 80% 65,2 58,6 25,0 60% 2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 40% 20% 0% 14,4 11,8 3,2 5,3 16,7 16,2 4,0 4,0 2011 έναντι 2010 2012 έναντι 2011 2013 έναντι 2012 Σηµαντικά υψηλότερα Υψηλότερα Περίπου στάσιµα Χαµηλότερα Σηµαντικά χαµηλότερα Δ/Γ-Δ/Α Πηγή: ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ Εξετάζοντας την κερδοφορία των ΑΕ και ΕΠΕ του εμπορίου από τομεακής πλευράς, διαπιστώνεται «αλλαγή τοπίου», εφόσον οι 2 στους 3 τομείς ήταν κερδοφόροι το 2013. Ζημιογόνο παρέμεινε μόνο το εμπόριο αυτοκινήτων-ανταλλακτικών, οι ζημίες του οποίου όμως περιορίστηκαν σε 66,3 εκατ.. Όσον αφορά την κλαδική κατανομή, οι κερδοφόροι κλάδοι του εμπορίου ήταν 11 το 2013, ενώ σε 5 εξ αυτών παρατηρείται αναστροφή (από ζημίες το 2012 σε κέρδη το 2013). Τα υψηλότερα κέρδη προ φόρου το 2013 εμφανίζουν οι κλάδοι του λιανικού εμπορίου ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης, 3 καθώς και του χονδρικού εμπορίου των ιδίων προϊόντων. Μόνο οι δύο αυτοί κλάδοι κάλυψαν (από κοινού) το 72,7% του τελικού καθαρού αποτελέσματος ολόκληρου του εμπορίου. Από την άλλη πλευρά, οι μεγαλύτερες ζημίες καταγράφηκαν στον κλάδο της εμπορίας αυτοκινήτων και στο λιανικό εμπόριο οικιακών συσκευών. Σχετικά με το ποσοστό καθαρού κέρδους, το 2013 θετικούς δείκτες παρουσιάζουν τόσο το λιανικό όσο και το χονδρικό εμπόριο, με τα ποσοστά καθαρού κέρδους να ανέρχονται σε 5,4% και 1,2% αντίστοιχα. Αρνητικός παραμένει ο δείκτης μόνο στο εμπόριο αυτοκινήτωνανταλλακτικών (-1,9%). Από κλαδική σκοπιά, 11 κλάδοι εμφανίζουν θετικό δείκτη το τελευταίο έτος. Το υψηλότερο (με διαφορά) ποσοστό καθαρού κέρδους αντιστοιχεί στον κλάδο λιανικού εμπορίου ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης (41,3%), εν συνεχεία δε στο λιανικό εμπόριο Η/Υ μηχανών γραφείου κ.λπ. (6,7%). 35,2 11,1 4,6 3. Αξίζει, βέβαια, να επισημανθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος της λειτουργικής κερδοφορίας του κλάδου οφείλεται σε συγκεκριμένη μεγάλη εμπορική εταιρεία η οποία επηρέασε ολόκληρο το λιανικό εμπόριο. 152

Πίνακας 3.7 Τα προ φόρου κέρδη των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2013-2011 Κατανομή κατά τομέα και κλάδο ('000 ) Κλάδος 2013 2012 2011 Μεταβολή Μεταβολή 2013/2012 2012/2011 Αυτοκίνητα -73.688-205.369-244.761 64,1% 16,1% Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 7.380-21.321-5.450 134,6% -291,2% Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά -66.308-226.690-250.211 70,7% 9,4% Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 31.359 15.324 16.194 104,6% -5,4% Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 110.404 65.568 93.828 68,4% -30,1% Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 298.347-59.253-505.300 603,5% 88,3% Χ/Ε καυσίμων και χημικών -34.626-44.993-5.343 23,0% -742,1% Χ/Ε λοιπών ενδιάμεσων προϊόντων -46.679-59.354-32.946 21,4% -80,2% Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 78.058 1.473-95.684 5200,9% 101,5% Άλλο χονδρικό εμπόριο 8.854-7.068 10.448 225,3% -167,7% Χονδρικό εμπόριο 445.717-88.303-518.805 604,8% 83,0% Γενικό λιανικό εμπόριο 124.771 100.116 25.407 24,6% 294,0% Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 2.087 361-87 477,7% 513,8% Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 474.653-124.401-114.125 481,6% -9,0% Λ/Ε καλλυντικών 8.894-6.607 1.436 234,6% -560,1% Λ/Ε οικιακών συσκευών -73.390-61.848-46.013-18,7% -34,4% Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 146.736 68.185 41.899 115,2% 62,7% Λιανικό εμπόριο 683.751-24.193-91.482 2926,2% 73,6% Γενικό σύνολο 1.063.160-339.187-860.498 413,4% 60,6% Η διαμόρφωση των αποτελεσμάτων που περιγράφηκε παραπάνω είχε ως αποτέλεσμα να ανακοπεί το 2013 η τάση διεύρυνσης του ζημιογόνου τμήματος των ΑΕ και ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου που άρχισε το 2009. Συγκεκριμένα, οι κερδοφόρες εταιρείες κάλυψαν σχεδόν το 61% του συνόλου των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ, η δε αναλογία κερδοφόρων προς ζημιογόνες εταιρείες βελτιώθηκε σε 1,56:1 το 2013 (έναντι 1,17:1 που ήταν το 2012). Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 Πίνακας 3.8 Αριθμός εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ: 2013-2011 Κατανομή κατά τύπο κερδοφορίας Κερδοφόρες Ζημιογόνες Σύνολο 2013 2012 2011 2013 2012 2011 2013 2012 2011 4.257 3.585 3.945 2.724 3.063 3.475 6.981 6.648 7.420 Πηγή: ΙCAP DATABANK Στο χονδρικό εμπόριο η αναλογία κερδοφόρων προς ζημιογόνες (1,80:1) διαμορφώθηκε σε αρκετά υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με τους άλλους δύο τομείς. Ο συγκεκριμένος δείκτης στα αυτοκίνητα-ανταλλακτικά διαμορφώθηκε σε μόλις 0,89:1 και στο λιανικό εμπόριο σε 1,21:1. Από κλαδική σκοπιά, η υψηλότερη αναλογία κερδοφόρων προς ζημιογόνες διαμορφώθηκε στους κλάδους του γενικού λιανικού εμπορίου (2,62:1) και του χονδρικού εμπορίου προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής (2,56:1). Αντίθετα, τον δυσμενέστερο δείκτη εμφάνισε ο κλάδος εμπορίας αυτοκινήτων. 153

2014 Ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου Πίνακας 3.9 Αναλογία κερδοφόρων προς ζημιογόνες εταιρείες: 2013-2011 Ανάλυση κατά τομέα και κλάδο Κλάδος 2013 2012 2011 Αυτοκίνητα 0,61:1 0,35:1 0,38:1 Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 1,81:1 1,48:1 1,16:1 Αυτοκίνητα-Ανταλλακτικά 0,89:1 0,60:1 0,56:1 Χ/Ε προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής 2,56:1 1,93:1 2,59:1 Χ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 2,50:1 2,02:1 2,12:1 Χ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 1,67:1 1,19:1 0,97:1 Χ/Ε καυσίμων και χημικών 2,02:1 1,50:1 1,95:1 Χ/Ε λοιπών ενδιάμεσων προϊόντων 1,00:1 0,86:1 1,04:1 Χ/Ε μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού 1,99:1 1,44:1 1,28:1 Άλλο χονδρικό εμπόριο 2,55:1 1,77:1 1,86:1 Χονδρικό εμπόριο 1,80:1 1,37:1 1,32:1 Γενικό λιανικό εμπόριο 2,62:1 1,65:1 1,48:1 Λ/Ε τροφίμων, ποτών, καπνού 1,64:1 1,00:1 1,76:1 Λ/Ε ένδυσης, υπόδησης, ειδών οικιακής χρήσης 1,09:1 0,62:1 0,62:1 Λ/Ε καλλυντικών 2,21:1 1,31:1 2,31:1 Λ/Ε οικιακών συσκευών 0,85:1 0,59:1 0,71:1 Λ/Ε Η/Υ, μηχανών γραφείου, λοιπό Λ/Ε 1,13:1 0,99:1 1,02:1 Λιανικό εμπόριο 1,21:1 0,88:1 0,93:1 Γενικό σύνολο 1,56:1 1,17:1 1,14:1 Διάγραµµα 3.19 Αναλογία κερδοφόρων προς ζηµιογόνες εµπορικές ΑΕ και ΕΠΕ: 2011-2013 Πηγή: ΙCAP DATABANK 2,0:1 1,8:1 1,6:1 1,4:1 1,2:1 1,0:1 0,8:1 1,32:1 0,93:1 1,14:1 1,37:1 0,88:1 1,17:1 1,80:1 1,56:1 1,21:1 0,89:1 0,6:1 0,4:1 0,2:1 0,0:1 0,56:1 0,60:1 2011 2012 2013 Aυτοκίνητα-Ανταλλακτικά Χονδρικό εµπόριο Λιανικό εµπόριο Γενικό σύνολο 154

3.2.2. Η κεφαλαιουχική διάρθρωση των ΑΕ & ΕΠΕ του ελληνικού εμπορίου το 2013 Η ανάπτυξη του ενεργητικού Στο επίπεδο της κεφαλαιουχικής διάρθρωσης των εμπορικών επιχειρήσεων η καθοδική πορεία συνεχίστηκε το 2013. Το γεγονός της μείωσης του συνολικού ενεργητικού των ελληνικών εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ, το οποίο είχε αρχικά επισημανθεί από το 2009, εξακολουθεί να ισχύει και το 2013. Τα συνολικά κεφάλαια των εμπορικών εταιρειών κατέγραψαν και πάλι μείωση, κατά 5,6%, σε συνέχεια της πτώσης (κατά 12,2%) του 2012. Η μείωση των ενεργητικού οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη συρρίκνωση του κυκλοφορούντος κατά 11,1% (ή κατά 2.744,5 εκατ. ), κατά δεύτερο λόγο δε στον περιορισμό της αξίας των παγίων (-1,4%), γεγονός ενδεικτικό ότι έχει ατονήσει η τάση αποεπένδυσης. Ωστόσο, θετική ήταν η εξέλιξη στο επίπεδο των ρευστών διαθεσίμων των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ, όπου σημειώθηκε αύξηση κατά 18,3% (ή κατά 587,5 εκατ. ). Εξετάζοντας το ρυθμό μεταβολής του ενεργητικού κατά τομέα, προκύπτει αύξηση των συνολικών κεφαλαίων κατά 4,9% στο λιανικό εμπόριο. Αντίθετα, σημειώθηκε μείωση τόσο στον τομέα αυτοκινήτων-ανταλλακτικών (-8%) όσο και στο χονδρικό εμπόριο (-8,8%). Από κλαδική σκοπιά, 5 κλάδοι εμφανίζουν αύξηση ενεργητικού το τελευταίο έτος, ενώ στους λοιπούς η μείωση συνεχίστηκε. Εντυπωσιακός ήταν ο ρυθμός μεγέθυνσης (81,9%) στο λιανικό εμπόριο ένδυσης υπόδησης ειδών οικιακής χρήσης, 4 καθώς και στο λιανικό εμπόριο καλλυντικών (42%) αφενός και Η/Υ μηχανών γραφείου λοιπού Λ/Ε (40,4%) αφετέρου, ενώ και στους δύο αυτούς κλάδους συγκεκριμένες εταιρείες διογκώνουν τις μεταβολές. Οι κλάδοι στους οποίους εντοπίζεται η εντονότερη μείωση ενεργητικού το 2013 είναι το γενικό λιανικό εμπόριο και το χονδρικό εμπόριο προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής. Πίνακας 3.10 Οι μεταβολές των βασικών μεγεθών του ενεργητικού του ελληνικού εμπορίου: 2013-2011 ('000 ) Μέγεθος Απόλυτη Απόλυτη Ποσοστιαία Ποσοστιαία μεταβολή μεταβολή μεταβολή μεταβολή 2013/2012 2012/2011 2013/2012 2012/2011 Καθαρά πάγια -202.133-835.238-1,4% -5,5% Συσσωρευμένες αποσβέσεις 237.738 731.935 2,7% 9,1% Μεικτά πάγια 35.605-103.303 0,2% -0,4% Κυκλοφορούν -2.744.514-4.593.846-11,1% -15,6% Ρευστά διαθέσιμα 587.513-471.100 18,3% -12,8% Σύνολο ενεργητικού -2.359.134-5.900.184-5,6% -12,2% Πηγή: ΙCAP DATABANK Η γενική εικόνα του ελληνικού εμπορίου Μέρος 3 4. Η μεταβολή είναι αποτέλεσμα της προαναφερθείσας μετακίνησης σε αυτό τον κλάδο μεγάλης εταιρείας, με συνέπεια τη «διόγκωση» των οικονομικών μεγεθών. 155