ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Νίκης 5-7 10180 Αθήνα ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Τηλ.:2103332644 e-mail: press@minfin.gr Δευτέρα 25 Σεπτεμβρίου 2017 Δελτίο Τύπου Συνέντευξη Τύπου του υπουργού Οικονομικών κ. Ευκλείδη Τσακαλώτου και του προέδρου του Eurogroup, κ. Jeroen Dijsselbloem J. DIJSSELBLOEM: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ και χαίρομαι πάρα πολύ που βρίσκομαι στην Αθήνα, αλλά και στην ιστορική αίθουσα από την οποία έχω τόσο καλές μνήμες και χαίρομαι που βλέπω ότι είστε όλοι ακόμα εδώ. Ζήτησα από τον υπουργό να κάνω στα αγγλικά τη συνέντευξη. Συμφώνησε και ελπίζω να συμφωνείτε και εσείς, γιατί μου είναι πολύ πιο εύκολο στην κατανόηση. Τα τελευταία δυο χρόνια καλύψαμε πάρα πολύ δρόμο. Είχαμε μια πολύ δύσκολη αρχή και στη συνέχεια ακολούθησε μια δύσκολη περίοδος το 2015. Ωστόσο επετεύχθη συμφωνία για το τρίτο πρόγραμμα. Το τρίτο πρόγραμμα ήταν πολύ δύσκολο και είναι ένα πρόγραμμα το οποίο απαιτούσε να ληφθούν πάρα πολύ δύσκολα μέτρα από τη χώρα και τον ελληνικό λαό που έχουν περάσει τόσα πολλά στο πλαίσιο της κρίσης αυτής. Ωστόσο όταν βλέπω τώρα το πού βρισκόμαστε σήμερα, το τι έχει επιτευχθεί σήμερα, η προοπτική έχει επανέλθει. Η προοπτική για την οικονομία, για τους ανθρώπους. Η εμπιστοσύνη έχει επανέλθει. Και το ακούω τόσο μέσα στην Ελλάδα, αλλά και εκτός Ελλάδος όταν μιλώ σε επενδυτές, όταν μιλώ με διεθνείς εταιρείες, υπάρχει και πάλι μια εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία και υπάρχουν οι δυνατότητες. Είναι εδώ για την ελληνική οικονομία. Είναι μια διαφορετική φάση λοιπόν. Σήμερα συζητήσαμε πρωτίστως την τελευταία φάση του προγράμματος γεγονός που αποτελεί καλό νέο γιατί είναι η τελευταία φάση του προγράμματος. Έχουμε ένα κοινό έντονο ενδιαφέρον να ολοκληρωθεί γρήγορα η αξιολόγηση πριν το τέλος του χρόνου. Νομίζω ότι και αυτό είναι κάτι το εφικτό. Φυσικά χρειάζεται να γίνει δουλειά, θα παρέχουμε βοήθεια όπου χρειάζεται, όμως είναι εφικτό και θα πρέπει να γίνει. Και στη συνέχεια θα περάσουμε στο τελευταίο κομμάτι της περιόδου προς το τέλος του προγράμματος και εκεί θα ολοκληρωθεί το πρόγραμμα. Και συμφωνούμε πλήρως επ αυτού. Θα πρέπει να είναι μια καθαρή έξοδος από το πρόγραμμα. Η Ελλάδα θα πρέπει να ανακτήσει την οικονομική της ανεξαρτησία, να είναι σε θέση να λαμβάνει από μόνη της τις οικονομικές αποφάσεις για το μέλλον. Φυσικά μέσα στην οικογένεια της ευρωζώνης.
Και κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι για μένα στα πέντε χρόνια που είμαι Πρόεδρος του Eurogroup και όπως ξέρετε αυτή η θητεία ολοκληρώνεται τον Ιανουάριο, το να είναι η Ελλάδα μέσα στην οικογένεια της ευρωζώνης ήταν και η αφετηρία μου και ο τελικός μου στόχος. Ήταν αυτό στο οποίο προσέβλεπα πάντα και αυτός ήταν ο στόχος προς τον οποίο δουλεύαμε και ομολογουμένως κοιτάζοντας πίσω όλη αυτή την περίοδο ήταν μια δύσκολη περίοδος. Όμως άξιζε γιατί η Ελλάδα τώρα είναι πλήρως και ξεκάθαρα κομμάτι της ευρωζώνης και τώρα και στο μέλλον. Οπότε σας ευχαριστώ πάρα πολύ που βρίσκεστε εδώ. ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Ευχαριστώ πάρα πολύ για αυτή την εισαγωγή. Ευχαριστώ όλους εσάς που βρίσκεστε εδώ σήμερα. Θα ήθελα αρχίζοντας να ευχαριστήσω τον Jeroen για τη βοήθειά του τα τελευταία δυο χρόνια. Δεν συμφωνούσαμε πάντα. Είχαμε σημεία διαφωνίας, όμως θεωρούσα ότι οι διαφωνίες μας ήταν πάντα καλόπιστες. Υπήρχε πάντα μια προσπάθεια να εξευρεθεί λύση. Ο Jeroen είναι ένας άνθρωπος που όταν του μιλάς θα σου πει να, υπάρχει αυτό το πρόβλημα, υπάρχει εκείνο το πρόβλημα, υπάρχει και το τρίτο πρόβλημα. Είναι κάποιος ο οποίος θα πει αυτά είναι τα προβλήματα που έχουμε και τι θα κάνουμε γι αυτά; Και αυτή η στάση είναι πάρα πολύ χρήσιμη γιατί με βοήθησε μόνο όχι να εστιάσω εγώ τον τρόπο σκέψης μου, αλλά βοήθησε και τα άλλα κράτη μέλη και τους θεσμούς να εστιάσουν την προσοχή τους. Και θέλω να τον ευχαριστήσω γι αυτή του τη συνεισφορά και πιστεύω ακράδαντα αυτό που είπε, ότι η Ελλάδα να είναι μέρος της ευρωζώνης ήταν η αφετηρία κάθε προσπάθειάς του και στόχος κάθε προσπάθειάς του. Όπως είπε ο Jeroen συζητήσαμε το πρόγραμμα. Πού βρισκόμαστε σήμερα, τι απομένει να γίνει μέχρι τα Χριστούγεννα. Δεν μπήκαμε βεβαίως σε πολλές λεπτομέρειες, γιατί δεν είναι δική του δουλειά. Εμπλέκεται και ασχολείται με πάρα πολλά άλλα θέματα. Όμως συζητήσαμε τις βασικές συνιστώσες των προβλημάτων που έχουμε να αντιμετωπίσουμε μέχρι το τέλος και την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης και θα ήθελα να επαναλάβω κι εγώ ποιος είναι ο κοινός μας στόχος και νομίζω ότι ήταν πάρα πολύ συγκεκριμένος σε αυτό που είπε. Ο στόχος είναι να υπάρχει μια καθαρή έξοδος από το πρόγραμμα χωρίς να υπάρχει ανάγκη επόμενου προγράμματος. Σε αυτή τη διαδρομή, σε αυτό το ταξίδι τους επόμενους 10 μήνες, σίγουρα θα υπάρξουν σκαμπανεβάσματα, θα υπάρξουν κάποια προβλήματα. Όμως θα τα αντιμετωπίσουμε με τον ίδιο τρόπο που τα αντιμετωπίζαμε τα τελευταία δυο χρόνια. Πάντα θα προσπαθούμε να βρίσκουμε λύσεις όπου υπάρχουν διαφωνίες και όπου προκύπτουν προβλήματα εκεί που δεν τα περιμένουμε. Νομίζω ότι υπάρχει μια γενικότερη αναγνώριση ότι η οικονομία τα πάει καλύτερα. Υπάρχει εμπιστοσύνη στην οικονομία, όπως είπε ο Jeroen, αλλά νομίζω ότι υπάρχει και περισσότερη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους που δουλεύουν στις διαπραγματεύσεις. Έχουμε δημιουργήσει μια ομάδα ανθρώπων που ξέρουν τι τους γίνεται, ξέρουν τι πρέπει να γίνει. Είναι απόλυτα ενημερωμένοι με όλα τα στοιχεία και τις τεχνικές λεπτομέρειες και αυτό θα είναι πάρα πολύ χρήσιμο τους επόμενους μήνες. Άλλη μια φορά λοιπόν σε ευχαριστώ πάρα πολύ Jeroen για τη βοήθειά σου και προσβλέπουμε σε συνεργασία μαζί σου στους υπόλοιπους μήνες της θητείας σου ως Προέδρου του Eurogroup και σε οποιαδήποτε άλλη θέση θα αναλάβεις μετά.
Ερωτήσεις-Απαντήσεις Δ. ΚΑΔΑ («Capital.gr»): Και στους δυο Υπουργούς η ερώτηση: εάν υπάρχει πιθανότητα λήψης νέων δημοσιονομικών μέτρων το 2019 ή τα επόμενα χρόνια. Σε περίπτωση που υπάρχει πότε θα υπολογιστεί αυτή η ανάγκη και θα θεσπιστούν τα μέτρα; Ευχαριστώ πολύ. J. DIJSSELBLOEM: Φαντάζομαι ότι μιλάτε για την δημοσιονομική κατάσταση. Το έχουμε συζητήσει. Όμως δεν είναι κάτι για μένα. Ο προϋπολογισμός καταρτίζεται από τον Υπουργό ο οποίος θα το υποβάλει στους θεσμούς και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει σημαντικό ρόλο να παίξει σε ότι αφορά τις δημοσιονομικές συμφωνίες. Εγώ δεν έχω να πω κάτι νεότερο. Οι δημοσιονομικές επιδόσεις ήταν πολύ καλές πέρσι και φέτος σύμφωνα με την πληροφόρηση που έχω εγώ στη διάθεσή μου. Οπότε εγώ βλέπω τη δημοσιονομική πορεία με πάρα πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη και σιγουριά. ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Όπως γνωρίζετε, για το 2017 θα υπάρξει μια υπερ-απόδοση. Είμαι πολύ βέβαιος γι αυτό. Τώρα αναφορικά με τον προϋπολογισμό του 2018, υπάρχουν ορισμένα πράγματα τα οποία φαίνεται ότι δεν θα πάνε τόσο καλά. Θα είναι υποδεέστερες οι επιδόσεις όμως σε κάποιους άλλους τομείς θα υπάρχει υπερ-απόδοση. Η ελληνική κυβέρνηση πιστεύει πραγματικά ότι θα υπάρξει ένας ισοσκελισμός μεταξύ των χαμηλότερων επιδόσεων και των υπερ-αποδόσεων και έτσι μέχρι τις 21 Νοεμβρίου θα είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε τον προϋπολογισμό, 40 μέρες πριν τη λήξη του έτους και έτσι θα πειστούν οι θεσμοί ότι ακολουθούμε το πρόγραμμα και είμαστε στο σωστό δρόμο, όπως συνέβη ακριβώς και το 2016 και το 2017. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ («RTL»): Ερώτηση εκτός μικροφώνου. ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Η απάντηση είναι ναι στην ερώτησή σας. Από την αρχή η κατάσταση ήταν πάρα πολύ δύσκολη για τον ελληνικό λαό. Ο ελληνικός λαός υπέφερε πάρα πολύ. Στα πρώτα χρόνια υπήρχε ανθρωπιστική κρίση. Ο ρόλος της ελληνικής κυβέρνησης από τη διαπραγμάτευση της συμφωνίας τον Ιούλιο του 2015, ο ρόλος της ελληνικής κυβέρνησης ήταν να πάρουμε πάρα πολύ σοβαρά τις δεσμεύσεις, που είχαμε αναλάβει στο μνημόνιο, αλλά ταυτόχρονα να προστατεύσουμε τους ευάλωτους. Και νομίζω ότι το κάναμε αυτό με κάποια σχετική επιτυχία. Καταφέραμε να δαπανήσουμε περισσότερα χρήματα στα νοσοκομεία και στις κοινωνικές δαπάνες. Ωστόσο αυτό δεν μετριάζει καθόλου τον πόνο του λαού και της οικονομίας. Όμως η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει ό,τι είναι δυνατόν μέσα στα πλαίσια, τα περιοριστικά πλαίσια του μνημονίου και των μεταρρυθμίσεων και έχει καταφέρει να έχει μια κάπως προοδευτική ατζέντα. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ερώτηση εκτός μικροφώνου. ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Δεν θέσατε πολύ υψηλά τον πήχη. Οι περισσότεροι θα κατάφερναν να περάσουν αυτό το τεστ. Β. ΔΟΥΡΑΚΗΣ («ALPHA»): Καλό σας μεσημέρι. Λέμε ότι η Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει, να έχει μια καθαρή έξοδο από το μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018. Έχουμε όμως μπροστά μας κάποια αγκάθια. Είναι η στάση που θα τηρήσει το Βερολίνο εφεξής μετά τις γερμανικές εκλογές στα Eurogroups που πιθανό θα γίνουν, έχουμε ανοιχτά μέτωπα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τη συμμετοχή του, συζήτηση για χρέος.
Πώς μπορούμε, ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να φτάσουμε σε μια καθαρή λύση και να μας δανείζουν με λελογισμένα επιτόκια οι αγορές το ερχόμενο καλοκαίρι; Ευχαριστώ. J. DIJSSELBLOEM: Πρώτα απ όλα, εξ όσων μπορώ να κρίνω αναφορικά με τις γερμανικές εκλογές, είναι ότι η γερμανική θέση δε θ αλλάξει. Γνωρίζω ότι αυτά που έχουμε συμφωνήσει στο Eurogroup και αναφορικά με το μέλλον και στο θέμα της βιωσιμότητας του χρέους, όλες οι υποσχέσεις οι οποίες έχουν δοθεί στο Eurogroup δεν έχουν αλλάξει και δε θ αλλάξουν. Με άλλα λόγια οι εκλογές σε μια επιμέρους χώρα, δε μπορούν ν αλλάξουν τα συμφωνηθέντα στο Eurogroup. Λοιπόν, τί υπάρχει στο μέλλον για μας, τί έχουμε μπροστά μας: Μπροστά μας έχουμε την επιτυχημένη ολοκλήρωση του προγράμματος που είναι κρίσιμης σημασίας για δυο λόγους: Πρώτον, είναι προϋπόθεση για την ελάφρυνση του χρέους και δεύτερον, είναι προϋπόθεση για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης, τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας. Νομίζω ότι αν δείξουμε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να δουλεύουμε εποικοδομητικά μαζί και να διαχειριστούμε την τελευταία στάση του Προγράμματος, νομίζω ότι αυτό θα συνεισφέρει πάρα πολύ στη βελτίωση της εμπιστοσύνης στην Ελλάδα. Κι αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό βεβαίως και για τους επενδυτές, και για τους καταναλωτές να δουν την οικονομία ν ανακάμπτει. Φυσικά και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τονίζει τη σημασία να υπάρξει σαφήνεια αναφορικά με το θέμα του χρέους. Συμφωνήσαμε ότι θ αναπτύξουμε έναν μηχανισμό ώστε να εξετασθεί το τί χρειάζεται στο μέλλον, αν τα στοιχεία ανάπτυξης είναι υψηλότερα ή χαμηλότερα από τα προβλεπόμενα ώστε ο μηχανισμός αυτός να είναι πάρα πολύ σημαντικός. Είναι κάτι πάνω στο οποίο θα δουλέψουμε εντατικά στις αρχές του επόμενου χρόνου και όλα αυτά θα δώσουν στην Ελλάδα τη δυνατότητα να έχει μια ομαλή μετάβαση, μια ομαλή λήξη του προγράμματος. Επαναλαμβάνω ότι αυτός είναι κοινός μας στόχος, να έχουμε μια ομαλή και πλήρη έξοδο από το πρόγραμμα. Αυτά είναι λοιπόν τα στοιχεία για τους επόμενους μήνες. κ. ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ: Καλώς ήρθατε και πάλι. Μια ερώτηση και για τους δυο Υπουργούς: Πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να δοκιμάσει λίγο τις δυνατότητες στις αγορές τις επόμενες εβδομάδες πριν ξεκινήσει επισήμως η 3η αξιολόγηση; Και μια μικρή ερώτηση για τον κ. Dijsselbloem: Πριν από 33 μήνες ήσαστε εδώ. Θα ήθελα να σας ρωτήσω κάτι σχετικά με εκείνη τη συνάντηση: Τί σας είπε ο κ. Βαρουφάκης στο αυτί σ εκείνη τη συνάντηση; ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Θα του δώσω χρόνο ν απαντήσει για τη δεύτερη ερώτηση ενώ θ απαντήσω εγώ την πρώτη ερώτηση. Λοιπόν, για την πρώτη σας ερώτηση: Η ελληνική κυβέρνηση έχει πολύ συγκεκριμένη θέση. Υπάρχουν πολιτικά θέματα και τεχνικά θέματα αναφορικά με την έξοδο στις αγορές. Αυτό που έχουμε πει και για το οποίο έχει δοθεί πολιτική καθοδήγηση στον ΟΔΔΗΧ είναι ότι θα πρέπει να βγούμε και να κάνουμε δοκιμαστικές εξόδους στις αγορές αρκετές φορές πριν βγούμε επισήμως. Ήδη είχαμε μια επιτυχημένη έξοδο τον Ιούλιο του 2016, θα υπάρξουν κι άλλες δοκιμαστικές έξοδοι στις αγορές αλλά δεν είναι κάτι το οποίο ανακοινώνεις εκ των προτέρων. Ελπίζω να σας έδωσα αρκετό χρόνο να σκεφτείτε.
J. DIJSSELBLOEM: Μπορώ να σας υποσχεθώ ότι αν γράψω ένα βιβλίο κάποια στιγμή, θα σας δώσω αυτό το στοιχείο στο βιβλίο οπότε ίσως θα πρέπει να περιμένετε. Χρειάζεται να δημιουργήσω λίγο σασπένς για να έχουμε καλές πωλήσεις στο βιβλίο. Οπότε αυτή την απάντηση θα σας τη δώσω στο βιβλίο μου. Ν. ΤΣΙΑΜΤΣΙΚΑΣ («ALERT»): Θα ήθελα να ρωτήσω τον κ. Dijsselbloem αν η έξοδος από το 3ο μνημόνιο σημαίνει πραγματικά για την Ελλάδα την οικονομική της αυτονομία και αν θα συνεχίσει η εποπτεία από τους δανειστές, από την τρόικα και αν θα συνεχίσει η Ελλάδα για να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της να ξεπουλάει ό,τι Δημόσια Υπηρεσία έχει και αν οι Έλληνες θα παραμείνουν όσο φτωχοί είναι σήμερα. J. DIJSSELBLOEM: Στο τέλος κάθε προγράμματος, -είχαμε την έξοδο από τα προγράμματα της Ιρλανδίας, της Κύπρου-, υπάρχει λοιπόν η επιτήρηση μετά το τέλος του Προγράμματος. Υπάρχουν κανόνες του ESM, ο ΕSM έχει την υποχρέωση να παρακολουθεί τις χώρες που βγαίνουν από το πρόγραμμα. Αυτό θα ισχύσει και για την Ελλάδα για κάποια χρόνια. Αυτό δεν επηρεάζει την αυτονομία των χωρών. Φυσικά κάθε χώρα στην Ευρωζώνη πρέπει να παραμένει εντός του πλαισίου και των συμφωνιών που έχουν επιτευχθεί για τη δημοσιονομική πολιτική. Κάθε χώρα πρέπει να λαμβάνει σοβαρά τη διαδικασία μακροοικονομικής ισορροπίας και κάθε χώρα θα πρέπει να δουλεύει εντός του πλαισίου της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Έχει περάσει η εποχή που όλες οι χώρες της Ευρωζώνης είχαν πλήρη αυτονομία, όμως τούτου λεχθέντος δεν υπάρχουν πλέον προϋποθέσεις μετά το τέλος του Προγράμματος, δεν υπάρχουν περιορισμοί και η παρακολούθηση των θεσμών και των υπολοίπων κρατών μελών που θα υπάρχει, ουσιαστικά είναι ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά. Είναι μια τυποποιημένη διαδικασία. Τίποτε παραπάνω από αυτό.