ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΚΕΡΚΥΡΑΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ ΤΗΣ Γ.Γ. ΤΟΥ ΥΠΠΟΤ κ. ΛΙΝΑΣ ΜΕΝΔΩΝΗ στις 22.10.2010 ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟ 12. 10. 2010 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΟΥ Γ.Γ. ΠΙΝ Χαιρετίζουμε σε κάθε περίπτωση την τρέχουσα πρωτοβουλία του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού να πραγματοποιήσει συνάντηση στην Κέρκυρα με τους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να ανακοινώσει επιτέλους τις προτάσεις του για την πολυαναμενόμενη συγκρότηση Φορέα Διαχείρισης της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, στα πλαίσια της εφαρμογής του Σχεδίου Διαχείρισης. Το γεγονός ότι αυτή η πρωτοβουλία λαμβάνεται σε μία ιδιαίτερη χρονική συγκυρία και αφού έχουν παρέλθει: 40 ολόκληροι μήνες από την εγγραφή της Κέρκυρας στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς (Ιούνιος 2007), 30 μήνες από την επίσημη τελετή ένταξης και παράδοσης των σχετικών συμβόλων (Απρίλιος 2008) και αφού έχουν μεσολαβήσει: 14 έγγραφα υπομνήματα του Δήμου Κερκυραίων προς το Υπουργείο σχετικά με την αναγκαιότητα συγκρότησης του Φορέα, (δηλαδή του ενοποιημένου σχήματος διαχείρισης που περιγράφεται στο εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης), καθώς και επεξεργασμένες προτάσεις για την διαδικασία συγκρότησης, την νομική μορφή, τις πηγές χρηματοδότησης, την οργανωτική δομή, τις λειτουργικές δαπάνες, την κοστολόγηση των δράσεων, όπως και 9 ειδικές συναντήσεις-συσκέψεις με πολιτικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου που προκάλεσε ο Δήμος Κερκυραίων, αποσπώντας σε όλες τις περιπτώσεις υποσχέσεις ημερομηνιών για την κατάθεση των απόψεων επί του θέματος του αρμόδιου για την λήψη πρωτοβουλίας, υπουργείου. διαμορφώνει συνθήκες ιδιαίτερα απαιτητικές για την αποτελεσματικότητα του προς συγκρότηση Φορέα, εφ όσον τα χρονικά όρια εφαρμογής του Σχεδίου Διαχείρισης είναι πλέον ασφυκτικά πιεστικά, εξ αιτίας τόσο των υποχρεώσεων της πόλης απέναντι στα ελεγκτικά όργανα της UNESCO, όσο και των λειτουργικών αναγκών της πόλης που η τριετής, κατά τα πιο πάνω, αδράνεια για το θέμα έχει εντείνει υπέρμετρα. 1
Σε αυτό το δυσμενές πλαίσιο και εν όψει της παρούσας πρωτοβουλίας, είμαστε υποχρεωμένοι να επισημάνουμε τα εξής : 1. Οι ευθύνες για την υπέρμετρη καθυστέρηση της συγκρότησης του Φορέα Διαχείρισης δεν καταλογίζονται αναλογικά στους συμμετέχοντες φορείς, αλλά αποκλειστικά στο Υπουργείο Πολιτισμού που είχε την αρμοδιότητα για την λήψη της σχετικής πρωτοβουλίας. Χαρακτηριστικά θυμίζουμε ότι ο Δήμος Κερκυραίων αμέσως μετά την επιστροφή του κλιμακίου του από την Νέα Ζηλανδία (05 Ιουλίου 2007), συγκρότησε ειδική Επιτροπή με την συμμετοχή του ΤΕΕ/ΤΚ για την επεξεργασία της νομικής μορφής του Φορέα, η Επιτροπή κατέθεσε το πόρισμά της στις 31.07.2007, το οποίο παρουσιάστηκε στους φορείς και τους κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους του νησιού σε σύσκεψη στο Φαληράκι στις 03.08.2007 και έκτοτε, από τον Σεπτέμβριο του 2007 δρομολογήθηκε η προώθηση (είτε μέσω επιστολών, είτε μέσω του τύπου, είτε σε ειδικές συσκέψεις) της πρότασης του Δήμου προς όλους τους σχετιζόμενους σε οποιονδήποτε βαθμό με την υπόθεση: Προς όλες τις πολιτικές ηγεσίες του Υπ. Πολιτισμού (υπουργούς και γ. γραμμ.) Προς όλους τους υπηρεσιακούς παράγοντες σχετιζόμενων υπηρεσιών Προς όλους τους τοπικούς φορείς Προς προσωπικότητες με δυνατότητα επηρεασμού και Προς τον δημοσιογραφικό κόσμο Η επίμονη υποβολή προς το Υπ.Πο.Τ του αιτήματος συγκρότησης του Φορέα Διαχείρισης συνεχίστηκε αδιάκοπα μέχρι σήμερα, με τελευταία την συνάντηση με την παρούσα ηγεσία στις 08.02.2010 στην Αθήνα και την υπόσχεση για λήψη σχετικής πρωτοβουλίας εντός του Μαρτίου 2010. 2. Η αναγκαιότητα συγκρότησης Φορέα Διαχείρισης, που έχει αναγνωριστεί από όλες τις ηγεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και αποτελεί εθνική δέσμευση προς την UNESCO, ενισχύεται από την υπάρχουσα κατάσταση της πόλης που έχει αναδείξει την συγκρότηση Φορέα Διαχείρισης σε απολύτως επείγουσα Δράση. Ανεξάρτητα από τον ρόλο του κάθε εμπλεκόμενου στην διαχείριση της Παλιάς Πόλης φορέα και από την διαφορετική σε κάθε περίπτωση οπτική προσέγγισης του θέματος, διαπιστώνονται αδιαφιλονίκητα τα εξής: Η σύγχρονη διεθνής πρακτική στην Διαχείριση των Ιστορικών Πόλεων εναποθέτει την αποτελεσματικότητα της Διαχείρισης στον πολυσυλλεκτικό χαρακτήρα του 2
Διαχειριστικού σχήματος προκειμένου να γίνεται εφικτή η ενιαία επεξεργασία μέτρων, ρυθμίσεων, έργων, κλπ., να εξασφαλίζεται ένα ενισχυμένο κύρος στον διαχειριστικό φορέα και να εφαρμόζεται μία ενιαία πολιτική προστασίας και ανάπτυξης. Αυτή η πρακτική καταγράφεται σε όλα τα υποδείγματα Σχεδίων Διαχείρισης που υποδεικνύει το Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς ως «καλά παραδείγματα», στοιχείο που επεχείρησε να εφαρμόσει και το Σχέδιο Διαχείρισης της Κέρκυρας, ως πιλοτικό για τα χαρακτηριστικά των ελληνικών πόλεων. Η περίπτωση του Μνημείου της Κέρκυρας εξ άλλου δεν νοείται να συγχέεται με περιπτώσεις άλλων Μνημείων στον ελληνικό χώρο (αρχαιολογικοί χώροι ή μεμονωμένα μνημεία ή η Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου με 2500 κατοίκους και το 50% περίπου των κτηρίων της στην ιδιοκτησία κρατικών φορέων), γιατί η Κέρκυρα αποτελεί την μοναδική περίπτωση ζωντανής ιστορικής πόλης αυτού του μεγέθους που καλείται να εναρμονίζει την ανάγκη για προστασία με την ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη, γεγονός που προσδίδει ιδιαίτερη συνθετότητα στο όλο εγχείρημα. Ανεξάρτητα αν το Σχέδιο Διαχείρισης της Κέρκυρας κρίνεται σήμερα ως καλό ή κακό, φιλόδοξο ή υποτονικό, το σημαντικότερο είναι ότι απετέλεσε κατά γενική ομολογία το εισιτήριο για την εγγραφή της Παλιάς Πόλης στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς, έχοντας συνοδεύσει την πρόταση εγγραφής που το Υπουργείο Πολιτισμού υπέβαλε τον Ιανουάριο του 2006 στον διεθνή οργανισμό και είναι στοιχείο που δεσμεύει όλους μας. Το ίδιο το Σχέδιο εξ άλλου προβλέπει την αναθεώρησή του (για λόγους προσαρμογής, συμπλήρωσης, επικαιροποίησης) σε έξι χρόνια και είναι στην διάθεση του αρμόδιου φορέα να μελετήσει και να ζητήσει την τροποποίησή του. Αν σήμερα διατυπώνονται συγκεκριμένες διαφωνίες στο εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης, αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν συντεταγμένα, μέσα στα πλαίσια των προβλεπόμενων διαδικασιών και οπωσδήποτε με ενημέρωση και έγκριση των οργάνων της UNESCO και όχι σε βάρος του κύρους της πόλης. Κατά την παρελθούσα τριετία, ο Δήμος Κερκυραίων προχώρησε με δικές του δυνάμεις σε μία σειρά ενεργειών προκειμένου να δρομολογήσει την εφαρμογή Δράσεων του Σχεδίου Διαχείρισης που αφορούσαν κατά κύριο λόγο στον δικό του τομέα. Αποδείχτηκε στην πράξη ότι αυτός ο διαχωρισμός αρμοδιοτήτων δεν είναι σαφής, οι απόψεις διαφορετικών φορέων χωρίς μεταξύ τους συνεργασία είναι εύλογο να διαφοροποιούνται, με αποτέλεσμα οι πολίτες να εκτίθενται σε υπέρμετρη σύγχυση και ταλαιπωρία από τις πολλαπλές αδειοδοτήσεις και να καταφεύγουν στην εύκολη για αυτούς λύση της απειθαρχίας, με όλες τις συνέπειες για την εικόνα της πόλης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Κανονισμός Αστικής Λειτουργίας που θεσμοθετήθηκε μεν από το Δημοτικό Συμβούλιο από το 3
2008, δεν κατάφερε όμως να συμβάλει ουσιαστικά στην αναβάθμιση της εικόνας του δημόσιου χώρου, που ήταν ο στόχος. Κάτι ανάλογο συνέβη με τις εξαγγελθείσες από τον Δήμο ρυθμίσεις της κυκλοφορίας και στάθμευσης στην Παλιά Πόλη, που παρά το ότι αντιμετωπίζουν ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα λειτουργίας της πόλης και άπτονται ενός μεγάλου αριθμού δράσεων του Σχεδίου Διαχείρισης, η απουσία του υπουργείου Πολιτισμού από τον διεξαγόμενο δημόσιο διάλογο υπήρξε χαρακτηριστική, μη προσδίδοντας το αναγκαίο όπως αποδείχτηκε κύρος για την επιβολή των μέτρων. 3. Οι λειτουργικές δαπάνες του Φορέα Διαχείρισης δεν απετέλεσαν σε καμία περίπτωση μία υπέρμετρη αξίωση από την πλευρά του Δήμου και ούτε διεξήχθη ποτέ κάποιος διάλογος για το ύψος τους, κατά τον οποίο ο Δήμος να θέτει συγκεκριμένη διαπραγματευτική βάση. Αντίθετα, στην υποβληθείσα δημοτική πρόταση για τον Φορέα Διαχείρισης γινόταν αναφορά σε ένα επιτελικό σχήμα από εκπροσώπους των εμπλεκόμενων φορέων και σε ένα μικρό συντονιστικό όργανο της τάξεως των 5-6 σταθερών ατόμων, το οποίο θα κάλυπτε διάφορες επιστημονικές ειδικότητες και θα είχε την δυνατότητα να οργανώνει και να συντονίζει τις δράσεις, αλλά και να εκπονεί με τις δικές του δυνάμεις μικρού μεγέθους μελέτες, έρευνες, καταγραφές, εποπτεία, όπως και να αναθέτει σημαντικά αντικείμενα σε εξωτερικούς συνεργάτες, μετά τον ανάλογο προγραμματισμό. Τα λειτουργικά έξοδα αυτού του Φορέα θα μπορούσαν σε τελευταία ανάλυση να μην ξεπερνούν τα 600.000 ευρώ ετησίως, με επιμερισμένη επιβάρυνση των εμπλεκόμενων φορέων, ποσόν που είναι περίπου τριπλάσιο από τον ετήσιο προϋπολογισμό που είχε το Γραφείο Παλιάς Πόλης από πόρους αποκλειστικά του Δήμου Κερκυραίων επί μία δεκαετία. 4. Το όραμα της εγγραφής της Κέρκυρας στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς που ένωσε όλους τους τοπικούς φορείς σε μία σταθερή προσπάθεια διάρκειας 9 ολόκληρων χρόνων και τελικά ευδοκίμησε, δεν αξίζει να μετατραπεί σε τοπικό όνειδος και εθνικό διασυρμό. Το μεγάλο χρονικό διάστημα αδράνειας του κράτους και μη αποτελεσματικής τοπικής δράσης, που μεσολάβησε από την εγγραφή της πόλης στον διεθνή κατάλογο των μνημείων έχει εκτονώσει σε μεγάλο βαθμό τον αρχικό τοπικό ενθουσιασμό, όπως και την διαθεσιμότητα των δημοτών για συμμόρφωση σε μέτρα και ρυθμίσεις που θα επηρεάσουν την καθημερινότητά τους και θα αλλάξουν 4
συνήθειες ετών. Οι ανάγκες της πόλης έχουν πολλαπλασιαστεί, το κτηριακό δυναμικό έχει αυξημένες απαιτήσεις συντήρησης και αφημένο στην ιδιωτική πρωτοβουλία καταρρέει, το σχέδιο πόλης περιμένοντας επί δεκαετίες την αναθεώρησή του εξακολουθεί να ρυμοτομεί τα διατηρητέα κτήρια, τα μέτρα πολιτικής προστασίας απέναντι σε φυσικές καταστροφές χρειάζεται να εκσυγχρονιστούν, οι μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικές επεμβάσεις χρειάζεται να ελέγχονται ουσιαστικά, τα αναπτυξιακά οφέλη από την προβολή της πόλης χρειάζεται να αρχίσουν να ενσωματώνονται. Απέναντι σε αυτήν την δυσμενή πραγματικότητα, ο διεξαγόμενος προβληματισμός για την μορφή του Φορέα Διαχείρισης φαντάζει ως ανεπίτρεπτη πολυτέλεια. Μετά τις πιο πάνω επισημάνσεις, ο Δήμος Κερκυραίων αξιολογώντας τις συνθήκες, είναι έτοιμος να συμφωνήσει (και το έχει ήδη διατυπώσει εγγράφως επανειλημμένα) σε όποιας μορφής Φορέα Διαχείρισης προκύψει ως εφικτός να αναλάβει άμεση δράση. Δηλώνουμε έτοιμοι να συμβάλουμε με όλες μας τις δυνάμεις στην ευόδωση της παρούσας διαδικασίας, προκειμένου να συγκροτηθεί με τον καλύτερο τρόπο η αντιμετώπιση των πολλών και έντονων προβλημάτων που ο ιστορικός χώρος της πόλης αντιμετωπίζει και να ανταποκριθούμε εν τέλει στις προσδοκίες των κατοίκων που η ένταξη στην UNESCO έχει καλλιεργήσει. Ο Δήμαρχος Κερκυραίων Σωτήρης Μικάλεφ 5