Π Α Ν Ε Λ Λ Η Ν Ι Α Ε Ν Ω Σ Η ΑS SO C IΑ Τ ΙΟ N OF G RE EK ΕΠΟΠΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ. PUΒLIC HEALTH INSPECTORS Γλάδστωνος 10 106 77 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210 6460040 - FAX: 210 6464372. www.edye.gr peedy@otenet.gr Τηλ.Προέδρου: 6972637975 Αριθμ. Πρωτ.:20 Αθήνα 03-12 - 2012 ΠΡΟΣ: Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδος (Κ.Ε.Δ.Ε.) ΘΕΜΑ: Δράσεις Δημόσιας Υγείας στον Α Βαθμό Αυτοδιοίκησης - «Καλλικράτης» & Ανάπτυξη Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας στην Περιφέρεια. Με το Νόμο 3852/2010 Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα «Καλλικράτης», οι Δήμοι και οι Περιφέρειες συγκροτούν τον πρώτο και δεύτερο βαθμό τοπικής Αυτοδιοίκησης και ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας αποτελούν θεμελιώδη θεσμό του Δημόσιου βίου των Ελλήνων, όπως αυτός κατοχυρώνεται από τις διατάξεις του άρθρου 102 του Συντάγματος και του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας που κατοχυρώθηκε με το Νόμο 1850/1989. Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις συγκροτούνται ως ενιαίες μονάδες για τις αποκεντρωμένες υπηρεσίες του Κράτους που ασκούν γενική αποφασιστική αρμοδιότητα στις κρατικές υποθέσεις της Περιφέρειας τους, σύμφωνα με το άρθρο 101 του Συντάγματος. Η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων που προβλέπεται από τον «Καλλικράτη» αποτελεί τη μεγαλύτερη μεταφορά πολιτικής ισχύος στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδος και θα έπρεπε να αποτελεί την αφετηρία για την από τα κάτω προς τα επάνω αναμόρφωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Δημόσιας Διοίκησης στη Χώρα μας. Ο «Καλλικράτης» στην πράξη θα πρέπει να σημαίνει διαφάνεια, λογοδοσία, λειτουργικότητα, αποτελεσματικότητα και καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Προάγει τον εκδημοκρατισμό και ενθαρρύνει την συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν. Θεωρείται βέβαια αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για να πετύχει η μεταρρύθμιση της αυτοδιοίκησης το να αντιμετωπιστούν τα σημερινά αυξημένα οικονομικά και λειτουργικά προβλήματα των Ο.Τ.Α. Α και Β βαθμού, διότι είναι αδιανόητη οποιαδήποτε συζήτηση για το μέλλον της τοπικής αυτοδιοίκησης εάν δεν αντιμετωπιστεί το παρόν της. Για να πετύχει η μεταρρύθμιση και για να είναι βιώσιμη θα πρέπει να εξασφαλιστούν: α) Η σαφής καταγραφή και αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων αλλά και η φορολογική αποκέντρωση.
β) Η στελέχωση των Ο.Τ.Α. Α και Β βαθμού και η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού τους. γ) Η εξασφάλιση επαρκών πόρων για την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων. Η αναδιάρθρωση της β βάθμιας και α βάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να γίνει αποσπασματικά. Επιβάλλεται να αποτελεί μέρος ενός ενιαίου Εθνικού Προγράμματος μεταρρύθμισης της Δημόσιας Διοίκησης σε Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο. Όσον αφορά στην άσκηση των αρμοδιοτήτων της Δημόσιας Υγείας στην Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση θα θέλαμε να επισημάνουμε, σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο τα ακόλουθα: Η Δημόσια Υγεία είναι το σύνολο των οργανωμένων δραστηριοτήτων της Πολιτείας και της Κοινωνίας, που αποβλέπουν στην προαγωγή της υγείας, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης όλου του πληθυσμού. Η Δημόσια Υγεία έχει χαρακτήρα πολυτομεακό, περιλαμβάνει ευρύτατες λειτουργίες και δράσεις, διατομεακές δραστηριότητες και ασκείται με διεπιστημονική μεθοδολογία και προσέγγιση. Η προστασία και προαγωγή της Δημόσιας Υγείας είναι πρωτίστως άσκηση δημόσιας πολιτικής και γίνεται με ευθύνη της Πολιτείας. Η Δημόσια Υγεία πρέπει να ασκείται από την Κεντρική Διοίκηση (Υπουργείο Υγείας) και την Περιφερειακή και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι Υπηρεσίες και Φορείς της Δημόσιας Υγείας σήμερα είναι: Ολες οι Υπηρεσίες και οι Οργανισμοί, ανεξάρτητα από τη νομική τους φύση, που υπάγονται στο Υπουργείο Υγείας και έχουν ως καταστατική αρμοδιότητα την προσφορά υπηρεσιών, που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας της υγείας και προσδόκιμου επιβίωσης όλου του πληθυσμού της χώρας. - (Εθνικό Συμβούλιο Δημόσιας Υγείας, η Γενική Δ/νση Δημόσιας Υγείας, το Περιφερειακό Συμβούλιο Δημόσιας Υγείας, το Ε.Κ.ΕΠ.Υ., το Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας & τα Περιφερειακά Εργαστήρια Δημόσιας Υγείας, το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, οι περιφερειακές υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας και οι Διευθύνσεις Περιβαλλοντικής Υγιεινής & Υγειονομικών Ελέγχων) Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας των Ο.Τ.Α. α βαθμού. Τα μέχρι τώρα νομοθετήματα, παρόλο που καθόρισαν με ευρύτητα και λεπτομέρεια την οργάνωση των υπηρεσιών Υγείας, τόσο σε Κεντρικό, όσο και σε Περιφερειακό επίπεδο, δεν υπήρξαν αποτελεσματικά, επειδή δεν εκδόθηκαν τα προβλεπόμενα απ αυτά Π.Δ. και Υπουργικές Αποφάσεις. Αντίθετα μεταβιβάστηκαν αρμοδιότητες, που αφορούσαν τη Δημόσια Υγεία σε φορείς που ούτε την υποδομή, ούτε τη στελέχωση, ούτε τη γνώση του αντικειμένου διέθεταν. (Ε.Φ.Ε.Τ., Υπηρεσίες Υπ. Ανάπτυξης, Δήμων και Γ.Γ.Α.). Για τις αρμοδιότητες της Δημόσιας Υγείας στην περιφέρεια έχει προβλεφθεί η σύσταση Δ/νσης Υγείας σε επίπεδο Περιφέρειας και Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικών Ελέγχων στις μεγάλες περιφέρειες Αττικής και Θεσσαλονίκης στις οποίες έχει μεταβιβαστεί, το προσωπικό, οι υποδομές και οι αρμοδιότητες, όπως αυτές περιγράφονταν στους οργανισμούς των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και των Διευθύνσεων Υγείας Περιφέρειας, που αφορούσαν θέματα Δημόσιας Υγείας & Περιβαλλοντικής Υγιεινής.
Ειδικότερα οι αρμοδιότητες που ασκούνται από τις Δ/νσεις Δημόσιας Υγείας και Περιβαλλοντικής Υγιεινής & Υγειονομικών Ελέγχων των Περιφερειών είναι: α) Η προστασία και η προαγωγή της Δημόσιας Υγείας. β) Η παρακολούθηση της κατάστασης της υγείας του πληθυσμού και η συλλογή και επεξεργασία στοιχείων, με σκοπό τη διενέργεια αναλύσεων, εκθέσεων και προβλέψεων, τον προσδιορισμό των αναγκών Δημόσιας Υγείας και τον καθορισμό στόχων. γ) Η ανάπτυξη δράσεων και πολιτικών πρόληψης των ασθενειών και προαγωγής της υγείας, της Περιβαλλοντικής και Δημόσιας Υγιεινής, της υγιεινής των τροφίμων και του νερού και της επαγγελματικής υγιεινής στα πλαίσια της εφαρμογής των Υγειονομικών Διατάξεων. δ) Ο συντονισμός των δραστηριοτήτων όλων των φορέων Δημόσιας Υγείας που λειτουργούν στην Περιφέρεια, στο πλαίσιο της εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής για τη Δημόσια Υγεία. ε) Η μελέτη και πρόταση ρυθμίσεων κατάλληλων για την πληρέστερη και αποδοτικότερη παροχή υπηρεσιών υγείας. Η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας των Περιφερειών συγκροτείται από τις παρακάτω μονάδες: α) Τμήμα Υπηρεσιών και Επαγγελμάτων Υγείας. β) Τμήμα Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικών Ελέγχων. γ) Τμήμα Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας. Επίσης έχουμε προτείνει ως Π.Ε.Ε.Δ.Υ. στα αρμόδια Υπουργεία, στις αρμοδιότητες και στους Οργανισμούς των Περιφερειών, στις Διευθύνσεις Υγείας να προστεθούν τα τμήματα: α) Υγιεινής και Ασφάλειας των τροφίμων και β) Επαγγελματικής Υγιεινής και Ασφάλειας. Τα τμήματα Υγειονομικών Ελέγχων & Περιβαλλοντικής Υγιεινής των Διευθύνσεων Υγείας των Περιφερειών, εφαρμόζουν τον Υγειονομικό Κανονισμό, τις υγειονομικές διατάξεις και γενικότερα την σχετική Εθνική και Κοινοτική Νομοθεσία και ασκούν τον Υγειονομικό έλεγχο όπως ορίζεται στο άρθρο 186, κεφ. Ζ, παρ. 21 του Νόμου 3852/2010 «Καλλικράτης». Για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι αρμοδιότητες που προβλέπονται από τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και αφορούν τη Δημόσια Υγιεινή, θα πρέπει να ασκούνται από μονάδες Δημόσιας Υγιεινής των Ο.Τ.Α. στελεχωμένες με επαρκές και κατάλληλο επιστημονικό υγειονομικό προσωπικό (Λειτουργοί Δημόσιας Υγείας), σύμφωνα με τους Οργανισμούς Εσωτερικής Υπηρεσίας του κάθε Ο.Τ.Α. Οι αρμοδιότητες θα ασκούνται από τους Δήμους εφόσον συστήσουν και οργανώσουν Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας. Εφόσον συγκροτηθούν οι Υπηρεσίες οι αρμοδιότητες θα μεταβιβάζονται με Απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Μέχρι την ολοκλήρωση της παραπάνω διαδικασίας οι αρμοδιότητες της Δημόσιας Υγείας θα ασκούνται από τις Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας των Περιφερειών. «1. Οι αρμοδιότητες των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης Α Βαθμού, που σχετίζονται με την προστασία της Δημόσιας Υγείας, ασκούνται μέσα στα πλαίσια των διατάξεων των νόμων της Δημόσιας Υγείας 3172/2003 και 3370/2005 και των κατευθύνσεων του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας και της Διεύθυνσης Υγείας της Περιφέρειας. Ειδικότερα, αρμοδιότητες των Ο.Τ.Α. Α βαθμού είναι:
Α) Η εξασφάλιση των όρων υγιεινής διατροφής, ύδρευσης, αποχέτευσης και καθαριότητας σε δημοτικούς βρεφικούς και νηπιακούς σταθμούς, σχολεία, οικοτροφεία, γηροκομεία, κατασκηνώσεις και κάθε άλλου είδους εγκαταστάσεις ομαδικής διαβίωσης, που ανήκουν στη δημοτική αρμοδιότητα. Β) Η εφαρμογή των προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής της υγείας των ατόμων που εργάζονται στις παραπάνω εγκαταστάσεις. Γ) Η εξασφάλιση της υγιεινής του πόσιμου νερού και της καλής λειτουργίας των εγκαταστάσεων συλλογής και επεξεργασίας του νερού και των δικτύων ύδρευσης. Δ) Η καθαριότητα και υγιεινή των δημοτικών και κοινοτικών οδών, κοινοχρήστων χώρων, λαϊκών αγορών, αθλητικών εγκαταστάσεων και γενικά των όρων υγιεινής κάθε δημοτικής ή κοινοτικής δραστηριότητας. Ε) Η αποκομιδή των οικιακών, αστικών, επαγγελματικών και βιομηχανικών απορριμμάτων και τήρηση των όρων υγιεινής κατά τη συλλογή και αποκομιδή των απορριμμάτων. Στ) Η εξασφάλιση της υγιεινής στους χώρους υγειονομικής ταφής και γενικά τελικής διάθεσης των απορριμμάτων. Ζ) Η αποκομιδή των οικιακών, αστικών, επαγγελματικών και βιομηχανικών υγρών αποβλήτων και τήρηση των όρων υγιεινής και καλής λειτουργίας των αποχετευτικών δικτύων. Η) Κάθε άλλη αρμοδιότητα που προβλέπεται από το Δημοτικό Κώδικα (άρθρο 75, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 94 του Ν.3852/2010 (Πρόγραμμα «Καλλικράτης»)». Και συγκεκριμένα: «Η υλοποίηση: α) προγραμμάτων δημόσιας υγιεινής που οργανώνονται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ή από άλλα Υπουργεία, το κόστος των οποίων βαρύνει απευθείας τον προϋπολογισμό του αντίστοιχου Υπουργείου, β) εκτάκτων προγραμμάτων δημόσιας υγείας, τα οποία εκτελούνται με έκτακτη χρηματοδότηση, γ) προγραμμάτων δημόσιας υγείας που χρηματοδοτούνται από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. δ) Η έκδοση αποφάσεων παροχής κοινωνικής προστασίας. ε) Η χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας δημοτικών και ιδιωτικών παιδικών ή βρεφονηπιακών σταθμών. στ) Η έκδοση τοπικών υγειονομικών διατάξεων και η λήψη μέτρων σε θέματα δημόσιας υγιεινής. ζ) Η οργάνωση αυτοτελώς ή σε συνεργασία με τις αντίστοιχες περιφερειακές υπηρεσίες ειδικών προγραμμάτων για την προστασία και προαγωγή της Δημόσιας Υγείας στην περιοχή αρμοδιότητάς τους, κατά τις ρυθμίσεις της παρ. 7 του άρθρου 14 του ν. 3172/2003 (ΦΕΚ 197 Α ). η) Η εφαρμογή προγραμμάτων για την καταπολέμηση λοιμωδών και παρασιτικών νοσημάτων ζώων». θ) Η διαχείριση στερεών αποβλήτων, σε επίπεδο προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, επεξεργασίας, ανακύκλωσης και εν γένει αξιοποίησης, διάθεσης, λειτουργίας σχετικών εγκαταστάσεων, κατασκευής μονάδων επεξεργασίας και αξιοποίησης, καθώς και αποκατάστασης υφιστάμενων χώρων εναπόθεσης (Χ.Α.Δ.Α.). Η διαχείριση πραγματοποιείται, σύμφωνα με τον αντίστοιχο σχεδιασμό, που καταρτίζεται από την Περιφέρεια κατά την ειδικότερη ρύθμιση του άρθρου 186 παρ. ΣΤ αριθμ. 29 του παρόντος νόμου.
ι) Η μέριμνα, σύμφωνα με τις ισχύουσες πυροσβεστικές διατάξεις, για την τήρηση των υποχρεώσεων καθαρισμού, από τους ιδιοκτήτες, νομείς, και επικαρπωτές, των οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων, που βρίσκονται εντός πόλεων, κωμοπόλεων και οικισμών και σε απόσταση μέχρι 100 μέτρων από τα όριά τους, καθώς και η υποχρέωση αυτεπάγγελτου καθαρισμού από τους δήμους, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων. Σε βάρος εκείνων που δεν συμμορφώνονται επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα (50) λεπτών, ανά τετραγωνικό μέτρο του οικείου χώρου, το οποίο και αποτελεί έσοδο του οικείου δήμου, βεβαιούται εις βάρος τους η ισόποση σχετική δαπάνη του δήμου προς καθαρισμό και υποβάλλεται μήνυση για το αδίκημα του άρθρου 433 του Ποινικού Κώδικα». Θα πρέπει να προβλεφθεί στον Οργανισμό της Περιφέρειας Αττικής η ενίσχυση της λειτουργίας του Δημόσιου Απολυμαντηρίου με την επαρκή στελέχωση με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και τον εξοπλισμό του, με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή για να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες ανάγκες που προκύπτουν καθημερινά στην Περιφέρεια Αττικής (εγκαταλειμμένα κτίρια, άστεγοι, μετανάστες, αιφνίδιοι θάνατοι κ.λπ.). Θα θέλαμε ακόμη να υπενθυμίσουμε θέματα που έχουμε ζητήσει να υπάρξει άμεση προώθηση τους, ώστε να υπάρξει αποτελεσματική αντιμετώπιση των ζητημάτων, που αφορούν στη Δημόσια Υγεία και την άσκηση των καθηκόντων των Εποπτών Δημόσιας Υγείας στις Υπηρεσίες που υπηρετούν. 1) Ο εκσυγχρονισμός και κωδικοποίηση της Υγειονομικής Νομοθεσίας. 2) Εφαρμογή κανονισμών της Ε.Ε. για την υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων 3) Σύστημα άμεσης ανταλλαγής πληροφοριών σε θέματα ασφάλειας των τροφίμων. Ενεργοποίηση του συστήματος το οποίο παραμένει ανενεργό τα τελευταία δύο χρόνια με αποτέλεσμα σημαντικές πληροφορίες να μην γνωστοποιούνται στις Υγειονομικές Υπηρεσίες άμεσα. 4) Στελέχωση των Κεντρικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας και των Υγειονομικών Υπηρεσιών των Περιφερειών και των Υπηρεσιών Υγείας των Δήμων με αρμόδιους υγειονομικούς υπαλλήλους, Ιατρούς Δημόσιας Υγείας και Επόπτες Δημόσιας Υγείας, ώστε να εφαρμοστεί και στη Χώρα μας για τους Επόπτες Δημόσιας Υγείας η αναλογία που προβλέπεται από τον Π.Ο.Υ. (1) Επόπτης Δ.Υ. ανά 10.000 πληθυσμό ή ένας Ε.Δ.Υ. ανά 6.000 πληθυσμό για τις τουριστικές περιοχές και τα νησιά. 5) Επίσης θα πρέπει να ολοκληρωθεί: α) η διαδικασία που έχει ξεκινήσει για το ενιαίο σύστημα έλεγχου των τροφίμων και το ενιαίο κυρωτικό πλαίσιο β) η απλούστευση διαδικασιών αδειοδότησης καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος από του Δήμους και τον Ε.Ο.Τ. Κυρίες και Κύριοι, Κάθε διοικητική ή νομοθετική πρωτοβουλία οργάνωσης και εκσυγχρονισμού των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας πρέπει να εντάσσεται στο Σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής για τη Δημόσια Υγεία, που η τελική διαμόρφωσή της ανήκει στην αποκλειστική ευθύνη του Υπουργείου Υγείας και θα είναι δεσμευτική για όλες τις Υπηρεσίες και φορείς της Δημόσιας Υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, προκειμένου η Εθνική Πολιτική Δημόσιας Υγείας να έχει Ενιαίο και Δημόσιο χαρακτήρα, θα πρέπει οι δράσεις και παρεμβάσεις στη
Δημόσια Υγεία, είτε στον Β ή στον Α βαθμό Αυτοδιοίκησης, να παρέχονται από ειδικούς επιστήμονες, που θα ανήκουν στο Σώμα Λειτουργών Δημόσιας Υγείας και θα εποπτεύονται και συντονίζονται από το αρμόδιο Υπουργείο Υγείας, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις που προβλέπονται από τους Νόμους για τη Δημόσια Υγεία: «για την οργάνωση και λειτουργία των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας» (Ν.3172/2003 και Ν.3370/2005). Επίσης ζητάμε να προβλεφθεί στους Οργανισμούς των Ο.Τ.Α. α βαθμού Τμήμα Δημόσιας Υγείας & Υγιεινής, που θα συμπεριλάβει όλες τις παραπάνω αρμοδιότητες, που η εποπτεία και η εφαρμογή τους προβλέπεται να ασκείται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και να συσταθούν οργανικές θέσεις Λειτουργών Δημόσιας Υγείας σ αυτούς (Ιατροί Δημόσιας Υγείας, Επόπτες Δημόσιας Υγείας, κ.λπ.) για την κάλυψη των αναγκών του κάθε Δήμου, σύμφωνα με την πληθυσμιακή αναλογία που προβλέπεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.). Είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε συνεργασία και ελπίζουμε στην υιοθέτηση των προτάσεων μας, για την προστασία της Δημόσιας Υγείας και την καλύτερη λειτουργία των Υπηρεσιών, που αποτελεί κοινό μας στόχο και για την οποία καθημερινά αγωνιζόμαστε. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Με εκτίμηση Για το Διοικητικό Συμβούλιο Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΣΒΟΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: 1) Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Α. Μανιτάκη 2) Υπουργό Εσωτερικών κ. Ε. Στυλιανίδη 3) Υπουργό Υγείας κ. Α. Λυκουρέντζο 4) Ε.Δ.Υ. μέλη μας