Πράσινες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών Δεοντολογία Επιστημόνων ΤΠΕ Κωνσταντίνος Οικονόμου Λέκτορας Τμήματος Πληροφορικής Ιονίου Πανεπιστημίου Μέλος eτεε Email: url: okon@ionio.gr http://www.ionio.gr/~okon Αθήνα, 17 Μαΐου 2010 1
Διαστάσεις του Περιβαλλοντικού Προβλήματος Φαινόμενο του θερμοκηπίου: ο εγκλωβισμός της θερμότητας (κυρίως ηλιακής) στην ατμόσφαιρα της Γης Αυξημένη κατανάλωση ενέργειας => αυξημένες εκλύσεις αερίων του θερμοκηπίου (κυρίως CO 2 ) Βιομηχανία Μεταφορές Αστικά περιβάλλοντα Επίπονη και μακρόχρονη η όποια προσπάθεια «επιστροφής» Η μείωση των πάγων προκαλεί μικρότερη αντανάκλαση της ηλιακής θερμότητας Η αποψίλωση των δασών μας έχει στερήσει τις δυνατότητες απορρόφησης CO 2 Διεθνής πολιτική διάσταση Η κατανάλωση ενέργειας είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη Ανεπτυγμένα κράτη με ευαισθητοποιημένη κοινή γνώμη επιχειρούν να επιβάλλουν κανόνες Την εποχή της ανεξέλεγκτης πρόκλησης αερίων θερμοκηπίου τα σημερινά ανεπτυγμένα κράτη δεν ήρθαν ποτέ σε ένα τέτοιο δίλλημα 2
ΤΠΕ και Περιβάλλον ρβ (1) Ο μύθος των «καθαρών» τεχνολογιών Άμεσες Επιπτώσεις: παραγωγή Έμμεσες Επιπτώσεις: χρήση Συνδυασμένες Επιπτώσεις: αλλαγή της συμπεριφοράς των ανθρώπων Παράδοξο του Jevons: Ενδέχεται κάποιο «πράσινο» προϊόν που είναι να φθηνότερο και λόγω αύξησης της ζήτησης να υπάρξει συνολική αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας Τηλε-εργασία: μπορεί να περιορίζονται οι λίγες μετακινήσεις με μέσα μαζικής μεταφοράς και να αυξάνονται οι ιδιωτικές μετακινήσεις 3
ΤΠΕ και Περιβάλλον ρβ (2) Προστασία Περιβάλλοντος με Χρήση ΤΠΕ Περιορισμός ρύπανσης των βιομηχανιών Προειδοποίηση και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών Βελτίωση πρακτικών που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και τη δασοπονία Παρακολούθηση ατμοσφαιρικής και θαλάσσιας ρύπανσης Διαχείριση και ανακύκλωση αποβλήτων Βελτίωση της κατανάλωσης ενέργειας σε μεταφορές, αγαθά και υπηρεσίες Συστήματα παρακολούθησης οχημάτων Εφαρμογές επικοινωνίας με video Ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης μεταφορών Ευρυζωνικές, ασύρματες και έξυπνες υποδομές Έξυπνα σπίτια Πράσινη σχεδίαση οικισμών Από-υλοποίηση (π.χ. αντί για τη φυσική μεταφορά ενός δίσκου DVD, μεταφορά του περιεχομένου του μέσω Διαδικτύου) Τηλε-εργασία 4
Σχηματική Αναπαράσταση Περιβαλλοντικά ρβ Προβλήματα Λόγω Δραστηριοτήτων ΤΠΕ ΤΠΕ Περιβαλλοντικά ρβ Προβλήματα Λόγω Άλλων Δραστηριοτήτων Χρήση ΤΠΕ Πράσινες ΤΠΕ 5
Τι είναι τελικά οι Πράσινες ΤΠΕ; ; Εκείνος ο τομέας των ΤΠΕ που: Φροντίζει να περιορίσει τις άμεσες έμμεσες και συνδυασμένες επιπτώσεις των ΤΠΕ Επιχειρεί να λύσει φλέγοντα και χρονίζοντα περιβαλλοντικά προβλήματα α με τη χρήση ΤΠΕ Καλά Νέα: Το όφελος που θα προκύψει από τη χρήση των ΤΠΕ για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου αναμένεται να αντισταθμίσει κατά πολύ τη μόλυνση που προκαλούν οι ίδιες οι ΤΠΕ => μπορούμε να μιλάμε αν όχι για «καθαρές», τουλάχιστον για Πράσινες ΤΠΕ 6
Ο Ρόλος του Επιστήμονα ΤΠΕ ΠΟΛΥΣΧΕΔΗΣ!!! Εργαζόμενος στη Βιομηχανία Εργαζόμενος στις Μεταφορές Σε τεχνολογίες σχετικές με το αστικό περιβάλλον Ως Ερευνητής Εργαζόμενος σε φορείς του Δημοσίου ΝΑΙ lobbying!!! ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: ως εκπαιδευτικός διαμορφώνοντας συνείδηση στη νέα γενιά! 7
Επιστήμονας ΤΠΕ στη Βιομηχανία Περιορισμός ρύπων Αποδοτική εκμετάλλευση της ενέργειας Έξυπνη χρήση φυσικών πόρων Πχ. εγκαταστάσεις σε περιβάλλοντα που ευνοούν την ψύξη (υψόμετρο, δίπλα σε ποτάμια) 8
Επιστήμονας ΤΠΕ και Μεταφορές Περιορισμός άσκοπων μετακινήσεων Ανάπτυξη έξυπνων συστημάτων απλών βελτιστοποιήσεων των μετακινήσεων Από-υλοποίηση (αντί ί για φυσική μεταφορά δδ δεδομένων όπως DVD, ηλεκτρονική μεταφορά αυτών) Τηλε-εργασία εργασία 9
Επιστήμονας σήμο ΤΠΕ και Αστικό Περιβάλλον Ευρυζωνικές, ασύρματες και έξυπνες υποδομές Έξυπνα σπίτια Πράσινη σχεδίαση οικισμών Χρήση φωτοβολταϊκών στοιχείων και ηλιακής ενέργειας Βελτίωση εγκαταστάσεων θέρμανσης 10
Επιστήμονας ΤΠΕ και Έρευνα Να περιορίσει την κατανάλωση ενέργειας που οφείλεται στις ΤΠΕ Να βρει νέες εφαρμογές των ΤΠΕ για την προστασία του περιβάλλοντος Να επεκτείνει τις παλιότερες ιδέες Να μπουν συγκεκριμένοι κανόνες Η συντριπτική πλειοψηφία των δημοσιευμάτων σήμερα στις Πράσινες ΤΠΕ είναι «περιγραφή κινδύνων» Λείπει η επιστημονική ανάλυση Μάλλον βρίσκεται ακόμα σε άλλους «χώρους» (π.χ., βελτιστοποίηση) Λείπει η μελέτη των επιπτώσεων (ειδικά των συνδυασμένων) 11
Επιστήμονας ΤΠΕ και Δημόσιο Πίεση για δημιουργία «Πράσινου Νομοθετικού Πλαισίου» Οι «πράσινες προϋποθέσεις» να γίνουν απαραίτητες στους δημόσιους διαγωνισμούς Κίνητρα για τον απλό ιδιώτη δώ δίχως παρεμβολή πολύπλοκων λ μηχανισμών 12
Επιστήμονας ΤΠΕ και Εκπαίδευση Χρειάζεται η ανάπτυξη μιας «Πράσινης Παιδείας» που θα επεκτείνεται στις Πράσινες ΤΠΕ Υψηλό μορφωτικό επίπεδο δεν σημαίνει απαραίτητα περιβαλλοντική ευαισθησία Παράδειγμα οι κάτοικοι των ΗΠΑ που παράγουν αφειδώς σκουπίδια Θα μπορούσαν λοιπόν και οι Πράσινες ΤΠΕ να ενταχθούν σε μάθημα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης Σεμινάρια Για τον απλό πολίτη Για τον επιχειρηματία/μηχανικό/δημόσιο υπάλληλο Οι ίδιες οι ΤΠΕ μέσω του Διαδικτύου μπορούν να παράσχουν πληροφόρηση για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού αναφορικά με τις διαστάσεις μιας «Πράσινης Παιδείας» Ευτύχημα: Η νέα γενιά είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη και έτοιμη να υιοθετήσει κανόνες συμπεριφοράς φιλικής προς το περιβάλλον. Ας το εκμεταλλευτούμε!!! 13
Μερικές Απλές Οδηγίες Λελογικευμένη κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος Κλείσιμο του υπολογιστή όταν δεν λειτουργεί Αγοράζοντας έναν νέο υπολογιστή Χρειάζεστε πραγματικά νέο υπολογιστή; Ο πιο «πράσινος υπολογιστής» είναι αυτός που ήδη κατέχετε!!! Ελέγξτε τα χαρακτηριστικά των κατασκευαστών Όταν πλέον δεν τον χρειάζεστε Δωρίστε τον: ειδικά για παρωχημένους υπολογιστές και συσκευές καλό είναι να δωρίζονται σε δημόσιους φορείς, οργανισμούς κτλ. Χρησιμοποιείστε κάποια μέρη του (π.χ., σκληρός δίσκος, μνήμη) Ανακυκλώστε τον: μην τον πετάξετε απλά στα σκουπίδια Χρήση οθόνης Η ένταση της οθόνης να είναι όσο φωτεινή όσο είναι απαραίτητο Χρήση περιφερειακών συσκευών Λογισμικό Περιορισμός χρήσης χαρτιού (μπρος/πίσω και πολλές σελίδες μαζί) Επαναχρησιμοποίηση toners με επαναγέμισμα μελανιού Ανακύκλωση όλων των υλικών (CD, DVD, συσκευασίες κ.ά.) Ελέγξτε τα χαρακτηριστικά του λογισμικού που σκέπτεστε να αγοράσετε. Μην οδηγείστε σε αναβάθμιση λειτουργικού/λογισμικού αν το παλιό σας λειτουργικό/λογισμικό σας εξυπηρετεί και δεν υπάρχει λόγος αναβάθμισης της ασφάλειας. Χρήση «ελαφρών» προγραμμάτων (π.χ., portable) Χρήση διαδικτύου Λήψη λογαριασμών ηλεκτρονικά μέσω email και όχι με το παραδοσιακό ταχυδρομείο Χρήση web banking για αποφυγή της γραφειοκρατίας Χρήση e-government επιλογών όποτε αυτές προσφέρονται Δείτε έναν πλήρη οδηγό απλών οδηγιών του etee στο: http://www.e-tee.org.gr/images/documents/green-ict.pdf 14
Συμπεράσματα μ Ο ρόλος του Επιστήμονα ΤΠΕ πολύτιμος Οι Κανόνες Δεοντολογίας Πράσινων ΤΠΕ μπορούν να χρησιμεύσουν ως ένα πρώτο έναυσμα Χρειάζεται: Συστράτευση όλων των φορέων δημοσίου, επιστημονικών συλλόγων, κτλ (π.χ., χ Υπουργείο, eτεε, EΜηΠΕΕ) Ευαισθητοποίηση Νομοθετικό Πλαίσιο Ουσιαστική εκπαίδευση της νέας γενιάς 15
Ευχαριστώ για τον χρόνο σας! 16