ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΛΑΦΑΤΗ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013 Ευχαριστώ πάρα πολύ, για την οικονομία του χρόνου θα αποφύγω τις προσφωνήσεις, κυρίες και κύριοι, πριν από οτιδήποτε άλλο θέλω να σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας σήμερα. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε εδώ δεν είναι μια μονόδρομη ενημέρωση σχετικά με την εφαρμογή του νέου νόμου για τα αυθαίρετα, αυτό που επιδιώκουμε είναι να μεγαλώσει η ομάδα εργασίας που θα σταθεί στο πλευρό των πολιτών, ώστε να μπορέσουν να λύσουν το πρόβλημά τους. Είναι αυτονόητο ότι το ΥΠΕΚΑ σας στηρίζει και είμαι βέβαιος ότι από σήμερα και με τη συνεργασία που ξεκινάμε για την καθημερινότητα της εφαρμογής του νόμου η δουλειά που έχουμε μπροστά μας θα γίνει με πιο συντονισμένο αλλά και αποτελεσματικό τρόπο. Όλοι μας, όσοι ετοιμάσαμε το νόμο κι εγώ προσωπικά, έχουμε επίγνωση για το αποτύπωμα που έχει αφήσει στην κοινωνία ο φαύλος κύκλος των αυθαιρέτων. Οι συνεχείς προσπάθειες να λυθεί το πρόβλημα επί δεκαετίες, η δυσπιστία για τις κόκκινες γραμμές, όπως επίσης και ότι σήμερα η πραγματική οικονομική πίεση που δέχονται όλοι έχει εκ των πραγμάτων αλλάξει τη λίστα προτεραιοτήτων, ακόμα και σε εκείνους που θέλουν να ακολουθήσουν τη νομιμότητα. Όλα αυτά τα λάβαμε ως δεδομένα και μπήκαν στην εξίσωση, ώστε η απόλυτη απόφαση να αντιμετωπίσουμε το χάος της αυθαίρετης δόμησης να μη
μεταφραστεί σε ένα ακόμα νομοθέτημα, αλλά σε απάντηση σε πραγματικά προβλήματα. Ενδεικτική είναι η πρόβλεψη που αφορά τους μόνιμους κατοίκους της Θράκης. Το 80% έκπτωση που δίνει ο νέος νόμος για την περιοχή με τις πιο ευαίσθητες και ιδιαίτερες συνθήκες σε αναπτυξιακό περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο, θέλω να πιστεύω ότι θα λειτουργήσει αρκετά βοηθητικά, προτρεπτικά και για να λυθούν τέτοιες εκκρεμότητες και φυσικά ενισχυτικά στη συνολική προσπάθεια που καταβάλλεται για να αντέξει η Θράκη τις πιέσεις της περιόδου. Κυρίες και κύριοι, στα χέρια μας έχουμε τώρα ένα εξαιρετικό εργαλείο, με λεπτομερή ανάλυση, με επεξηγήσεις, με σαφήνεια και νομικά στέρεη βάση. Αυτό είναι το τεχνικό μέρος που έχει σημασία για την καθημερινή επαφή σας με τους πολίτες και το οποίο θα σας αναλύσουν διεξοδικά ο Γενικός Γραμματέας Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος ο κ. Αλεξιάδης, ο Εμπειρογνώμονας Νομικός πολεοδομικού και χωροταξικού δικαίου ο κ. Καρατσώλης και η Προϊσταμένη της ΔΟΚΚ η κα Γαρδίκη. Εγώ θα μείνω στο γιατί αυτός ο νόμος είναι τίτλοι τέλους στα αυθαίρετα, ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους είναι το καλύτερο σενάριο για το δημόσιο συμφέρον και για τα ατομικά περιουσιακά δικαιώματα, πως στοιχειοθετείται ο κοινωνικός του χαρακτήρας. Πρώτον, δεν μετατέθηκε η τελεία για λίγο πιο μετά, δε θα υπάρχει το λίγο πιο μετά, μπήκε και η παύλα και έκλεισε το κεφάλαιο. Ο νόμος δεν ακολουθεί την παλιά συνταγή της μετάθεσης των χρονικών ορίων που προβλέπει αυτός που αντικατέστησε, αντιθέτως ενισχύει και θωρακίζει θεσμικά την κόκκινη γραμμή του Ιουλίου 2011 για τα αυθαίρετα όπως προβλέπεται στον 4014. Στην πράξη για τον πολίτη αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να μπορέσουν να μεταβιβαστούν, ούτε να αξιοποιηθούν ακίνητα που είναι αυθαίρετα ή έχουν αυθαιρεσίες. Χάνονται λοιπόν περιουσιακά δικαιώματα τα οποία μόνο με την υπαγωγή στο νόμο μπορούν να ανακτηθούν. Είναι απολύτως σαφές, ότι ο πολιτικός στόχος είναι ταυτισμένος με την κοινωνική αναγκαιότητα να υπάρξουν κανόνες, καθαρές διαδικασίες και συνέχεια στο σχεδιασμό του κράτους. Δεύτερον, αλλάζει τελείως η δυνατότητα ελέγχου για να εντοπιστεί η αυθαιρεσία. Νωρίτερα ή αργότερα η παρανομία θα εντοπιστεί, δε θα εξισώνεται πλέον λόγω αδυναμίας ελέγχου εκείνος που αυθαιρετεί με εκείνον που ακολουθεί 2
τη νομιμότητα. Έχει προβλεφθεί ένας πλήρης μηχανισμός, ένα οπλοστάσιο στη διάθεση της Πολιτείας. Αεροφωτογραφίες για απόδειξη του χρόνου κατασκευής, ηλεκτρονική καταγραφή και έλεγχος για όλα τα κτήρια, ελεγκτές δόμησης για κάθε αδειοδότηση, βεβαίωση μηχανικού για όλες τις μεταβιβάσεις. Για τον πολίτη ο νόμος είναι πραγματικά μια μεγάλη ευκαιρία που δίνει η Πολιτεία, ώστε να μη χάνει η περιουσία του την αξία της, εξ αιτίας μικροαυθαιρεσιών τις περισσότερες φορές. Η προθεσμία για υπαγωγή στο νόμο είναι μέχρι το Φεβρουάριο του 2015. Εδώ θέλω να τονίσω κάτι ακόμα, σχετικό με την ανάγκη να μην εξισώνεται αυτός που αυθαιρετεί, με εκείνον που δεν το κάνει. Αποδώσαμε με το νόμο μεγάλη σημασία στην ανάγκη να αποζημιωθεί το κοινωνικό σύνολο από τους αυθαιρετούντες, μέσω των μηχανημάτων του περιβαλλοντικού ισοζυγίου τέθηκαν στέρεες βάσεις για το πλαίσιο αναμόρφωσης των περιοχών που εμφανίζεται η μεγαλύτερη περιβαλλοντική επιβάρυνση από την αυθαίρετη δόμηση, ακόμα και σε επίπεδο γειτονιάς, εκεί που έχουν αδικηθεί περισσότερο οι πολίτες. Τρίτον, για πρώτη φορά γίνεται διάκριση ανάμεσα στη μεγάλη παρανομία και στη μικροαυθαιρεσία, γιατί ήταν άδικο και λειτουργούσε υπέρ των μεγάλων παρανομιών και της συνέχισης του φαύλου κύκλου. Πλέον θεσπίστηκαν κατηγορίες με πολεοδομικά κριτήρια για την υπαγωγή κτισμάτων και χρήσεων στο πεδίο εφαρμογής του νόμου, με δύο κυρίως άξονες: Τη βαρύτητα της αυθαιρεσίας και της επίπτωσής της στο περιβάλλον, το χρόνο κατασκευής σύμφωνα και με τις χρονικές γραμμές που τέθηκαν από το Σύνταγμα ή τον τυπικό Νομοθέτη. Είναι όπως καταλαβαίνετε νούμερο ένα ζητούμενο να ξέρει ο πολίτης σε ποια κατηγορία εμπίπτει η δική του υπόθεση, αυτός είναι ο πυρήνας του νόμου κι εσείς είστε στην ουσία εκείνοι που μπορείτε να περιγράψετε στον κάθε πολίτη ποια είναι ακριβώς η λύση που τον αφορά. Τέταρτον, υποστηρίζεται έμπρακτα το περιουσιακό δικαίωμα όλων, ανεξαρτήτως της οικονομικής τους κατάστασης που μπορεί να δυσχεραίνει την υπαγωγή στο νόμο, ειδικά εκείνων που είναι πιο ευάλωτοι στις σκληρές συνέπειες της κρίσης. Με αυτό το σκεπτικό αυξήθηκε η περίοδος αποπληρωμής του προστίμου και βελτιώθηκε ο τρόπος καταβολής: Δόσεις από 50 ευρώ το μήνα, δυνατότητα έως και 102 δόσεων, ρυθμίσεις αυθαιρέτων με εφάπαξ καταβολή 500 ευρώ για κτίσματα πριν το 75. 3
Με αυτό το σκεπτικό διευρύνθηκαν οι ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες για τις οποίες υπάρχει μία ειδική μέριμνα που φτάνει σε κάποιες περιπτώσεις σε έκπτωση επί του προστίμου μέχρι και 80%. Πρώτη φορά τίθεται πρόβλεψη για τους ανέργους και τις μονογονεϊκές οικογένειες και τους τρίτεκνους. Την ίδια στιγμή που επιχειρούμε να ορίσουμε το ξεκάθαρο πλαίσιο για το δημόσιο συμφέρον και το κοινωνικό καλό είναι αυτονόητο ότι οφείλουμε να εξαντλούμε κάθε δυνατότητα για να προστατευτούν τα ατομικά δικαιώματα και η δυνατότητα να μπορεί να αξιοποιήσει κάποιος την περιουσία του να κινηθεί προς τη νομιμότητα και να μπορεί να κάνει δικαιοπραξίες επ αυτής είναι κατά την άποψή μας ένα τέτοιο δικαίωμα, δεν μπορούν να το στερούνται οι συμπολίτες μας για μικρές αυθαιρεσίες και εξαιτίας της οικονομικής δυσπραγίας. Άρα ως συμπέρασμα: Διευκολύνονται οι συναλλαγές των πολιτών, δίνεται η δυνατότητα επισκευών σε ακίνητα με αυθαιρεσίες, με τις παράπλευρες θετικές συνέπειες που έχει για το νομικό κλάδο και τον κλάδο της οικοδομής. Πέμπτον και επιτρέψτε μου να δώσω έμφαση σε αυτό γιατί πραγματικά είναι η πιο βαθιά αλλαγή του νόμου και οι επαγγελματίες που ασχολείστε με ζητήματα περιουσίας το καταλαβαίνετε απόλυτα. Τα προβλήματα λύνονται στη βάση της πραγματικότητας, έτσι όπως τα αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στην καθημερινότητα. Οι διατάξεις του νόμου είναι αναλυτικές σε συμφωνία με τις αρχές του Αστικού Δικαίου και των πολεοδομικών διατάξεων, ώστε να είναι αυτός ο νόμος στιβαρός και εξαιρετικά λειτουργικός. Ο τρόπος που απαντάει για να φέρω ένα παράδειγμα στο ζήτημα των αυθαιρέτων της εξ αδιαιρέτου ιδιοκτησίας που είναι το ξέρετε όλοι σας πολύ δύσκολο και πολύπλοκο ή στους ημιϋπαίθριους που αφορά χιλιάδες οικογένειες, είναι ενδεικτικός, ενδεικτικός εκτός των άλλων και των δύο βασικών σημείων της φιλοσοφίας που υπηρετεί. Το ένα είναι μια νέα λογική για να λειτουργεί η Διοίκηση, η Πολιτεία, το Κράτος. Που σημαίνει ότι οι πράξεις οφείλουν να έχουν απαντήσεις για τα τρέχοντα και πρόβλεψη για τα επόμενα, όχι αποσπασματικές κινήσεις, ολιστική προσέγγιση των θεμάτων και ρεαλισμός. Το άλλο είναι η καθιέρωση μιας σαφώς πιο ισορροπημένης σχέσης του πολίτη με το κράτος, που σημαίνει ότι το ατομικό συμφέρον δεν νοείται έξω από την προστασία του κοινωνικού καλού και το κοινωνικό καλό δεν προασπίζεται χωρίς σεβασμό στα ατομικά δικαιώματα. 4
Κυρίες και κύριοι, ο νόμος για τα αυθαίρετα αποτελεί μέρος της μεγάλης εικόνας, μεγάλη εικόνα αυτό που έχουμε στο μυαλό μας ως πολεοδομική και χωροταξική μεταρρύθμιση. Μαζί με το νόμο για το Κτηματολόγιο που ήδη έχει ψηφιστεί και εφαρμόζεται, το Προεδρικό Διάταγμα για την ηλεκτρονική ταυτότητα κτηρίου, το νομοσχέδιο για ζητήματα χωροταξίας και πολεοδόμησης που ετοιμάζεται να κατατεθεί και όλες τις άλλες ενέργειες που προωθούνται, αποτελούν ένα ενιαίο σχέδιο. Ένα ενιαίο σχέδιο, που θεμελιώνεται σπονδυλωτά, ώστε να αλλάξει οριστικά ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον δομημένο χώρο, να υπάρξει το πριν και το μετά, να αποκτήσει επιτέλους η χώρα εθνική πολιτική γης, απαραίτητη για την ανάπτυξη, αλλά και για κάθε στοίχημα προόδου, απαλλαγμένη από το κυνήγι του αυτονόητου, με λυμένα επιτέλους βασικά ζητήματα που δεν ταιριάζουν σε μία ευρωπαϊκή χώρα, που οι πολίτες της έχουν κάνει πολύ μεγάλες θυσίες για να μην αμφισβητηθεί η θέση της. Κυρίες και κύριοι, η εφαρμογή του νόμου για τα αυθαίρετα έχει ξεκινήσει, είναι ευθύνη όλων μας να κερδίσει το περιβάλλον, η κοινωνική οργάνωση, το περιουσιακό δικαίωμα του καθενός, την αξία που του προσδίδει και την ευκαιρία που παρέχει αυτή η αλλαγή. Τώρα λύνουμε το πρόβλημα, μεταβιβάζουμε λύση στις επόμενες γενιές και με την ενεργή συμμετοχή σας είναι βέβαιο ότι τα αποτελέσματα θα φανούν πολύ σύντομα. Σας ευχαριστώ πολύ. 5