Ηµερίδα ΓΣΕΕ 16-2-2005 Μακροχρόνιες υποχρεώσεις της Ελλάδας όπως απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κυότο και όχι µόνο ηµήτρης Λάλας
Λόγοι για ανησυχία κατά την ιακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιµατική Αλλαγή του ΟΗΕ (IPCC)
Επιπτώσεις στις παράκτιες περιοχές από την αύξηση της θερµοκρασίας
Επιπτώσεις στην χλωρίδα από την αύξηση της θερµοκρασίας
Επίσηµη Θέση της ΕΕ Συµπεράσµατα Συµβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος 20-12-2004 Μέση αύξηση της θερµοκρασίας του πλανήτη να µην υπερβεί τους 2 o C Για την επίτευξη του στόχου 2 o C η συγκέντρωση των αερίων φαινοµένου θερµοκηπίου θα πρέπει να παραµείνει πολύ χαµηλότερα από τα 550ppmv ισοδ. CO 2
Πιθανότητα υπέρβασης του ορίου των 2 ο C σε σχέση µε την ατµοσφαιρική συγκέντρωση CO2 σε ppm ισοδ.
Απαιτούµενη µείωση εκποµπών για επίτευξη συγκεντρώσεων 550 & 650ppm CO2 ισοτ. (κατά 60-70% µέχρι το 2050!!!)
Και οι δικές µας εκποµπές τραβούν στην ανηφόρα: Προβλέψεις εθνικών εκποµπών ΑΦΘ κατά το Σενάριο Αναµενόµενης Εξέλιξης 180,000 160,000 140,000 120,000 kt CO2 equiv. 100,000 80,000 60,000 40,000 20,000 0 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 EN-Electricity generation EN-Transport EN-Other Industrial processes Agriculture EN-Industry EN-Residential, Tertiary, Agriculture EN-Fugitive Solvents Waste
Η λεγόµενη Μετά-Κυότο Εποχή (µετά το 2012) Η Ελλάδα τι θέσεις έχει επισήµως; Το ΠΚ προβλέπει πολλές συνεχιζόµενες περιόδους µετά την πρώτη (2008-2012) Το 2005 θα πρέπει να αρχίσουν οι διαπραγµατεύσεις για την 2η Περίοδο εν έχει ακόµη συµφωνηθεί το σύστηµα κυρώσεων για την 1η Περίοδο (στο επόµενο COP που θα είναι COP/MOP) Υπάρχουν πάνω από 50 προτάσεις για την αρχιτεκτονική της µετά-κυότο εποχής προς επίτευξη της µεγάλης µείωσης των εκποµπών Υπάρχει πρόβληµα µε την συµµετοχή των µεγάλων παικτών ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία Ποσοτικοί στόχοι πρέπει να αποφασιστούν στην Εαρινή Σύνοδο Κορυφής σαν οδηγοί στις διαπραγµατεύσεις
Οι κίνδυνοι όµως γίνονται πλέον ξεκάθαροι και σε τοπικό επίπεδο: Πρόσφατες προγνώσεις µε 2 εξελιγµένα µοντέλα µεγάλης χωρικής ευκρίνειας για την Καλιφόρνια (Μεσογειακό κλίµα) Αντίστοιχες προβλέψεις έχουν γίνει για την Ισπανία και για την Ελλάδα (από το ΕΑΑ µε παρόµοια µοντέλα που θα ανακοινωθούν λίαν συντόµως) και καταλήγουν στα ίδια συµπεράσµατα ως προς την αναµενόµενη αύξηση της θερµοκρασίας
Μία χαρακτηριστική επίπτωση: Αύξηση της θνησιµότητας από την αύξηση της θερµοκρασίας (βασισµένη στα αποτελέσµατα των 2 µοντέλων και 2 σεναρίων εξέλιξης ρυθµού εκποµπών)
Η Κλιµατική Αλλαγή είναι εδώ ενοποιηµένη και δυνατή, όµως ακούγεται αλλά δεν αντιµετωπίζεται αποτελεσµατικά τουλάχιστον από όλες τις χώρες και τελευταία και από οµάδες και στην Ευρώπη Σήµερα το Περιβάλλον είναι πολύ χαµηλά στις προτεραιότητες του κοινού και η προσοχή όλων είναι εστιασµένη στην οικονοµία (κυρίως εκτός Ελλάδος) και τον επερχόµενο ανταγωνισµό από αναπτυσσόµενες χώρες αφ ενός, και στο ασφαλιστικό (ΗΠΑ, Γερµανία, ΗΒ και Ελλάδα) αφ ετέρου. Και όµως τα θέµατα αυτά είναι αλληλένδετα. Οι αναπτυσσόµενες χώρες είναι αυτές που θα αυξήσουν σηµαντικά τις εκποµπές τους ενώ οι ανεπτυγµένες θα πρέπει να µειώσουν για λόγους ισότητος και ιστορικής ευθύνης, γεγονός που δηµιουργεί προβλήµατα στον ανταγωνισµό ενώ η κλιµατική αλλαγή και το συνταξιοδοτικό έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά
Η Στρατηγική της Λισσαβώνας (2000) Στόχος: «Να γίνει στο τέλος της δεκαετίας (δηλαδή το 2010) η ΕΕ η πλέον δυναµική και ανταγωνιστική βασισµένη στην γνώση οικονοµία στον κόσµο, επιτυγχάνοντας µία βιώσιµη οικονοµική ανάπτυξη µε περισσότερες και ποιοτικά καλύτερες θέσεις εργασίας, µεγαλύτερη κοινωνική συνοχή και σεβασµό στο περιβάλλον»
Η Στρατηγική της Λισσαβώνας Πολιτικές: Αύξηση των κονδυλίων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης µε στόχο την δηµιουργία και διάχυση επιστηµονικού και τεχνολογικού κεφαλαίου Ενίσχυση του εµπορίου και ανταγωνισµού µέσω της ενιαίας αγοράς και της κατάργησης προνοµίων των προστατευοµένων τοµέων Εξασφάλιση ευέλικτων αγορών εργασίας µέσω βελτίωσης του µορφωτικού επιπέδου και δεξιοτήτων Συµφιλίωση της κοινωνικής ασφάλειας και στήριξης µε την αύξηση της παραγωγικότητας και της απασχόλησης Περιβαλλοντικά βιώσιµη ανάπτυξη
Η Στρατηγική της Λισσαβώνας Ειδικά για την Βιώσιµη Ανάπτυξη (έλεγε το 2000): Κύρωση του Πρωτοκόλλου του Κυότο, µείωση των εκποµπών κατά 8% και αύξηση της συµµετοχής των ΑΠΕ στο 12% της ενέργειας και 22% του ηλεκτρισµού Αποκόλληση της οικονοµικής ανάπτυξης από την κατανάλωση πόρων µέσω ενσωµάτωσης του εξωτερικού κόστους Προώθηση της Οδηγίας για την Φορολογία της Ενέργειας, της Οδηγίας για την Περιβαλλοντική Ευθύνη και την Ψήφιση του 6ου Προγράµµατος-Πλαισίου για το Περιβάλλον
Η Στρατηγική της Λισσαβώνας- Εκθεση Κοκ - Νοέµβριος 2004 Επιχειρείται µία εκτίµηση της προόδου προς υλοποίηση της Στρατηγικής της Λισσαβώνας (στο µέσο της διαδροµής) Καταλήγει στο συµπέρασµα ότι η πρόοδος είναι πολύ µικρή Προτείνονται 5 περιοχές προτεραιότητας για την επόµενη 5ετία: Προώθηση της κοινωνίας της γνώσης Πλήρης ανάπτυξη της ενιαίας εσωτερικής αγοράς ηµιουργία φιλικού κλίµατος για την επιχειρηµατικότητα ηµιουργία ευέλικτης αγοράς εργασίας και Προώθηση των απόλυτα συµφερόντων (win-win) περιβαλλοντικών οικονοµικών στρατηγικών
Η Στρατηγική της Λισσαβώνας- Εκθεση Κοκ - Νοέµβριος 2004 Προτάσεις ειδικά για την Βιώσιµη Ανάπτυξη: Προώθηση της «οικο-καινοτοµίας» δηλαδή της τεχνολογίας που χρειάζεται λιγότερους φυσικούς πόρους, που παράγει λιγότερα απόβλητα, που επιτρέπει την εξοικονόµηση ενέργειας και µέσω του Προγράµµατος ράσης για την Περιβαλλοντική Τεχνολογία (ΕΤΑΡ) Πολιτική Φιλοπεριβαλλοντικών (Πράσινων) Κρατικών Προµηθειών υστυχώς όµως η Ανακοίνωση Barroso (2-2-2005) προς το Συµβούλιο Κορυφής υιοθετεί τα ανωτέρω αλλά δεν αναφέρει καν την λέξη περιβάλλον
Η Στρατηγική της Λισσαβώνας- Εκθεση Κοκ - Νοέµβριος 2004 Αλλά και Υπογραµµίζει ότι: Ο συνολικός πληθυσµός της ΕΕ-25 θα µειώνεται µετά το 2020 Η σχέση συνταξιούχων/εργαζοµένων θα µεταβληθεί από 25% σήµερα στο 30% το 2015 και στο 50% το 2050 Συνέπεια #1: Μείωση του ρυθµού ανάπτυξης από 2-2,5% σε 1.5% το 2015 και 1,25% το 2040 µε αποτέλεσµα µείωση κατά κεφαλή εισοδήµατος κατά 20% αλλά και των κρατικών εσόδων Συνέπεια #2: Αύξηση των κονδυλίων για συντάξεις και περίθαλψη κατά 4-8% µέχρι το 2050
Κλιµατική Αλλαγή και Συντάξεις-Οµοιότητες Παρόµοια χρονική κλίµακα-πρέπει να παρθούν αποφάσεις τώρα για ένα πρόβληµα που αν και είναι υπαρκτό και αισθητό σήµερα θα γίνει εφιαλτικό σε 25-30 χρόνια Καλούµαστε να πληρώσουµε σήµερα για να διασφαλίσουµε το µέλλον µας και κυρίως αυτό των παιδιών µας αφού όσο αργούµε τόσο µεγαλύτερη προσπάθεια θα απαιτηθεί στο µέλλον Οι αποφάσεις επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα, τις θέσεις εργασίας, την κοινωνική συνοχή, και απαιτούν θυσίες µε γνώµονα την κοινωνική δικαιοσύνη Απαιτούνται πόροι και µεγάλη αναπροσαρµογή
ει δη χρηµάτων ω άνδρες -και γυναίκες- Αθηναίοι (και πάσης Ελλάδος) για την υλοποίηση του Εθνικού Προγράµµατος Μείωσης των Εκποµπών αλλά και του Συνταξιοδοτικού Γι αυτό Προτείνεται η επιβολή φόρου στην ενέργεια προς Ενίσχυση των κονδυλίων στα συνταξιοδοτικά ταµεία τα οποία µε την σειρά τους θα µπορούσαν να επενδύσουν σε «οικο-καινοτοµικές» τεχνολογικές επιχειρήσεις (50%) που προσφέρονται για δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας (δες ανία) Αύξηση των κονδυλίων για την Ερευνα και κυρίως την Τεχνολογική Ανάπτυξη (15%) Ενίσχυση δράσεων προστασίας του περιβάλλοντος (35%) και κυρίως αυτών του Εθνικού Προγράµµατος για την Μείωση των Εκποµπών ΑΦΘ Σηµειώνεται ότι η αύξηση της τιµής ενέργειας αποτελεί σηµαντικό κίνητρο εξοικονόµησης ενέργειας και βελτίωσης της ελκυστικότητας ενεργειακών επενδύσεων ειδικά σε ΑΠΕ
Για τι ποσά µιλάµε; Εαν επιβληθεί φόρος 1 c/kwh στην χρήση ηλεκτρισµού (48734 GWh το 2003) = 487 Εκατ /έτος Εαν επιβληθεί φόρος 1 c/kwh στον παραγόµενο από λιγνίτη ηλεκτρισµό (31643 GWh το 2003) = 316 Εκατ /έτος Εαν επιβληθεί φόρος 1 c/kg υγρού καυσίµου τελικής κατανάλωσης (14,1 Εκατ τόννοι το 2003) = 141 Εκατ /έτος Εαν επιβληθεί φόρος 10 /ΤΙΠ τελικής ζήτησης (20532 χιλ. ΤΙΠ το 2003) = 205 Εκατ /έτος Εαν επιβληθεί φόρος 10 /Τοννο CO 2 από ενεργειακές πηγές (101,6 Μt CO 2 το 2003 = 1016 Εκατ /έτος (ΑΕΠ Ελλάδος το 2003 = 153 ισεκατ. )
Υφιστάµενη πολιτική φορολογίας καυσίµων Καύσιµο Τιµή προ φόρων Ε.Φ.Κ. Φ.Π.Α. Οικιακός / ηλεκτρισµός 0,0786 /kwh 0 /kwh 8% Οικιακός / φυσικό αέριο 320 /10 7 kcal 0 /10 7 kcal 8% Οικιακός / πετρέλαιο 0,28 /lt 0,12 /lt 18% Οικιακός / αµόλυβδη βενζίνη 0,331 /lt 0,296 /lt 18% Οικιακός / ντίζελ κίνησης 0,295 /lt 0,245 /lt 18% Βιοµηχανία / ηλεκτρισµός 0,0493 /kwh 0 /kwh 0% Βιοµηχανία / φυσικό αέριο 196 /10 7 kcal 0 /10 7 kcal 0% Βιοµηχανία / ντίζελ 0,28 /lt 0,113 /lt 0% Βιοµηχανία / µαζούτ 217 /tn 19 /tn 0% Βιοµηχανία / άνθρακας 0 /tn 0%
Μερικές Πρόσθετες ιαπιστώσεις για τη Σηµερινή Κατάσταση Η Ελλάδα δεν έχει Εθνική Στρατηγική για την Κλιµατική Αλλαγή που απαιτεί διακοµµατική συµφωνία και συνειδητοποίηση των πολλαπλών διαστάσεων του θέµατος, των αναγκών, των ευκαιριών και των υποχρεώσεων εν έχει γίνει αντιληπτή η σηµασία του διεθνούς γίγνεσθαι σχετικά µε την Κλιµατική Αλλαγή στις εσωτερικές πολιτικές εν έχει προχωρήσει η αξιοποίηση των ευκαιριών της περιβαλλοντικής διπλωµατίας εν υπάρχει Εθνικό Πρόγραµµα Ερευνας για την Κλιµατική Αλλαγή και τις επιπτώσεις της (αλλά ούτε για τίποτε άλλο) που είναι συµβατική µας υποχρέωση από το ΠΚ
Μερικές Πρόσθετες Προτάσεις Προτείνεται η άµεση ίδρυση Εθνικού Συµβουλίου Κλιµατικής Αλλαγής µε διακοµµατική συµµετοχή που να χαράζει και να παρακολουθεί την εθνική στρατηγική, να εποπτεύει την εµπορία δικαιωµάτων εκποµπών, την χρήση των άλλων ευέλικτων µηχανισµών, την χρήση οικονοµικών εργαλείων, την αντιµετώπιση των επιπτώσεων κλπ, την έρευνα, και την υλοποίηση των άλλων υποχρεώσεων που απορρέουν από τις διεθνείς συµβάσεις (βοήθεια σε αναπτυσσόµενες χώρες, εκπαίδευση, µεταφορά τεχνολογίας κλπ) Προτείνεται η υποστήριξη του στόχου των 2 ο C (αλλά και ο συνεπακόλουθος στόχος του πολύ κάτω των 550ppm και σχετικών µειώσεων εκποµπών) στην Εαρινή Σύνοδο Κορυφής